زبان تالشی بهار ۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی):
آلوسه کوره (ālusa kura): 
کوره زغال
گویش-ماسال-فرنگیس-
قلیزاده

دیبک دستهdibak dasta/ یا دیوک دستهdivak dasta/هاون چوبی
زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده


[۲/۸،‏ ۱۳:۱۳] #سارا_روحانی: درود 
دیوک دسته و آسون دسته 
هاون چوبی ( divakdasta )
دسته آهنی ( ãsundasta )
زبان تالشی گویش رضوانشهر
سارا روحانی
#فرنگیس_قلیزاده :
درور برشمه جناب دامنکش
بله دیوکی کو نمک کوین 
جکل کوین چمه ننه خدابیامرز وای قدیمه
 زمونون که  ماشون خونه نیا برز بکویمون پادتنگی کو برز کوین پا پاتنگ استا
آوه پاتنگ نی استا هینه برز
کوین وهرین وبضی وختون هم ژه که خشک آکرین دیوکیینه برز کوین
پلا پین مه چه برزی وینده
نییه بما جکلی کوئه دیوکی کو وینده مه
#مریم_محسنی :
سلام
زردجوئه، گرمالته دونه، ادوئه جات و سره نمک و خردنون را دریج (داروهای گیاهی)یارین، ووزه مغزی نیمه یار کرین بعدا گوشته کو کو مشته سنگی نه یارین، خبیس مدارین کیجه کتان را ای مشته برز هی کو کوین اوون دَین.
الانه‌ مولینکس و خرد کن و آسیاب برقی کارون هینه کرین بدز کم کم چه جنس برنج و شیشه درمه.

[۲/۸،‏ ۱۰:۳۰] #سعید_بشری_ماسال:
  کوری دوئه : اذیت و آزار کردن 

[۲/۸،‏ ۱۰:۳۶] #حسین_زاغی_ماسال:
 کور کوری دوئه: دو بهم زنی
کوری دوئه: اذیت کردن

[۲/۸،‏ ۱۰:۳۷] #مریم_محسنی: کورکور دوئه تحریک کردن، دو بهم زنی

دنگ وکوپونه حلبا سازیdang u kupuna halbâ sâzi/ نوعی حلبا که روی چوب درست می کنند
زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده


[۲/۸،‏ ۱۴:۵۰] #سعید_بشری_ماسال:
 Dang o kūpūn
 دنگ و کوپون: وسایل چوبی برای ساختن حلوای محلی.
هر دوستی تصویری از دنگ و کوپون داره لطفا بذاره.
تشکر
[۲/۸،‏ ۱۵:۰۶] #حسین_زاغی_ماسال: به اون ابزاری ،که به خمیر حلوا ضربه می زنند
*کوپُن*
میگن؟
[۲/۸،‏ ۱۵:۰۷] #حسین_زاغی_ماسال: طرز نواختن ضربه‌ چند مدل است،و هر کدوم اسم دارد
[۲/۸،‏ ۱۵:۱۵] #حسین_زاغی_ماسال: خودم یه زمانی انجام می دادم ،ولی الان اسم اون ریتم یادم نیست.باید بپرسم
[۲/۸،‏ ۱۵:۱۷] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب زاغی  بله چوب بلندی که روی زمین گذاشتن دنگه وآن ابزاری 
که به خمیر حلوا ضربه
می زنند کوپونه
البته قدیمیها بامهارت
خاصی حلوا درست می کردند که فراموش شده بود اماخوشبختانه چندسالی است
که دوباره دارند این 
رسم خوب را احیا می کنند

گویش_تالشی_ماسال    
#حسین_زاغی :                                            
گویش_تالشی_ماسال                                                لپ : ابزاری که به گردن یا پشت  کوهان (کوتیل)گاو بسته،و از دو طرف با طناب  به خیش یا *کاول* وصل کرده، و باحرکت رو به جلوی گاو با  کاول مزرعه را شخم می زدند.                                                         حسین زاغی

[۲/۸،‏ ۱۸:۲۶] #فرنگیس_قلیزاده: 
درود ام که ورزا لپه چه د
وری کو خره دوندین بدز چه ا وری
 کاول یا پشکاولی کو دوندین
ورزا کوتولی کو پنین 
هینه
بجاری اشکیل کرین باهاری ماقه
 مرز دواره کرین
 نشوئه ماقه ووران کرین
 بدز پیشکاول ژنین
تخته ویساین بجاری نشاین

 "خره" قایمه لافندی استا


[۲/۹،‏ ۰:۰۷] #وحید_علیپور_شفت: 
ləv

تومه کیلهtuma kila/ خزانه نشا برنج
تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۲
۱-بجار(bəjār):مزرعه برنج
شالیزار
بجاره کار(bəjārakār):
کاردر مزرعه
بجاره مَرز(bəjāramarz):
دیواره های کوتاه کرت های
شالیزار
۲-بجاره دونه(bəjāra duna):
دانه ای که بخاطرکاردردر
شالیزاررویدست و پای زنان
شالیکار بیرون می آید که
خارش زیاددارد

۳-توم(tum):بوته های
برنج قبل از نشا

۴-تومه تَبَک(tumatabak):
ظرفی دایره شکل چوبی
 که درقدیم برای حمل توم 
 ازخزانه به شالیزاربکارمیرود
 البته حالا بجای تبََک چوبی
از تشت های رویی استفاده
می کنند

۵-تومَه کیلَه(tumakila):
خزانه نشای برنج،توم بجار

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

گویش_تالشی_ماسال                                                نام تالشی: تاشه                                                        نام فارسی: تیشه ،ابزار نجاری است.                                                                                      #حسین_زاغی

[۲/۸،‏ ۲۰:۳۶] #سارا_روحانی:
 درود
 ترَشتَه  (  tërašta ) تالشی
 تیشه  فارسی
زبان تالشی گویش رضوانشهر

[۲/۸،‏ ۲۰:۵۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
تاشتَه

گویش_تالشی_ماسال                                               نام تالشی :سوئه سنگ( Suaə səng )                                       نام فارسی : سنگ ساب و ابزار تیز کنی                                                                                    حسین زاغی

گویش_تالشی_ماسال                                               نام تالشی : دگَل ،ابزاری تالشی از چوب، یک طرف آن دو شاخه، و طرف دیگر آن بعنوان دسته به طول بیشتر یک متر .برای کنار زدن شاخ و برگ بوته های خار دار ،جهت دسترسی به ریشه آنها برای بریدن با داس و حمل آنها توسط دگَل..                                                                             حسین زاغی

بز:bəz :بُز  
 توشکه: بز نر جوان
بزه کیار: بزماده جوان
نچه:بز نربالغ
  در برخی از مناطق بجای نچه تکه گفته می‌شود
گویش گشت رودخان
#جانبرا_علیپور

تالشی_گویش_ماسال    
#حسین_زاغی_ماسال :                                           نام تالشی : بوروم 
 «بوروم» هدیه‌ی ویژه ای است که از طرف بستگان یا دوستان داماد برای عرض تبریک و شادباش به خانه‌ی داماد می برند.
بوروم شامل یک چوب دومتری با چندین شاخه در قسمت بالایی چوب که با پارچه ای به رنگ روشن پوشانده شده و با یک جفت جوراب، یک آیینه ی کوچک، یک دستمال جیبی، چند میوه (مخصوصا سیب قرمز) و …تزیین می گردد..

بوروم را با شادی و هلهله به خانه ی داماد برده و در حیاط خانه‌ی داماد معمولا با رقص و شادمانی و عرض تبریک و شاد باش تحویل خانواده ی داماد می دهند. خانواده ی داماد هم با پذیرایی و دادن هدایایی – معمولا نقدی –  بوروم را تحویل می گیرند.

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
درود بله قدیما رسم بود  عروس را پیش  از ظهر 
 به خانه داماد می بردند 
فامیلهای عروس ناهار
مهمان داماد بودند.
بعداز ظهر جوانان با
صدای ساز سورنانواز توی
حیاط داماد کشتی می گرفتند وبه هر برنده یک
بروم هدیه می دادند وبه
قهوه چی وآشپز وچند نفری هم که کمک کار آشپز
بودند به هرکدام یک بروم
هدیه می دادند وبقیه بروم
هارا به عروس می دادند

[۲/۸،‏ ۲۳:۴۶] #سعید_بشری_ماسال: وادِق ژنده (vādəgh zhænde): جای خالی بوته های برنج  در کرت را با نشای جدید پر کردن

#زبان_تالشی_گویش_رضوانشهر  #  ۱۲۷

۱- چاس      ( Ĉās  )               گوشه

۲- چل       (  Ĉəl  )                 گل

۳- چَدَه     ( Čada  )         چه قدر

۴-  چو      (   Ĉu  )               چوب

۵-چَمه تی   (  Čama ti )  خار چشم

۶- چَمه داژ  (  Čama dãž ) درد چشم

۷- چیم بَ^ نار ( Čim ba nãr )قبل از این

۸- چیم بَ دیم ( Čim ba dim )بعد از این

۹- چزلگ به  (  Čəzləg be  )  برشته شدن
در روغن  / سوختن و جمع شدن

۱۰ - چَرچییَه خرَش  (  Čarčiya xəraš   )
فروشنده دوره گرد  یا خُرده فروش ، که اجناس
خود را تو روستاها به معرض فروش می‌گذاشتند

 #گرد_آورنده_سارا_روحانی 


               🌺 کانال تالش واژه 🌺


[۲/۹،‏ ۰:۳۵] #فرنگیس_قلیزاده: درود ماهم درماسال وقتی
می خواهیم از دنبه گوسفند روغن  بگیریم دنبه را می پزیم
وتاروغنش جدا شود خرده
های دنبه که بعداز خالی
کردن روغن درته دیگ باقی
می ماند به آن چزلگ می گوییم

[۲/۹،‏ ۱:۱۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام ، واژه ی *چزلک* رو با همین معنی به کار میبریم و کلمه ی کوروش رو هم داریم
*کوروش*: کاملا سوخته ، خاکستر شده
چم نون تمون سیه کوروش آبه

حجت دامن کش _ سیاهمزگی
[۲/۹،‏ ۱:۱۶] #فرنگیس_قلیزاده: بله کورش آبه امه سیستنه وایم هنته بسی که قابیل استفاده مبو . چزلک هجور
سیسته نییه که قابیل هرده
مبو.
[۲/۹،‏ ۱:۱۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: جِزغال،جزغاله،جزلک.لهجه و گویش تهرانی
دنبه برشته و روغن کشیده
 
[۲/۹،‏ ۱۹:۲۷] #وحید_علیپور_شفت: 
چند مورد درباره بوها :
چزلكهَ بو
مچمهَ بو 
جزَه بو 
ساغكهَ بو

پیش کاول:piš kâvəl /خیشی که برای تخت وهموارکردن گل ولای مزرعه قبل از نشا استفاده می شود
تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

ام نی دنگییه حلبا که خشکه گزنه نه خال ژنده شونه: əm ni dangiya halbâ kə xəška gazna na xâl žanda šuna/ این هم حلوای دنگی که با گزنه خشک
 رویش نقش انداختند.
البته ناگفته نماند باریحان 
خشک هم حلوا را تزئین می کنند  
 زبان تالشی‌گویش ماسال
 فرنگیس قلیزاده

[۲/۹،‏ ۱۴:۲۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱ - اسیر به asir be: به روزگار سیاه افتادن، بیچاره شدن، اسیر شدن
۲- اسیر کرده asir karde: به روزگار سیاه انداختن، بیچاره کردن، اسیر کردن
۳- اسیرواریasirəvāri : با مظلومیت، با دربدری
۴- اسیر اویرasirə avir: دربدر، بیچاره
۵- اسیره کتهasira kəta: بچه بیچاره، طفلکی
گردآورنده مریم محسنی ۶۶۰
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۲/۹،‏ ۱۴:۲۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱ - اَ بتی از بتی a bəti az bəti: او بدو من بدو (دنبالش کردم)
۲- از بتی اَ بتی az bəti a bəti: من بدو او بدو (دنبالم کرد)
۳- سینه ویسنه sina visne : خزیدن، روی سینه راه رفتن، سینه خیز رفتن
۴- بژن bəžan : قوی، تنومند، بزن بهادر
۵- دَدًه سوته dada sute: پدر درآوردن، اشاره به ظلم کردن
گردآورنده مریم محسنی ۶۶۱
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

هییَه،هیئَه:پارو/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۹،‏ ۱۶:۲۹] #فرنگیس_قلیزاده: خیه:xəya/پارو
زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده
[۲/۹،‏ ۱۶:۴۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: درود
*خیه* xya: پارو که بیشتر جهت تمیز کردن جای حیوانات مقل گاو گوسفند و مرغ از آن استفاده میشد
*وَروه روئه خیه* vara ruâ xya : پاروی مخصوص برفروبی که زاویه ی یک طرف پارو تراشیده شده و منحنی شکل و  سوهان زده بود که کار برف روبی را آسان میکرد.
*نونَوا خیه* nunava xya: که بستگی به نوع نان شکلش فرق میکند. مثلا خیه مخصوص سنگک دسته کوتاهتر و دهنه پهن تر دارد و خیه مخصوص بربری دسته ی درازتر و دهنه ی دراز و باریکتر دارد. 

حجت دامن کش _ سیاهمزگی
[۲/۹،‏ ۱۷:۰۱] #سارا_روحانی: خیَه  ( xya  )  تالشی
پارو  :  فارسی
زبان تالشی گویش رضوانشهر
سارا روحانی

بور:بیل/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۹،‏ ۱۶:۱۱] #حسین_زاغی_ماسال:
 تالشی_گویش_ماسال 
خلیک 
زاغی
[۲/۹،‏ ۱۶:۵۹] #سارا_روحانی: 
درود
خلیک  (  xëlik  )  تالشی
بیل  _فارسی
زبان تالشی گویش رضوانشهر
سارا روحانی

[۲/۹،‏ ۱۹:۰۶] #مریم_محسنی: لاپرکا خلیکlāpərka xəlik: بیل   زبان تالشی گویش ماسال مریم محسنی

کَرگیلَه:دفه،شانه گلیم بافی،قالی بافی/زبان تالشی/نمین_عنبران

دیل:کلید/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۹،‏ ۱۷:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: گویش_تالشی_ماسال 
نام تالشی : اَچَر
نام فارسی : کلید
حسین زاغی
[۲/۹،‏ ۱۷:۰۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود ما آچَر به قفل میگیم

#سارا_روحانی :
اَچر  (  ačar ) تالشی
فارسی  : کلید
زبان تالشی گویش رضوانشهر
سارا روحانی

کارت:کارد از هر نوعی/زبان تالشی/نمین_عنبران

چَخو:چاقو/زبان تالشی/نمین_عنبران

قَمالتی:قمه/زبان تالشی/نمین_عنبران

نوفَری،نوفَرو:ناودان/زبان تالشی/نمین_عنبران

#مریم_محسنی :
آو چکāv čak: ناودان. زبان تالشی گویش ماسال. مریم محسنی

[۲/۹،‏ ۱۷:۲۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: پٚرچین:الک اردی
کامال,کامَل:الک بنایی
کَم:الک چشم بلبلی
خوک ویت,خوک اَووت,سرند:سرند
زبان تالشی/نمین_عنبران
[۲/۹،‏ ۱۷:۲۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: شَنَه،بٚلانگ(مدل قدیمیتر کلا چوبی):چنگک/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۹،‏ ۲۲:۰۰] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: سلام
وقت به خیر
خود فعل Visıne معنیش چی می‌شه؟
[۲/۹،‏ ۲۲:۳۴] #حسین_زاغی_ماسال: ویسنیه : کشیدن شدن چیزی ،یا کسی به سطحی
[۲/۹،‏ ۲۲:۳۵] #مریم_محسنی: سلام

ویسنییسته visneyiste به معنی خزیدن، بروی زمین کشیدن 
سینه ویسنه sina visne سینه خیزبرگرفته شده از آن است.
بچه ها قبل از راه رفتن به دو حالت سینه ویسنه و کونَ ویسنه راه می روند.
[۲/۹،‏ ۲۲:۳۵] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: به به، عالی
درسته
ممنون از شما 👌🏻👌🏻
وقتی Eyiste اضافه می‌شه، فعل حالت مجهول می‌گیره
[۲/۹،‏ ۲۲:۳۷] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: بن مضارع + eyiste : مصدر مجهول
Peyiste پخته شدن
Breyiste برشته شدن
...

[۲/۹،‏ ۲۲:۵۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود و شببتون بخیر
خزیدن/ووسیئه
نمین/عنبران
[۲/۹،‏ ۲۳:۰۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: فٚرسیئِه:سر خوردن و لغزیدن
دَفٚرسیئِه:به مرکز سر خوردن و جا دادن
اوفٚرسیئِه:به شکل فرسایشی و نم نم عقب نشینی کردن
اَفٚرسیئِه:به سمت پایین لغزیدن
پِفٚرسیئِه:به سمت بالا رفتن به شکل فرسایشی

[۲/۹،‏ ۲۲:۴۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود بر شما فرهیخته ارجمند
و درود بر همه اعضای محترم گروه

 *یک نکته و یک پرسش*

 *نکته* : در تالشی ماسالی، این مصادر اغلب دوشکلی‌اند: 
ویسنئییه/ ویسنئیسته
کرئییه/ کرئیسته
پییه/ پیسته 
پلنگییه/ پلنگیسته
و .‌‌..
بنابراین، تکواژ مجهول ساز، فقط ایسته/ iste نیست. به‌علاوه، شکل نخست این مصادر، اصیل‌تر یا قدیم‌تر است.

 *پرسش* : بن مضارع مصدر ویسنئیسته دقیقا کدام عنصر است؟
[۲/۹،‏ ۲۳:۰۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ما در تالشی ماسال، مصدر ساده "سوئه/ sue یا su?e" رو داریم که به کمک پیشوندهای فعلی یا مصدری، مصدرهای پیشوندی متفاوتی ازش ساخته‌میشه: آسوئه، ویسوئه، پسوئه و ...

از این مصادر وقتی که فعل مضارع ساخته‌‌شود، چنین ساخت‌هایی خواهیم‌داشت: 
سام        سایَم
سای       سایه
سا         سان

ویسام     ویسایَم
ویسای     ویسایه
ویسا       ویسان

پسام       پسایَم
پسای       پسایه
پسا         پسان

و ...

چنان که ملاحظه می‌شود، در این فعل‌ها منطقا بن مضارع باید " *سا* " باشد؛ اما در ساخت‌های مضارع مصدر *ویسنئییه/ ویسنئیسته* ما به چنین بنی نمی‌رسیم: 

ویسنئیم      ویسنئییَم/ ویسنیَم
ویسنئیر       ویسنئییه/ ویسنیه
ویسنئی        ویسنئین

و ...
[۲/۹،‏ ۲۳:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: هدفم از طرح سوال، دو چیز بود:

۱- ماجرای بن فعل در تالشی، به‌سادگی فارسی نوشتاری رسمی نیست ک بعضا داستان دارد.

۲- ویسنئییه/ ویسنییسته ممکن است با ویسوئه و دیگر شکل‌های مصدر سوئه، پیوندی نداشته‌باشد. 

ضمن این‌که بن مصدر ویسنئییه/ ویسنئیسته هم پرماجراست:

ویسنئیستیمه (زمان گذشته)
ویسنئیم (زمان حال/ مضارع)
خوازم/ خازم ویسنئییه (زمان آینده)
[۲/۹،‏ ۲۳:۱۸] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: ببخشید آیا ویسنئیر مضارع اخباریه؟
مگه در مضارع اخباری شناسه‌ی ر اضافه می‌شه؟
این شبیه ماضی استمراری هستش 🤔
معنیش این نمی‌شه؟
ویسنئیر: بر روی زمین کشیده می‌شدی
[۲/۹،‏ ۲۳:۲۹] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: درسته
آیا خوازم+مضارع اخباری معادل آینده‌ می‌شه؟ 

در تالشی شمالی با اضافه کردن بَ به بن مضارع +  شناسه، زمان آینده درست می‌شه
مثلا فعل گفتن
وونَم: می‌گویم
بَووتم: خواهم گفت

یا فعل کردن خیلی جالب‌تره:
کانَم: می‌کنم
کَم: کنم
بکَم: بکنم
بَکاردم: خواهم کرد
(شاید دقیق نباشه، دوستان نمینی اصلاح کنن اگه اشتباه می‌کنم)

یعنی ن، نماد استمراری‌ساز هستش
[۲/۹،‏ ۲۳:۳۱] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: منظورم تالشی نمین هستش
در سایر تالشی‌های شمالی، تا جایی که من می‌دونم، مضارع مستمر و مضارع اخباری یکی هستش
[۲/۹،‏ ۲۳:۳۲] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ماضی استمراری دوشکلی است که صیغه‌های مفرد و صیغه سوم شخص جمع یکی از شکل‌هایش با مضارع اخباری هم‌پوشانی دارد:

الف)
ویسنئیستیمه    ویسنئیستیمونه
ویسنئیستیره    ویسنئیستیرونه
ویسنئیسته       ویسنئیسنینه

ب) 
ویسنئیم     ویسنئیمون
ویسنئر       ویسنئیرون
ویسنئی      ویسنئین
[۲/۹،‏ ۲۳:۳۳] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: بله درسته 👍
یه صورت هم من شنیدم که یه دونه "ی" به آخر حالت ب) اصافه می‌شه
ویسنئیمی 
ویسنئیری
و ...
[۲/۹،‏ ۲۳:۳۱] #بهنام_ن_ماسال: سلام  جناب دکتر 
 بنظر می رسد 
تک واج  
"س"
معنای سابیدن را در ساختار فعلی زبان تالشی  می رساند

 مانند تک واج
"ش"
که رفتن را بیان میکند

 یعنی
وی+س+نئیسته

البته بنظر با  گذشت صدها سال از زبان استفاده درست از تک واج ها فراموش شده باشد 

باز شما بهتر می دانید🙏
[۲/۹،‏ ۲۳:۳۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود بهنام عزیز

در مصادر سوئه، آسوئه، پسوئه، ویسوئه، دسوئه و ...، بن ساده، سو/ سا است و بن‌های پیشوندی، آسو/ آسا، پسو/ پسا، ویسو، دسو/ دسا و ...

سومه
سوره
سوشه
و ...


سایم
سایر
سای
و ...

سام
سای
سا 
و ...
[۲/۹،‏ ۲۳:۴۳] #بهنام_ن_ماسال: درود 
همانطور که مستحضرهستید
در  زبان های کهن 
تک واج ها مصدر اند
ش: رفتن
ب+ش= برو

ب=بودن
ب+ب(بب)=باش

درمورد حرف س 
حق با شماست 
به ظاهر بن اصلی سو/سا است
اما 
شاید باز هم  بشود  آن را شکافت 
و به تک واج رسید
البته با دانش فعلی فرومول آن در دسترس نیست 
 و باید همان سا/سو 
را بپذیریم
ممنون از توضیحات کامل و درست شما

گویش_تالشی_ماسال                                                نام تالشی :پوئه                                                              نام فارسی : پایه                                                        پوئه قسمتی از شاخه یا تنه درختان به قطر کم (حدود دو سانتی متر تا ده سانتی متر) و ارتفاع تقریبی دو متر، که یکطرف آن را با داس یا تبر بصورت مدادی تیز نموده تا بتوان در زمین فرو کرد.ثابت کردن پوئه های نازک تر با ضربه دست ،و پرتاب کردن از بالا به زمین،و تکرار این عمل تا به اندازه کافی در زمین فرو رفته و محکم شود.در پوئه های ضخیم تر ،از ابزاری به نام *کما* به سر پوئه ضربه زده تا در زمین محکم گردد.با بافتن ترکه ها و شاخه های نازک درختان به دور پوئه با فاصله کم ،پرچین یا *رَمش* یا حصار درست می شود.                                                                                        حسین زاغی

[۲/۱۰،‏ ۱۳:۳۲] #وحید_علیپور_شفت: به اين نوع حصاركشى دَسهَ دَوجهَ ميگيم
[۲/۱۰،‏ ۱۴:۱۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود بله دسه دوجه رمش:dasa davaja raməš/ می گویند

[۲/۹،‏ ۲۳:۳۷] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: اگه وقت شد در این مورد هم توضیح بدین
من این ساختار رو تو هیچ زبونی ندیدم
Kərder-Kərderun
Bərder-Bərderun
Hərder-Hərderun
یه جور ماضی استمراری هستش ولی فقط برای دوم شخص کاربرد داره
مثلا در این جمله: 
ای پله نون مع را نوئر، صبا بریم
یه تیکه نون می‌ذاشتی فردا بخورم
یه جور امر در گذشته به نظر میاد، امر به کاری که انجام نشده
[۲/۹،‏ ۲۳:۴۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: در تالشی ماسالی فعلی، زمان آینده غالبا در مضارع بیان می‌شود و گاه هم در چنین ساختاری:
خوام بوام
خوای بوای
خوا بوا
و ...

ساختی که با خواز همراه است، کمی قدیمی است و امروزه کمتر به کار می‌رود:

خوازم واته
خوازی واته
خوازه واته

خوازَم واته
خوازَه واته
خوازن واته

ساختی همانند فعل آینده در فارسی سده‌های گذشته: 
خواهم گفتن
خواهی گفتن 
خواهد گفتن 
و ...
[۲/۹،‏ ۲۳:۴۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: این *ساخت تمنایی* است که گاه در متون کهن فارسی هم نمونه‌هایی برایش می‌توان یافت:

ای پله نون مرا نوئر دا ...: ای کاش یک تکه نان برای می‌گذاشتی تا ...

نوئه‌یمه
نوئه‌یره
نوئه‌یشه

نوئه‌یمونه
نوئه‌یرونه
نوئه‌یشونه

کاش ای پله نون مرا بنه‌یر!
ای‌ پله نون مرا نوئر!

👆👆👆

به نظر می‌رسد در هر دو نمونه بالا کاربرد تمنایی است.

[۲/۱۰،‏ ۱:۰۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: کمی نان برایم می گذاشتی
اَنیش ایتکَه نۊن ما(مان)رو
کمی نان برایم گذاشتی
نوئَیٚ ایتکَه نۊن ما (مان)رو
[۲/۱۰،‏ ۱:۱۰] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام 
نوئه/Noee گذاشتن
نوئه/Noá بجاست،  سرجایش هست
نَیْ/Nayمیگذاری
نوره/ گذاشتی
نوئره/Noára گذاشته ای

گویش ماسالی

دَسَه آسیاو و قَیمَه کَش (dasa āsyāv u 
  qayma kaš): آسیاب دستی و ساتور

#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

بندینه (bandina): 
مقداری کاه را دوقسمت
می کنند ودوسر آن را
گره می زنند تا بتوانند
شالی خشک شده را با
آن ببندند
تالشی گویش_ماسال
فرنگیس_قلیزاده

[۲/۱۰،‏ ۱۲:۵۷] #سارا_روحانی: درود 
تالشی :  بَندَن ( bandan )
فارسی : دو سر کاه را به
هم گره زدن 
تالشی گویش رضوانشهر
سارا _ روحانی 🙏
[۲/۱۰،‏ ۱۳:۲۸] #وحید_علیپور_شفت: 
درود
دَبِندهَ
شفت
[۲/۱۰،‏ ۱۷:۱۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
باندَن
زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۱۰،‏ ۲۳:۴۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام وشب بخیر 
نصف یک مشت یا کمتر از آن را ردیف میکنند سرش را گره میزنند و برای بستن " کوتاله" آنرا به دونیم مساوی کرده و پیچانده و کوتاله شالی را میبندند

کانکا:خرمن کوب ماشینی/زبان تالشی/نمین_عنبران/علیرضاپناهی

چَشمَک:عینک/زبان تالشی/نمین_عنبران/علیرضا پناهی


[۲/۱۰،‏ ۱۸:۳۰] #مریم_محسنی: 
درزه باره گره darza bāra gera :  قلاب چوبی      تالشی گویش ماسال
[۲/۱۰،‏ ۱۸:۴۱] #جانبرا_علیپور: 
قدیم عینکی نه واین چمه آوینه

[۲/۱۰،‏ ۱۸:۴۳] #سارا_روحانی:
 چَشمَک /عاینَک _تالشی
فارسی  _عینک
گویش رضوانشهر
سارا روحانی

قلاب(چوبی..):آندَه/زبان تالشی/نمین_عنبران/علیرضا پناهی
مخصوص حمل بار که بوسیله چهارپایان می بندند

[۲/۱۰،‏ ۱۷:۵۵] #فرنگیس_قلیزاده: گره :. gera /قلاب
تالشی گویش ماسال

[۲/۱۰،‏ ۱۸:۰۵] #بهنام_ن:
قرماق :قلاب ماهیگیری

#مریم_محسنی :
درزه باره گره darza bāra gera :  قلاب چوبی           تالشی گویش ماسال


[۲/۱۱،‏ ۰:۰۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام  اگه این برای درز بار استفاده بشه باید دو تا باشه
چون درزه بار باید از دو طرف مختلف به گیره بسته بشه تا تعادل حفظ بشه
درزه باره گره مانند اشکوبی است که هر دو طرف دارای قلاب است بطوری که سریع باید ریسمان از آن جدا شود
از این شکل گیره بیشتر در چاه استفاده میشد
[۲/۱۱،‏ ۰:۰۸] #صادق_شیرزاد_ماسال:  گچه به برجستگی  یا قسمت منحنی
 گِرَه میگیم

زبان تالشی بهار ۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی): دامبۊل:آلو/زبان تالشی/نمین_عنبران [۲/۳،‏ ۰:۱۳] #حسین_زاغی_ماسال: سیاه خلخاله خروه شلاش #جانبرا_علیپور_گشت_روخون دورگونه که: نوعی خانه چوبی #جانبرا_علیپور خٚچ:نوعی گلابی وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران هۊلَه:نوعی گلابی جنگلی یا وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران [۲/۳،‏ ۰:۲۵] #حسین_زاغی_ماسال: به گویش ماسالی هم *خج* می گیم [۲/۳،‏ ۰:۲۸] #حسین_زاغی_ماسال: یک نوع گلابی جنگلی بزرگ داریم که خیلی خوشمزه است. *لَتَنز* میگیم. [۲/۳،‏ ۰:۳۰] #فرنگیس_قلیزاده: امه ماسالی کو چن جور خج دارم ترشه خج سفه سرییه خج آوه خج خندیله خج رشتییه خج لتنزه خج گلاویه خج [۲/۳،‏ ۰:۳۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: سایر گلابی ها لَتَنز،اوشتَه سیوار،خوجَه،پِیغمبری(ریشه تالشی ندارد)،انجیئه آمبو و به خود گلابی آمبو می گویند [۲/۳،‏ ۰:۳۱] #جانبرا_علیپور: درود امه ای خجی داریمون چه نوما خرماخج نام تالشی : لَتَنز نام فارسی : گونه ای گلابی #حسین_زاغی_ماسال آمبۊ:گلابی/زبان تالشی/نمین_عنبران آمبۊ:گلابی/زبان تالشی/نمین_عنبران #علیرضا_پناهی_عنبران [۲/۳،‏ ۰:۴۲] #فرنگیس_قلیزاده: درود درگویش ماسال امبوروambru: نوعی گلابی فتر ..گشته روخون ..در ماسوله ..سر...علیپور کویی ..گشته روخون..#علیپور [۲/۳،‏ ۰:۴۷] #حسین_زاغی_ماسال: دو مدل *کویی* داریم. *اسپیه کویی* *چوئه کویی* [۲/۳،‏ ۰:۵۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *کوییkoiy/ کویkvi*: کدو *ایسبیه کویی*: کدو با پوست نرم تر و روشن تر *خاشه کویی/ خاشه کوی*: کدو با پوست سفت تر و چوبی تر *سیاکویی/ سیا کوی*: خاشه کویی به رنگ سبز پررنگ کویه لپ kuya ləp: بوته کدو. زبان تالشی گویش ماسال #فرنگیس_قلیزاده #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: خدا قوت ام سیا خاشه کویی (koiy)یا سیا خاشه کوی(kvi) اِسته *کوییه لپ/ کوییه لف*: رَز یا ساقه ی کدو *کخ(kkh) /که ke* *که دار/ کخه دار*: درخت نمدار دارای چوبی نرم و سبک و برگ مناسب خوراک دام گلش رو بچه که بودیم ، پاییز باد با خودش میاورد و بهش میگفتیم سوکله(خروس) حجت دامن کش _ سیاهمزگی [۲/۳،‏ ۱:۱۲] #صادق_شیرزاد_ماسال: که دار بهترین چوب صنعتی منطقه یه #انوش_نازیابی_فومن : کالبه را با پهن گاو ومخلوطی از کاه درست میکنند دایره ای با لبه سه سانتی که در مقالات وکتابها ذکر شده استفاده ان برای خشک کردن شلتوک در بالا اطاق که با دو چوب بلند در بالای اتش طراهی شده ودر بهار وقتی کرم ابریشم کوچک است روی سه لنگه می گذارن واز ک رم ابریشم که اندازه مورچه است نگهداری میکنند وهم برای مرغ تخم گذار روی جبند ویا جای گلدان که با کولش درست شده میگذارن تا مرغ دست رسی داشته باشد ومرغ تخم گذار در ان جوجه در میاورد چنانچه طرز تهیه ان را خواستید در کتاب ها هست کالبه ویا کابله به این دوگویش گفته میشود مزا..گویش گشته روخون..علیپور دۊگمَه وٚل:میوه پنیرک/زبان تالشی/نمین_عنبران شلاش ..گشته روخون..#جانبرا_علیپور #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: این *شَلاش* هست و با *خرف* فرق داره البته هردو سرخس اند ولی خرف یه ساقه داره و بلندتره *شَلاش*: سَرخس شامل *سیا شَلاش* و *ایسبیه شَلاش* نام دیگر شلاش مزا هست و گاهی بهش مزا لیوه هم میگن #جانبرا_علیپور : خرف و شلاش و مزا جدا از هم هستند گرچه از یک تیره اند در شاندرمن خرفه کوره داریم در گشته روخون خرفه پشته و در شفت خرفه کول شلاش در میانکوها می روید #صادق_شیرزاد : ام شلاش با خرف فرق داره شل با شلاش نی فرق داره شلاشه دول یا 'شلشه دول' کلجه سره گیریه بنی کو نوئه.. خرفی تنه ام شلاشی تنه کو ضیف تر و لیو دار تره.. شلاش معمولا ای خاله ای ایزه و چن خاله دبندی کناری کو پا مونون [۲/۳،‏ ۱۹:۴۱] #وحید_علیپور: ما خرف خال ميگیم البته احتمالا در گذشته ما هم خال ميگفتيم،مثلا خاله كول نام بَندى در ييلاق ما هست(شفت) [۲/۳،‏ ۱۹:۵۸] #مریم_محسنی: ما خال ژنده برای کج در تیلابار می گفتیم کجی بی خال بژنم [۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #صادق_شیرزاد: خال را بخاطر خرف بکار نمی بریم چون یکی از ابزار برای خال زدن خرف هست [۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #مریم_محسنی: بله کلش و خاله های دیگه... [۲/۳،‏ ۱۹:۵۸] #مریم_محسنی: ما هم خال ژنده برای کج در تیلابار می گفتیم که خرف می گذاشتند برای پیله زدن کرم ابریشم. کجی بی خال بژنم [۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #صادق_شیرزاد_ماسال: خال را بخاطر خرف بکار نمی بریم چون یکی از ابزار برای خال زدن خرف هست [۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #مریم_محسنی: ابزار دیگر کلش بود. دیگه چی بود؟ خاله های دیگه هم میزاشتیم [۲/۳،‏ ۲۰:۰۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: نوعی گیاه که با ان جارو هم درست میشد مثل خلخاله گزه حتی شاخه گردو را در تیلابار آویزان میکردن تا بویش باعث تحریک بقیه شود یااز شاخه های بلوط (مازوئه خال) هم استفاده میشد کیش هم استفاده میشد اما مروه خیر از کیش خیلی کم استفاده میشد بره گزه واگر از بره گزه استفاده میشد پیله اش سفید و. تمیز و بزرگ میشد خلخاله گزه بری شی ای بوته هایی سرائون کو پرایسته ک امه ایکو ایستفاده کریمون [۲/۳،‏ ۲۰:۱۱] #فرنگیس_قلیزاده: سلام بوخشه بزرگوارن برگزی ممنگینه سازین ممنگ بجار مرزون کو پرای [۲/۳،‏ ۲۰:۱۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود ممنگ که تاوستونی مینه ما را پرا بدا پاییز قابل ایستفاده بو [۲/۳،‏ ۲۰:۱۹] #فرنگیس_قلیزاده: بله هینه برزه بری ماقه برگز سازین پاییز سرائون دروفین گوچینه ژه که سازین چه سری چل وپولی هیننه سر آرو کرین بدز ژه توکینه خرته را وا آدین اگه خاین برز آکرین توکینه ویلاین داچه چته گلن گردی ویبین امی ده ویندمه وام [۲/۳،‏ ۲۰:۲۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: از بری نه وام که ایکو پیله ژنده را ایستفاده کرین [۲/۳،‏ ۲۰:۲۱] #جانبرا_علیپور: سلام بانو محسنی کچی خال ژنده فقط خرف نیه کیش نی استه و ام خال نشا ب معنی خرف ببو خرفه خال مثل داره خال [۲/۳،‏ ۲۰:۲۴] #فرنگیس_قلیزاده: کجی که کیش وخرفینه خال ژنین ده ویرم نا چه استا [۲/۳،‏ ۲۰:۳۲] #جانبرا_علیپور: اسبه کره یی دارم هف رنگی ..نه سیر هره نه سبزی ..آوی خنجه روخونی..پولی بره دیونی [۲/۳،‏ ۲۰:۴۷] #حسین_زاغی_ماسال: شاخ و برگ گردو هم می گذاشتند،جدا کردن پیله ازش خیلی آسون بود [۲/۳،‏ ۲۰:۵۱] #حسین_زاغی_ماسال: برگز،از بوته های سره سیف درست میکردند،برای جارو کردن برگهای پوسیده . ولی از ساقه های خشک شده گیاه مروه هم زیاد جارو درست می کردند. گِز با شاخه های ممرز(اولسه برِز) هم درست میکردن *برِزBrəz*: جارویی که با بستن چند شاخه کوچک بدست می آید *گِزgəz* :جارو دامن کش_ سیاهمزگی [۲/۳،‏ ۲۳:۵۶] #سعید_بشری_ماسال: کیشه خال: جاروی ساخته شده از کیش که برای حیاط و روفتن برگ ها و غیره بکار میرفت [۲/۴،‏ ۰:۰۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود چه خاسه مروه برگزی. ام برگز ، سرا دروفته را چاکی کو، نی چاکتره [۲/۴،‏ ۰:۰۷] #جانبرا_علیپور: سلام‌ ماسوله ای ها به برگز ..بارگزه میگن [۲/۴،‏ ۰:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: بنظرم *برگِز* یا *بره گزه* فقط برای جاروی دسته بلندی که که از سر شاخه های درختان ،با همون درختچه ای مثل سره سیف درست می شد ، کاربرد دارد. *بر* به شاخه های خاردار میگن.. *گِزه* شامل شاقه های بدون شلتوگ برنج،مروه گزه،.....می شود. [۲/۴،‏ ۰:۲۷] #جانبرا_علیپور: سلام حسین آقا ولی به نظر بنده برگز همان بارگزه است یعنی گزه بزرگ چون بر در تالشی تمشک خاردار است و جارو نمی‌شود عرض کردم که اهالی ماسوله بارگزه میگن [۲/۴،‏ ۰:۳۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب زاغی برگز همان جاروی دسته بلند است که بیشتر برای جاروکردن حیاط خانه استفاده می شود حالا این برگز امکان دارد از مروه باشدیا کیش وگیاه ممنگ باشد. راستش من درییلاق برای جاروکردن حیاطم از شاخه اولس‌کنار خانه ام استفاده می کنم. خیلی سالها پیش جارویی‌ازکاه درست می شد که مشته کو نام داشت که بیشتر اوقات برای جاروکردن ایوان خانه یا پاچوبن خانه های قدیمی‌استفاده می شد [۲/۴،‏ ۰:۴۳] #فرنگیس_قلیزاده: بله اون جاروهااز مغز کاه بود.یعنی کلشی پوفی پیگرین یا وقتی مادران ما می رفتند درمزرعه جکل برمی داشتن خوشه های شیر انداخته برنج را می‌کشیدند به خانه می آوردند جوی خوشه ها یا همان جکل را جدا می کردند بعد ازبوف یا خوشه های‌بدون جو جارو می ساختند که خانه ها را با آن جارومی کردندو باآن هم خانه هارا باآهک ویشور می کردن پایین دیوار خانه را با گل زرد بادست آلاوه می کردند [۲/۴،‏ ۰:۴۶] #سارا_روحانی: درود گندَ گز ( gənda gəzə) جاروی که با گند ( گیاه خودرو بلند که بوی مطبوعی داره ) درست میکنند و معمولا برای جارو کردن حیاط بکار می‌برند ولی کیشه خال ( از شاخه های نازک درخت شمشاد درست میشه ) که برای جارو کردن حیاط و یا کوچه و غیر ... استفاده میشه زبان تالشی گویش رضوانشهر [۲/۴،‏ ۱۶:۲۳] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: درود بانو محسنی گرامی *پوفه گِز یا ایسبیله گِز* بیشتر داخل خونه استفاده میشد و در صورت کهنه شدن تو حیاط یا برای ویشورآلاوه ایستفاده میشد *مشته کو* بیشتر برای ویشور دیوار کاربرد داشت *بابت خوبه توضیحاتی ک دوینه شمه دَس درد مکر 🙏🏻 [۲/۴،‏ ۱۶:۳۵] #حسین_زاغی_ماسال: مشته کو گِزه (همون کلَشه گزه) : جارویی که با کاه برنج،ساقه های برنج درست می کردند. پونو punu: نعناع. زبان‌ تالشی گویش ماسال مریم محسنی خنش xənəš: بندپی، پونه زبان تالشی گویش ماسال مریم محسنی #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی : *خنشxənš/خنیشxəniš* _ *خنیشه تاره kəniša tāra* ترکیب ساییه خنیش و سیاترشی ،ساییه ویزه مغز ، و مرغونه ک بخارپز بو و ب عنوان پله خوروش ناهریکا هَرن خولی واش xulivāš: پونه وحشی ، خالواش زبان تالشی گویش ماسال مریم محسنی بۊمَرشَه,بۊمَه ریشَه:هویج/زبان تالشی/نمین_عنبران [۲/۴،‏ ۱۶:۴۵] #فرنگیس_قلیزاده: گذرgazar:هویج زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده [۲/۴،‏ ۱۶:۵۹] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: گزر /gazar/ مترادف گزر: زردک، شقاقل، هویج [۲/۴،‏ ۱۷:۲۵] #حسین_زاغی_ماسال: هویج زرد یا زردک هویج ایرانی است. هویج قرمز، هویج فرنگی یا وارداتی [۲/۴،‏ ۲۱:۱۷] #حسین_زاغی_ماسال: در ماسال دو نوع میوه *به* تالشی *بی* بود ،یکی اندازه متوسط داشت و یکی خیلی درشت و زرد رنگ بود. به این به درشت *دوله بی* هم می گفتند. کسی دلیلش را می داند؟ نمی دونم گفته من دقیق هست یا نه [۲/۴،‏ ۲۱:۴۴] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت جناب زاغی. درست میفرمائید. البته بی (به) که ریز و متوسط هست دو نوع سمت تالش جنوبی خطه ی قلرخون ( قلعه رودخان) هست. بی معمولی که اوایل پائیز رسیده میشه ( ریز و متوسط) و *زیا رسه بی* به زود رس که آخرای تیر ماه و اوایل مرداد رسیده میشه و قابل خوردن هست. و دوله بی هم یه نوع دیگه هست که شکل و شمایل آن مثل گلابی هست و تقریبا از «به» معمولی درشت تر و خوشمزه تر است. و یه نوع «بی»هم سالها پیش ما داشتیم که بهش« *زوموستونه بی*» میگفتیم. و آخرای آذر و اوایل دی ماه می‌رسید. بدون هیچ کرمزدگی و آفت و بسیار ترد و خوشمزه. حیف که در زمین لرزه سال ۶۸ اون درخت خشک شد. اونقدر زیبا بود که تمام برگهای درخت می‌ریخت ولی *به* نه... (وعلت اینکه چرا دوله بی می‌گفتند رو بنده نمیدونم. ) بیت الله صفری سیدآبادی 🙏 [۲/۴،‏ ۲۱:۴۶] #مریم_محسنی: سلام (دوله بی ) بخاطر بزرگیش می گفتند به دول (خمره گلی) شبیهش می کردند . [۲/۴،‏ ۲۲:۲۳] #سعید_بشری_ماسال: پنبه بی: به نرم و خوشمزه پاییزه بی: بهی که در پاییز می‌رسید پینجاه بی : به بسیار درشت گویش ماسال گسکر [۲/۴،‏ ۲۲:۲۵] #بهنام_ن: ترشه بی:به ترش پاییزه بی:نوعی به که پاییز می رسد [۲/۵،‏ ۲۰:۰۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- کوله kula : تپه، بلندی، پسرک، نوکر بچه، کوله پشتی، ۲- خوئه کوله xua kula: بچه خوک ۳- کوله پشته kula pešta : تپه، بلندی ۴- کول کول kul kul : ناهموار، ناصاف ۵- کول kul: تپه، بلندی، پرتگاه، پشت، گیاه کوله خاس گردآورنده مریم محسنی ۶۵۷ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۵،‏ ۲۰:۳۴] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال کَتیل : چهار پایه کوتاه چوبی کوتی : انبار شلتوک که بروی چند ستون گلی و یا چوبی ساخته می شد. کوتیل: کوهان گاو نر کوتوم: بنایی مرتفع و موقتی با پایه های بلند بر مزارع و کشتزارها ساخته می شد،تا شبها از آسیب حیوانات وحشی به مزارع جلوگیری شود. کرگه لون : لانه مرغ و ماکیان کلشکن : مرغی که جوجه به همراه دارد،مرغ مادر حسین زاغی [۲/۵،‏ ۲۱:۰۹] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱-آسوته:âsute=سوزاندن، سوزاندن پشم کله پاچه با کفیگیر یاابزار دیگر آهنی ۲-پیگته:pigete=برداشتن. ۳-جیگته: jigete=بازوریا فریب گرفتن. ۴-سربه جیر به:sar ba jir be= خجالتی وباادب بودن،باشرم وحیابودن. ۵-پاویکوئه:pâvikue=پارا روی زمین کوبیدن #گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۵،‏ ۲۱:۱۵] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱-ای دازی کرده:idâzi karde= کاررا یکسره کردن ،تمام کردن ۲-فرشه:fərša =ازبین رفت، به هدر رفت. ۳-فورش:furš=شن،ماسه ۴-پسمییه:pesamiye= دلسرد شدن،دلزده شدن ۵-آتش به کلا:âtaš bə kəlâ= کنایه به کسی که زود عصبانی می شود و داد وبیداد می کند #گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi تالشی_گویش_ماسال نام تالشی : کوتوم نام فارسی : برج دیدبانی و نگهبانی مزارع حسین زاغی تالشی ماملی فارسی کیالک گردآوردنده: زینب آینده بین گشت رودخانی سیف چه:sif ča= سرخ ولیک گویش ماسال فرنگیس قلیزاده ترشک ترشه سیفلی گرد آورنده منصور آینده بین گشت رودخانی درود شمه ختمت ترشه سبله ( tërša sěbla ) تالشی سووهٔ = فارسی زبان تالشی گویش رضوانشهر سارا روحانی تالشی_گویش_ماسال نام تالشی : کَتیل نام فارسی : چهار پایه کوتاه چوبی برای نشستن بر روی آن حسین زاغی تالشی_گویش_ماسال نام تالشی : کوتیل ‌‌نام فارسی : کوهان گاو نر کوهان گاو یا کول از چرب ترین قسمت های گوشت قرمز هستش که طعم لذیدش بهترین گزینه برای تهیه دوش کبابی هستش. روی گردن گاو نر (ورزا) برآمدگی وجود دارد که به آن دوش کول یا به اختصار دوش یا کول (موج) یا کوهان می گویند. کوتیل گاو به دلیل دارا بودن لایه های چربی ،مناسب ترین قسمت برای کباب تالشی می باشد. حسین زاغی #متن_واژه_گویش_ماسال چارلی چاپلینی واته؛ اگه شاداستیره یباش خنده بکه دا غم خاوی کو مَئزه۰ اگه غمگین بیره آروم برمسه بکه دا شادی نا اومید مَه آبو۰ #آگاردن_فرنگیس_قلیزاده آوه آسیاو (āva āsyāv): آسیاب آبی #فرنگیس_ قلیزاده و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_talesi لوتکا ( lutkā ): قایق پارویی گویش-ماسال-فرنگیس- قلیزاده 🌺کانال واجه واج🌺 #عضو_شوید: @vajenameh_taleshi 👈 وَرزا(varzā):گاونر #ماسال_فرنگیس_قلیزاده #کانال_واجه_واج #عضو_شوید: @vajenameh_taleshi 👈 درود سرکار خانم حمیدی عزیز وشَن ( Vëšan ) گاو نر گویش رضوانشهر سارا روحانی سییا کوتی ( siyā kuti): زالزالک/ سیا ولیک۰ که دم کرده آن برای بیماری قند خوب است۰ گویش-ماسال-فرنگیس- قلیزاده [۲/۶،‏ ۰:۳۸] #جانبرا_علیپور: سلام‌ سره ماملی دارم سیا ماملی نی دارم [۲/۶،‏ ۰:۵۵] #سارا_روحانی_رضوانشهر: مامنی ( māmni ) ماملی:mâməli= ازملک تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده [۲/۶،‏ ۱:۱۲] #جانبرا_علیپور: درود در گویش گشت رودخان این گیاه کولوس بر و میوه اش کول کولی نام دارد ماملی درختچه است و میوه اش شبیه کول کولی سٚگلَه:زالزالک/زبان تالشی/نمین_عنبران #متن_واژه_گویش_ماسال عاقیلی کودفرسشونه که^موحیبتی کی کو آموتره؟ واتشه:داروچه تیته کو۰واتشونه چنته؟ واتشه:هروخت ای پاچکی اَی ژندمه تلافی خونه اشتن تیته چمه سری ویکردشه۰ #آگاردن_فرنگیس_قلیزاده [۲/۶،‏ ۲۱:۱۷] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب بشری کِج kej/کرم ابریشم کجkəj /دگمه پیراهن مردانه گویش ماسال [۲/۶،‏ ۲۲:۲۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- کج kəj : دگمه ۲- کیل kil :دگمه ۳- پولک pulak : دگمه ۴- نر ماده nərə māda: دگمه (نوعی دگمه دو تکه ) ۵- پولک َ شوار pulaka šəvār: شلوار مردانه ۶- پولکَ شیی pulaka šeyi: پیراهن یقه دار و جلو باز مردانه گردآورنده مریم محسنی ۶۵۸ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۶،‏ ۲۳:۴۳] #سعید_بشری_ماسال: بسیار عالی، گاهی سفیدی را به kəj تشبیه می‌کنند. Ispiā kəj آیا قدیم دکمه ها سفید بودند؟ [۲/۷،‏ ۲:۱۶] #جانبرا_علیپور: سلام ایسپیه کج دگمه کوچک پیراهن را گویند به دگمه بزرگ هم پولک میگن [۲/۷،‏ ۸:۴۵] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب بشری بله قدیم همون کج kəj/که دگمه ریزی بود از صدف درست می کردند که سفید وبراق بود بخاطر همین سفیدی بعضی چیزهارا به ایسبیه کجisbiya kəj تشبیه می کنند. [۲/۷،‏ ۷:۲۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- پا برکرده pā barkarde: بستوه آوردن، به تنگ آوردن ۲- خاک‌بگور xāk ba gur: بیچاره، طفلکی ۳- شَشگولšašgul: شنگول، شاد ۴- گیلَ چا gila čā : معدن گل مناسب برای گل کاری ساختمان (ویشورآلاوه) ۵- کوتول کرده kutul karde: انباشته شدن گوشت و چربی در اثر چاقی که در هیکل بر جسته شده باشد. گوشت چه جانی کو کوتول کردشه gušt če jāni ku kutul kardaša گوشت تو بدنش کوهان شده است. کوتولkutul : کوهان پشت حیوانات گردآورنده مریم محسنی ۶۵۹ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۷،‏ ۷:۲۸] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- لینگه آدوئه linga ādue: همدست شدن ۲- لینگه لینگهlinge linge: لی لی، تک پا جهیدن لینگه لینگه مزا بازی کودکانه است. ۳- لینگه ژنده linga žande: بار در کیسه بسته بندی کردن ۴- کیسه لینگه kisa linga: یک کیسه ۵- گوشباره لینگه gušbāra linga: یک گوشوار گردآورنده مریم محسنی ۶۶۰ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi پا بره:pâ bara/ساختن نربان مانندی در دو طرف محوطه باغ برای ورود و خروج به آن پابره می گویند زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده دَلَه:علف ماست/زبان تالشی/نمین_عنبران زوم:گیاه شیر پنیر/زبان تالشی/نمین_عنبران کٚنجیئَه:صمغ یا شیره درخت/زبان تالشی/نمین_عنبران #مریم_محسنی : دارَ ونجه dāra vanja: صمغ درخت زبان تالشی گویش ماسال #سارا_روحانی: دارَه وَنجه ( dãra vanjë ) صمغ درخت زبان تالشی گویش رضوانشهر زاردَه پۊش:فرفیون(شیر سگ)/زبان تالشی/نمین_عنبران پامبَه تیئَه:خار پنبه/زبان تالشی/نمین_عنبران آسپَه تیئَه؛خار مریم/زبان تالشی/نمین_عنبران [۲/۷،‏ ۱۹:۴۱] #مریم_محسنی: شَلَه تی šala ti: خار مریم زبان‌تالشی گویش ماسال مریم محسنی چوئه کَند^Čua kandə/ کندوی چوبی که باخالی کردن تنه درخت درست وبرای انبار ونگهداری برنج یا جواستفاده می کردند زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلبزاده قلیزاده [۲/۷،‏ ۲۰:۴۳] #حسین_زاغی_ماسال: درود با کلش هم چیزی شبیه کندو درست می کردند؟ [۲/۷،‏ ۲۳:۰۶] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب زاغی به آن وسیله ورورهvərvəra /یا چرخهčarxa/می گفتند که ازکاه ساخته می شد برای نگهداری شلتوک که همان تخمه ژهtəxma ža/ یا بذرمزرعه ومحافظت از موش و پرندگان ودیگر آسیبهاآن را درجای بلند ویا پشت بام آویزان می کردند وهمچنین صندوقهای چوبی مکعبی شکل برای نگهداری جو وبرنج می ساختندو استفاده می کردند [۲/۷،‏ ۲۳:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: درود دقیقا درست است. کَشَه پۊستَه:ساعد بند (چرمی)/زبان تالشی/نمین_عنبران [۲/۸،‏ ۰:۳۱] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۴۰۱ ۱-آکاره:âkâre=یکی شدن،هم فکرشدن،ردیف چیدن گردو برای بازی کردن. ۲-آوجیلک:âvjilak=آب افتاده آوگنس:âv gənəs= آب افتاده ۳-آتنیسته:âtaniste= ریشه کرده، پخش شده، ۴-آلمیسته:âla miste=پهن شده ،ولوشده ۵-آگلرویگلر هرده:âgler vigler harde= به پشت و رو غلطیدن. #گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۸،‏ ۰:۳۲] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۴۰۲ ۱-شته گاز:šəta gâz=دندان شیری ۲-شکاره گاز:šəkâra gâz= دندان نیش ۳-گلفه گاز:gəlafa gâz= دندانهای فاصله دار ۴-گنگوله‌گاز:kangula gâz= دندان پوسیده وسوراخ شده ۵-عملییه گاز:amaliya gâz=دندان مصنوعی #گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajanameh_taleshi [۲/۹،‏ ۱۹:۲۴] #وحید_علیپور_شفت: بيل يا بيلى گاز(يك دندان از رديف دندانى بيرون زدگى دارد) و گازه پشته هم داريم [۲/۸،‏ ۸:۴۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- ام سر اَ سر کرده əm sar a sar karde: خاتمه دادن ، فیصله دادن، وارونه کردن ۲- سنگَ ددار آگتهsənga dadār āgete: سنگباران کردن ۳- کشکَ گوزهkaška guza: شیت، جو گرفته، چاخان ۴- لاسَ خلlāsa xəl: غار ۵- لاسَ مغارهlāsa maqāra : غار گردآورنده مریم محسنی ۶۶۱ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۸،‏ ۸:۴۸] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال ۱- لرزَ تَوlarza tav: تب و لرز ۲- وینیه برمسهviniya bəraməse: گریه دروغین، معادل اصطلاح آب غوره گرفتن ۳- کرم جرجر karam jər jər: بخشش سرریز شده، کنایه ای است برای خسیس که ببخشد. ۴- نزونوسته کارnezunusta kār : کار نابلد، مبتدی ۵- زونوسته کارzunusta kār: کاربلد، استاد، ماهر گردآورنده مریم محسنی ۶۶۲ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi زبان تالشی گویش ماسال ۱- ام سر اَ سر کرده əm sar a sar karde: خاتمه دادن ، فیصله دادن، وارونه کردن ۲- سنگَ ددار آگتهsənga dadār āgete: سنگباران کردن ۳- کشکَ گوزهkaška guza: شیت، جو گرفته، چاخان ۴- لاسَ خلlāsa xəl: غار ۵- لاسَ مغارهlāsa maqāra : غار، غارهای کوچکی که حیوانات در آن پناه می گیرند. گردآورنده مریم محسنی ۶۶۱ و_ن 🌺کانال واجه واج🌺 @vajenameh_taleshi [۲/۸،‏ ۱۰:۴۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: درود ، خدا قوت لاسه مغار ، معنی صخره میده البته همون صخره میتونه حالت غار مانند هم داشته باشه(لاسه خل) [۲/۸،‏ ۱۰:۴۱] #مریم_محسنی: سلام لاس مغاره غار و سوراخ های کوچک در صخره هاست که معمولا حیوانات آنجا پناه می گیرند آلوسه کوره (ālusa kura): کوره زغال گویش-ماسال-فرنگیس- قلیزاده

زبان تالشی بهار۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی):
زبان تالشی گویش ماسال
۱- وروره vərvəra: پوست مخصوص حمل نفت
نته ورورهnata vərvəra
- ورورهvərvəra یا چرخه čarxa وسیله ای ساخته شده از کاه برای نگهداری شلتوک تخم (تخمَ ژه) برای محافظت از موش و پرنده و دیگر آسیبها،آن را در پشت بام آویزان می کردند.
- وروره vərvəra : گوشتالو، خیلی تپل
مترادف گوشته گندهgušta gənda
گوشته وروره یهgušta vərvəraya
گوشتالوست، خیلی تپل است.
- وروره vərvəra: اشباع شدن، سیر شدن
هده هردمه وروره بیمه
hada hardəma vərvəra bima
آنقدر خوردم حسابی سیر شدم. 
۲- کلفت kəlfat: اهل خانه، اهل خانواده
۳- کلفته کَه kəlfata ka: خانه پر جمعیت، خانواده پر اولاد
۴- کلفت دار kəlfat dār: پر اولاد، خانواده پرجمعیت دار
۵- کلفت مندkəlfat mand: پر اولاد، خانواده پرجمعیت دار
مترادف اطفالمندatfālmand
گردآورنده مریم محسنی ۶۵۴
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

زرگند ..گشته روخون..علیپور

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
سلام وسپاگزارم بزرگوار
من خیلی کم سن بودم
مادربزرگ خدابیامرزم 
با گیاهی به این شکل
که به آن زرگند:zər gend
می گفت 
 خیاطه:xayâta= نخ ابریشمی
پو: pu=نخ پشمی را که
خودش با دوک:duk u  čara وچره  می ریسید
رنگ می کرد

[۱/۳۱،‏ ۱۴:۴۴] #ضیا_طرقدار: در گویش تالشی آستارا: 

زِند zend

سلام خدمت بزرگواران گروه
گیزگیزابه گویش رضوانشهری برای رنگرزی برای پشم یا( پو)وابریشم استفاده میکردندازمادرومادربزرگم دیده بودم
تحویلداری
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی :
درود
*گَیزا/گیزگیزا*
در فصلی از سال دامها با خوردنش بیمار میشن

تالشی_گویش_ماسال                     نام تالشی : ( kə kam )که کم 
نام فارسی : شیردار
درخت شیردار با نام علمی Acer cappadocicum گونه‌‌ای از افرا و بومی شرق آسیاست که در سراسر جنگل‌های شمال و در آستارا طوالش، دیلمان، پل زنگوله، کلاردشت، نور، گرگان تا گلی داغ در گستره‌ای از ارتفاع ۲۶۰۰ – ۱۵۰ متر از سطح دریا منتشر شده است. این درخت با نام‌های ککم، کیکم، پلت، شیرپلت، عاج، آج واج، قاقاچ، بزبرک، زوالک، میرزابرگ و زیندار نیز خوانده می‌شود.
حسین زاغی

*زیرینگِت(ziringet)*:
گیاه همیشَک یا چِلم 
با نام علمی Danae racemosa درختچه‌ای‌ست زیبا و کمیاب و همیشه سبز از تیره Liliaceae که دارای شاخه‌های برگی است که تا ارتفاع 100 سانتی‌متر مرتفع می‌شود. این درختچه کوچک از گیاهان بومی ایران بوده و در سراسر جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور (گیلان، مازندران،گلستان) و اغلب در نواحی صخره‌های پرشیب و سایه دار می‌روید.

حجت دامن کش_ سیاهمزگی

تالشی_گویش_ماسال                        نام تالشی : ( kə )که  
نام فارسی : نم دار

نمدار درخت بومی جنگل‌های شمال و با ارتفاعی حدود ۲۰ تا ۳۰ متر است که دارای تاجی گرد و گسترده می‌باشد. این درخت در مناطق وسیعی از قاره‌ی اروپا نیز می‌روید. در انگلستان به آن Lime Tree و یا Lime Bushes می‌گویند
. در گذشته درخت نمدار در خانواده‌ی Tiliaceae طبقه‌بندی می‌شد اما ظاهرا بر اساس مطالعات ژنتیکی اخیر‌‌ی که صورت گرفته آنرا به تیره‌ی Malvaceae یا پنیرکیان نسبت داده‌اند که پنیرک و ختمی از اعضای شناخته‌شده‌ی آن هستند. این درخت در ایران با نام‌های محلی دیگری چون نرم‌دار، گاوکهل، کپ، کف، پالاد، احلامور، زیرفون و غیره نیز شناخته می‌شود. گفته می‌شود نمدارها می‌توانند آلودگی شهرها را به خوبی تحمل کنند و ازین نظر در کشورهای اروپایی به عنوان درخت زینتی شهری مورد توجه می‌باشند  
حسین زاغی
#جانبرا_علیپور :
فراوون درود 
گشته روخون که و کهکم  داریم 
در فرهنگ عامیانه تالش درخت که جایگاه ویژه دارد و می‌گویند هزار لایه و نظر کرده است با پوست آن طناب می بافند ..ورزا لافند..
علیپور

در نقلون اِم گلی نه حسرته گل وان ؛چون تله گوشته پرنده ئن. وخاسه پپوئن اَینه نزیک نا آبون واِم گل چَوون حسرتی کو مونو؛ وباهاری را ام گل حسرت ویندیه خاسه پپو وپرنده ئون خیلی زؤ پژمورده  آبو وازبین شو ؛ و د"واره پائیزی را.  چوون وینده  ووصل ابه  را  را سوز آبو و وشگلی   و،اِم دفه. نی خاسه. پپو و پرنده ئن چه نزیک نا آبون. وام گل اشتن تیته نه. دق آکره "ومِره "
زلیخا صبا
درافسانه های کهن این گل را گل حسرت می گویند. چون تلخ گوشت است پرندگان و پروانه ها به آن نزدیک نمی شوند واین گل در حسرت می ماند واین گل در بهار در حسرت دیدار. پروانه ها وپرندگان زیبا خیلی زود پژمرده می شود وازبین می رود. ودر پائیز نیز دوباره به امید دیدار و وصل آنها سبز وشکوفا می شود. واین بار هم این زیبا رویان به سراغش نمی آیند و این گیا ه با گل شکفته اش دق می کند و میمیرد.
 زلیخا صبا

تالشی_گویش_ماسال                          نام تالشی : ( kə )که  
نام فارسی : نم دار                    حسین زاغی

گاجوجوgājuju:زعفران وحشی                               زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

لییهliya: گل حسرت          زبان‌ تالشی گویش ماسال       مریم محسنی

پلخت:pəlaxt=افرا     تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

ون:van=زبان گنجشکی زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

سغ:səq=آزاد.     زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

#هویه_تحویلداری:

گیزگیزایی که درارتفاعات ازنزدیک گرفتم

ازن گیزگیزابیم پرمیم سَرسنگ 
شَتَ ملَ میشین کردش منَه جنگ
برَم هَرد بشَم پیش خداوند
بینم اشته بو قشنگه یاچمن رنگ🙏

وٚل گَگیزو:گل زنبق/زبان تالشی/نمین_عنبران

پِنج آنگٚشتی:گیاه ثعلب پنج انگشتی/زبان تالشی/نمین_عنبران

کَکۊئَه تَغ:نیلوفر پیچ/زبان تالشی/نمین_عنبران

گوگ لۊز:گیاه ثعلب/زبان تالشی/نمین_عنبران

زرگندzərgənd:همیشک       زبان تالشی گویش ماسال          مریم محسنی

هی:مزرعه/زبان تالشی/نمین_عنبران/گاندٚمَه هی:مزرعه گندم .....

باسکم:bâskam=افرا زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

کیکاف: نوعی افرا/زبان تالشی/نمین_عنبران_میناباد

مَروه یا گندواش گویش ماسالی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۴۰۰

۱-پیله پیگته:pila pigete=
کینه به دل گرفتن

۲-سربرورده:sar bar varde=
متوجه شدن،سربیرون آوردن. 

۳-تک دکرده:tək dakarde=
بگو مگو کردن.

۴-رنجول:tanjul=رنجور،
غمگین
۵-رک‌اومه:tək ume=بد
بینی ودلخوری‌بوجودآمده

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده

و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi


[۱/۳۱،‏ ۲۲:۳۶] #حسین_زاغی_ماسال: درود
*تک دکرده*
پیله کردن و گیر دادن به کسی نمیشه؟
[۱/۳۱،‏ ۲۳:۲۶] #فرنگیس_قلیزاده: درود خیر تک دکردن  یعنی به داشته زندگی دیگران حسودی کردن ودرباره او
بگومگو کردن فلانی شون هده تک دکرده  گرفتارآبه
ای مثالی نی ژنن
که بیلا نسبت  اسبه جوئه ببی آدمه جوئه مبی

نره چاکن ...گشته روخون..علیپور

[۱/۳۱،‏ ۲۳:۴۷] #جانبرا_علیپور: نمی دانم چرا اسمش نره چاکن است
[۱/۳۱،‏ ۲۳:۴۸] #جانبرا_علیپور: بچه که بودیم اگر این گل را به خانه می آوردیم توبیخ میشدیم
[۱/۳۱،‏ ۲۳:۵۸] #فرنگیس_قلیزاده: درود نره چاکن گولینه
نوان اَ کول که چه وری کودرییه نره چاکنه
نره هینه شورون
چون ترییه نره دیله ای
ناچقوری داره اینه ماسته چاکن وان اَ کول ماسته 
چاکنی چرمی شورو هیرا
وان نره چاکن گولی نوم  کره پای فارسی بو کهربا
[۱/۳۱،‏ ۲۳:۵۸] #جانبرا_علیپور: درود درود 
نره چاکن...میگن اگر بیارم تو خونه نره سفالی ما می شکنه
[۱/۳۱،‏ ۲۳:۵۹] #جانبرا_علیپور: درود بانو حمیدی ..شمه حرف منطقی یه بما امه نه واین ک گل نره چاکنه

عکس از بانو #هویه_تحویلداری

#شهرام_آزموده :
به این گل
در اسالم دیزَه‌چاکن diza čākən می‌گویند.
نام علمی و فارسی‌اش سیکلامن است.

حینا:hinâ=حنا         
زبان تالشی گویش ماسال
 فرنگیس قلیزاده

گاجوجوgā juju: زعفران وحشی                             زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

له le : لویی                 زبان‌تالشی گویش ماسال             مریم محسنی

سجاک səjāk: سوروف     زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

کرگَ چرهkarga čara:علف هفت بند.                    زبان‌تالشی گویش ماسال.       مریم محسنی

سره خروsəra xaru:آلوچه قرمز                          زبان‌تالشی گویش ماسال     مریم محسنی

خج xəj: گلابی وحشی          زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

خرو xaru، اَرو aru: آلوچه زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

انجیلanjil: انجیر              زبان‌ تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

ارباarbā: خرمندی                زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

خندیلxəndil:تمشک زبان‌تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

شالَ دومšāla dum: دم روباه زبان‌تالشی گویش ماسال    مریم محسنی

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
رمنج:rəmənj=بارهنگ
 ام واشی
نوم رمنجrəmənj: که چه آوی گرن گندمه آرده نه خمیر سازن سیا تشکی
سری پنن دا چه  چرکی برکره وزو رچ آبو

[۲/۲،‏ ۲۲:۴۶] #انوش_نازیابی_فومن: امه وایم رمج رمجه لیو برای درمان زخم هم خوبه
[۲/۲،‏ ۲۲:۵۰] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: اسم این گیاه هَوَلیوَ
گویش رضوانشهری.
که برای درمان زخم  عفونی خوبه
تحویلداری

پرتخال: partaxâl =پرتقال        تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

شیرنه لمبو:širna lembu= لیمو شیرین. تالشی گویش ماسال  فرنگیس قلیزاده

کوچیkuči:لرگ                   زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

ووز:vuz=گردو      زبان تالشی گویش ماسال     فرنگیس قلیزاده

پمچالpamčāl:پامچال                              زبان تالشی گویش ماسال       مریم محسنی

میشین:mišin=بنفشه    تالشی گویش ماسال     فرنگیس قلیزاده

اشتالو:aštâlu=شفتالو    تالشی گویش ماسال     فرنگیس قلیزاده

لَک ( lak)به گویش رضوانشهری
#هویه_تحویلداری

شَل به گویش رضوانشهری ..فارسی لیورگل...پزشکان برای درمان کبدچرب تجویزمیکنند...عکس ازهویه تحویلداری

پنیره لیوَه .. گویش رضوانشهری... فارسی پنیرک...عکس ازارتفاعات
#هویه_تحویلداری

تک بره واشtakbara vāš،دریا واشdaryā vāš: بندواش، سگ واش             زبان‌ تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

فندخ:fəndəx=فندق.         زبان تالشی گویش ماسال       فرنگیس قلیزاده

سیا تو siyā tu: توت سیاه زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

خندیله خج:xəndila xəj =نوعی گلابی وحشی.        زبان تالشی کویش ماسال       فرنگیس قلیزاده

آنگَه:گل شقایق وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۱،‏ ۱۷:۴۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام  به گویش ماسالی به این گل 
گیریه الاله /Girya Alāla گفته میشود
[۲/۱،‏ ۱۷:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بسیار عالی🌹🌹

زارم zârəm: آب تره           زبان تالشی گویش ماسال            فرنگیس قلیزاده

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
ترشه سیفلی tərša sifli: سووهَ
 

[۲/۲،‏ ۰:۲۶] #سارا_روحانی: 
سبلَه^  / سووهٔ  چند نوع داریم
یکی ایسبیه سبله که برگهای روشن داره
و قابل خوردن است و بیشتر تو ( ترش تره ) می‌ریزند و
ترشه سبله هم خوراکی و خوشمزیه
و یک نوع سبلَه  ( تلَه سبله ) سبله تلخ
که خوراکی نیست البته برای انسان
ولی احشام میخورند
سیاه سبله هم خوراکی نیست و قد کوتاه داره بر عکس  ( تله سبله که بلند است و خوب رشد می‌کنه )

#صادق_شیرزاد_ماسال :
در گویش ماسالی به سبله "سیفلی" میگویند و بر سه نوع معروف و مشخص است
۱ ترشه سیفلی با برگها و ساقه های باریکتر و کوچکتر  و مزه ترش که قابل خوردن است و در ترشه تاره ازش استفاده میشه
۲ روعنه سیفلی با برگ و ساقه ی روغنی و شفاف تر که برخی از این نوع هم در ترشه تاره استفاده میکنن  ولی به تنهایی قابل مصرف نیست 
۳ تله سیفلی که زخیم تر از دونوع قبلی است و کاربرد خوراکی ندارد و در اوایل رویش دامها ازش استفاده میکنند

گوگَلو:گل خشخاش/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۱،‏ ۱۶:۴۳] #سارا_روحانی: درود شمه ختمت دوست گرامی

امه: کو کونار / خشخاش  بواتیمون
زبان تالشی  / تالش دولاب
[۲/۱،‏ ۱۷:۴۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود... امه نی ماسالی کو به هم ایسم دخونم
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی :
درود
*کُناره گل* / *تریاکه گل* :
گل خشخاش
حجت دامن کش_ سیاهمزگی

کوکو نارku ku nâr:خشخاش           زبان تالشی گویش ماسال   فرنگیس قلیزاده

پَسَه پالۊ:اسفناج وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران

زوئَه بَه لَوَ:اسفناج باغی/زبان تالشی/نمین_عنبران

شٚت لۊعَه تورَه:اسفناج کوهی/زبان تالشی/نمین_عنبران

سالمَه تورَه:سلمک(سلمه تره)/زبان تالشی/نمین_عنبران

نام تالشی : نره چاکن
نام فارسی : سیکلامن
حسین زاغی

پیشیکَه چانگ،پیشیکَه چانگٚر:اسفناج مالابار/زبان تالشی/نمین_عنبران

گامَه دۊئَه تورَه:سبزی سورل قرمز/زبان تالشی/نمین_عنبران

رۊعَنَه تورَه:اسفناج وحشی از جنس آتریپلکس یا سلمکی/زبان تالشی/نمین_عنبران

چیمَن جور:چمنزار/زبان تالشی/نمین_عنبران

خندل گویش رضوانشهری (تمشک)فارسی....‌‌عکس ازهویه تحویلداری

[۲/۱،‏ ۲۲:۵۰] #انوش_نازیابی_فومن: سلام به گویش فومنات 
خندیل  است

[۲/۱،‏ ۱۸:۲۵] #جانبرا_علیپور: درود دوستن ..ای گلی استه چه نومه گنزه بوکه ..ایله نی منجر
اگه چوون عکسی بدارن خیلی خوبه
[۲/۱،‏ ۱۸:۲۸] #جانبرا_علیپور: ایله نی گنزه تال ..استه هر کس بهره تور آبو ایی نه توره واش نی وان 
چن سال پیش چمه ور دره ایتا خانواده اشتباهی تاره کا دکرن همه گله توره آبینه ..ای هفته بیمارستان رازی رشت بستری بینه
[۲/۱،‏ ۲۲:۰۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام✋🏻
*گنزه تال* مَسَمه ، چن سال پیش چَمه وُر ایتفر تاره نه ایشتباهی هَردَشا ، اَیی شون بَردا بیمارستون ، هَزیون وای ، ای مدتی بستریا

[۲/۱،‏ ۲۲:۳۹] #حسین_زاغی_ماسال: *سوجه واش*
کسی عکس داره؟ قرمز رنگه،

هٚندٚل:تمشک/زبان تالشی/نمین_عنبران

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی :

 *دَس آکو* : دَشت اول ، تشویقی ، اَنعام جهت انجام کاری
*مواجیب*(mvajib) : حقوق ، دستمزد ، مَواجِب
*لافونده سری* :نوعی انعام به خانواده ی فروشنده دام
*موشتیلیق*: مژدگانی
(ترکی شده ٔ مژدگانی و اصل آن ظاهراً مژده لیک یا مژده لیق بود و به کثرت استعمال مشتلق کرده اند. ).
*اَنَم* : ِانعام ،پاداش ، دیت خوش
*اَنم دوئه* : مزد دادن ، پاداش دادن
*حوق*(hogh) : حقوق ، مزد کار
*دَس قرض* : قرض( دادن یا گرفتن)
*موزیر/ موزدیر* : شاگرد محل کار ، گارگر (در قدیم به ازای سیر کردن شکم شخص)، شخص مراقب دامهای صاحب گله

*پَشیار* : شریک

*خریه* (khrye): خَریدن
*فوروته* : فروختن

[۲/۱،‏ ۲۳:۵۸] #سعید_بشری_ماسال: دَربِند : مواظب
گویش ماسالی
[۲/۲،‏ ۰:۰۱] #جانبرا_علیپور: سلام دربند در فکر و اندیشه نی بو
فلانی امجوره چیون دربند نی یه
[۲/۲،‏ ۰:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال 
لافنده سری : انعامی که خریدار دام (اسب ،گاو....) به کسی که طناب  یا افسار دام در دست اوست می پردازد.
لافند : طناب ،یا بافته مشابه طناب
زاغی
#سارا_روحانی :
لافندَسری  ..ما هم این رسم را داریم
که معمولا کودکان خانواده افسار یا طناب دام را به دست می‌گیرند و
خریدار مبلغی به فرد گرفته شده افسار می‌دهد و اتفاقاً صحنه خیلی ناراحت کننده ای برای فروشنده و صاحب مال است

گِزئه واش gezəa vāš: جائیر، قیاق                                   زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

دجَ واش dəja vāš: پنجه مرغی               ‌‌‌‌‌‌                زبان‌ تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

خره چاج xara čāj: تاج خروس وحشی              زبان‌تالشی گویش ماسال      مریم محسنی


#سارا_روحانی :
درود
یک نوع چاچ هم داریم 
ایسبیَه چاچ ( چاچ سفید ) که خوراکی است و و با اون ترش تره درست میکنیم
( چاچَه پتَه )
زبان تالشی گویش رضوانشهر

#مریم_محسنی :
سلام بر شما 
بله اون چاج ساقه قرمز با نام فارسی چو واش، خوردنیه ما هم ترش تره با اون درست‌می کنیم . قبلا پستش را گذاشتم


[۲/۲،‏ ۱۹:۴۰] #سارا_روحانی:
بله
 خره چاچ خوراکی نیست
ولی ایسبیه چاچ قابل خوردنه

موچه muča: ذرت            زبان‌ تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

تولٚشَه گاندٚم:گندم تک دانه/زبان تالشی/نمین_عنبران

کٚمۊم:گندم چاودار/زبان تالشی/نمین_عنبران

تالشی_گویش_ماسال            نام تالشی: مَروه
نام فارسی: گندواش

استان گیلان خاستگاه بسیاری از گیاهان دارویی می باشد  گندواش یکی از گیاهان دارویی مشهور در گیلان می باشد . گندواش که نام های مختلفی از جمله کینگو ، خراگوش چینی ، آتمیز و گن نما دارد .
نام گندواش که اسم گیلانی این گیاه است به معنی علف گند ( واش به معنی علف است ) است ، علت این نام گذاری مشخص نیست . این گیاه یک ساله از راسته گل مینا می باشد . گندواش گیاهی به رنگ سبز و ارتفاعی برابر با ۲۰۰ سانتی متر می باشد . این گیاه گل هایی کوچک و به رنگ زرد دارد . گندواش در اصل بومی چین است اما در اروپا و آسیا به وفور یافت می شود . در استان گیلان و در شهر رشت نیز به راحتی می توانید این گیاه را مشاهده کنید .

ٚگٚردَه هۊشَه ,گٚردۊلَه هۊشَه:گندم نان/زبان تالشی/نمین_عنبران

کَچَلَه گاندٚم،کۊسَه گاندٚم:گندم معمولی/زبان تالشی/نمین_عنبران

مَکَه گاندٚم:ذرت/زبان تالشی/نمین_عنبران

سپیئَه گاندٚم:گندم دو دانه/زبان تالشی/نمین_عنبران

درود
*موچه/باگندم*: ذرت ، بلال
حجت دامن کش_ سیاهمزگی

*باگندمه وشَه* :    کلاله ی ذرت                           حجت دامن کش_ سیاهمزگی

#مریم_محسنی:
موچه ریش muča riš تالشی ماسال

#سارا_روحانی :
درود شمه ختمت

موچه ریسَه  ، کلاله ی ذرت و
خاصیت دارویی هم داره
زبان تالشی گویش رضوانشهر
سارا روحانی

*پَنبه گله*:
پاپ کورن، پفیلا، ذرت بو داده، چس فیل، پف فیل، ذرت‌ پفکی 
_ب عنوان تنقلات مصرف بو و جَشنون کا مصرف بو
حجت دامن کش_ سیاهمزگی

#مریم_محسنی :
موچه پافلهmuča pāfla تالشی ماسال

[۲/۲،‏ ۱۹:۴۶] #سارا_روحانی:
 درود شمه ختمت
پفرَه  ( pëfra ) پفیلا ، ذرت بوداده
زبان تالشی گویش رضوانشهر

[۲/۲،‏ ۱۹:۴۸] #جانبرا_علیپور: 
سلام جناب دامنکش
هنگام برشته کردن موچه می‌خوانند 
پنبه کوله پنبه کوله ایسپیه ریشه یا برا ..اشتن ای وی یه یه چه ریش د ویه یه
#علیرضا_پناهی_عنبران :
کاسمالۊ,کاسماخلی:پفیلا/زبان تالشی/نمین_عنبران

*باگندمه لیو* : برگ ذرت
_
در انبارها ذخیره و خشک میکنن و در فصل سرما به عنوان خوراک به  دامها داده میشه
حجت دامن کش-سیاهمزگی

#انوش_نازیابی_فومن :

با گدم گیلکی است

#مریم_محسنی :
باگدم در گیلکی خلاصه بابا گندم است.

[۲/۲،‏ ۱۹:۳۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: درود
*تشک*:جوش صورت و بدن
*کولیَه چِم/ کوله چِم*: زگیل
*کیش* koiś: قارچ
*زَم*: زخم
*گرِمون*: وَرَم
*ایما*: وَرم
حجت دامن کش_ سیاهمزگی
[۲/۲،‏ ۱۹:۳۹] #حسین_زاغی_ماسال: درود
درسته
تشک(tšk) : بیشتر به زخم های دیر درمان میگن
سییا تشک (says tšk) : سیا زخم

کلا لیوهkəlāliva: پشتاردگ زبان‌ تالشی گویش  ماسال   مریم محسنی
 اوختنی کره روعنه تاسی سری پنین

#حسین_زاغی_ماسال :
خیلی قدیم مادر بزرگها به سرشون را حنا می کردند،چند ساعتی با کلا لیوه می پوشاندند،که خشک نشه،خوب رنگ بگیره

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی :
درود بانو محسنی گرامی

*کلالیوه*: پشتاردگ (poshtardag): پُشتاردگ
برگها و ساقه اس شبیه کدو داره ، برگاش از کدو هم پهن تره  
سمت ما کنار یه دره تو زمین شیب داری  به اسم 
*کلالیوه دول* رشد میکنه

اَسبه دوم asba bum: 
دم اسب                           
زبان تالشی گویش ماسال 
فرنگیس قلیزاده

خجه xaja:   که قدیمون
 بجارون چفردی اگه چه 
فارسیه نومی زونه بفرماییه 
زبان تالشی گویش ماسال.      
فرنگیس قلیزاده

گِرَه:ماشک گل خوشه ای/زبان تالشی/نمین_عنبران

بات بات:بنگ دانه/زبان تالشی/نمین_عنبران

#جانبرا_علیپور :
نه بنگ هردمه نه بنگی دونه ...دیگری کیله م کرده تور و دیونه

#صادق_شیرزاد_ماسال :
عسله واش
گلش رو از تنه جدا کنید یک ماده شدیدا شیرین داره

نوعی قارچ که روی تنه درختان می روید در گشته روخون به آن دیوه کچه میگن ..علیپور


#فرنگیز_قلیزاده :
 داره گوش 

[۲/۲،‏ ۲۳:۴۸] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 داره کلا
 #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی:
دارَه قو
که بسیار هم محکم است

سٚکِرت(سٚکِرد):گیاه نسترن کوهی/زبان تالشی/نمین_عنبران
#علیرضا_پناهی


گیلیک gillik: میوه گیاه نسترن وحشی که دم کرده اش برای چربی وقند خون مفیده وبعد آش خوشمزه ای با گلیک می پزند.
 زبان تالشی گویش ماسال
 فرنگیس قلیزاده

[۲/۳،‏ ۱۰:۴۱] #سعید_بشری_ماسال: گیلیگ مال خلخالات نیست؟
معمولا ما میوه اش را ماسال می‌بینیم. 
و اکثرا دوستان و آشنایان با اصالت خلخالی آش گیلیک درست می‌کنند .
[۲/۳،‏ ۱۱:۰۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب بشری گیلیک را درنمین وعنبران دیدم  راستش خودم سالی چند بارآش گیلیک درست می کنم وآبش را می گیرم
درتابستان هم رفع تشنگی می کند وهم قند چربی را
پایین می آورد درزمستان ازدم کرده اش استفاده می کنیم ازمادرو مادربزرگم دیدم که از گیلیک استفاده می کردند.

وٚلیئو:رازیانه کوهی/زبان تالشی/نمین_عنبران

نیئَه وٚلیئو:رازیانه/زبان تالشی/نمین_عنبران

پورٚغ:چای کوهی/زبان تالشی/نمین_عنبران


#حسین_زاغی_ماسال: اسم فارسی :کاکوتی

سی اَژَه(کوسی):والک یا سیر کوهی/زبان تالشی/نمین_عنبران

هَوۊشَه سِف:سیب سفید/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۲/۳،‏ ۰:۱۸] #فرنگیس_قلیزاده_ماسال: 
ماملییه سیف

اَنوف:عناب/زبان تالشی/نمین_عنبران

زبان تالشی_بهار۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی):
#زبان_تالشی_گویش_ماسال
مایه مزا(măya mezā):
بازی با پنج تا سنگ که به
آن مایه مزا/بازی مگویند
#فرنگیس_قلیزاده

[۱/۲۹،‏ ۱۴:۱۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: رٚغٚنِه
رٚغ رٚغٚنِه
یقل دوقل بازی
[۱/۲۹،‏ ۱۴:۳۴] #جانبرا_علیپور: 
سلام
در گویش ماسوله به بازی: مزا می‌گویند و به جوجه:کی یه
علیپور گشته روخونی

#علیرضا_پناهی_عنبران:
ما به بازی هویَه لنکرانیا هَنَک و کرگانرودیا تَمشوُ فک کنم میگن🌹🙏

مازو :mâzu=بلوط

زبان‌تالشی‌گویش‌ماسال
فرنگیس قلیزاده

نام تالشی : آسوندار
نام فارسی : انجیلی
آسون در تالش یعنی آهن ، آسوندار درختی به سختی آهن
درخت انجیلی با نام علمی Parrotia persica متعلق به خانواده Hamamelidaceae می‎باشد. 
درخت انجیلی به دلیل چوب بسیار سخت آن به  (چوب آهنین پارسی) نیز معروف بوده و در گویش‌های محلی به نام‌های انجیلو، آسوندار، انجول، تویی، تفی، زوند، توتوی و سرآغاجی خوانده می‌شود.
  پوست تنه به رنگ قهوه‌ای و خاکستری است و به مرور زمان قسمت‌هایی از پوست جدا شده و  لکه‌های کرمی و سفیدی به وجود می‌آورند. 
 گل‌های درخت انجیلی بدون گلبرگ و فقط دارای پرچم هستند 
 میوه این درخت نیز به صورت کپسول‌های چوبی، به فرم تخم‌مرغی بوده و شامل دو قطعه است که دو دانه را دل خود جای می‌دهد.

کاربرد انجیلی
تنه این درخت به دلیل داشتن بافت سخت به راحتی آتش نمی‌گیرد و به آسانی با  تبر و اره بریده نمی‌شود،
درمناطق جنگلی جهت ساخت خانه ،و انبارهای کشاورزی از درخت آسوندار بوفور استفاده میشود
 به  دلیل استحکام بالا،  اسوندار در ساخت پل و تونل‌ها کاربرد دارد. ریشه و برگ‌های انجیلی مصرف دارویی دارد و امروزه در بسیاری از کشورهااز آن برای زیباسازی شهری استفاده می‌شود.
حسین زاغی

تالشی سیاهمزگی
*سر دار*(sr dar):
سُرخدار، زرنب[۱][۲][۳][۴][۵] (نام علمی: Taxus baccata) نام گونه‌ای درخت سوزنی‌برگ است از تیره سرخداریان است.

[۱/۲۹،‏ ۱۷:۴۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: تالشی سیاهمزگی
*ژیره* : زیره
*یَه* : جو
*بج* : برنج
*سوئَه دونه* : گلپر
[۱/۲۹،‏ ۱۷:۵۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: تالشی سیاهمزگی
*آسین* : آهن
*آسین کچه* (asin kacha) : قاشق یا کفگیر از جنس آهن که جهت سیاه کردن فسنجان  آن را داغ کرده و در رب آلوچه یا انار که با آب جوشیده می اندازند
*آسین دار* : درخت انجیلی_
 درختی به سختی آهن

[۱/۳۰،‏ ۰:۴۲] #محمد_رضا_فدایی: درود دوستان 
ودرود ویژه به جناب دامن کش
عزیز من در نقاط مسکونی ما ، از طاهرگوراب / تارگورا به ماسال به فسنجان علاوه بر سییاقاتق ، ویزه / ووزه ناره قاتق هم میگویند یعنی قاتق یا خورشتی که گردویش چشم نواز و پیشتاز است 
شاد باشید
[۱/۳۰،‏ ۱:۰۳] #سعید_بشری_ماسال: سلام 
یکی از فامیل های ما هم همیشه میگه:
ویزه نار.
[۱/۲۹،‏ ۱۷:۵۸] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *آسین*
در تالشی سیاهمزگی بیشتر تو همین دو تا ترکیب آسین دار و آسین کچه استفاده میشه
بیشتر  آهن رو به شکل *آهین* بکار میبرند
*آسین/ آهین* : آهن
*آیینه دار/ آهینه دار* : تیر آهنی
*آیینه پَرد/آهینه پرد*  : پل آهنی
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۰۰] #فرنگیس_قلیزاده: ژه:ža=جو
برز:bərz:برنج
ژیره:žira=زیره
سوئه دونه:sua duna=
گلپر
تالشی گویش ماسال
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۰۳] #حسین_زاغی_ماسال: آسون کچه: همون فلز یا قاشقی است که برای سیاه کردن ترشی فسنجان (سیاه ترشی) استفاده می کنند.
که بر اثر واکنش شیمیایی ترشی از قهوه ای به رنگ سیاه تبدیل می شود.
البته از تبر، داس .....استفاده می شود
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۰۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: درود
*نالَه پاچَه* : نعل اسبی تمیز که برای سیاه کردن فسنجان ازش استفاده میشد ،کاربرد مثل *آسین کچَه*
*نال*: نعل
*سیا خوروش/سیا قاتق*: فسنجان
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: گویش ماسال
آسون:âsun=آهن
آهین:âhin=آهن
آسون کچه:âsun kača=
 کفگیر آهنی که بیشتر 
برای تمیز کردن کله پاچه
آسوته:âsute=سوزاندن
پشم های کله بکار میرود
وهم داغش می کنند برای
سیاه شدن رب انار داخلش
می اندازند
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۰۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی /نمین_عنبران
یَو:جو
اوسٚن:آهن
نال:نعل

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی :
*سر داره مَندَن*( sr dara mandan) : محل رویش درختهای سرخ دار

[۱/۲۹،‏ ۱۸:۲۹] #جانبرا_علیپور: جالبه در گشته روخون سر داری کتیله داریم
[۱/۲۹،‏ ۱۸:۳۱] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: بله ؛ کتله (معمولا در محلی از راه که صخره داره بهش کتله میگن)جاییه که صخره داره
معمولا این درخت روی صخره ها رشد میکنه

[۱/۲۹،‏ ۱۹:۲۴] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی -  گویش غرب آستارا 


تامشو tâmšo: بازی 

داداشتِه dâdâšte : نگاه کردن 

ویندِه vinde : دیدن 

ژای žây : زدن 

ژِن žen:  زن 

یَو yav :  جو 

واندِه vânde : انداختن 

فر دواِ fər due :  پرتاب کردن ، دور انداختن
[۱/۲۹،‏ ۱۹:۴۶] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- سازه‌ژن (sāza‌‌‌‌‌ žan): نوازنده، سورنا چی
۲- سازنده (sāzanda): نوازنده
مترادف عاشق āšəq
۲- ساز (sāz): ترانه، آهنگ
۳- سازه‌خون (sāza‌ xun): خواننده، ترانه خوان، آواز خوان
۵- سازه‌خونی( sāzaxuni)خوانندگی، ترانه خوانی، آواز خوانی
گردآورنده مریم محسنی
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۹۹
۱-پوتاله‌ویز:putâla viz=
گردوی بی‌مغزوپوک

۲-ای چله:Eičəla=یک
قطره،قطره ای

۳-کران کران:kərân kərân=
باززور وزحمت زیاد کسی
یاچیزی‌را‌کشیدن‌وحرکت‌
دادن.
۴-بساز آساز:bəsâz âsâz=
ساخت ساز،قرارمدار

۵-آچین وآساز:âčin u âsâz=
بازکردن‌ودرست کردن

#گردآورنده_فرنگیس-قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

تالشی_گویش_ماسال 
۱- پوته(pota) = [پوک]مندرس و وارفته،مثل درخت کرم خورده
۲- کرچ (krč) = شکننده ،مثل ساقه ترب
۳- ویئَنج(viyanj) = سفت چسبناک، مثل قیر
۴- یَندی بن (yandi bn) = زیر هم ،پایین یکدیگر 
۵- خَسته(xastah) = کم فاصله،چسبیده به هم ،کاشت بذرسبزی بدون فاصله
حسین زاغی

#سارا_روحانی :
درود آقای زاغی بزرگوار
پوتَه  ( Puta ) یعنی پوک 
مانند : سیفَدار  پوته آبَه یعنی درخت
سیب پوک شد ( چوبش غیر قابل استفاده شد)
کرچ  :  ( krĉ ) یعنی تُرد و تازه 
مانند : کرچَ سیف یعنی سیب تازه و تُرد

گویش رضوانشهر #سارا_روحانی

هَلَمدور:آویشن/زبان تالشی/نمین_عنبران

#علیرضا_پناهی_عنبران :
کۊدۊنَه:اسپند/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۱/۲۹،‏ ۲۳:۱۲] #فرنگیس_قلیزاده: 
سفرند وسوئه دونه:səfra u sua duna=  اسپند وگلپر
گویش ماسال

مورَه مویَه:یولاف وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران

کٚرچٚم:گاو دانه(کرسنه)/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۱/۳۰،‏ ۰:۰۱] #فرنگیس_قلیزاده: 
پشمه نوخود:pašma nuxud= سویا
تالشی گویش ماسال

#بیت_اله_صفری_فومن 
 *خرسه نوخود: نخود فرنگی

ذخیره کردن خوراک دام بالای درخت 
عکس ازهویه تحویلداری

#حجت_دامن_کش :
درود
به این کار  میگن دَچیندِن
*دَچیندِن* : جمع کردن ، روی هم انباشته کردن
مثال :خشکه  لیوَه دَچیندِن ؛ چَرمه لیوه دَچیندِن ، سراچینه دَچیندِن و ...
*دَچیندَه لیو* :
شاخ و برگهای درختان که بصورت دسته شده در محیط خشک یا روی یک درخت جهت خشک شدن و بهره برداری به عنوان خوراک دام در فصل سرما روی هم قرار داده میشوند.
*لیو* : برگ
*لیوه بَینه/لیوه دَسته*: شاخ و برگهای انتهایی درختان که جهت خوراک دام بصورت یک بسته بهم فشرده درآمده است.

تالشی منطقه ی سیاهمزگی

[۱/۳۰،‏ ۰:۰۶] #سعید_بشری_ماسال: ویلنگ: اصطلاحی که در گردو بازی بکار میرفت و فکر کنم خطا بود.
[۱/۳۰،‏ ۱:۴۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: ویلنگ به حالت جلو آمدن برای پرت کردن مهره و زدن میگن
که خطا بود
مانند اینکه در زمان گرفتن ضربه پنالتی دروازه بان از سر خط پیش از ضربه زدن ازجای خود به جلو حرکت کند
[۱/۳۰،‏ ۱:۵۳] #کوهزاد: دوروت

ویلنگ یا ویلینگ .. کاربرد دیگری هم دارد

کسی که یک پایش مشکل داشته باشد و کمی بلنگد را هم میگن

فولانی ویلنگ یا ویلینگ ژنه
[۱/۳۰،‏ ۲:۱۷] #کوهزاد: ویلنگه مزا  چه بازیی استه ؟

اوستاد
[۱/۳۰،‏ ۲:۲۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: ویلنگ حرکت دغلبازانه ای استا که مزاکرن خاین اشتن به تیره یا ووزی که آکاریستا نزیک آکرین تا ای بژنین و برنده ببین
[۱/۳۰،‏ ۲:۳۷] #کوهزاد: ما فکر میکنم دو نوع ویزه بازی داشتیم

 (رُشتی و پایی )

رشتی  تیری را  گلر میدادیم
 
 پایی . سره غوزی میزدیم وانداره یک پا باید  گرد از گردی کناری فاصله می افتاد 

ولی رشتی  راحت بود  بیست تا پونزده تا گرد کنارهم میچیدیم و در یک فاصله مسلن  ده متری  گردوی  تیری   را  گلر یا قل  میدایدم سمت گردوهای چیده شده 
اگر به آنها میخورد همه رو جمع میکردیم 
والخ ....
 گردو از گردوی کناری
[۱/۳۰،‏ ۱۱:۵۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: ووزه مزا یا گردو بازی در محل ما انواع مختلف داشت
نوع مرسومش "ای پا" و "رشتی" بود
نوع دیگرش "قله(قلعه) مزا" بود
و یکی دیگرش "سرومال و کله بود" 
یک نوع دیگرش "آساپیگر" بود که هرکدام دارای قوانین خاصی بودند
[۱/۳۰،‏ ۱۲:۰۴] #انوش_نازیابی_فومن: درود 
ریزه ویوز 
یا ویزی نه   چاله نشی کریمون 
چهار ویز ایله چاله
[۱/۳۰،‏ ۱۲:۱۴] #مریم_محسنی: انم انمه فکر کنم همون ای پا باشه😂
[۱/۳۰،‏ ۱۲:۱۶] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب

در کنار انواع و اقسام *ویزه مزا/ویزه بازی*
یه نوع هم اسمش بود
*ای تا بژن همه پیگه*
یه گردوی گرد انتخاب میشد
با دقت سوراخ و محتویات داخلش کلا تخلیه میشد و سپس داخل آن یا با شن، یا شاریک (ساچمه ی ریز بلبرینگ  دوچرخه و...)
پر و سوراخ رو یا با قیر یا آدامس و... پوشانده و به عنوان *تیری* استفاده میشد.

[۱/۳۰،‏ ۰:۴۲] #محمد_رضا_فدایی: درود دوستان 
ودرود ویژه به جناب دامن کش
عزیز من در نقاط مسکونی ما ، از طاهرگوراب / تارگورا به ماسال به فسنجان علاوه بر سییاقاتق ، ویزه / ووزه ناره قاتق هم میگویند یعنی قاتق یا خورشتی که گردویش چشم نواز و پیشتاز است 
شاد باشید
[۱/۳۰،‏ ۹:۳۷] #سارا_روحانی: درود شمه ختمت 

ما به فسنجان : 
سییا قَلیَه   میگیم و به
قیمه : ایسبیَه قَلیَه و
جیگرَه قَلیَه هم داریم که با
جگر تازه گوسفند درست میشود

سارا روحانی گویش رضوانشهر 🌸
[۱/۳۰،‏ ۹:۴۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود برشما جناب دامنکش
بله هنوزهم بزرگترهای ما وخودماهم ویزه نار می گوییم که غذای ناهار توراهی
ییلاق است وقتی که با اسب کوچ می کردند وسط راه ناهار می خورنددرضمن به این غذای توراهی ویزه کوکو وکواو:ku ku kavâv= می گفتند وهنوز هم می گویند.حالا هم که باماشین کوچ می کنیم من باید کوکو کواو را درست
کنم که ناهادر ییلاق صرف
شود.  در ماسال
ویزه خوروش:viza xuruš = خورش گردو
سیاخوروش: siyâ xuruš»= خورش سیاه گردو
ویزه نار: viza nâr= خورش گردو هم می گویند
زبان تالشی گویش ماسال

[۱/۳۰،‏ ۱۳:۰۹] #حسین_زاغی_ماسال: درود
پس به *لیوره*
*چرمه لیو* هم گفته میشه؟
وره آخر لیوره به وَر (برف) یا وَره(بره و گوسفند) ارتباطی دارد؟
[۱/۳۰،‏ ۱۳:۵۵] #جانبرا_علیپور: سلام روز بخیر ..نخیر لیوره جداست چرمه لیوه جدا
لیوه ره به درختان می پیچد ولی چرمه لیوه خودش درخت است درختچه
[۱/۳۰،‏ ۱۴:۰۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
لیوه رَه که حالت پیچک داره و با برگهای معمولا تیره دور درختان میپیچد
چرمه لیوه درخت است و شاخ و برگ داره و برگهاش شبیه برگ انبه است و یه حالت روغنی مانند داره
رَه به حالت پیچک میگن که پیچ میخوره و لیوه رَه همون رَه هست که برگ داره و برگاش مناسب استفاده دام هستن
به نظرم ارتباطی با وَره یا بره نداره
🙏🏻🌷

[۱/۳۰،‏ ۱۴:۱۲] #جانبرا_علیپور: درخت چرمه لیوه
[۱/۳۰،‏ ۱۴:۱۸] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: گویش رضوانشهری
توجَه لیوخوراک دامها

چَرمَه لیوَه : چرمه لیوه واژه تالشی است و ترک زبانها به آن " غار گیلاسی" و اهالی آستارا به آن " چرمه گیله " می گویند . 
نام تالشی : چرم لیوه 
نام فارسی: جَل

نام علمی: .Prunus Laurocerasus L

نام انگلیسی: Cherry – laurel، Laurel
نام های دیگر: جلی، چرم گیله

برگ این گیاه در حالت عادی بی بوست ولی در اثر مالش دست و جویدن بویی شبیه بوی روغن بادام تلخ دارد . طعم برگهای آن تلخ است امّا آب مقطّر برگ چرمه لیوه ضد تشنّج و درمان کننده سُرفه است و برای تنگی نفس ، سیاه سرفه ، التهاب دردناک معده و روده ، استفراغ و بی خوابی تجویز می شود . دَم کرده برگ آن برای تسکین دردهای عصبی و سیاتیک بکار می رود . ضماد آن برای رفع گرفتگی عضلات مفید است .

« در جنگلهای پایین دست سوباتان منطقه ای مملو از این درختچه دارویی وجود دارد که نام آنجا را " چرمه لیوه چول " گذاشته اند . »                                                                       حسین زاغی
[۱/۳۰،‏ ۱۸:۴۰] #آرمین_حیدریان_آستارا: درود، اهالی آستارا هم به آن چرمه لیوه می گویند. تاحالانشنیدم کسی در استارا چرمه گیله بگوید.

#هویه_تحویلداری_رضوانشهر:
للیشک خوراک دام درفصل سرما

سوزه نوخود:savza nuxud= نخود فرنگی
تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

زبان‌تالشی‌گویش‌ماسال

لبه بنه خنده کرم 
دا هیکس چمه دیلی
دردی مه زونو
نییه که ام روزگار وام
دنیا که وینم خنده کرده 
جیگا نییه...... 
ləba bəna xanda katəm dâ hikas  çəmə dili dardi ma zunu.niya kə əm ruzəgâr u əm dnyâ kə vinəm xanda krde jigâ niya...
خنده برلب می زنم تا
کس نداند رازمن
ورنه این  روزگارو
 واین دنیا که ما
دیدیم جای 
خندیدن نداشت....

فرنگیس قلیزاده

ویvi : بید                       
   زبان تالشی گویش ماسال. 
 مریم محسنی


[۱/۳۰،‏ ۱۹:۱۸] #شهرام_آزموده:
 درود و احترام
در اسالم عموما به بیدمشک وی vi می‌گویند. 
البته کودکان به خاطر گل‌های زیبایش پوچوئه‌دار pučuwadâr می‌گفتند.
نام وی vi عموما به معنای بید است.
مثلا خلخالَه‌وی xalxāla vi به درختان بید منطقه خلخال می گویند

#جانبرا_علیپور :
درود جناب آزموده بسیار جالبه و شگفت انگیز در گشته روخون ما هم بچه بودیم به بید مشک پوچوئه دار می گفتیم

توسهtusa: توسکای قشلاقی زبان تالشی گویش ماسال   #مریم_محسنی


#انوش_نازیابی:
توسه 
برکهای درمانی برای  زخم دارد 
برای زخم لای پنچه پا هم استفاده میشه 
چوبش چون دوام کم دارد در قدیم دوگون میکردن 
وامروز برای زیر کا رحمل‌ونقل نقل استفاده میشه وبیشتر زیر حلب استفده میشه
دور گون خانه گلی که چوبهایش بصورت خامه در انتها بر  روی هم سوار میشه


#سارا_روحانی :
درود سرکار خانم محسنی گرامی
ما رزدار  ( Razdãr  ) میگیم
رزداره دار  یعنی درخت توسکا
گویش رضوانشهر

وزم vəzəm: ملج، اوجا زبان‌تالشی گویش ماسال    مریم محسنی

هَوَلیگ:تاج خروس وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران

بیشی:درخت بید سفید/زبان تالشی/نمین_عنبران

اَوارسَه دو:درخت کاج سوزنی/زبان تالشی/نمین_عنبران

کیش :kiš=شمشاد زبان  تالشی گویش ماسال  فرنگیس قلیزاده

تالشی_گویش_ماسال                               نام تالشی : (kuči) کوچی
نام فارسی : لرگ                      حسين زاغی

جۊجۊلَه:زردینه,توق,مستک/زبان تالشی نمین_عنبران

[۱/۳۰،‏ ۲۰:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال 
جیجاله
[۱/۳۰،‏ ۲۰:۵۹] #سارا_روحانی: درود ..گیجاله  
[۱/۳۰،‏ ۲۱:۲۳] #فرنگیس_قلیزاده: درود دچیکه تخ

للکی (  leleki): لیلکی
تالشی گویش-ماسال-فرنگیس-
قلیزاده


[۱/۳۰،‏ ۲۱:۲۹] #سارا_روحانی:
 لک  ( Lak )  
گویش رضوانشهر
سارا روحانی

اَغَه لو:زعفران وحشی/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۱/۳۰،‏ ۲۰:۲۳] #حسین_زاغی_ماسال:
 گاجوجو

#سارا_روحانی:
درود
گا جو جو (  gãjuju )  زعفران وحشی
گویش رضوانشهر

ماژگورو:مرزنجوش(مرزنگوش)/زبان تالشی/نمین_عنبران

[۱/۳۰،‏ ۲۱:۱۸] #سارا_روحانی: 
مَژگارو (  mažgãru ) تالشی
مرزنجوش فارسی
گویش رضوانشهر

شونده دونه:šunda duna=دانه آقطی
 زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

شَله‌تی šala ti: خار مریم           زبان تالشی گویش ماسال          مریم محسنی

کول: kul= کول خاس آیلکس
تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده


#کوهزاد :
فکرکنم این گیاه 
  کول kul  باشه
که در دوشاب پزی کارایی دارد

کرپا گول:kara pâ gul=
گل کهربا
تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

گیلَه مارزَه:مرزه/زبان تالشی/نمین_عنبران

شیوَرانَه گِزٚه:خاکشیر/زبان تالشی/نمین_عنبران

هَوۊشَه وٚل:رز روگوزا/زبان تالشی/نمین_عنبران

کولkul: کوله خاس           زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

خجxaj: خاس                   زبان‌ تالشی گویش ماسال.  مریم محسنی

گیاه دارویی کاسنی
#هویه_تحویلداری

توسهtusa: توسکای ییلاقی زبان‌تالشی گویش ماسال    مریم محسنی

نام تالشی : (vəzəm) *وزم*
نام فارسی : نارون وحشی 
نارون‏(وزم) گونه های مختلفی در مناطق جغرافیایی ایران دارد.
در تالش به آن وزم گفته می شود.
چوپانان و دامداران شاخ و برگ آن را بریده ،بصورت لیوه بار برای دام  حمل می کنند.
از شاخه ها نازک تر برای بافت پرچین یا رَمش نیز استفاده می شود.
و از تنه وزم برای ساختمان سازی، چه بصورت خام بعنوان ستون و پایه (اسکَت) یا فرآوری شده بصورت الوار استفاده می گردد.
به فارسى «نارون» و «پشگال»  در لرستان وغرب کشور وزم می نامند. وزم در مناطق مختلف جنگلهاى شمال ایران که به طور جنگلى مى‏روید انواع آن با نامهاى مختلف محلى نامیده مى‏شود که براى هر نوع ذکر خواهد شد. در کتب طب سنتى در ایران با نامهاى «وزم»، «دارون»، «دروار»، «سفیددار»، «پشه‏دار» و «درخت پشه» نامبرده مى‏شود. 
حسین زاغی

گیریه مروه:girya marva=
 بابونه وحشی 
  زبان تالشی گویش ماسال  
 فرنگیس قلیزاده

اولس:ulas= ممرز گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

مازو:mâzu=بلوط  تالشی گویش ماسال   فرنگیس قلیزاده

مازو:mâzu=بلوط  تالشی گویش ماسال   فرنگیس قلیزاده

مازو : بلوط

شاه بلوط

.به این گیاه  در تالشی عسله واش می گویندودر اولسبلنگامن دیدم وبچه ها در قدیم با آن خانه بازی می کردند وگلش مزه شیرین دارد وخوراکی است 
اسم فارسیش را نمیدانم  ... زلیخا صبا

شلاش ..گشته روخون..#جانبرا_علیپور

 #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی:
این *شَلاش* هست و با *خرف* فرق داره
البته هردو سرخس اند ولی خرف  یه ساقه داره و بلندتره
 *شَلاش*: سَرخس
شامل *سیا شَلاش* و *ایسبیه شَلاش*
نام دیگر شلاش مزا هست و گاهی بهش مزا لیوه هم میگن
#جانبرا_علیپور :
خرف  و شلاش و مزا 
 جدا از هم هستند گرچه از یک تیره اند در شاندرمن خرفه کوره داریم در گشته روخون خرفه پشته و در شفت خرفه کول 
شلاش در میانکوها می روید

#صادق_شیرزاد :
ام شلاش با خرف فرق داره
شل با شلاش نی فرق داره
شلاشه دول یا 'شلشه دول'   کلجه سره گیریه بنی کو نوئه.. 
خرفی تنه ام شلاشی تنه کو ضیف تر و لیو دار تره.. شلاش معمولا ای خاله ای ایزه و چن خاله دبندی کناری کو پا مونون
[۲/۳،‏ ۱۹:۴۱] #وحید_علیپور: 
 ما خرف خال ميگیم
البته احتمالا در گذشته ما هم خال ميگفتيم،مثلا خاله كول نام بَندى در ييلاق ما هست(شفت)
[۲/۳،‏ ۱۹:۵۸] #مریم_محسنی: 
ما خال ژنده برای کج در تیلابار  می گفتیم 
کجی بی خال بژنم
[۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #صادق_شیرزاد: 
خال را بخاطر خرف بکار نمی بریم
چون یکی از ابزار برای خال زدن خرف هست
[۲/۳،‏ ۲۰:۰۰] #مریم_محسنی: 
بله  کلش و خاله های دیگه...

مونه...گشته روخون...جانبرا علیپور

توtu: توت                         زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

*ایسبیه شلاش*: سرخس
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی

*خرف*: سرخس

حجت دامن کش-سیاهمزگی

شلاشšalāš: نوعی سرخس         زبان تالشی گویش ماسال          مریم محسنی

نام تالشی : (kəraf) کرَف
نام فارسی: شب خسب – ابریشم قرمز – بیوَلی                                                           حسین زاغی

تالشی_گویش_ماسال                                                             نام تالشی:(xaj) خج                                                 نام فارسی : خاس                                                   حسین زاغی

وزم : نارون
حجت دامن کش-سیاهمزگی

*اولَسه لیو* : برگ درخت ممرز           

حجت دامن کش-سیاهمزگی

.به این گیاه  در تالشی عسله واش می گویندودر اولسبلنگامن دیدم وبچه ها در قدیم با آن خانه بازی می کردند وگلش مزه شیرین دارد وخوراکی است 
اسم فارسیش را نمیدانم  ... زلیخا صبا

#جانبرا_علیپور :
سلام‌ وروز بخیر بانو در ماسوله به آن عسلله میگن

اشنه :ašna= تبریزی،راجی
 تبریزی
زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

زبان تالشی_بهار ۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی):
سیا چیچیکنه کاکوله کرک siyā čičikəna kākula karg:                   مرغ خال خالی سیاه سفید کاکلدار                                        
زبان تالشی گویش ماسال                 مریم محسنی

#حجت_دامن_کش
شفت و فومنی تالشن مارمولک چندین تا نوم دَخونون
*مارمولک*👇🏻
*ماره چَچول*
*کیلما*
*کیرما*
*کیلیپیل*
یا حتی روستای خرمکشی دیله ک ایتا محل کوچیکه اَمه 
*توت جنگلی* وایم *اِر* و ای سریِن وان *خِیر*

[۱/۲۱،‏ ۱۲:۳۰] #کوهزاد: گردی پیشگا دوروت وام 
خشه وختو زیرونه روزیگار شومه پیمه 
.......................

مولوم جان
 خله ناآرسه 

سییانسبر با  نوکه زردی که به قرمزی میزنه 

 ( شراو تک) میگوییم 
Sharav tək
[۱/۲۱،‏ ۲۰:۳۶] #کوهزاد: جناب زاغی درود برشما
این تصویری که درفارسی  خروس نامیده شده مابه آن ( سوک ) میگوییم 
سوکله .. به نیمچه  سوک  یا سوکه نابالغ  میگوییم 
یا   سوکه وار .. هم میگیم 

درمورد  تصویر  گرک .. 
مابه  مرغ کامل .. کرگ .‌ میگیم
نه کرک 
البته در زبانهای مازنی و جاهای دیگر  کرک  .. با کسر ک و سکون بقیه واژها ‌‌ .. گفته میشود
[۱/۲۱،‏ ۲۱:۲۴] #جانبرا_علیپور: سلام ودرود دوستن جوجه اول کیجه بو بعده ایته ک پیل تر آبو چوون نر و موئه معلوم بو ک اصطلاحا وان سوک و وارینه یعنی معلومه کم سوکه کم واره 
سوک هلا پیل آبه نیه سوکله وان 
کرگ نی دا مرغونه کرده نیشه چه نومه واره
[۱/۲۱،‏ ۲۱:۲۵] #سعید_بشری_ماسال: به مرغی جوان که تازه اولین بار تخم گذاشته باشه 
وِرَه می‌گوییم و در گويش ها و محله های مختلف اکثرا سوکله شنیدم و اگر با رنگش بخوان بگن از سوک استفاده میشه
مثل : سِره سوک ،ایسپیه سوک.
[۱/۲۱،‏ ۲۲:۰۸] #سعید_بشری_ماسال: کو کِری کو : صدای خواندن خروس
گد گداز : صدای مرغ بعد از تخم گذاشتن
دِق دق : صدا کردن جوجه( کیجه) توسط مرغ

زبان تالشی گویش ماسال
۱- وچنگاز vačangāz/ وچگازvača gāz : فسقلی
۲- وچلی واز vačli vāz: جست و خیز
۳- شوتو šutu: ضعف
۴- جزغ jəzəq: نشت 
۵- روسیا rusiyā: شرمنده 
شوتو ضعف
شوتو شهšutu še ضعف کردن
چمه دیل انشتایی شوتو شو
دلم از گرسنگی ضعف میره
وشیری شوتو شیمه
از گرسنگی ضعف کردم

گردآورنده مریم محسنی۶۴۶
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

گردن سِلنده کرگ

[۱/۲۴،‏ ۲۲:۴۳] #علیرضا_پناهی_عنبران:

کۊئَه مورَه/موش کور
 ی لوسه موره هم داریم نمیدونم چیه تشبیه کردن یا نوعی از موش هست🌹
[۱/۲۵،‏ ۰:۰۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *گلَه مارَه*: موش کور
[۱/۲۵،‏ ۰:۰۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *مار* و *میره* : مار و موش

نام تالشی:شال                                                نام فارسی : َشغال                                                زاغی

نام تالشی :خو                                               نام فارسی : گراز

تالشی_گویش_ماسال                                                 نام تالشی : منگه گوره                                                نام فارسی : جوجه تیغی                                                زاغی

[۱/۲۴،‏ ۲۳:۵۹] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *گورَه/خورکا*: جوجه تیغی
*خورکا تی*: خار جوجه تیغی
[۱/۲۵،‏ ۰:۵۲] #سعید_بشری_ماسال: به این تیر داره گوره میگن،
منگه گوره اونی هست که تونل میزنه
[۱/۲۵،‏ ۰:۵۳] #انوش_نازیابی_فومن: ببخشن امه وایم تیه گوره
[۱/۲۵،‏ ۰:۵۴] #سعید_بشری_ماسال: منگه گوره معمولا سفید هست.
[۱/۲۵،‏ ۰:۵۴] #انوش_نازیابی_فومن: امه وای تیه گوره

[۱/۲۵،‏ ۱۹:۳۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- بنه خشت bəna xəšt : اجداد، پایه و بنیان
۲- بنه بنجخ bəna bənjəx: اجداد
۳- کشتکارkəštəkār: تلاش زیاد
۴- بجاره کاره کرbəjāra kāra kar: برنجکار، کشاورز برنجکار
۵- شورتونگه آوšurtunga āv: غذایی که بیش از حد معمول آبکی باشد.
گردآورنده مریم محسنی۶۴۷
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۱۹:۴۱] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- ممیر مژی (mamirə maži)، ممر مژی (mamer maži): نه مرده نه زنده ، ناتوان، ضعیف
۲- خرده (xərda): کم ، خرده ریزه
۳- خرده خرده (xərda xərda): ریز ریز، خُرد خُرد
۴- گرده (garda): خرده ریزه ، خرده
۵- چکچکه کرده (čəkčəka karde): تاسف خوردن، پشیمان شدن
گردآورنده مریم محسنی۶۴۸
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۱۹:۴۵] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- جلف (jalf): مشکل، تنگنا
۲- انشتا مرده (anəštā marda): گدا گشنه
۳- ویمرده (vimarda): افسرده، بی رنگ و رو، پژمرده
۴- نال و ستونه که(nāl u sutuna ka) = چینیه که (činiya ka): ساختمانی که با آجر گلی دست ساز می ساختند. یعنی با گل آجرهای مربع شکل می ساختند و با آن خانه درست می کردند.
۵- نال (nāl): نعل، چوبهای افقی بالای و زیر ستون در ساختمان سازی
گردآورنده مریم محسنی ۶۴۹
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۱۹:۵۴] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- چک ژنده čək žande: لگد انداختن
۲- پاچک pā čək: لگد زدن با نوک پا، لگد زدن
۳- پا تکه pā təka: نوک پا
۴- پا چینجیلهpā činjila: نوک پا
۵- ای چکی سر i čəki sar: بیکباره، تماماً
گردآورنده مریم محسنی۶۵۰
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۲۰:۳۰] #جانبرا_علیپور: درود بر شما بسیار عالی مخصوصا ممره مژی یا مجی
[ننگ۱/۲۵،‏ ۲۱:۱۰] #حسین_زاغی_ماسال: درود
خیلی جالب بودند،بعضی ها از خاطر رفته بود،لذت بردم.
سپاس

[۱/۲۵،‏ ۲۱:۲۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- پشت در پشت (pešt dar pešt): اجداد
۲- دده بابا (dada bābā): اجداد
۳-کردستونی کردkərdəstuni kərd: بیگانه، غریبه
۴- چپه پرنده čapa perande: از مرحله پرت کردن
۵- هفتاد بیگونه (haftād biguna): غریبه
گردآورنده مریم محسنی۶۵۱
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۲۲:۵۳] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال 
گرَخونه : رعد و برق
وَر : برف
فیته وارش : باران ریز و شبنمی
 خرکونه آوتاو : آفتابی که نیمه ازپشت ابر است.
هوا اشتن چیراتی جیرونته : هوا ابری آماده باران است
چیرات: اخم
جیرونته : پایین کشیدن
پَرَه چله : قطره آب بارانی که از شیرونی می چکد.
شخته : یخ زدگی آب 
ایاز :  سرمای استخون سوز(احتمالا ترکی باشد)
حسین زاغی
[۱/۲۵،‏ ۲۳:۱۷] #فرنگیس_قلیزاده: #ربان_تالش_گویش_ماسال_۳۸۶
۱-کاله لوئه:kâla lua=حرف
بی خودی،حرف ناپخته ونارس
۲-میخوش:məyxuš=ملس،
دلچسب، نه زیاد ترشه نه شیرین،
۳-کومه نش:kumanəš=
دراتاقکی کوچک نشسته،
بیچاره شده
۴-فرلابه:fərəlâ be =حیف 
میل شد،ازبین رفت.
۵-وارشی پکوئه:vârəši pekua=باران قطع شد
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi
[۱/۲۵،‏ ۲۳:۱۸] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال۳۸۷
۱-دیاری سونگ:diyâri sung=گوشه دیوار
دیاری چاس:diyâri čâs=گوشه دیوار
۲-موندی آکرده=mundi âkarde=
رفع خستگی واسراحت کردن.
۳-دجالوئه کرdəjâ luakar=خبرچین
دجابوا:dəjâ bəvâ= خبرچین
خوره بر:xavara bar= خبرچین
۴-فیت فین:fiti fini=گم شده
ناپدید شده
۵-پره دورآدوئه:para dur âdue=
طفره رفتن،دورشدن،کنار رفتن

#گردآونده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

بز:bəz=بُز    زبان
تالشی-گویش-ماسال
فرنگیس قلیزاده 
  درونوان رویی که بز
داره دارنی پشو:dəru nevân ruyi
 kə bəz dârə dâr ni pešu =دروغ نمی‌گویند رویی که بز دارد بالای درخت هم می رود

زبان تالشی/نمین_عنبران/کٚرٚژدۊم/عقرب

گنج بانو
 راسو

[۱/۲۶،‏ ۱۵:۳۶] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی  -  گویش آستارا 


مِش meš :  زنبور 
موز muz :  مگس 
ول vəl : گُل 
واناشا،  وَنَشَه vânâšâ : گُل بنفشه
[۱/۲۶،‏ ۱۸:۳۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 درود
داری بشی کو
 *بش/ baš* : لچ، اوج، تکه و ...
احتمالا با " *باش/ bāš* " ترکی درپیوند باشد.
[۱/۲۶،‏ ۱۸:۵۸] #مریم_محسنی: تکلهtəkla
[۱/۲۶،‏ ۱۸:۵۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: 👌👌👌

داری تکله
درزنی تکه
[۱/۲۶،‏ ۱۹:۰۴] #مریم_محسنی: کفای کفاkafāyəkafā، کفاkafā، لچ لچlačə lač
[۱/۲۶،‏ ۱۹:۰۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: نیهشتشه *درزنی بشی قدر* رنگ بیوینه.
[۱/۲۶،‏ ۱۹:۰۷] #مریم_محسنی: سلام جناب بختیاری گرامی دیلی کو لوئه جیرونج دریمه

#جانبرا_علیپور 
سلام ودرود قابل توجه بانوان گروه
لوازم گهواره از قبیل گافرو..وربند ..پابالش و ...

[۱/۲۶،‏ ۲۰:۲۰] #بیت_اله_صفری_فومن: درود جانبرا جان
+
آوخونه (ادب خونه)
که جنس آن بیشتر سیمکا و بعضاً سفالی بود برای انباری تخلیه ادرار بچه.
+
پوشه
که بسته به نوزاد داشت
و برای دختر و پسر فرق میکرد.
و جنش هم از رزین و تیوپ بود.
البته انتهای وربند رو هم تزئین میکردند با پوهای(پشم گوسفند تابیده شده) رنگی.
البته نوع دیگری هم بود که بهش ننو می‌گفتیم. 
با طناب و کوچی چادره درست می‌کردند.
[۱/۲۶،‏ ۲۰:۳۸] #جانبرا_علیپور: 
اون که انتهای و بند با پو درست می‌کردند گمبول نام داشت پوشه پسرانه رزین و دخترانه چوبی بود
[۱/۲۶،‏ ۲۱:۲۵] #فرنگیس_قلیزاده: گافرو،بالشمه، وربنده چو،وربنده بند، پابالشمه
آوخونه، پوشه،سیناده، گافرو سر ویده
[۱/۲۶،‏ ۲۳:۰۱] #سعید_بشری_ماسال: 
اگر به کسی در تالشی بخواهیم بگیم دهنت بوی شیر میده ،میگیم :
اِشته اشکمی هلا وربنده ماله دریه .
[۱/۲۶،‏ ۲۳:۱۴] #سارا_روحانی:
ما میگیم
اشته گَه  شتَ  بُو  بَدایَه 
یعنی دهنت بوی شیر میدهد
گویش رضوانشهر
[۱/۲۶،‏ ۲۳:۲۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: هله اشته گو شته بو دونَه

زبان تالشی/نمین_عنبران/گوزن(گاو کوهی)/کۊژ گو

#علیرضا_پناهی_عنبران

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
گنزه ورزا:ganza varzâ=گوزن نر
تالشی گویش ماسال

زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده
باکله زله:bâkəle zala=بیماری کم خونی
 که انسان براثر خوردن باقلا مازندارنی سبز دچار می شود

خروئه زله، یااروئه زله:xarua zala yâ aruazala= باخوردن گوجه سبز ترش نارس 
که هنوز هسته اش سفت
نشده آدم  دچاربیماری کم خونی  می شود

کۊژ بٚز:بز کوهی/زبان تالشی,نمین,عنبران

گویش_تالشی_ماسال                             نام تالشی: پولو                                                     نام فارسی : بهمن ،ریزش و رانش برف انباشته شده در ارتفاعات به سمت پایین                      زاغی


[۱/۲۷،‏ ۲۰:۳۱] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام _ تالشی جنوبی ، منطقه ی سیاهمزگی
*گَرده*(garda) : بهمن
[۱/۲۷،‏ ۲۰:۳۷] #جانبرا_علیپور: سلام و درود ..گشته روخون هم پولو
جانبرا علیپور

تالشی جنوبی ، منطقه ی سیاهمزگی
*زنگه لیله* :
قندیل 
حجت دامن کش

زبان تالشی گویش ماسال زنگه لوله:zanga lula=قندیل یخی فرنگیس قلیزاده

تالشی_گویش_ماسال                                               شَخته: اب یخ زده،یخ

[۱/۲۷،‏ ۲۱:۴۶] #حسین_زاغی_ماسال: شَق: شبنم
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۴۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: شَختَه:هوای سوزناک با سرمای شدید بدون بارش
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: بیئَه:یخ
دَبیئَه:منجمد شده
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: شِغ:باران اندک(رش)
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: زٚنگٚلۊل:قندیل یخی
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: در سیاهمزگی
*شَق*  : ب  معنی شبنم و عرق سرد  کاربرد دار
*شَخته* : ب معنی شبنم سرد ، یا بخار سرد شده روی چیزی ، با دانه های ریز ، نزدیک به یخ 
مثال : شیشه سَری شَخته کرده 
روی شیشه بخار سرد زده است.
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۶] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال 
سوجه: باد همراه سرما،گاهی همراه برف ،باد همراه برف بوران
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: ساردَ سۊژ:سرمای سوزناک
[۱/۲۷،‏ ۲۱:۵۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: بله 
*شَق نم*: باران بسیار اندک
مثال  ، 
شَق نم کردَشه
 باران بسیار اندک کرده است
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۰۱] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: مثال۲
چه پیشنی سَری شَق آکرده
 روی پیشانی اش عرق سرد نشسته است
(نشانه ، ترس و خستگی و بیماری و...)
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۰۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: شغَنَه:داره بارون اندک می باره
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: شق نم : بارانی به مانند شبنم،بارانی ریز شبنم گونه
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۲۶] #حسین_زاغی_ماسال: حتی عرق کردن بخاطر تب را هم می گویند
*چه پیشونی شق ژنده*
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۳۰] #حسین_زاغی_ماسال: هنگام مردن و نفس های آخر هم عرق سردی بر بدن پدیدار می شود.
*ای مرگه شق آکرده*: او عرق مرگ بروز داده
*چه جان کراه برشو* 
در حال جان دادن است،نفسش به آخر رسیده
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۳۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: این رو گفتین یاد اصطلاح *مَرگه مَورج* افتادم
فک میکنم به معنی مردن و خواب ابدی باشه
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۳۴] #حسین_زاغی_ماسال: هر گونه تعرقی چه سرد و چه گرما (حتی بخار اب) یا تعرق گیاهان که بصورت قطره بر روی برگ پدید می آید را  *شَق* گویند
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۳۷] #حسین_زاغی_ماسال: *مرگه مورج*
نشنیدم
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۳۸] #حسین_زاغی_ماسال: *مرگه لرز*
جان دادن ،تکان‌های بدن در لحظات آخر عمر
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۴۳] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: کلمه مرگ گاهی پیش از کلمه ی دیگر جهت نوعی اعتراض به وضعیتیست که برایش بوجود آمده
مرگه لَرز
مرگه یَخ
مَرگه خاو
مرگه مَورج
 مثال : ام چ مرگه لَرزه م گِته
از روی اعتراض ، این دیگه چه لرزیدنیست ( مانند لرزیدن قبل مرگ) که مرا گرفته
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۴۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: تالشی جنوبی _ منطقه سیاهمزگی
*گرمشه باد*/*گرمه باد* : باد گرم
*سوجه*:  باد سرد
*پیچ پیچه باد* : گرد باد
*تفیون* (tfyon) : طوفان
*رَک*: باران تند ، رگبار که معمولا زمان آن چندان طولانی نیست و سرعت و حجم بارش زیاد است
*پاییزه رک* : باران تند پاییزی 
*بهاره رَک*: باران تند بهاری
[۱/۲۷،‏ ۲۲:۵۸] #سعید_بشری_ماسال: جِله موئه: از سرما کز کردن 
تالشی گویش ماسال
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۰۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: تاسپٚنِه:گرم شدن
توسپٚنِه:گرم کردن
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۰۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: راهان:حرارت
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۱۱] #فرنگیس_قلیزاده: تالشی گویش ماسال
زله موئه:zəla mua=
راست ایستادن موی های صورت براثر سرما وترس
فرنگیس قلیزاده
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۱۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: ساردٚ کو پِجاوزیئِه(پِزازیئِه):از شدت سرما یخ زدن
نکته:جاوزیئه... بمعنی شدت است
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۱۶] #کوهزاد: درود

فکرمیکنم اصطلاحی که ما بکار میبریم در مورد
  موی برتن سیخ شدن 

قشنگترباشه😇

( تی یه موئه )

یعنی مو چون ( تی ) للیکه تی 
تیز شده
[۱/۲۷،‏ ۲۳:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: *تی یه موئه*
ما هم این واژه را بکار می بریم.
ولی می توان  از سرما نباشد.
*تی یه موئه*
می تواند  از ناخوشی و ناراحتی هم باشد.
*زله موئه*
بیشتر بخاطر سرما اتفاق می افتد

لایه ( lāya): گهواره
صحرایی در روزهای گرم
بین دو درخت یا بین دو
ستون ایوان با طناب 
می ساختند وبچه هارا
درآن می خواباندند
تاهم هوا بخورند وهم
درجای خنک بخوابند
گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

[۱/۲۸،‏ ۰:۱۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
نَنو،نَنی میگیم
[۱/۲۸،‏ ۰:۲۲] #جانبرا_علیپور: 
 در گشته روخون هم در گذشته لایه می‌گفتند و هنوز هم بعضی خانواده ها لایه می گویند و ننو واژه ای جدید است 
لایه از ریشه لاییدن یعنی تکان دادن میباشد
[۱/۲۸،‏ ۰:۲۵] #فرنگیس_قلیزاده: سلام جناب علیپور مابه این لایه می گوییم ننو یا هنانو یه جور دیگه است انشاالله
عکسش پیدا کردم توگروه
می گذارم

تالشی_گویش_ماسال                                                فتره لس :  چوبدستی تالشی ،از جنس ازگیل وحشی بسیار محکم و با آسانی نمی شکند.                                                      طرز تهیه فتره لس : بعد بریدن شاخه ازگیل به طول و قطر مناسب ،با داس گره های آن را صاف کرده، و سر و ته آن را گرد می کنند.سپس بروی آتش چوپ را گرما می دهند (می پزند) ،برای رنگ دادن فتره لس ،آن را زیر فضولات حیوانات(گاو و گوسفند) چند روز یا هفته دفن می کردند. هر چقدر مدت ماندن در زیر فضولات بیشتر باشد رنگ آن تیره می شود.فتره لس توسط چوپانان و جنگل نشینان جهت دفاع شخصی ،در برابر دیگران و یا حیوانات وحشی مورد استفاده قرار می گرفت.
فتر : درخت ازگیل
لس : چوبدستی 
فتره لس : چوبدستی از جنس درخت فتر(درخت ازگیل)
حسین زاغی

نام تالشی :  فتر   

نام فارسی :  ازگیل 

نام علمی: Mespilus germanica

در استان گیلان وتالش بیشتر دونوع ازگیل می روید که یک نوع آن وحشی است و در کوهستانتالش نی روید که دارای میوه های کوچک خوشمزه است ونوع دیگر آن پیوندی است که درزبان تالشی به پینشا فتر معروف است .ازگیل از حدود سه هزار سال پیش در جنوب دریای خزر در مناطق گیلان و مازندران  ایران کاشت می‌شد و 700 سال پیش از میلاد به یونان و در 200 پ.م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومیها در بقیه اروپا گسترش یافت.

 

ازگیل درختچه ای است خاردار و بومی ایران که در همهٔ جنگل‌های شمال ایران و در همهٔ بلندی‌های دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی میروید.

ازگیل از حدود سه هزار سال پیش در جنوب دریای خزر در مناطق گیلان و مازندران در ایران کاشت می‌شد و 700 سال پیش از میلاد به یونان و در 200 پ.م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومیها در بقیه اروپا گسترش یافت.         مطلب از وبلاگ کادوس 2                                   حسین زاغی

[۱/۲۸،‏ ۱۲:۲۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود 
زِر:ازگیل
لَوو:چوب دستی
[۱/۲۸،‏ ۱۲:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال 

*فتر*
به فتر در شمال ایران ازگیل،کُنوس و یا خرمای شمال هم گفته می شود
زاغی
[۱/۲۸،‏ ۱۲:۲۴] #فرنگیس_قلیزاده: فتره لس:fətəra ləs=چوبدستی‌ازجنس
فتر(درخت) ازگیل

[۱/۲۸،‏ ۱۲:۲۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشان آذربایجان و اردبیل
زِر و در برخی لهجه ها سِر هم میگن

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی : لیوره                                                نام فارسی: پیچک 
گیاه لیوره در اکثر مناطق شمال رشد می کند،بیشتر مواقع به تنه درختان چسبیده و بالا رونده است.
ولی در مناطقی هم در دره ها رشد می کند ،گاهی در یک منطقه دره ای با انوع این گیاه پوشیده شده.
گیاه لیوره(پیچک) همیشه سبز بوده،و در زمستان که علوفه کافی برای چرای دام وجود ندارد ،منبع غذایی مناسب برای دام می باشد.
چوپانان این برگها را ،بیشتر برای بره و گوساله های که  تازه بدنیا امده، و در طول روز  در *پارگاه* نگهداری می‌شوند،جمع آوری می کنند.
وقتی زمستانی پر برف و یخ باشد ،علوفه و غذای کافی نباشد،اکثر حیوانات  وحشی گیاه خوار (گوزن و آهو....‌)در دره های که لیوره رشد می کند  جمع می شوند.
در چنین مواقعی شکارچیان هم به آن مناطق که احتمال وجود شکار هست ،مراجعه می کنند.
حسین زاغی

#سارا_روحانی :

درود شمه ختمت آقای زاغی بزرگوار

امه ( تاؤجَه لیؤ ) بواتیمون
فارسی همان پیچک 

گوشی رضوانشهر / سارا روحانی

#علیرضا_پناهی_عنبران 
آنگیئَه مۊز:مگس گوزن یا مگس زرد

مگس گوزن یا مگس زرد نوعی مگس از خانواده خر مگس ها است.که موجب انگی گاوها میشود و به آنگیئه موز معروف است.له دلیل اینکه نیشش درد آور است باعث میشود گاو بخاطر درد زیاد به این طرف و آن طرف فرار کنه به این فرار اصطلاحا آنگیئه میگفتند.و له مگسی که باعث این کار میشد آنگیئه موز می گفتن .زرنگترین مگسی که از بابت محل تخمگذاری خیالش راحته این مگسه در تیرماه تخمهایشان را در بدن گاو لا نیش زدن می گذارن و بعد مدتی این تخمها تبدیل به کرم میشون و از بدن گاوها تغدیه میکنند و کم گم از همان محل روزنه نیش خارج میشوند و داخل فضولات گاو زنده می مانند و کم کم با تغییر تبدیل به مگس میشوند که همان آنگیئه موز است

#علیرضا_پناهی_عنبران 
اسٚپَه مۊز:مگس سگی

هَ مۊز:خر مگس

#علیرضا_پناهی_عنبران


[۱/۲۸،‏ ۱۷:۴۸] #سارا_روحانی: خَرَه مش
[۱/۲۸،‏ ۱۷:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: مش به زنبور عسل میگیم معادل در اوستایی مخشی
[۱/۲۸،‏ ۱۷:۵۰] #سارا_روحانی: مش ، چند نوع داریم : عسل مش / خره مش / سییا مش و..
[۱/۲۸،‏ ۱۷:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: ما مش را برای زنبور عسل بکار میبریم برای مگس چند نوع بالاتر نوشتم
[۱/۲۸،‏ ۱۷:۵۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: بٚزانگ:زنبور در حالت کلی
[۱/۲۸،‏ ۱۹:۰۳] #سعید_بشری_ماسال: مش: مگس
خره مش: خر مگس
عسله مش: زنبور عسل 
که مش: مگس خانگی
سوزه مش: مگس سبز
گویش تالشی ماسال
[۱/۲۸،‏ ۱۹:۰۵] #سعید_بشری_ماسال: خره مشی آلکه: از کوره در رفتن و رفتار و سخن نسنجیده بروز دادن
[۱/۲۸،‏ ۱۹:۰۸] #سعید_بشری_ماسال: شیپ ژنده : با فشار بیرون آمدن آب یا مایعات به مقدار زیاد

تالشی_گویش_ماسال 
نام تالشی : خومبور
نام فارسی : خزه
خزه ها (خومبور)جزء دسته گیاهان هستند،در سطح زمین و در نقاط مرطوب بر روی سنگ ها و تنه درختان رشد می کنند.
برگ های خومبور  پرز مانند بوده و در مناطق مرطوب باعث جذب آب شده و کمک زیادی به رشد و تکثیر آن می کند.
از خومبور(خزه) در مناطق شمال بعنوان بستر کشت استفاده می شود.
بدین‌گونه که تخم گیاهان(خیار،ذرت،....) را بین دو لایه از خومبور گذاشته ،و سپس خومبور را با آب مرطوب می کنند.
خومبور به دلیل حفظ دما و رطوبت بستر بسیار مناسبی برای رشد تخم یا نشاء گیاهان می باشد.
در مناطق شمالی، سمتی از درختان که در معرض بارش جهت دار باران هستند ،خومبور بیشتر دیده می شود‌.
معمولا در سمت شمالی درختان رشد می کند.
از رشد خومبور می توان برای جهت یابی هم استفاده نمود.
حسین زاغی

#سارا_روحانی 
درود شمه ختمت اوستاد
امه  ( آمبُور   Ãmbur  ) بواتیمون یعنی خزه

#جانبرا_علیپور :
سلام ودرود ما برای بند آمدن خون از جای بریده شده از خومبور گیاه شلاش استفاده می کنیم آیا ممکنه خومبور به معنای بند آورنده خون باشد؟

پنیره موتال:panira mutāl=
شیوه سنتی برای 
نگهداری پنیرکه ازپوست 
گوسفنداستفاده میشود
که به آن موتال میگویند۰
البته ازاین روش برای
دوغ چکیده هم استفاده
می شود۰که به آن خشکه
سوره :xəška sura=
می گویند
#زبان تالشی گویش ماسال‌
فرنگیس قلیزاده

[۱/۲۸،‏ ۲۳:۲۷] #سعید_بشری_ماسال: موتال  در ترکی هم بکار می رود.
ما به پوست جهت نگهداری سوره و پنیر خِک می‌گوییم. 
مثل سوره خک، پنیره خک.

اسم این گل زیبا تالشی کره پا
 فارسی کهربا
البته این گل از خانواده بنفشه هاست

له لشک: دارواش
.گویش،گشته روخون ..جانبرا علیپور

تالشی_گویش_ماسال 
نام تالشی : لِلِشک
نام فارسی : دارواش 
داروش  (نام علمی: Viscum album) 
دارواش  گیاهی است نیمه انگلی که به شاخه درختان جنگلی چسبیده رشد می کند. میوه‌های داروش به صورت دسته‌ای به رنگ زرد مایل به سفید و به اندازه نخود با گوشتی چسبناک و دانه‌ای کوچک می‌باشد
عامل اصلی گسترش للشک (دارواش) پرندگان هستند.
پرندگان با خوردن دانه‌ دارواش(للشک) ،دانه را به همراه فضولات خود به سایر نقاط جنگل و درختان منتقل می کنند.
 دارواش ریشه خود را در پوست درختان نفوذ داده ،و به همزیستی انگلی خود ادامه می دهد.
چوپانان و گله داران در فصل سرما و با  کمبود علوفه ،به بالای درختان رفته و للشک را برای تغذیه دام جمع آوری می کنند.
امروزه گسترش بیش از حد دارواش را آفت تلقی کرده ،و آن را عامل خشکیدن درختان جنگل می دانند.
حسین زاغی

هَشی گارداش:آفتابگردان/زبان تالشی/نمین_عنبران

*جله خو*  : گراز ماده
*بله خو*: گراز نر
*ورزا خو* :  خوک یا گراز  بزرگ  و درشت
اصولا ورزا رو برای توصیف کسی یا چیزی میگن که درشت هیکل ،یا سنگین باشه
*خوئه پیره* : خوکچه ، توله خوک
*چَشته خو* : خوک یا گرازی که مرتب  به محل خاصی مانند باغ که قبلا وارد آن شده وارد میشود
 گویش منطقه ی سیاهمزگی

[۱/۲۹،‏ ۲:۴۰] #کوهزاد:

مَزه  خو‌‌ .. رنگ

بیل داره خو ..‌نره خو

که اشتن بیلی  دارون ریشه کو سا و تری  آکره
[۱/۲۹،‏ ۲:۴۵] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *خوَه تَله*
دامی که برای خوک و گراز قرار میدهند
*لافونده تله* تله ای که با طناب حلقه شده در مسیر حیوان قرار میدهند.

*مِش* / *کوره مِش*
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی

*خَرَنگَز*
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی

*جَنجه مِش* _ مگسی که باعث بیماری انگلی در دام و انسان میشود
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی

*کول کیش* 
( منطقه ی سیاهمزگی)
                                    گیاه کوله خاص         کوله‌خاس که خاکستری است خواص دارویی دارد و در سال‌‌های اخیر به دلیل خواص بی‌نظیرش به کشورهای دیگر صادر می‌شود. ریشه‌ی کوله‌‌خاس، ادرارآور است، در درمان بیماری‌های کلیه و مثانه کاربرد دارد، اشتها را افزایش می‌‌دهد، عروق سیاهرگی را تقویت می‌کند، در درمان تورم سیاهرگی (واریس) و تورم گره‌های لنفاوی مفید است و بافت‌های آب‌آورده را مداوا می‌کند. مصرف خوراکی و استعمال موضعی این ریشه‌ی دارویی برای درمان بواسیر توصیه می‌شود.

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی

*رَ* / *سیا لیو* / *قرق* :پیچک
 
#جانبرا_علیپور :
درود جناب دامنکش  
گشته روخون امی نه ره وان 
دار دوسته لیو نی وان

[۱/۳۰،‏ ۱۹:۳۸] #بیت_اله_صفری_فومن:
 درود و عرض ادب
به گویش قسمتی از تالش جنوبی
*دارسٓ لیو*

بیت الله صفری 🙏
[۱/۳۰،‏ ۱۹:۵۲] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: 
به گویش تالش رضوانشهری می گویند
توجَه لیو...

[۱/۳۰،‏ ۲۰:۰۱] #مرتضی_وطن_دوست: لهجه ما که ساکن شهر تالش به سمت آستارا هستیم همینطور هستش.

#بهنام_ن_ماسال :
لیوه ره

*خَج* :

آیلکس:
درختچه ای همیشه سبز از خانواده ی Aquifoliaceae و بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا و آمریکای جنوبی و از همه مهمتر جنگلهای هیرکانی خودمان میباشد.

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی


[۱/۲۹،‏ ۳:۱۷] #جانبرا_علیپور: درود چه چو نه قدیم گرک سازین برای رمش
[۱/۲۹،‏ ۳:۱۸] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: نِره دیله آو دکرین و  کولکیش و خَجی لیوینه شورین
[۱/۲۹،‏ ۳:۲۹] #کوهزاد: gerak        گِرک

#فرنگیس_قلیزاده :
خج: xaj=آیلکس
که برای شستن نره :nerar=
کوزه دوغ زنی استفاده می شود
زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

[۱/۲۹،‏ ۸:۱۲] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- لافنده سری lāfənda sari: هدیه ای است از طرف خریدار حیوانات مانند گاو و گوسفند... بعد از معامله، به تحویل دهنده آن حیوان، وقتی که طنابِ گردن حیوان را بدستش می سپارد داده می شود.
۲- دسَ کینه dasa kina: دختر جوان که بتواند در کارهای منزل کمک کار مادرش باشد.
۳- غایلغهqāylaqa: تکه پاره
۴- پوشهpuša: روکش، جلد، پسماند، زباله، آشغال
۵- کیشکچیkišakči : نگهبان
گردآورنده مریم محسنی ۶۵۲
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱/۲۹،‏ ۸:۳۹] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- چکی (čəki): کلی
۲- ای ور چک i varə čək: قسمت تقریبا بزرگی از یک منطقه ، یک راسته
۳- چونگولوزه čunguluza، چکلهčəkla: چمباتمه
۴- چکله واز čəkla vāz: کلاغ پر، بپر بشین
۵- ممر mamer، ممیرmamir : زنده ابدی، نامیرا
ممیر (ممر) خلاقَ 
کسی که هرگز نمی میرد خداست. زنده ابدی خداست.
گردآورنده مریم محسنی۶۵۳
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

[۱/۲۹،‏ ۹:۱۹] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۹۷
۱-بوک نه لا:buk ne lâ=
لب بازنمی کند،هیچ گونه
حرفی نمی زند

۲-دیل‌دلک‌به:dil dalak be=
برایم غیرقابل‌خوردن‌است،
به‌دلم‌نمی‌چسبد،نسبت‌به‌‌آن
میل‌ورغبتی ندارم

۳-دلیشته:dalište=لیس
زدن،لیسیدن
۴-نسبه:nəsba=نصفه،
نیمه
۵-نسبه هر:nəba har=
نیم خورده،دست خورده

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi
[۱/۲۹،‏ ۹:۱۹] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۹۸
۱-گره که:gera ka= گیره
یاچوب‌‌شاخکدار‌بلندی‌که
باآن‌میوه‌می‌چینندواز
چاههای‌کم‌عمق‌‌هم‌آب 
می کشند

۲-شله پتیله:šalla petille=
یهویی گرم شدن،گرگرفتن،
فوری آتش گرفتن.

۳-دسی:dasi=مدتی،زمانی
وقتی
۴-زمن:zaman=وطن

۵-پنه ویدار: pena vidâr=
مبارزه کردن،

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

زبان تالشی_بهار۱۴۰۱

واجه واج(واژه نامه تالشی):
نام تالشی:مورغونه چول                                                 نام فارسی : پوست تخم مرغ

[۱/۲۲،‏ ۱۳:۵۸] #بیت_اله_صفری_فومن: با درود
به گویش ما
مورغونه *لوپوش*
*Luposh*
[۱/۲۲،‏ ۱۴:۲۲] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب صفری درماسال مورغونه چول،چیل وایم
بما وختی‌مورغونه دیله 
کیجه کلشکنی بنی کو  مرغونه
تک ژنه خل کره که برا ای ایسبیه نرمه لویی چیلی 
بنی کو درییه هینه لو وایم 
بدز وایم که مرغونه تک پکرده ده کرا کیجن بران
[۱/۲۲،‏ ۱۴:۲۷] #جانبرا_علیپور: سلام و درود 
مرغونه ک فاسد آبو وایم..پلکی یه مرغونه

[۱/۲۲،‏ ۱۴:۴۴] #فرنگیس_قلیزاده: سلام وخت خش امه نی وایم پلخیسته مورغونه
پوچه مورغونه
پلخییه مرغونه
[۱/۲۲،‏ ۱۴:۴۹] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *مرغونه پوش*
[۱/۲۲،‏ ۱۴:۵۲] #حسین_زاغی_ماسال: *پوچه مورغونه*
تخم مرغی که بعد از گذشت مدت مشخصی از خوابیدن مرغ مادر بر روی آن، تبدیل به جوجه نشود.
[۱/۲۲،‏ ۱۴:۵۴] #فرنگیس_قلیزاده: پخلیسته ،پلخییه، پوچ
هرسه به تخم مرغ گندیده
میگن

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی 

*وارَه*: مرغ تازه بالغ شده

*سوکله کته* / *سوکله کاته* : خروس تازه بالغ شده

*وار سوک* : بلوغ و آشکار شدن جنسیت مرغ و خروس

*رَنه*: تخم مرغی که در جعبه یا محل تخم گذاری مرغ ها قرار میدهند تا روی آن خوابیده و تخم کند.
*کلک*: کرچ ،آماده ی جوجه آوری
*کلکه کرگ*: مرغ کرچ
*جینوئه*: قرار دادن تعدادی تخم زیر مرغ، اردک، غاز یا پرنده ای تخم گذار جهت جوجه آوری
*کرگه جَوه* : جعبه ای که در آن جهت تخم گذاری و جوجه آوری مرغ کاه میریزند و در مکان خاصی قرار میدهند.
*اصطلاحا : درب و داغون
مثال : چه ماشین کرگه جَوَیه 
ماشینش خرابه ، داغون و بدرد نخوره
*چیلیک*: چینه دان؛ گلو
*سس*: سنگدان
*کاکل*: تاج پرنده گان
*سکن*: کاکل و قسمت ریش مانند خروس

[۱/۲۲،‏ ۱۴:۵۶] #حسین_زاغی_ماسال: اسامی مرغ ها:
اسپیه کرگ
سره کرگ
مار پوسته کرگ
چیچینه کرگ(چیچین :خال خالی)
[۱/۲۲،‏ ۱۵:۳۴] #فرنگیس_قلیزاده: درود جناب زاغی
چیچیکنه کرگ (خال خالی)
سیاه کرگ
کئوئه کرگ
ایسبیه کرگ
سره کرک
مارپوسته نشنیدم

[۱/۲۲،‏ ۱۶:۱۲] #حسین_زاغی_ماسال: *سک*
همون زائیده قرمز رنگ سر و زیر نوک یا گلو میشه؟
[۱/۲۲،‏ ۱۶:۳۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: بله  *سک* / *سکن*
از طریق اون میشه فهمید جوجه  در مرحله بلوغ تبدیل به مرغ میشه یا خروس ،(وار و سوک).

سیاچیچیکنه کاکوله کرگkākula karg: مرغ خال خالی سیاه سفید کاکلدار.                       زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالش:خبیس                                                         نام فارسی : نیم دانه                                                زاغی

واره /مرغ جوانی که هنوز تخم گذاری نکرده

غغاج qaqāj: سبز قبا  زبان‌تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

ووشوم:بلدرچین


در مورد بلدرچین،توضیح می دم ،دوستان بررسی کنند.
بعد از لوحه سرا (لَسَر) زادگاه استاد شیرزاد ،روستای ما هست  بنام *وشمه سرا* با تحقیق گذشته و حالی که من داشتم به دلیل وجود بلدرچین زیاد در اون منطقه اسمش *وشمه سرا* شده.
ولی من هیچوقت ندیدم.
همچنان دارم پیگیری می کنم.
ولی این اسم در وب سایت های بچه های رودسر و لاهیجان ..... (تصویری که فرستادم) درج شده.
به احتمال زیاد همون *وشوم* درستدباشه.
ولی استاد شیرزاد اعلام نظر فرمایید.
ظاهرا استاد جلالیان هم نظرش اینه.
ولی دوباره می تونید سوال کنید.
سپاس

[۱/۲۳،‏ ۹:۱۷] #مریم_محسنی: من هم همین را شنیدم
[۱/۲۳،‏ ۱۰:۳۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود حسین آقا
در زبان فارسی هم وشم به بلدرچین گفته میشه
اما این کلمه تالشی باشه رو نمیتونم به صراحت بگم
ولی الان دیگه کسی بلدرچین  را به این نام صدا نمیکنه


#حسین_زاغی_ماسال :
لغت‌نامه دهخدا
بلدرچین . [ ب َ دَ / ب ِ دِ ] (ترکی ، اِ) پرنده ایست وحشی و حلال گوشت . اغبس . بدبده . بودنه . سلوی . سمانات . سمانه . سمانی . قتیل الرعد. کرک . ورتاج . ورتیج . ولج . ولچ . و رجوع به کَرک در ردیف خود شود.

شیلی فیلیکی

آلَه باختِه/کبوتر فاخته

#تالش_شمالی_عنبران

کبوتر/کافتِه

#تالشی_شمالی_عنبران

کاوشَنٚه (کافشَنٚه)کافتِه/کبوتر صحرایی

#تالشی_شمالی_عنبران

[۱/۲۳،‏ ۱۷:۱۰] #کوهزاد: دورود

بجای  موبارک  واژه  تالشی چیزی ندارید ؟
[۱/۲۳،‏ ۱۷:۱۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام 
خش باشی  وایم
[۱/۲۳،‏ ۱۷:۱۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود واژه بۊد هم کاربرد دارد ولی به اون مفهوم نبست
نمونه/شمه توژه سور بود ببو
بود در اینجا خیر و برکت
برای واژه پیروز معادل پِر داریم
خَش/خوش
[۱/۲۳،‏ ۱۷:۱۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: بود در لفظ ما پرمحصول و بی آسیب معنی میده

پَرَستِل/پرستو

#تالشی_شمالی

شونه بَه سر šuna ba sar:  هدهد         زبان تالشی گویش ماسال. مریم محسنی

پرنده دارکوب
تالشی دارداکو
زلیخا صبا

این پرنده به نام *سیاه خروس* در جنگل های استارا و هیران زندگی می کند

گوزن زرد تالش

*گَنز* : گوزن

کِنگَه/شاه بوف

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

قواَژَن،باغۊش/جغد

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

بیلی/اردک وحشی

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

بیل بیلی/اردک اهلی

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

سیئو لو/کلاغ سیاه

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

آلَه لو/کلاغ ابلق

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

سیئو کیژَه،سیئو مَک/توکای سیاه

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

شٚه لٚژ,شٚه لَژ/توکای باغی

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

لِت/حواصیل

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

هَشتَر خۊن/بوقلمون
#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

شۊنَه پَپۊ,شۊنَه بَه سَه,پَپ پَپۊ/هدهد

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران

زئینج/کبک

#زبان_تالشی_گویش_شمالی/عنبران


[۱/۲۴،‏ ۰:۲۸] #فرنگیس_قلیزاده: زرج:zaraj= کبک
تالشی گویش ماسال
[۱/۲۴،‏ ۰:۳۱] #جانبرا_علیپور: زرجی کیجه یمه هزار خط وخال
سنگه لونه سازم از بر سر دار 
چم دنبال دری تیر وتفنگ دار 
ت م کشته نشای ای رستم زال

خفاش 
تالشی کوره شپر

ماملی:کفشدوزک 

#زلیخا_صبا_ماسال

[۱/۲۵،‏ ۱۷:۴۵] #فرنگیس_قلیزاده: درود وقت بخیر جناب
نمینی بله ما درماسال
به کفش دوزک ماملی میگوییم بچه که بودیم
یک کفش دوزک پیدا می کردیم روی دستمان نگه
می داشتیم  براش می خواندیم
ماملی ماملی پر بکه چمه
دیلی شاد آکه  امه ببه ممه 
که. بازی می کردم بعد فوتش
می کردیم وپرواز می کرد
ومی رفت
[۱/۲۵،‏ ۱۷:۴۸] #جانبرا_علیپور: درود
پپوئه گله پر آگه گزنه دلی ور آگه 
ممه کا خبر آگه 
..گشته روخون..
[۱/۲۵،‏ ۱۷:۵۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
ما میگم حاجی حاجی (البته به پرستو هم همینو میگیم)
رو انگشتمون نگه ش  میداشتیم و میخوندیم :
حاجی حاجی🐞
نه نه مرده ، به به مَرده
اسبان(🐶 )ترا خبر وَرده
پَر بژَن ، پرواز بکه ، بش اشت نه نه سَر بژَن


درود دوستان کفشدوزک را در برخی از مناطق تالش خال پری می نامند و آن را خوش خبر و خوش یمن می دانند گفتنی ست که این حشره در فرهنگ مصریان باستان نیز حالت نیمه تقدس داشته و مورد اکرام و احترام بوده است واین اشتراکات فرهنگی بین تالش و مصر باستان در موارد دیگر هم دیده شده و جالب توجه میباشد

خرمگس
خره مش

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۳۸۴
۱-تاوورده:tâv varde=تحمل 
کردن،طاقت آوردن
۲-ستمه کشه:sətama kaše=
سختی کشیده،گرفتاری کشیده
رنج کشیده
۳-روگاردن به:rugârdên be=
روگردان شدن،متنفرشدن.
۴-خیشی کرده:xəši karde karde=
از طریق عروسی دختر وپسر
 دوخانواده باهم فامیل می شوند
می گویند باهم خیش شدند
۵-چکه پرد: čaka pard= پل
شکسته
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

[۱/۲۴،‏ ۰:۳۵] #سارا_روحانی: دال یادمه مادرم می‌گفت مرغ ها را میخوره
[۱/۲۴،‏ ۰:۳۶] #جانبرا_علیپور: سلام جناب دامنکش چم نظر الق عقاب ببو دال و کرکس ...دال و‌گرکز
[۱/۲۴،‏ ۰:۴۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *الق* : عقاب
*کَرگَز* کرکس 
*دال* نی  شاید کوره قوقو بوبو
[۱/۲۴،‏ ۰:۴۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: کسی ک گیج و منگ و حواس پرت بوبو  اَیی خان بد و بیرا ب وان ،  وان *دال*  یا وان *کوره قوقو*
[۱/۲۴،‏ ۰:۴۶] #جانبرا_علیپور: درود دوستان یک پرنده در کودکی در ییلاق دیدم ودیگر هیچ نشانی از آن جایی پیدا نکردم حتی در ییلاق ما اسم پرنده رو رو بود ودر باره اش می گفتند زنی بوده که دو فرزند به نام یوسف و مریم داشته یکروز آن زن دیگ پراز شیر را روی آتش گذاشته وخود مشغول کار می‌شود و بچه ها بازیگوشی کرده وهر دو در دیگ شیر داغ افتاده و جان می‌سپارند و آن زن ازشدت اندوه از خدا می‌خواهد که او را مثل  پرنده کند وخدا هم او را به پرنده تبدیل می کند و آن مرغ دائم می‌خواند..رو رو یوسوب رو 
رو رو مریم را 
اگر کسی نام ونشانی از این پرنده بدهد حتی اگر داستانش را شنیده باشد وباز گوید بنده را مدیون خود ساخته است
جانبرا علیپور گشت رودخانی
[۱/۲۴،‏ ۰:۴۷] #جانبرا_علیپور: نه ..دال همان دال در ییلاق هست  و از لاشه گاو و گوسفند که از پرتگاه پرت شوند میخورد
[۱/۲۴،‏ ۰:۴۹] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: پس همون *لاشخور* یا *کرکس* هست
که به دو صورت *دال* و *کرگزkargaz* گفته میشود
[۱/۲۴،‏ ۰:۵۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: کرکس یا لاشخور، اشاره به دو گروه متفاوت از پرندگان شکاری لاشه‌خوار، شامل کرکس‌های بر جدید بومی قاره آمریکا و کرکس‌های بر قدیم بومی آفریقا و اوراسیا دارد.
[۱/۲۴،‏ ۰:۵۲] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *دال* / *کرگزkargaz* : کرکس
*اَلق* : عقاب
*کَرگَز* کرکس

[۱/۲۴،‏ ۱:۰۰] #سعید_بشری_ماسال: ای پرنده ای استه که شوون فوزه ژنه،امه اَینه  وایم بوسوختوم ( شبیه گیلکی )
شمه یِم مسنه؟
[۱/۲۴،‏ ۱:۰۷] #جانبرا_علیپور: سلام آقای بشری
امه ایی نه وایم گداز
[۱/۲۴،‏ ۱۱:۲۴] #سعید_زبردست_گشت: پوچو: گربه

ایشپی تکه  : گربه وحشی/گربه جنگلی

ایشپی تکه: گربه وحشی جنگلی 

متاسفانه نسل آن در رشته کوهای تالش در حال منقرض شدن است 


در باور برخی از تالشان فومن،همین گربه خانگی است که به‌ بدلیل شکار حیوانات خانگی(کرگ،کیجه واردک) و خوی درندگی، به *ایشپی تکه* بزرگ و درنده تبدیل می شود،که سرانجام بدلیل جسه تنومند و بزرگش راهی جنگل  شده‌ است و ...

متاسفانه نام دقیق  پارسی آنرا بلد نیستم

[۱/۲۴،‏ ۱۶:۱۷] #سعید_بشری_ماسال: سیاه گوش
[۱/۲۴،‏ ۱۶:۲۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
*اشکل* به موش میگیم 
و *داره اشکل* به سنجاب
[۱/۲۴،‏ ۱۶:۲۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درود گوله برا
بله ما هم به سنجاب میگیم دارٓ اشکل
🙏

[۱/۲۴،‏ ۱۹:۰۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود درماسال
اشکل :əškəl= سنجاب 
 که بیشتر درجنگل درتنه 
درختان جا می گیرد و
بیشتر از گردو بلوط 
 وحشی یعنی مازوئه گله:
mâzua gəla=
برای خوراک‌استفاده میکند
موش،ماره:muš ،mâra=
موش که بیشتر درخانه های 
مخروبه وجاهای کثیف 
 زندگی می کند وخیلی 
 چیزهارا می جود ومی خورد
[۱/۲۴،‏ ۲۲:۰۲] #بیت_اله_صفری_فومن: درود خانم معلم

*اشکل*
ما به موش خانگی میگیم

موشهای بزرگتر رو بهش میگیم
رادومه اشکل
و به موش‌های  درختی (سنجاب) سنجاب 🐿️ هم دارٓ اشکل میگیم.

و به قارچ های خودرو خوراکی 
که انواع و اقسام مختلف داره
میگیم *موش* mush
 که روی تنه بعضی از درختها میروید.
کرفه موش، الاشه موش، باسکمه موش و....

زرموش که طعم تند و بسیار خوشمزه ای داره،  محل رویش بیشتر در ییلاقات ما هست

 *شتنک* این هم خیلی خوشمزه و طعم تقریبا شیرینی داره و محل رویش ییلاقات

البته به گویش خیلی از تالش نشینان *( گابلک)* نامیده میشه.
با سپاس 🙏
البته عرایضم مربوط به قسمتی از تالش جنوبی ، خطه قلرخون هست.

شفتکه šəftəka: گربه وحشی زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

گنج بانو (ganjə bānu) : راسو

گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

اشکل əškəl: سنجاب          زبان تالشی گویش ماسال 
حسین زاغی

#صفری:
*دارٓ اشکل*
به گویش قسمتی از تالش جنوبی

مورَه چَچۊل/مارمولک

#علیرضا_پناهی_عنبران

کینَه تورسٚن,کینَه توسٚن/مارمولک خانگی

#علیرضا_پناهی_عنبران

هاوزَه گۊدۊش/سوسمار سبز کاسپی

#علیرضا_پناهی_عنبران


#بیت_اله_صفری_فومن :
*مارٓ چٓچول*

کَلَه کافچ/آگامای صخره ای

#علیرضا_پناهی_عنبران

لۊر/مارمولک شیشه ای

#علیرضا_پناهی_عنبران

*شنگ / سمپوره* در روخانه ها و نهرهای آب منتهی به مزارع کشاورزی به وفور یافت میشد.  موقع ماهی گیری ،(زرخه کوفی) زیاد دیدم.

#بیت_اله_صفری_فومن

زبان تالشی_زمستان ۱۴۰۰_پرندگان

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *درود بر خوبان پرتلاش و پیگیر گروه واجه‌واج* 

روزتان به خیر🌹

 *سوالی دارم از محضر شما خوبان* :

بین yara، yārma و yāre چه پیوندی وجود دارد‌؟ و چرا در تالشی مصدر yāre باید در دو معنای غیرمرتبط خرد کردن (آسیاب کردن) و جرئت/ جرات کردن به کار برود؟
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۳] #جانبرا_علیپور: سلام‌ جناب دکتر 
چمه نظر یارستن ب معنی توانایی 
یعنی ترسی و بی جرأتی یاره و له کردن بو
بنابر ام هر د ایله معنا پیدا کره یا .یافه
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود مهندس جان
چنان‌که بانو محسنی به‌درستی نوشته‌اند، بای "خرد کردن" و "جرات کردن" هر دو yāre به کار می‌رود‌.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: البته مصدر "جرات کردن" در تالشی ماسال گاهی به صورت yārəste هم به کار می‌رود؛ اما مصدر "خرد کردن" در همه حال همان yāre است.

بر اساس یافته‌های زبان‌شناسی، در چنین مواقعی، احتمال این‌که لفظ مربوط به یکی از این مفهوم، بیگانه و دخیل باشد، بسیار بالاست.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۲] #کوهزاد: مانند

ویزی بیار 

درار .. پونو .. بیار
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود کوهزاد عزیز

یاره، چنان‌که بزرگواران نوشتند، گاه به معنای آسیاب کردن، خرد کردن سابیدن و امثالهم به کار می‌رود. و همه این معانی با یکدیگر در پیوندند؛ غیر از جرات کردن.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ماشون چه پا سری برشه و چه پاش درسته یاره (: خرد کرد).
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ام چند من برزی ببر ماشون‌خونه کو بیار (: آسیاب کن).
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۶] #شهرام_آزموده: درود. اسالمی کا ووزی لِچی خرد آکرده و نرم آکرده یا برزی و گندمی و ژه و.... آرده آکرده بواتیمون آرستِه arəste. چه دستوری و امری ببی بارو bāru.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ووزه‌یاری نه ده کیلو ووزش درسته یاره (: سابید، خرد کرد).
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۰۸] #دکتر_فرزاد_بختیاری: از مگر *یارم* که ای جیکو دوئه (: جرات می‌کنم).
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۲] #جانبرا_علیپور: درود ...آرسته جیره تالش دره یاره بو چه فعل امر..بارو..نزدیکتره 
بارو..بیار
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: با توجه به این سوال 👆👆👆 باید به عرض برسانم که yara به معنای زخم و yārma به معنای پارگی و ... در ترکی هم رایج است.

آیا ممکن است yāre به معنای خرد کردن و ... در تالشی، یک عنصر خارجی و دخیل باشد؟

البته لازم به ذکر است که yara  و yārma در تالشی هم به کار می‌روند.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۳] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سیاهمزگی
yare
به معنی سابیدن و خرد کردن به
 صورت
yaren
خرد کردن و سابیدن  معنی میده 
مثال : ویزی یارِن سخته
؛سابیدن گردو سخته

و 
yarstenجرات کردن  میشه
مثال:آگه  ت یارستیه اَوی حرف بژنی
اگه جرات کردی بهش حرف بزنی
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: امی نی بوام که yārma تالشی کو ویشتر "خرد و خمیر" معنا ده دا "پارگی".
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود بر شما فرهیخته بانو

در این که بین تالشی و دیگر زبان‌های ایرانی تبار پیوند و اشتراک وجود دارد، شکی نیست. و صد البته بین یاره یا یارسته تالشی (به معنای جرات کردن) و یارستن فارسی پیوند وجود دارد؛ سوال بنده بیشتر متوجه yāre به معنای خرد کردن، سابیدن و ‌... و ارتباطش با yara و yārma است که در ترکی هم به کار می‌روند.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۱۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: یارمه آبه (yārma ābe): کوفتگی

یا *یارمه بِه* .
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۲۰] #دکتر_فرزاد_بختیاری: هنته‌شون فلانی لس ژنده که ای‌شون *یارمه* آکرده.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۲۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: در تالشی yārma انگار مفهوم صفت مفعولی دارد.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: به هر حال، *یارمه* می‌تونه یه عنصر وارداتی یا دخیل باشه.
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: و همین‌طور yara
[۱/۱۹،‏ ۱۴:۳۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: خوبان، غرض بنده این بود تا توجه همه را به این پرسش جلب کنم:

 *آیا yāre به معنای خرد کردن، سابیدن و ... اولا با yara و yārma در پیوند است و ثانیا یک واژه دخیل است یا خیر* *؟*

[۱/۱۹،‏ ۱۵:۵۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: *موندی کرده* معنی استراحت کردن داره
ایته موندی بکه بَده بش
ایته موندی آکه بَده بش
[۱/۱۹،‏ ۱۵:۵۲] #کوهزاد: باخستگی زیاد راه کردن

Are are karə
اره اره کره
[۱/۱۹،‏ ۱۵:۵۴] #کوهزاد: اره  اره نه اومیمه  انده که موندینه
[۱/۱۹،‏ ۱۵:۵۵] #مریم_محسنی: موندی آکرده رفع خستگی
موندی ویرمه خسته شدن
[۱/۱۹،‏ ۱۶:۱۴] #کوهزاد: باید بگی .. چمن موندی ویرومه
یعنی خستگیم ریخت 

 موندی ویرومه .. یعنی  خستگی  آمده .. خستگی نشست دربدنم 

درهرصورت در حالت بیان فرد مشخص میشود
[۱/۱۹،‏ ۱۸:۰۱] #مریم_محسنی: دگرا دگرا کره
دلّادلّا هره
لس لسه کره
[۱/۱۹،‏ ۱۸:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: دگرا دگرا کره:/ گیج خوردن از عدم تعادل ، *قیقاج*  رفتن یا مسیری را زیگزاگ رفتن 
گافرو دگرا دوه
دلا دلا هره:/ نا متعادل راه رفتن ،به چپ و راست منحرف شدن جزئی، یک درجه از دگرا کمتر
لس لسه کره: با بدنی خمیده  کمی قوس دار  تلو تلو خوران حرکت کردن
[۱/۱۹،‏ ۱۸:۲۸] #سعید_بشری_ماسال: ما میگیم
مومندی چینا،
کمی موندی چینا کردمه ،بعد دوباره‌ راه دلکیمه.
[۱/۱۹،‏ ۱۸:۳۲] #حسین_زاغی_ماسال: موندی آکرم:خستگی بدر کنم،نفس بگیرم

[۱/۲۰،‏ ۱۲:۵۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود و ارادت دکترجان
ایله ایتفاق ک مرا دلکه بدا شمه ختمت بوام وبعد سوال دارم شمه کو
ای روزی از شیمه دا رشه بلنگاه تنیون (تنیان) هنته دوستون همرایما ویندمه که ام سیاکوتیه داری کو سره کوتی آری.. خیلی زت آبیمه و داری دارو وری گردیمه دا دییسم ایکو ماملیه بر آچکییه یا نه.. ویندمه نه ام دار اشتن سره میوه داره و تجب کردمه،  چمه ایله رفق ه مله شنا ای دفرسمه شمه ام دارینه چ وایه،  واتشه ماملیه دار و ام میوه نه وایم سره ماملی 
ولی امه ماسالین یا بختره بوام چمه مله خلکن دا هنته سره کوتی وینده نیمونه و دا هنته فقط سیا کوتی وینده مونه و چون جنگل نداره چمه مله،  فیک نکریم که کوتیه دار سره میوه نی بده..  پس الان امه هم سیا کوتی دارم و هم سره کوتی و ماملی اینه وایم که سره و بری کو آرییه
سوالم شمه ختمتی کو امه ک آیا شمه جنگلون کو کوتیه دارن درینه که سره میوه بدن یا نه؟ 
و آیا بین ماملی و کوتی فرقی نیه؟
[۱/۲۰،‏ ۱۳:۴۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود پیله برام
روزرون خش بوبو🌹

ام *سره‌کوتی‌* ای که شمه فرمایش کرده، اگه ایشتبا مکرم، ویشتر گیریه‌گائون کو دری و چره؛ بما ای‌سر وختون اگه شومنه‌ئن ا چرون آهرزن، اون دار آبون و سیا‌کوتی داری کو بژن‌تر بون.

بز، شمه واته، سره‌کوتی شا سیاکوتی شیوار دار بداره؛ ولی دا جگای که من ویره، چمه آدم نفرن گیریه‌گائون کو هه سره‌کوتی نه همیشه *ماملی* واته‌شونه. برون سره دونه نی واته‌شونه *بره‌دونه* .
[۱/۲۰،‏ ۱۳:۵۲] #حسین_زاغی_ماسال: یک مرور مجدد
*سیا کوتی*
درختی با ارتفاع بلند با میوه ای به رنگ سیاه با دانه درشت،طعمی ترش و شیرین 
*سیفجه* یا *سره سیف*
درختچه ایی کوتاه قامت ،دارایی میوه ای قرمز رنگ    ،میوه ای آن از میوه سیا کوتی نرم‌تر با طعمی شیرین تر از سیا کوتی
*ماملی*
میوه *کولوس بر* ماملی میگن
سیاکوتی و سره سیف مثل ازگیل مژه دارند.
*ماملی*
مثل اسمارتیز صاف و بدون مژه است

سیفچهsifča: سرخ ولیک                 زبان تالشی گویش ماسال مریم محسنی

نام گیاه کوشه واش. تالش ماسال
نام فارسی مامبران 
برای بیماریهای پوستی مثل گال به زبان تالشی ماسال کوش در قدیم استفاده می کردند ودر حاشیه باغات نزدیک  می رویید 
 زلیخا صبا

برداشت از سایت تالشستان استاد نیک نهاد 
نام تالشی :سَیاف

نام فارسی :سُداب ،سیاب

نام علمی :Ruta graveolens

9سَیاف یکی از گیاهانی است که تقریبا در تمام خانه های روستایی گیلان وتالش وجود دارد ، هنگامی که وارد حیاط هرخانه روستایی میشوید بوی معطر سیاف به مشام شما می رسد این گیاه خودرو است و توسط پرندگان و دامها هم مصرف نمی شود .سداب گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا حدود یک متر. برگ‌ها ضخیم و گوشت‌دار و بدون دندانه هستند که در قسمت‌های بالای ساقه به صورت ساده و در قسمت‌های پایین چند قطعه‌ای می‌باشند. رنگ برگ و ساقه‌ها سبز مایل به آبی و کدر و رنگ گل‌ها زرد است. میوه سداب به صورت کروی و متشکل از پنج برچه است که درون آن دانه‌هایی به رنگ قهوه‌ای وجود دارد. کلیه قسمت‌های هوایی گیاه بوی نامطبوعی دارد.

خاصیت اصلی آن کم کردن فشار شهوت است (البته باید توجه داشت که مصرف زیاد سداب سمی است و باید پرهیز شود)، پائین آورنده فشار خون. تنظیم‌کننده کار قلب. ضدسردرد. ترشح صفرا را تحریک نموده و انگل‌های روده را دفع می‌‌کند.
خواص سَیاف :

بطور کلي گياه سداب ضد عفوني کننده و حشره کش است سداب که بوي زننده اي دارد در گذشته براي مقابله با وبا و بيماري هاي مسري به کار برده مي شد،پادزهر سموم و گزيدگي ها بوده ، تسکين دهنده قوه بينايي ، نيرو دهنده و مسکن درد سر ، چشم و گوش است. دم کرده آن به ميزان یک گرم در يک ليتر آب براي تحليل باد و نفخ موثر بوده و باعث تقويت معده شده و اشتها آور مي باشد.

براي رفع تشنج سداب را با سركه و پياز و زنجبيل مخلوط كرده بصورت ضماد روي نبض دست و پاي بيمار مي‌گذارندخوردن سداب باعث كاهش اسپرم مي‌گردد و نيروي جنسي را ضعيف مي‌گردانداگر سداب با انجير و گردو خورده شود پادزهر سموم خزندگان (مار)مي‌باشدضماد برگ سداب براي تسكين درد گزش عقرب و سگ هار مفيد مي‌باشدخوردن سداب از ديدن كابوس جلوگيري مي‌كندبراي از بين بردن شپش با جوشانده سداب سر را بشوييد كساني كه ترس و وحشت دارند به مدت يك هفته روزي يك گرم سداب در 200 سي‌سي آبجوش به مدت 20 دقيقه دم‌كرده با كمي عسل ميل شود
کوبيده آن را اگر با انجير خشک و مغز گردو مخلوط کرده و مجدداً بکوبيد و بخوريد ، پادزهر مناسبي جهت سموم حاصل از گزيدگي مار مي باشد مصرف دم کرده آن همراه با عسل سکسکه غير عادي را دفع مي کند و همچنين مصرف دم کرده آن همراه با روغن زيتون کرم هاي معده را از بين مي برد.
بقیه مطالب درباره خاصیت سیاف یا سداب را می توانید در سایت تالشتان دنبال کنید

سیف چه جنگلی در پشت کلبه ما در اولسبلنگاه بحدی زیبا است که چشم را خیره می کند دم کرد آن برای کسانی که بیماری قند دارند مفید است. 
زلیخا صبا

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۸۱
۱-انه شوره خلا:ana šura xala=
لباس چرکی نشسته
۲-ایسبییه خر:Eisbiya xər=
ابریامه سفید که باران زا
نیست.
۳-سیاخر:siyâ xər=ابرسیاه
که آسمان را می پوشاندو
نشانه بارش باران است.

۴-انه شوره کچه:ana šura kača=
قاشق نشسته،اصطلاحیست
که به معنی مهمان ناخوانده،
کسی که دعوت نشده ولی در
مهمانیها حضور پیدا می کند.

۵-رچ آبه:reč âbe=درست
شدن،درمان شدن،خوب شدن.

و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۸۲
۱-شل:šal=گیاه خارمریم.
۲-شله تی:šla ti=تیغ گیاه
خار مریم.
۳-فکله:fəkəla=قدکوتاه،
کوتوله
۴-فینگیلی:fingili= کوچک
وریزه
۵-چیله خشکی:čil xəški=
وقتی که در چله بزرگ باران
وبرف نمی بارد می گویند
اوسال چیله خشکی به:usâl čil xəški ba=امسال چله خشکی شده

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده

و_ن

🌺کانال واجه واج🌺
@vajanameh_taleshi

[۱/۲۰،‏ ۱۶:۴۶] #بیت_اله_صفری_فومن: دواره درود یاله استادن

ام کلمه در گویش شومه
چه جایگاهی داره؟
یا اصلان همچین کلمه ای بکار برن؟

*نیارم بیارم*

چون چند روزی استه که باره ی یاره و یارستن ... گف بو خواستمه شومه نظری بوزونوم.
سپاس

البته در گویش ما از این واژه به این صورت استفاده میشه که وقتی جایی خواستیم بریم میگیم و آنجا دنج و تاریک، و ترسناک باشه مثل دم غروب  قبرستان ، میگیم *نیارم بیاریم شیمه*  با ترس و لرز و با دلهره

🙏🙏🙏
[۱/۲۰،‏ ۱۶:۴۸] #مریم_محسنی: نیارم بیارم = ترسان لرزان
[۱/۲۰،‏ ۱۶:۵۱] #سارا_روحانی: درود شمه ختمت یاله اوستادئن
امه بواتیمون ( نشاشتمَه ) یعنی
جرأت نکردم یا نتونستم
[۱/۲۰،‏ ۱۶:۵۴] #سارا_روحانی: معنی جرأت کردن هم میده
نِشام  گویش خوشابر
نیمشا گویش تالش و دولاب
[۱/۲۰،‏ ۱۶:۵۷] #حسین_زاغی_ماسال: نشام:/بیان ناتوانی از انجام کاری است.توان انجام اون کار را ندارد.
نیارم:/بیان جرات نداشتن برای انجام کاری.ترس از انجام دادن کاری
[۱/۲۰،‏ ۱۷:۰۵] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام 
منطقه ی سیاهمزگی
1_نیارم اَیینه بوام(Bvam)
نیارم اَیی را بوام
2_یارم اَیینه بوام
یارم اَیی را بوم
 جرات : یارسته ، یارستن
جرات میکنم : یارم
جرات نمیکنم : نیارم
جرات نکردم: نیارستمه
[۱/۲۰،‏ ۱۷:۰۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: شام : می تونم
نِشام : نمیتونم
شاتِن: توانستن
[۱/۲۰،‏ ۱۷:۱۶] #بیت_اله_صفری_فومن: درود آقا حجت عزیز
بیشتر کلمات و گویش منطقه سیاهمزگی و نصیر محله و شالما با گویش خطه ی قلرخون ( قلعه رودخان) یکیه.
*شاته نیمه* یا *نشاتمه*
هم میگیم که *نتونستم*.
🙏🙏🙏

[۱/۲۰،‏ ۱۸:۵۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- مندیلməndil: دستار ، عمامه
۲- راکهrāka : ترکه، شاخه باریکی از درخت
۳- رخrəx : باریک، کم پهنا ، نوار باریکی از پارچه
۴- رخه رخهrəxa rəxa : تکه پاره
۵- رکنه rəkna : توان، نا
گردآورنده مریم محسنی ۶۴۴
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi
[۱/۲۰،‏ ۱۸:۵۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- روک ruk : کوچک
۲- روئهrua: روده
۳- گوزه guza: روده
۴- ریزه مجه riza məje : آرام راه رفتن
۵- ریزه پچینده riza pečinde : باریک بینی، ریز بینی، خرده گیری
گردآورنده مریم محسنی. ۶۴۵
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

ولیک یا زالزالک وحشی به گویش تالش ماسال سیاه کوتی

گردی پیشگا دوروت

هم وندان معزز و دوستان پرمایه 
زمانیکه استاد بانو محسنی مورد ( سیفچه ) را مطرح کرد بهمراه تصویری از درخت مزبور 

بنده پیش پدرم بودم  موضوع را با ایشان درمیان گزاشتم 
ایشون فرمودند که مابه این میوه .. ترشه تاس .. میگوییم 

غرض از پیش کشیدن دوباره این جریان اینست که در ماسال روستایی داریم بنام  .. تاسکو ..
که سرزمین مادری دکتر بختیاری  میباشد

ده پرسی که از آقای  بختیاری هست این است 
که آیا 
   تاس کوه ..  نمیتواند مامن یا رستنگاه  .. ترشه تاس .‌‌‌.که همان سیفچه هست باشد ؟

یانه تاسکو  معنی دیگری دارد ،

فقط به برگهای این گیاه خار دار توجه کنید این ماملی است که با سیف چه فرق دارد

تالشی ماسال: سیته

نام تالشی ماسال: تورک

نام تالشی ماسال:چیکه(چیکا) نسبر

سییا نسبر (siyā nəsbər): 
توکای سیاه
گویش-ماسال-فرنگیس-
قلیزاده

تورکه سوکله (turka sukla): 
قرقاول نر
#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

دَسَه دَوَجَه وَشتَه چپرَه تَله
(dasa davaja vašta çapara tala):
تله ی پرشی (اتومات) بادست 
بافته شده
 که ازآن برای شکار 
پرندگان استفاده می کنند
#ماسال_فرنگیس_قلیزاده

داره موچ:dâra muč= گنجشک درختی  گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

#حسین_زاغی_ماسال :
ور بنده موچ
یا
وَرَه موچ

#سعید_زبردست_گشت
ور پنه.

در باور برخی از تالشان این پرنده در زمستان برف رو روی خودش می ریزد. 

ور: برف
معمولا در فصول سرما در گیلان و مناطق تالش بیشتر  دیده می شود

که بره موچ

گنجشک دم جنبانک/ دم ژنه موچ

#صفری:
به این پرنده که شبیه  مرکیه(گنجشک) هست ولی از اون کوچکتره چی میگن به تالشی ؟                                       ما میگیم *خدا کیجه* 
#زبر_دست:
درود عمو جان
ما هم  خدا کیجه و هم 
کیشی مینجیلی  می گوییم.

کوات
#زبان_تالشی

کلکاپیس

کشکره

نام تالشی :جینجیره موچ                        گویش_تالش_ماسال_حسین زاغی

کوکو تی تی :ku ku ti ti= فاخته 
 البته این پرندن خوش صدا 
شکاری نیست  بایداز صدایش لذت برد

گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

ابیا/کَوَلَه

تالشی_عنبران

بوبلی/مرغ زنبور خوار
#زبان_تالشی_شمالی_عنبران


#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: 
*مِشه هَره میرگه*

جٚرتان/سسک درختی کوچک

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

چَک چَکو/دم جنبانک

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران


[۱/۲۱،‏ ۲:۳۷] #جانبرا_علیپور: درود 
تالشی جنوبی
 بو دم لارزن یا دم ویلارزن
[۱/۲۱،‏ ۲:۵۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سیاهمزگی
امی وایَم *آوه میرگه*
[۱/۲۱،‏ ۱۶:۵۷] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال
*آوه کون ژن*

پالِپِه/گنجشک آبی

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

کَجَلَه،کَچَلَه/زاغ

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

کورَه کَجَلَه،کورَه کَچَلَه/زاغی نوک زرد

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

شواَلو/عقاب

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

بَهِه/قرقی

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

سله سوک

#زبان_تالشی_گویش_ماسال

#علیرضا_پناهی_عنبران :

پۊت/شاهین
#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

#کوهزاد 
بسیار درود برشما 
فکرمیکنم  این 
واشک  .. vashak
   باشه

پوستَنگ/سهره جنگلی
#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

سَه سینَه/سهره سینه سرخ


#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

گاندٚمَه کیژَه/سهره معمولی

#زبان_تالشی_شمالی_عنبران

نام فارسی :قمری                                               نام تالشی:تورخوم

#زبان_تالشی
#حسین_زاغی_ماسال

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی:کوره قوقو

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی: دار داکو                                                  زاغی

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی: کوکو تی تی                                               نام فارسی :فاخته                                                      زاغی

نام تالشی:کَرک                                               نام فارسی:مرغ

نام تالشی:سوکله                                              نام فارسی: خروس

نام تالشی : کیجه وَچه                                 نام فارسی : جوجه

نام تالشی : کلشکن                                                نام فارسی : مرغ مادر

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی : شلَخت                                                     نام فارسی : غاز

تالشی_گویش_ماسال                                               نام تالشی: مورغونه                                                   نام فارسی: تخم مرغ

شلخت وشلخته وچِن
(Šəlaxt u šəlaxtavačen):
غازوجوجه هایش
#ماسال_فرنگیس_قلیزاده

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

سوکله(sukla):خروس

سوک(suk): خروس
#ماسال_فرنگیس_قلیزاده

😍کانال واجه واج تنها دیکشنری آنلاین تالشی

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

هوا شلخت havā šəlaxt، حاجی لیلی hāji layli: غاز وحشی   زبان‌ تالشی گویش ماسال مریم محسنی

کونیکیه سوکلهkunikiya sukla: خروس بی دم       زبان تالشی گویش ماسال.  مریم محسنی

تالشی_گویش_ماسال                                                نام تالشی :پاچه کَرگ                                                نام فارسی : مرغ پا کوتاه

سوزه کله نره اوردک و موئه اوردک: savza kalla nera urdak u mua urdak=اردک کله سبز نر واردک ماده #زبان تالشی گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

گردن پیسه کرگ gardan pisa karg/ گردن سلنده کرگ gardan səlanda karg: مرغ گردن لخت.                  زبان تالشی گویش ماسال   مریم محسنی

زبان تالشی_زمستان ۱۴۰۰_سری۶

واجه واج(واژه نامه تالشی):
گردآورنده :آقای زاغی
آوانویسی وترجمه فرنگیس قلیزاده

۱-چه قد الاشه داره:čeqad alâša dâra= بلندی قدش را به درخت راش تشبیه کرده

۲- تفنگی شوشه مونو:təfangi šuša munu=مانند لوله تفنگ راست است به
کسی گفته می شود که اندامی راست وسرومانندداشته باشد
تفنگی شوشه:təfangi šuša=لوله تفنگ

۳-چه دیم آلاله تا مونو:če dim alâla tâ munu=صورتش مانندآلاله است 

۴-گوله پرگه مونو: gula parga munu
 شباهت به گلبرگ دارد

۵-دس پژنی لک دلک : das bəžani lak dalakə=دست بزنی لکه به خود می گیرد،کنایه به چیزی سفید لطیفی که با
دست زدن لک برمی دارد

۶-منگه تاوی شی دتاوی: manga tâvi ši datâvi=مانند مهتاب می تابد
۷-وی وشته گف:vivašta  gaf = حرف نسنجیده ناگهانی

این گیاه را ما در ماسال کره گزنه میگوییم ودر ترشه تره می ریزند وبسیار مفید است بخصوص در ترشه تره ییلاقی امیدوارم این گیاهان ریشه کن نشوند. صبا

[۱/۱۶،‏ ۱۶:۲۵] #سعید_بشری_ماسال: ا
 اسم هایی اسب ها:
 سرخون (سفید)، سمند، اورَش، قره کهر،کهر ،ابلق ،تار کهر را در تالشی شنيده ام.
[۱/۱۶،‏ ۱۸:۱۵] #محمد_رضا_فدایی: دوستان و یارانِ پر تلاش و گرانقدر و فرهیخته ی واجه واج درود و سپاس 
هر چقدر از زحمات بیدریغ و خستگی آور شما گفته شود و قدر دانی شود باز هم قطره ای از دریاست حقیر به اندازه توانم قدر دان و متشکر میکنم

تالشها واژگانی چون کِهَر ، قره کهر ، تار کهر ، ابرش ، نیلی ، سرخون ، کوراند ، اخیال ، موشی ، ابلق ، اله پاچ ، سمند و....برای رنگ اسبها همانند سایر زبان ها
 ( جز اخیال ) بکار گرفته اند . ولی هیچگاه از بکار گیری رنگهای طلایی ، عنابی ، قهوه ای روشن ، شکلاتی و....سود نجسته اند . من در همینجا از سر کار خانم قلیزاده بخاطر یاد آوری رنگ اخیال قدردانی میکنم چون این نام مختص تالشهاست 
زمانی من برای ثبت این واژه از بسیاری از دوستان استمداد طلبیدم اما کسی معنایش را نمیدانست . واز سرکار خانم محسنی بخاطر دانش و درایتی که از ایشان دیده ام تشکر میکنم زیرا تا جایی که اطلاع کافی و وافی نداشته باشد هیچ واژه ای را به اشتراک نمیگذارد .
از هوش و ذکاوت سایر دوستان و از پیگیریها و تلاشهایشان قدردان و متشکرم 
شاد باشید

[۱/۱۷،‏ ۰:۳۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: پارنه/ دوره بعد از مونده نه وان
ک حلا پیل آبه نی و به لیشه و کودر تبدیل به نی
[۱/۱۷،‏ ۰:۴۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: کییر یا کهر/اسب قرمزروشن
تار کییر/ قرمز تاریک
قره کییر/ مشکی 
نیلی / سفید تاریک
سرخون/ سفید
کوران/ پرتقالی
سمند/ زرد
ابلق/ هر رنگی که دارای تکه های سفید هم هست
اله پاچ/ اسبی که پایش سفید باشد
موشی/ خاکستری
 موشی یا ابرش
[

گیاه پنیرک که برای درست کردن ترشه. تره از برگ این گیاه استفاده میشود و نیز  دم کرده برگ این گیاه بر لینت ونرمی سینه وسرفه های سخت مفید می باشد
زلیخا صبا

درگذشته های دوردر خانواده های سنتی وخانواده هایی که در تمام فصول وازتمام امکاناتی که در اختیار داشتندبه نحو احسن استفاده میکردندوبهره ور میشدند..
یکی از این کارهای زیباونشاط اوری که در زمانهای قدیم انجام میدادند ارباتیما یا طرزتهیه ودرست کردن دوشاب از میوه اربا یا همان انبه محلی که میوه ریز وکوچکی که به رنگ نارنجی ورنگ انبه و مانند انبه طعمی گس دارد .بود. در گذشته خانوده هادر حیاط وباغات خود از این درختان بسیار داشتند که امروزه نسل این درختان بجز در جنگلها در حیاط وباغات از بین رفته، متأسفانه.
ابتدا ارباها را بعدازاینکه از درخت میچیدندوبوسیله طناب از درخت پایین می فرستادندودر سبد یا صفه که بافته شده بود از اَجار(ازشاخه تروتازه درخت کوچی ویا توسکا این صفه ویا سبد را درست میکردند)از دنباله شاخه بزرگ به شاخه خوشه ای کوچک تبدیل و جدا کرده می ریختندواربا ها را در لار که یک کانال چوبی که وسطش خالی بود میریختندوبا کما یک وسیله چوبی که سر پهنی داشت می کوبیدندوبعداز کوبیدن مقداری فل(خرده های سبوس شلتوک)را میسوزاندندوخاکستری تمیزکه الک کرده بودنددر داخل ان میریختندویک شبانه روزدر این حالت میگذاشتند بماندوسپس صبح این اربای له شده را لگد کوب می کردندویا چنگ میزدندوسپس با آب مخلوط می کردندودر صفه که زیرش را تشت میگذاشتند میریختند تا صاف شود ومخلوطی راکه در تشت جمع شده بودروی کوره که به همین منظور در گوشه ای از تیلاوار درست کرده بودندروی اتش میگذاشتندودر سوراخهای دوطرف کوره درزیرتشت هیزم میگذاشتندوشیره را میجوشاندندوبا بوته خاردار خَج که به ان کول میگفتند که به چوب بلندی میبستند تا دست را نسوزاندشیره دِشاو یا دوشاب رابهم می زدندوقتی شیره به اندازه کافی غلیظ میشد ورنگ خوش رنگ طلایی مایل به قرمز پیدا میکردوبه ریزه گِل ویا غُل می افتادتشت را از روی کوره برمیداشتند ودوشاب شیرین وخوشمزه را که خاصیت درمانی دارد در کوزه های سفالی میریختندوبه مصرف در زمستان به همراه مغزگردووپلو می رساندند منبع از کتاب اداب ورسوم تالش ماسال از نوروز تا نوروز  زلیخا صبا

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۵۸


پاره ای از مقیاسات وزن و طول متداول در گذشته و حال 
 ‏
۱- نوخود ( nuxud ) :  نخود که   ۱۹۴ هزارم گرم است
 که ۲۴ نخود هم یک مثقال است  .
۲- غیرات  ( qirāt  ) :  قیراط واژه ای از زبان یونانی
 که ۲ دهم گرم است و واحد سنجش وزن الماس است .
۳- درم (  dərəm ) : درهم / درم ( derham / deram ) 
که ۲ و ۴ دهم گرم است و معادل ۱۲ قیراط و بر گرفته
 از واژه ی دراخم یونانی است .
۴- مسغال ( məsqāl ) : مثقال که ۴ و ۶۴ صدم گرم 
است و بر گرفته از زبان عربی است .
۵- سیر ( sir ) : سیر که ۷۵ گرم است .
۶-  چتور ( čatvar ) : چتور / چتوار که ۱۲۵ گرم است 
واژه ای از زبان روسی معادل یک چهارم گیروانکه  .
۷- ویسپینج ( vispinj ) : از واژه های اصیل تالشی که
 معادل فارسی آن ۳۰۰  گرم است .
۸- گیرماکا ( girmākā ) : گیروانکه واژه ای روسی 
 که ۵۰۰ گرم است .
۹- چارک ( čārak ) : چارک / چاریک که ۷۵۰ گرم است .
۱۰- پوت ( put ) : پوت / پوط واژه ای از زبان روسی 
 که ۱۶ کیلوگرم است .
۱۱- غوتی ( quti ) : قوطی واژه ای از زبان ترکی

 که ۲۸ کیلوگرم است .
۱۲ - زر ( zar ) : ذرع 

واژه ای از زبان عربی معادل ۱۰۴ سانتیمتر .
۱۳- ویجه ( vija ) : وجب واحد اندازه گیری طول 
زمانی که انگشتان یکدست باز باشند از نوک
 انگشت  کوچک تا نوک انگشت شصت .

۱۴ - گز ( gaz ) : گز واحد اندازه گیری طول و آن

 دست انسان از آرنج تا سر انگشتان ساعد را گویند . 
#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

[۱/۱۷،‏ ۱۱:۰۲] #سعید_بشری_ماسال: سلام استاد
فکر کنم شماره ۱۴ را به تالشی اَلِش می‌گویند. 
سپاس
[۱/۱۷،‏ ۱۱:۲۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
دقیقا؛
ما هم اَلِش  یا اَلیش میگوییم
[۱/۱۷،‏ ۱۱:۳۹] #محمد_رضا_فدایی: درود 
آری حق با شماست اَلش Aləš هم میگویند
[۱/۱۷،‏ ۱۱:۵۹] #حسین_زاغی_ماسال: *اَلش*
چوبی به اندازه ای فاصله آرنج تا نوک انگشت میانی  (  یک فرد بزرگ سال) بریده می شد.
برای اندازه گیری طول از آن استفاده می کردند.
مثلا برای بریدن اندازه مشخصی از طول درخت.
[۱/۱۷،‏ ۱۱:۵۹] #حسین_زاغی_ماسال: مقدار طولش چقدر فرض می کردند را نمی دانم.
[۱/۱۷،‏ ۱۲:۰۰] #سعید_بشری_ماسال: سلام آقا حسین، 
هر آلش دو وجب و برابر با تقریبا کم و بیش پنجاه سانت است .
سپاس
[۱/۱۷،‏ ۱۲:۰۱] #سعید_بشری_ماسال: البته با توجه به قد و هیکل آلش افراد هم فرق می‌کنه.
[۱/۱۷،‏ ۱۲:۰۳] #حسین_زاغی_ماسال: ولی بنظر می رسد ،از همین الش،خارجی ها ،اون واحد طول  فلزی که پارچه فروش های دوره گرد استفاده می کردند،ساخته  باشند.
[۱/۱۷،‏ ۱۲:۰۷] #حسین_زاغی_ماسال: بله طول آلش در هر فردی فرق می کرد،ولی آلش ابزاری با استفاده مقطعی بوده.
فقط برای همان پروژه ای در حال اجرا استفاده می شد.
[۱/۱۷،‏ ۱۲:۰۹] #حسین_زاغی_ماسال: سعید جان بابت یادآوری واژه *اَلش* سپاس
[۱/۱۷،‏ ۱۳:۰۱] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: 👇🏻
برای اندازه گیری حدود نیم متر از *اَلِش/الیش* استفاده میکردند 
 *برای اندازه گیری حدود یک متر هم از یک دست باز تا نوک بینی به طوری که جهت  باز شدن دست و جهت نوک بینی مخالف هم باشند استفاده میشود.
در این حالت ممکن است تکه چوبی به اندازه ی یک متر تهیه شود و برای اندازه های بزرگتر به عنوان متر یا واحد استفاده شود. 
.در اندازه گیری پارچه آن را با انگشت شست واشاره دست راست گرفته و تا نوک بینی در حالتی که سر به سمت چپ کشیده شده است میکشند
[۱/۱۷،‏ ۱۳:۱۱] #سعید_بشری_ماسال: سلام 
و به آن" زَر " می‌گفتند.
[۱/۱۷،‏ ۱۳:۳۱] #خوش_گفتار: زرع معادل ۱۰۴ سانتی متر
در قدیم مساحی زمین با زرع بود که جریب می گفتند و معادل ۱۰۸۱۶ متر مربع است
۱۰۸۱۶ = ۱۰۴ × ۱۰۴
ولی در مساحی با متر از هکتار استفاده می کنند معادل ده هزار مترمربع ۱۰۰۰۰ = ۱۰۰ × ۱۰۰
[۱/۱۷،‏ ۱۴:۰۴] #حسین_زاغی_ماسال: البته برای *زرع* کردن،وقتی می خواستند زمینی را مساحت کنند.
یک طنابی داشتند ،طول طناب را به فاصله هر زرع یک گره زده بودند.
مثلا طول کلی طناب ده زرع بود،با اون زمین را *مساح*
می کردند
[۱/۱۷،‏ ۱۴:۰۵] #حسین_زاغی_ماسال: *مساح کردن*
محاسبه مساحت زمین به متر مربع

#حدیثی با زبان تالشی شمالی
بمه یعنی گریه کردن
بمه‌دم . دارم گریه می کنم.
سم .ترس
سمییه.ترسیدن
سمه‌دم. می ترسم
به ته کو پش. بعد از تو
ویه. زیاد
سق. سلامت،زنده
ونده.ماندن
وندنم.بمانم

"گریه می‌کنم. می ترسم بعد از تو زیاد زنده بمانم."

#ترجمه_شهرام آزموده

تالشی گویش ماسال
ماهی های دریایی
ایسبییه مایی:Eisbiya mâyi=
ماهی سفید 
سرآکرده :sər âkarde= سرخ
کردن ماهی سفید درروغن

کواو کردن:kavâb kardan=
کباب کردن ماهی سفید

ویزه دیله ماهی:viza dila mâyi=
ماهی شکم پر
 باگردو رب انار وپیاز
نمک وانواع  سبزیجات
وادویه جات معطرشکم
 ماهی را پر می کنند
 ومی پزند.

مایی ویویج: mâyi vivij=
اشبیل ودل جگروروده ماهی
 سفیدرا باپیاز ودانه انار‌سرخ 
می‌کنند روی شعله‌کم‌دم 
می گذارند تاجا بیفتد

ایسبییه کولی:Eisbiy kuli=
یاکاسه کولی:uâ kâsa kuli=
ماهی های کوچک سفید که
سرخش می کنند 


سیاه کولی:siyâ kuli=
کولی سیاه اسمش است
رنگش سفید ولی خوش
مزه ترین ماهی میباشد
البته روی زغال سرخ شده
اول پوستش را می کنند 
میشورند بانمک می خوابانند
بدسرخش می کنند

کولمه:kulma=نوعی ماهی
سفید‌است کوتاه وشکمش
پراز اشبیل است این ماهی
راهم روی زغال پوستش
را می گیرند نمک می زنند
وسرخش می کنند

کوپور:kupur= کپوردریایی
که پوستش را می کنند وبعد
شکمش را خالی میکنند و
نمک می. زنند وسرخ می کنند

کفاله مایی:ماهی کفال=
نوعی ماهی است که 
تیغ ریزنداردپوست این
ماهی‌را‌هم‌می‌کنندشکمش 
را‌خالی‌میکنند میشورند
نمک می زنند بعد سرخ
می کنند

سیم پرک:simparak=
ماهی سیم پرک شکلی 
پهن‌ولی باتیغ های‌زیاد.این
ماهی هم سرخ کردنی است

ماهی های روخانه
زرده پر:zarda par=نوعی 
ماهی رودخانه ای است که
اگر پوستش کنده شودنمک 
فلفلوزعفران زده شود خوب
سرخ وخوشمزه تر می شود.

آزه له له: âza lala=
قزل آلای رودخانه ای
که بسیار خوشمزه می باشد

رواره کولی:rəv âra kuli
نوعی ماهی کوچک که از
رودخانه می گیرند این ماهی 
های کوچک را پوست می‌کنند‌
وشکمش را خالی می کنند
بعد سرخش می کنند.

ماهی های پرورشی
فیتواک: fit fâk= فیتواک
که پوستش را می کنندوبعد
از تمیز کردن سرخش می کنند

بیگت:biget=ماهی متمایل
برنک سفید تیره وکله بزرگی
دارد واگرگوشتش باادویجات
ونمک بخوابد بیشتر خوشمزه
می شود

آزه له له سره آوی:âza la la sera âvi=قزل آلای سردآبی که بعد از تمیز
شدن‌می‌توان کباب یا سرخ
یاشکم پرس کرد

حالا از خورشها
مایه قاتق:mâya qâtəq=
خورش ماهی
ماهی فیتواک راباکمی آب
روغن دم پخت می کنیم
بعداستخوانهاوتیغ ماهی 
را جدا می کنیم وباسبزی
وسیرسرخ شده ونمک وفلفل
ترشی رب آلوچه می ریزیم
روی شعله کم دم می کشد
درضمن این خورش حتما 
داخل سبزی‌اش نعناع‌ومرزه 
وترخون داشته باشد

کولی قورابیج بولبونه:kuli qurâbij bulbuna=سیزیجات معطر
را سرخ می کنند بعد باآب و
ونمک وفلفل روی شعله کم 
می گذارند تاخوب جا بیفتتد
بعد ماهی های کوچک یاکولی 
را دم آخراضافه می‌‌کنند ماهی 
وا نرود تیغ ماهی باخورش
قاطی نشوند

ویزه کولی قورابیج :viza kuli qurâbij=گرده را می سابند رب
انار وآب نمک وفلفل اضافه 
می کنند چند ساعتی مثل 
فسنجان دم میکشد وقتی 
جا افتاد کلی های سرخ شده
را درکنارش جا می دهند تا
وانرود وتیغ ماهی باخورش
قاطی نشود

سوره  مایی:sura mâyi=
ماهی شور.
شورکردن ماهی شور لایه لایه
نمک شن مانند:aždêm=نام 
داردته ظرف بعد روناس وبعد
ماهی وبه‌همین منوال ادامه
می دهندتاظرف ماهی پرشود
وبعدجسم سنگینی روی ماهی 
هامی گذارند تا ماهی نمک را
بخود بگیرد وآبش را پس دهد
البته قدیما ازخم: xum یا 
خمره:xumre =که
کوزه ای دهانه گشاد بود 
استفاده می کردند ولی حالا
ازاین خم  یا خمره ها کم
پیدا میشود

لوایه مایی: lavâya mâyi=
بعد  ازخالی کردن شکم ماهی
نمک سودش می کنند در
اتاقهای مخصوص دودی 
خشکش می کنند

یاد آوری شکم کولی ها جز 
کولی روخانه ای شکمشونو
باز نمی کنیم روده تلخ را از
زیر حلقومش بیرون میکشیم

فرنگیس قلیزاده

لوایه مای (lavāya māy): 
ماهی دودی
#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

🌺کانال واجه واج🌺

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi   👈

سوره مای (suramāy): 
ماهی شور
#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

😍کانال واجه واج تنها دیکشنری آنلاین تالشی

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

#مریم_محسنی_ماسال
گوسندَپا gusanda pā: سبزی ترش تره
  (معنی فارسی :پای گوسفند)

[۱/۱۸،‏ ۱۸:۱۸] #شهرام_آزموده: 
درود. در اسالم پَسَه‌پَلو pasa palu می گویند. پَس pas یعنی گوسفند. پَلو palu  یعنی پهلو. و مجموعا یعنی پهلوی گوسفند.
[۱/۱۸،‏ ۱۸:۱۹] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 درود نمین/عنبران
پَسَه پالۊ 
میگیم
[۱/۱۸،‏ ۱۸:۲۲] #جانبرا_علیپور: درود فراوون
در فومن گوسنده پا

[۱/۱۸،‏ ۱۸:۲۹] #حسین_زاغی_ماسال: یک گیاهی هست ،رونده معمولا جاهای که *ماملی* در میاد ،اون هست.
خیلی نرم و انعطاف پذیر است.
از اون بعنوان طناب هم استفاده میشه.
مثلا هنگام *پارگاه* سازی 
ما میگیم *تال* 
قبلا مطرح کردم دوستان گفتند گل است ،شبیه لاله عباسی به اونم تاله گل می گیم.
شاید *رزه تال*
دقیق نمی دونم.
لطفا توضیح دهید
[۱/۱۸،‏ ۲۲:۵۳] #محمد_رضا_فدایی: درود سروَرِن 
حسین جان !
زغل ( Zəqəl )
 

[۱/۱۸،‏ ۱۸:۳۰] #حسین_زاغی_ماسال: نه شکننده است و نه براحتی پاره میشه.
[۱/۱۸،‏ ۱۹:۰۱] #مریم_محسنی: امه د نوم ای را دارم  ۱- تالَ گول  ۲- کوکو تی تیَ گول
ایسبیه شیپوریه گول داره
باهار چمه سرائون کو باغ و بولاغون کو  پرا
[۱/۱۸،‏ ۱۹:۰۵] #حسین_زاغی_ماسال: گل نیه، برَه رمشون کو ،جنگلی برَه کومارون زیاد استا.
امه ای نه ایزمه بار دوندیمون
[۱/۱۸،‏ ۱۹:۰۸] #جانبرا_علیپور: سلام بانو محسنی گل کوکو تال سیفایه ..چمه رفق اینه وا ک جنگلی دری یه
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۰۶] #حسین_زاغی_ماسال: درود سرکار خانم محسنی
خلاصه آنقدر پرسیدم ،تا پیدا کردم.
*زقل*
شاید هم
*زغل*
حروف ساکن
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۰۹] #مریم_محسنی: تل رز مبو
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۰۹] #حسین_زاغی_ماسال: تله رز ،شبیه درخت انگور است

[۱/۱۸،‏ ۲۰:۱۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود/زبان تالشی_نمین/عنبران
زاردَه پۊش:فرفیون_شیر سگ
از این گیاه برای رنگرزی نخ گلیم و کنار زدن آشغالهای روی آب استفاده می کنند
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۱۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: لٚغَه:گیاه سازو/مخصوص حصیر بافی
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۱] #جانبرا_علیپور: بول ک هر خالی نه بو گته .. الاشه بول اولسه بول
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۱] #مریم_محسنی: بله بول نازکه تره خالان هر داری شن بوبو گرن
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۲] #حسین_زاغی_ماسال: *بول*
هر شاخه که قابلیت انعطاف و گرد شدن و گره خوردن داشته باشد
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۵] #حسین_زاغی_ماسال: اول فکر می کردم *تال* است.
چون از خاطرم رفته بود(به دلیل دوری 37 ساله)
چند هفته بودم ،پیگیری می کردم.
که الان مطمئن هستم.
*زغل* است.
ولی دنبال تاییدیه سایر دوستان هم هستم.

[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۶] #خوش_گفتار: بول کوچک در ساخت پرچین برای اتصال و استحکام دو پایه مقابل هم به کار می رود
بول بزرگ برای بستن و حمل هیزم یا شاخه برگدار درختان برای تغذیه دام
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۳۸] #جانبرا_علیپور: سلام اون که برای وصل کردن پرچین بکار میره واز درختچه خج درست میشه در گشته روخون گرک نام داره که البته با گره فرق داره
[۱/۱۸،‏ ۲۰:۴۴] #فرنگیس_قلیزاده: بادرود خانم محسنی 
من پرسیدم اسم تالشی اش خونه میزه میگنxuna miza  که نرم وقابل انعطاف می باشد    درآلیان
بهش کولسه بر میگن
kulusa bər
برای بافتن سبد کاربر 
زیادی دارد
#زلیخا_صبا_ماسال :
گرامیان با درود.  این گیاه رونده که صحبتش شد از پایین تا بالا به صورت صاف و رونده است زقنه بر است که گلهای شیپوری قرمز دارد.  بنده این گونه شنیدم

گوروه و پاتونی

در گذشته های دور شیر زنان سرزمین تالش که وسعتش از ماسوله تا استاراخان می باشد بعداز برداشت محصولات ازمزرعه برنج و انبار کردن این شلتوک ها در تیلاوار یاتلمباروکوتی که گاهی تا نزدیکهای عیدبه جو تبدیل کردن ان طول می کشید چون کار بسیار دشوار وطاقت فرسایی بود واین کار دشوار توسط زنان غیرتمند تالش که نصف زندگی وتلاش برای معاس روی دوش این زنان بود لذا هرروز یا یک روز در میان در گوشه ای از تیلاوار ویا در زیر یک سقف پره مانند تنهایی یا به کمک یک یاورروزی دوتاونیم کوهه( هرکوهه سی کوتاله وهر کوتاله هفت چنگه وهر چنگه یک مشت شالی بود)با وسیله ای بااسم گوچین که ساخت دست چوتاش یا چوب تراش های محلی بود که هر ساله زمان خرمن کوبی یا ژه کری درمحل می فروختند وبعداز خرید مردان خانواده انرا قالب بندی میکردندتا بصورت انحنا در آید تابرای کوفتن برروی شالیها برای کوبنده راحت باشد .به ژه یا جو تبدیل میکردند واین زنان فداکار ضمن این کار مسئولیت خانه داری وپخت و پز را نیز بر عهده داشتند البته برای ما نسلی که بعد از انها بودیم رنج این همه تلاش در جامعه طبقاتی ان زمان قابل قبول نبود ونیست و حق هم نبود در جامعه ای که مردم از نظر دانش سواد در یک سطح بودند ولی از نظر رفا ه در فاصله طبقاتی تا این حد از هم دور باشند در حالیکه معتقد به برابری بودیم وهستیم واین زمان زندگی وتلاش ان زمان جزءفرهنگ گذشته ماشده وبا افتخار از شیر زنان ان زمان یاد می کنیم وخرمن کوفتن نمادین انهارا به نمایش میگذاریم درود بر روانشان باسپاس 
منبع از کتاب  آداب ورسوم از نوروز تا نوروزتالش ماسال.  زلیخا صبا

ماملیmamli: ازملک. زبان‌تالشی گویش ماسال.  مریم محسنی

[۱/۱۸،‏ ۲۲:۴۸] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- آدم نفر (ādam nafar) : پارتی، کس و کار
۲- کوله باری (kula bāri) : خیلی زیاد
۳- فو آگته (fu āgete): نفخ کردن معده
۴- ساج بنه(sājə bəna): وسایل ، بار و بنه
۵- چاک چاکه (čāk čāke): با مهارت، خیلی خوب
گردآورنده مریم محسنی ۶۴۱
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi
[۱/۱۸،‏ ۲۲:۵۰] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- شمپلن (šəmpələn): خیلی چاق و وارفته 
یکّه شمپلینییه ( yakka šəmpəliniya)
آدم خیلی چاق و وارفته ای است.
۲- یاره (yārə): باجرات
کی یاره ام داری پشو ki yārə əm dāri pešu
چه کسی جرات بالا رفتن از این درخت را دارد؟
۳- یاره yāre / یارستهyārəste : جرات داشتن
کی یاره گف بژنه؟ ?ki yārə gaf bəžanə
چه کسی جرات حرف زدن را دارد؟
۴- نغ داشته (nəq dāšte): جرات داشتن، نای داشتن
کی نغ داری لوئه بکری؟ ?ki nəq dāri lua bəkari
چه کسی جرات یا نای حرف زدن داشت؟
۵- چره čəre : سرازیر شدن، ریزش شدید مایعات
بری چه دسی برده خون چری
bəri če dasi barda xun čəri
خار دستش را خراشید خون رازیر شد
گردآورنده مریم محسنی ۶۴۲
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

[۱/۱۹،‏ ۰:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۹
۱-مایی تله روئه:mâyi tella rua=
روده تلخ ماهی،اصطلاحی 
برای آدم لاغر وبیجان بکارمی برند

۲-خرده خاش:xərda xâš=
استخوانهای ریز بدن.

۳-ماکو ورده:mku varde =
مادر زادی آوردن
۴-تی به تی:ti ba ti= موبه مو

۵-زَله:zala=زهره کیسه صفرا

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
 
🌺کانال واجه واج 🌺

@vanameh_talešhi
[۱/۱۹،‏ ۰:۱۰] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۸۰
۱-سرآواج:sar âvâj=سرباز
گذاشتن هرنوغذا یا آب
شته پاتیلی سرآواج منه 
چه سری پنه
šəta pâtili sarâvâj mana čə sari pena=
سردیگ شیروباز نگذار 
درپوشش را بگذار
روسری نگذاشتن هم میشود.
کینه سرآواج مگرد اشته
سری دسمال پنه
kina sar âvâj magard əštə sari dasmâl pena= 
دختر موهایت راآزادنگذار
روسری ببند

۲-چوئه اسب:čua asb=
اسب چوبی کنایه به کسی
که هیکل بزرگی دارد اما
بی عرضه وتنبل می باشد

۳-گاویرآکر: gâvir âkar=
اصطلاحی برای آدم بی 
عرضه وبی خاصیت،
تنبل.
۴-اسبه کره:asba kəra=
کره اسب
۵-اسبه کره زومون:asba  kəra zumun=
زبانکی که به پیشانی کره
اسب تازه زایمان شده 
چسبیده که خاصیت طب
سنتی دارد.
#گرآورنده_فرنگیس_قلیزادن
و_ن


🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi
[۱/۱۹،‏ ۰:۴۵] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: خدا قوت
 معنی دیگر *یاره* :خرد کردن و له کردن ، پخش و پلا کردن ،
[۱/۱۹،‏ ۰:۵۴] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: معادل کلمه ی *ماکو ورده*
رو میگیم مامتولی
1_*ما متولی* : مادرزادی ، صفتی یا حالتی که از بدو تولد با فرد بوده است
2_*مالوردی* : ناقص ، دارای نقص عضو ، 
 مثال : کیجَته مالوردیه 
جوجه نامیزان و ناقص است
3_*دیم پِسیه*: دم بریده ، فرد بی عرضه و دست و پا چلفتی
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۳۸] #حسین_زاغی_ماسال: درود بر همه
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۰] #حسین_زاغی_ماسال: فرق ماملی و سره سیف
ماملی مژه ندارد،ولی سر سیف مثل *فتر* (ازگیل) مژه دارد
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۱] #جانبرا_علیپور: سلام دوست گرامی امه امونه ماملی نه وایم امن کولوس بر و چه میوه نه کولی کولی وایم
ماملی درختچه یه
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۲] #جانبرا_علیپور: امی وایم سیاماملی
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۳] #حسین_زاغی_ماسال: که همون زالزالک است.
ما میگیم *سیا کوتی*
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۴] #شهرام_آزموده: درود به دوستون. امه  اسالمی کا بیمی بواتیمون کوکلَه‌برkuklabər
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۴۶] #شهرام_آزموده: بیمی بواتیمون سییاسییَف siyāsiyaf
 و چه سری نی بواتیمون سرَه‌سییَف sərasiyaf

[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۲] #دکتر_فرزاد_بختیاری: هته‌ی که مهندس زاغی نیویشته، امه امی نه وایم *سیاکوتی/ سییاکوتی* چه سری نه وایم *ماملی* .
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ا سره دونه‌ی که بره‌لاینون کو پرا، ای نه وایم *بره‌دونه* .
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ام سیاکوتی رسمیه نوم *ولیک* ه که مازندرانی یه.
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۴] #جانبرا_علیپور: درود...بره دونه وایم کولی کولی
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: valik
[۱/۱۹،‏ ۱۳:۵۵] #خوش_گفتار: سیاه ماملی و سره ماملی شبیه درخت ازگیل هستند به ارتفاع تا دو نیم متر

زبان تالشی_زمستان۱۴۰۰_اربا پزان

واجه واج(واژه نامه تالشی):
مشخصات گیاهشناسی
تالشی : اربا Arbā
فارسی : خرمندی، کلهو، اربه
تیره : خرمالوئیان
نام علمی: Diyospyrus lotus
 خانواده آبنوس
گیاهی خودرو در مناطق گرم و مرطوب و گرمسیر و خشک

Arbā tima         
اربا پزان (دوشاب گیری)
 əmi kərā nivisəm panjā sālə piši gafa.
این روایت مربوط به پنجاه سال پیش است.
Arbā tima rā čan kuč malla ku gərd ābin yandi na i jigā timā karin, dəšāv sāzin.
زمان دوشاب پزی چند خانواده در محل با هم جمع می شدند و دست جمعی از اربا دوشاب درست می کردند.
 Arbā čini merdaka kārā, merdakən
 bəndina šin jangal u ku yā əštan sərā u bəjāra sarun ku  arbā čini, hata riza xāl u buli na činin ĕštan dasa davaja safa ku dakarin varin arbā timā jigā. 
چیدن اربا کار مردان خانواده بود که با هم به جنگل یا کوه یا در حیاط و اطراف مزرعه خود اگر درخت اربا داشتند با ترکه یا شاخه های کوچک می چیدند در توی سبدهای چوبی دستبافت خودشان می ریختند و به محل پختن اربا منتقل می کردند.
Badaz arbā āvisi žanin ha xāl u bulun na dakarin čua lāri dila. 
بعد از آن اربا را پاک می کردند با همان‌ شاخه های کوچک  در لار می ریختند. 
Lār dərāza dila teya sar āvāja kəndayiya kə če kalla ku xəl āgerin dā arbā rāva ay ku vibu dabu bāki ku kə lāri beruni ku xəli  bəni  nayn. 
لار یک کنده کلفت چوبی دراز و توخالی و روبازی هست که در انتهایش سوراخ می گذاشتند تا شیره اربا از آن مجرا در دبه ای که در بیرون لار جاگذاری شده ریخته شود. 
če ba dum dašin lāri dila ku arbā pā xāyn, həm mina ku ātaša kilakā tāza xāki u če xāka vaši dakarin če dila, xāk dəšāvi māyayā həm če xini geri, həm dəšāvi rang day u rušn ākari, həm ni če rāva bextar barvari. hada paxla karin u čua kəmā na kuyn dā arbā rāva lāra xəli na barāy vibi dabi  bāki dila .
پس از آن اربا را داخل لار می ریختند و با پا لگد و با پتک چوبی آنها را می کوفتند و خاک تمیز و تازه ای را که از سوختن هیزم باقی مانده بود را به اربا اضافه 
  می کردند. خاک مایه اصلی دوشاب است که گسی اربا می گیرد و رنگ دوشاب را براق می کند و موجب شیره دادن بهتر اربا می شود و به این ترتیب این شیره از مسیر سوراخ لار به داخل دبه ریخته می شد. 
em dāvra ku arbā tima rā  tāza razina  čakma dakarən .
امروزه برای انجام اینکار چکمه های پلاستیکی مخصوص دارند.
dumla dəre rāvān i ākarin dakarin  pilla tašti dila ku dakarin, penayn izəma atiši kə kura ku āgetašunā, dā čan sahat  bəgəli xast u māt ābi rang bigeri dəšāv ābi, āxāri tašti āgerin nayn pāk sera ābi.
sar āxār sam karin  har kasi eštan dəšava sami dul u gulan ku dakari pigeri ši.
و سپس تمام شیره ها را یکجا در تشت بزرگی ریخته  روی کوره ای که با مهارت ساخته بودند روی آتش هیزمی می گذاشتند تا ساعتها بجوشد تا شیره قوام آمده و از حالت آبکی و خامی خارج و  مزه و رنگ مطلوب دوشاب پیدا کند. تشت را از روی آتش بر می داشتند و می گذاشتند کاملا سرد شود. آخرش بین خودشان تقسیم می کردند و در کوزه ها می ریختند و می بردند .

Pištar gil u lāta səngun na dəšāva pe kura ni čāk čāke arbā timā rā sāzin.
قبل از شروع کار با گل و سنگهای کنار رودخانه هم آتشدانی بنام کوره دوشاب پزی با مهارت برای اینکار می ساختند.
əsa de malla xərdanen munin u tašta ālisi, har xərdani čua kalla teyi bargeri  das āgeri, pas manda dəšāvi kə tašti tun u če dāvri āriyā ātārin u ālisin. i saren ni āxāri angušta ālisi na tamun ākarin, həm tašti dačika dəšav fər neši həm xərdanun sari qāl ākarin u avun rā lazati bi kə dā əm dənyā ku mandina avun vir nebarši, əštan xərdəxālun rā ni vāte karin. šāhadā em ni ču u čamandi bəbi dā dəšāva peyi xərdanun mini ku pas āmuni.
حالا دیگر بچه های محل ماندند و تشت دوشاب. تکه چوب به عنوان قاشق درست می کردند و بدست می گرفتند تا دوشاب باقیمانده در ته و دیواره تشت را بخورند که هم دوشاب خورده می شد و هم بچه ها سر گرم می شدند و خاطره ای بود که تا زنده بودند برای بچه هایشان تعریف می کردند و فراموشش نمی کردند. و شاید فوت و فنی بود برای اینکه دوشاب پزی بین بچه ها ادامه دار باشد.

 ام کار ده دا پونزه روز دا هدا ویشتر دکشیسته.
 əm kār da dā punza ruz dā hadā vištar dakašiste.
 این کار ده الی پانزده روز و شاید بیشتر طول می کشید.

dəšāvi čə karin :         
کاربردهای دوشاب:
Dešāvi šətə pəlā na qaylanāhāri rā harin.
دوشاب را با شیرپلو برای صبحانه می خوردند.
dəšāvi pəlā u vuza mazgi na angušta žanin harin.
دوشاب را با پلو و مغز گردو با دست میخورند ولی با فرو کردن انگشت دست در دوشاب و کشیدن به دهان (نوعی خوردن دوشاب و عسل با پلو

بود).
Vara ruzun varə dəšāv harin .
روزهای برفی، برف دوشاب می خوردند.
dəšāvi šəta āši na harin.
دوشاب را با شیر برنج می خوردند.
dəšāvi qandi jigā tella čāyi na harin
دوشاب را بجای قند با چایی می خوردند.
bərəšta bərzi na bərza čikla sāzin šav nišini rā harin
با برنج برشته شده قاطی می کردند*برزه چیکله* در شب نشینی ها صرف می شد.
dəšāviya halvā sāzin aydi rā
حلوا دوشابی برا عید درست می کردند.
dəšāvi čāšta rā fatira sənga nuni na harin
دوشاب را عصرانه با نان فطیر می خوردند.
dešav u kara nuni harin.
دوشاب را با کره و نان می خوردند.
dəšāvi nun u šəti na harin
دوشاب را با نان و شیر می خوردند.
نویسنده حسین زاغی
آوا نویسی مریم محسنی
منبع اطلاعات گیاهشناسی و عکس : اینترنت

#مریم_محسنی :

Arbā tima         
#اربا_پزان (دوشاب گیری)
 əmi kərā nivisəm panjā sālə piši gafa.
این روایت مربوط به پنجاه سال پیش است.
Arbā tima rā čan kuč malla ku gərd ābin yandi na i jigā timā karin, dəšāv sāzin.
زمان دوشاب پزی چند خانواده در محل با هم جمع می شدند و دست جمعی از اربا دوشاب درست می کردند.
 Arbā čini merdaka kārā, merdakən
 bəndina šin jangal u ku yā əštan sərā u bəjāra sarun ku  arbā čini, hata riza xāl u buli na činin ĕštan dasa davaja safa ku dakarin varin arbā timā jigā. 
چیدن اربا کار مردان خانواده بود که با هم به جنگل یا کوه یا در حیاط و اطراف مزرعه خود اگر درخت اربا داشتند با ترکه یا شاخه های کوچک می چیدند در توی سبدهای چوبی دستبافت خودشان می ریختند و به محل پختن اربا منتقل می کردند.
Badaz arbā āvisi žanin ha xāl u bulun na dakarin čua lāri dila. 
بعد از آن اربا را پاک می کردند با همان‌ شاخه های کوچک  در لار می ریختند. 
Lār dərāza dila teya sar āvāja kəndayiya kə če kalla ku xəl āgerin dā arbā rāva ay ku vibu dabu bāki ku kə lāri beruni ku xəli  bəni  nayn. 
لار یک کنده کلفت چوبی دراز و توخالی و روبازی هست که در انتهایش سوراخ می گذاشتند تا شیره اربا از آن مجرا در دبه ای که در بیرون لار جاگذاری شده ریخته شود. 
če ba dum dašin lāri dila ku arbā pā xāyn, həm mina ku ātaša kilakā tāza xāki u če xāka vaši dakarin če dila, xāk dəšāvi māyayā həm če xini geri, həm dəšāvi rang day u rušn ākari, həm ni če rāva bextar barvari. hada paxla karin u čua kəmā na kuyn dā arbā rāva lāra xəli na barāy vibi dabi  bāki dila .
پس از آن اربا را داخل لار می ریختند و با پا لگد و با پتک چوبی آنها را می کوفتند و خاک تمیز و تازه ای را که از سوختن هیزم باقی مانده بود را به اربا اضافه 
  می کردند. خاک مایه اصلی دوشاب است که گسی اربا می گیرد و رنگ دوشاب را براق می کند و موجب شیره دادن بهتر اربا می شود و به این ترتیب این شیره از مسیر سوراخ لار به داخل دبه ریخته می شد. 
em dāvra ku arbā tima rā  tāza razina  čakma dakarən .
امروزه برای انجام اینکار چکمه های پلاستیکی مخصوص دارند.
dumla dəre rāvān i ākarin dakarin  pilla tašti dila ku dakarin, penayn izəma atiši kə kura ku āgetašunā, dā čan sahat  bəgəli xast u māt ābi rang bigeri dəšāv ābi, āxāri tašti āgerin nayn pāk sera ābi.
sar āxār sam karin  har kasi eštan dəšava sami dul u gulan ku dakari pigeri ši.
و سپس تمام شیره ها را یکجا در تشت بزرگی ریخته  روی کوره ای که با مهارت ساخته بودند روی آتش هیزمی می گذاشتند تا ساعتها بجوشد تا شیره قوام آمده و از حالت آبکی و خامی خارج و  مزه و رنگ مطلوب دوشاب پیدا کند. تشت را از روی آتش بر می داشتند و می گذاشتند کاملا سرد شود. آخرش بین خودشان تقسیم می کردند و در کوزه ها می ریختند و می بردند .

Pištar gil u lāta səngun na dəšāva pe kura ni čāk čāke arbā timā rā sāzin.
قبل از شروع کار با گل و سنگهای کنار رودخانه هم آتشدانی بنام کوره دوشاب پزی با مهارت برای اینکار می ساختند.
əsa de malla xərdanen munin u tašta ālisi, har xərdani čua kalla teyi bargeri  das āgeri, pas manda dəšāvi kə tašti tun u če dāvri āriyā ātārin u ālisin. i saren ni āxāri angušta ālisi na tamun ākarin, həm tašti dačika dəšav fər neši həm xərdanun sari qāl ākarin u avun rā lazati bi kə dā əm dənyā ku mandina avun vir nebarši, əštan xərdəxālun rā ni vāte karin. šāhadā em ni ču u čamandi bəbi dā dəšāva peyi xərdanun mini ku pas āmuni.
حالا دیگر بچه های محل ماندند و تشت دوشاب. تکه چوب به عنوان قاشق درست می کردند و بدست می گرفتند تا دوشاب باقیمانده در ته و دیواره تشت را بخورند که هم دوشاب خورده می شد و هم بچه ها سر گرم می شدند و خاطره ای بود که تا زنده بودند برای بچه هایشان تعریف می کردند و فراموشش نمی کردند. و شاید فوت و فنی بود برای اینکه دوشاب پزی بین بچه ها ادامه دار باشد.

 ام کار ده دا پونزه روز دا هدا ویشتر دکشیسته.
 əm kār da dā punza ruz dā hadā vištar dakašiste.
دوستان این کار ده الی پانزده روز و شاید بیشتر طول می کشید.

#مریم_محسنی 

dəšāvi čə karin?
#کاربرد_های_دوشاب  

Dešāvi šətə pəlā na qaylanāhāri rā harin.
دوشاب را با شیرپلو برای صبحانه می خوردند.
dəšāvi pəlā u vuza mazgi na angušta žanin harin.
دوشاب را با پلو و مغز گردو با دست میخورند ولی با فرو کردن انگشت دست در دوشاب و کشیدن به دهان (نوعی خوردن دوشاب و عسل با پلو
بود).
Vara ruzun varə dəšāv harin .
روزهای برفی، برف دوشاب می خوردند.
dəšāvi šəta āši na harin.
دوشاب را با شیر برنج می خوردند.
dəšāvi qandi jigā tella čāyi na harin
دوشاب را بجای قند با چایی می خوردند.
bərəšta bərzi na bərza čikla sāzin šav nišini rā harin
با برنج برشته شده قاطی می کردند*برزه چیکله* در شب نشینی ها صرف می شد.
dəšāviya halvā sāzin aydi rā
حلوا دوشابی برا عید درست می کردند.
dəšāvi čāšta rā fatira sənga nuni na harin
دوشاب را عصرانه با نان فطیر می خوردند.
dešav u kara nuni harin.
دوشاب را با کره و نان می خوردند.
dəšāvi nun u šəti na harin
دوشاب را با نان و شیر می خوردند.
نویسنده حسین زاغی
آوا نویسی مریم محسنی
منبع اطلاعات گیاهشناسی و عکس : اینترنت

مشخصات گیاهشناسی
تالشی : اربا Arbā
فارسی : خرمندی، کلهو، اربه
تیره : خرمالوئیان
نام علمی: Diyospyrus lotus
 خانواده آبنوس
گیاهی خودرو در مناطق گرم و مرطوب و گرمسیر و خشک
#مریم_محسنی

زبان تالشی_اسب ها

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱/۱۶،‏ ۱:۲۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود/زبان تالشی نمین_عنبران
بٚنَه کور:ته دیگ
جٚلمَه:لقمه
پٚشت:سویق
دۊمَه:دنبه
زاردَه جۊلَه:زرد چوبه
ویزَه غَیلَه,غَیلَه:فسنجان
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۴] کاظم دلیری: گاونر جوانو میگن کَل٘چه
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۵] کاظم دلیری: سلام عرض ادب خدمت استاتید بزرگوار
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۷] کاظم دلیری: چرا اسبی که ایسپیه اَمه تالشِن اَینه وایَم سرخون؟
[۱/۱۶،‏ ۲:۰۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی:
 سلام
ایجور ایسبیه اسب نی دارم که چَمه وَر واین *نیلی*
سیا اسبی واین *قره*  ک البته ایسم ترکی و ترکمنی اِسته .
اسبی ک جفتک ژنی و خطرناکا واین *چَمیش*
اسب قهوه ای روشن واین *کییَر*  ک همون اسب کهَر اِسته
#خوش گفتار:
سوته = ته دیگ
دومه = دنبه
زردَجوئه = زردچوبه
ویزه قاتق = سیاه قاتق = فسنجان
#خوش_گفتار:
 ‏ ۱ - رییَه = ردیف riyah
۲ - کیلاقا = اجاق
۳ - ورزا = گاو نر بالغ
۴ - پِشته = زمین غیرشالیزار peshtah
۵ - دوش = شونه = شانه
[۱/۱۶،‏ ۶:۴۷] #فرنگیس_قلیزاده:
 درود وصبح خوش
پارنه:pârna=گاونر جوان
کله: kala:=گاونر جوان
گویش ماسال
[۱/۱۶،‏ ۶:۵۲] ‏#خوش_گفتار:
  مونده = گوساله
پارنه = گوساله غیربالغ
لیشَه = تلیسه گوساله ماده بالغ
گودر = گوساله نر بالغ
[۱/۱۶،‏ ۷:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: رج یا رییه:raj ya  riya=ردیف 
کیلاکا:kila kâ=آتشدان،اجاق
کوره:kura=آتشدان،اجاق
ورزا :varzâ=گاونر
کل:kəl=لَنگ وشَل
پشته:pešta=بلندی
پشته پلکه:pešta pe lake=ترقی کردن،بهتر
شدن اوضاع مالی
دوش:duš=شانه،کتف
گویش ماسال
[۱/۱۶،‏ ۷:۳۴] #خوش_گفتار :
 ‏کوره با کیلاقا فرق  دارد 
کیلاقا محل روشن کردن آتش برای آشپزی
کوره آتشدان بزرگ مانند کوره ذغال یا کوره آهنگری
[۱/۱۶،‏ ۷:۳۶] #فرنگیس_قلیزاده: مونده:munda=گوساله
کرفه مونده:kərfa  munda=گوساله تازه بدنیا آمده
لیشه:liša=گاو ماده ای که هنوز گوساله ای نزاییده
پارنه :pârna=گاونر جوان
گودر:gudar:گاونرجوان
ورزا:varzâ=گاونر
[۱/۱۶،‏ ۹:۲۹] #سعید_بشری_ماسال: 
تار کهر
قره کهر
سِر خون
ابلق
سمند
کوران
[۱/۱۶،‏ ۱۰:۳۶] #فرنگیس_قلیزاده
تار کهر:târ kehar=قرمز تیره
قره کهر:qara kehar=اسب
 سیاه رنگ 
سورخون/سرخون: surxu /səxun=
اسب سفید
کوراند:kurând=کرند،اسب
 سفید
سمند :smand=سمند اسبی
که رنگش به زردی میزند
اخیال:axyâl=اسب کرندی
که یا ل ودومی روشنتر دارد
کهر:kahar=کهر
اله پاچ:ala pâč= چهار 
دست وپاسفید
ابلق :ablaq= اسب سیاه 
وسفید
اسب نیلی:asb nili=بین رنگ
 سفید روشن وسفید چرکی
اسب نیلی رنگ می باشد
گویش ماسال

[۱/۱۶،‏ ۱۰:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: نشانه هاي اسب، خصوصيات و انواع آنها
#اسب_ها_بخش_اول
به لکه هاي سفيد رنگ موجود در سر و قسمتهاي پايين دست و پا، “نشانه” گفته مي شود. خط قاطري اسبان کهر و سمند نيز جزو نشانه هاي اسب به شمار مي رود. به آندسته از بخشهاي تيره رنگ موجود در هر قسمت از بدن حيوان که به رنگ خيلي روشن باشند نيز نشانه گفته مي شود.

سم اسبان رنگ مخصوصي دارند، رنگهاي سفيد، سياه و ابلق سم از نشانه هاي سم هستند.

در بعضي مواقع به خال هاي قرمز، خاکستري و سياه موجود در ميان موهاي سفيد بدن لکه گفته مي شود. لکه ها جزو نشانه ها نبوده و به عنوان انواع رنگها قابل قبولند. به اين رنگها “نيله لکه اي” گفته مي شود.

نشانه هاي سفيد رنگ موجود در سر اسب، روي بيني، اطراف دهان و دور لبها نيز ديده مي شوند. نشانه هاي موجود در پيشاني اسب بر اساس بزرگي و شکل بدينگونه نامگذاري مي شوند:

چندين موي سفيد در پيشاني، ستاره در پيشاني، گلوله برفي، هلال (رو به سمت راست، رو به سمت چپ)، حلقه، ستاره، گلوله برفي شطرنجي، خنجر، سفيد خالدار، سفيد لکه اي.

به نشانه هاي روي منخرين “لک سفيد” گفته مي شود و انواع آن عبارتند از:

لکه سفيد کامل، نيم لکه سفيد، لکه سفيد قطع شده، لکه سفيد نازک، لکه سفيد پهن، لکه سفيد خالدار، لکه سفيد لکدار. اگر لکه سفيد به سمت پهلوها گسترش يافته باشد و صورت را کاملا پوشانده باشد به اين اسب “خوش روي” گفته مي شود.

به نشانه هاي سفيد رنگي که در دهان و گرداگرد آن باشند “خالدار” مي گويند.

به لکه هاي روي پاي اسب که گاهي تا زانو يا شانه مي رسد “لکه سفيد” گفته مي شود. لکه هاي سفيد بر اساس محلش، وسعت و شکل بدينگونه نامگذاري مي شوند: نشانه لکه سفيد، اثر لکه سفيد، نيم لکه سفيد، تمام لکه سفيد، لکه سفيد بلند، لکه سفيد چکمه اي.

لکه هاي سفيد بر اساس شکل لبه هايشان، به دندانه دار، نامنظم و درهم و بر اساس وجود يا عدم وجود به موهاي رنگي، خالدار و کک مکي تقسيم مي شوند. قسمتهاي متشکل از موهاي سفيد و يا سياه و يا ديگر رنگهاي تيره که در هر جاي بدن مشاهده مي شوند بر اساس محل و وسعت مشخص مي گردند و حتي با اسامي مشابه نامگذاري مي شوند.

رنگ مو به وجود و يا عدم وجود مواد رنگي قرمز، زرد و سياه در سلولهاي مو بستگي دارد. وجود اين رنگها به صورت تنها و يا به صورت جمع و در نسبتهاي گوناگون و يا فراواني يکي از رنگها، رنگهاي مختلف مو را به وجود مي آورند. عواملي از قبيل پيري و يا جراحت و در نتيجه ايجاد نا منظمي و خرابي در سلولهاي پوست و مو، باعث تبديل شدن موهاي بدن به رنگ سفيد مي شوند.

بعضي از رنگها دايمي بوده و بدون هيچ تغييري از بدو تولد تا مرگ وجود دارند و در بعضي نيز همزمان با بالا رفتن سن اسب، رنگها دچار تغيير ميگردند. به آندسته از رنگها که تغيير نمي کنند “رنگ اصلي” يا “رنگ ساده” و به رنگهاي قابل تغيير “رنگ مرکب” يا “رنگ جانبي” اطلاق مي گردد.

رنگهاي کرنگ، طلايي، سياه، کهر و سمند جزو رنگهاي اصلي و تمامي رنگهاي نيله، موشي، خاکستري و ابرش از رنگهاي مرکبند که به شرح آنها مي پردازيم:

کرنگ

در اين رنگ بدن با موهايي به رنگ قرمز دارچيني يا شبيه رنگ چايي تا زرد پر رنگ پوشيده شده است. رنگ دم، يال و قسمتهاي پاييني دست و پا نيز به همان رنگ بدن است و انواع آن بر اساس رنگهاي تيره و يا روشن موهاي قرمز عبارتند از، کرنگ روشن، کرنگ معمولي، کرنگ طلايي، کرنگ گيلاسي، کرنگ مسي، کرنگ شيرقهوه اي، کرنگ تيره (سير) که تمامي بدن قهوه اي سير است، کرنگ سوخته.

در نوع اين موهاي يال، دم و قسمتهاي بالايي سم به مراتب روشن تر بوده و اگر برنگ زرد کاهي باشند به آنها کرنگ يال سفيد يا کرنگ مو گاوي گفته مي شود.

طلايي (سفيد)

رنگ بدن زرد مايل به قرمز بوده و موهاي دم، يال و قستهاي بالايي سم نيز به همان رنگ . يا اندکي روشن تر مي باشند. انواع اين رنگ عبارتند از، طلايي روشن (سفيد مات، سفيد بدون درخشش)، طلايي مايل به قرمز (سفيد پشت گلي)، طلايي تيره (سفيد کثيف، تقريبا” زرد رنگ)

سياه

تمامي بدن، يال، دم و دست و پاها نيز با موهاي سياه پوشيده شده است و انواع آن عبارتند از، سياه تيره، سياه يکدست (قره کهر).

کهر

موهاي پوششي بدن همانند رنگ کرنگ مي باشد، فقط يال، دم، دست و پا سياه است. بعضا” در پشت و شانه خطوط قاطري يا گورخري ديده مي شود. انواع آن بر اساس واريته هاي رنگي موهاي قرمز پششي عبارتند از، کهر روشن، کهر تيره، کهر گيلاسي، کهر شاه بلوطي و کهر سوخته.

سمند

رنگ موهاي پوششي بدن همانند رنگ طلايي است، فقط موهاي يال، دم و قسمتهاي پاييني دست و پا سياه است. بعضا” در پشت خط قاطري قابل رويت است. انواع آن عبارتند از، سمند روشن، سمند يزيدي (يال و دم روشن تر از رنگ بدن) و سمند تيره.

[۱/۱۶،‏ ۱۰:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: نشانه هاي اسب، خصوصيات و انواع آنها
#اسب_ها_بخش_دوم
نيله

در ميان موهاي تيره رنگ اسب به مرور زمان موهاي سفيد ظاهر مي شود که به آن نيله مي گويند. انواع آن عبارتند از:

– نيله روشن: موهاي سياه کم و موهاي سفيد زياد هستند.

– نيله سرخون: بيش از آنکه رنگ خاکستري نشان بدهد رنگ اسب سرخي مي زند.

– نيله گلگون (لکه دار): رنگ نيله به صورت لکه هاي منظمي در پوست موجود است.

– نيله خالدار

– نيله مگسي: در اوايل تولد بدن سياه بوده و به تدريج به سفيدي مي رود. اينگونه اسبان در سنين پيري داراي لکه هايي به شکل مگس روي بدن مي شوند.

– نيله مرجاني

– قره نيله: تعداد موهاي سياه خيلي زياد است و رنگ اسب به سياهي مي زند.

– سنجابي (موشي): پوشش بدن به رنگ سنجاب و يا موش مي باشد.

نيله خاکستري: در اين نوع پوشش و بدن با رنگ مخلوطي از قرمز و سفيد است.

ابرش

بدن با موهاي قرمز، سياه و سفيد پوشيده شده است و رنگ يال و دم و قسمتهايي پاييني دست و پاها در همان رنگ بدن و يا به رنگ سياه است. انواع آن عبارتند از، ابرش روشن، ابرش معمولي، ابرش تيره (موهاي سياه بيش از سرخ و سفيد روي پوست است)، ابرش خالدار.

سمند گرگي (رنگ گرگي)

قسمتهاي انتهايي موهاي تشکيل دهنده اسب زرد و نوک آنها سياه و يا داراي رنگ تيره است. موهاي يال، دم و قسمتهاي نزديک سم سياه مي باشد. از نظر شکل عمومي شبيه گرگ و يا سگ گرگي است. انواع آن عبارتند از، معمولي، سير، روشن.

انواع رنگهاي مورد ذکر اکثرا با هم مخلوط مي شوند. بنابراين از اينکه بتوان رنگهاي مرکب را جزو کدام دسته از رنگها به حساب آورد خيلي مشکل مي شود، لذا با توجه به رنگ اصلي، مقدار و يا نسبت آن با ديگر رنگها مي توانيم در رابطه با رنگ اسب حکم صادر نماييم.

در بعضي از کشورها و در برخي از نژادها، اسبان ابلق نيز ديده مي شوند. در بدن اسبان ابلق، پوست و موي به رنگ سفيد به صورت جزاير بسيار بزرگ مشاهده مي گردد. موهاي تيره به رنگ سياه، قرمز، زرد و يا مخلوطي از اين رنگها هستند. به اين نوع رنگها بر اساس رنگ موهاي تيره رنگ، ابلق سياه، ابلق سمند، ابلق نيله، ابلق کرنگ، ابلق کهر و ابلق گرگي گفته مي شود.

ابلق گاوي: اگر رنگ سفيد غالب باشد به آن ابلق کهر و اگر رنگ کهر غالب باشد به آن کهر ابلق گفته مي شود.

زبان تالشی_زمستان۱۴۰۰سری۵

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱/۱۳،‏ ۲۰:۴۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال

- گیلَ غدره(gila qadra): کاسه سفالی

- سَئو(sau): کوزه

- گوله (gula): ظرف کوزه مانند سفالی کوچک و متوسط برای نگهداری خوراکیهایی مثل ربها و مرباها در آشپزخانه

- دول ( dul): ظرف کوزه مانند بزرگ سفالی مورد استفاده در آشپزخانه 

- هف تایی(haftāyi): نوعی بطریهای بزرگ شیشه ای برای نگهداری سرکه و آب غوره و آب نارنج و....

- دول دشه(dul daše): دستپاچه شدن، به هول و ولا افتادن

- دول دکرده(dul dakarde): دستپاچه کردن کسی، به هول و ولا انداختن کسی
- ضرب المثل :
"دول و گوله ساز سوغاله پله کو آو هینجه"
کوزه گر در تکه ای از سفال آب می نوشد.
معادل فارسی ضرب المثل:
*کوزه گر از کوزه شکسته آب میخورد*
دول و گوله ساز = کوزه گر
- سوغالsuqāl = سفال
- سوغالَ پله =تکه ای سفال
- سوغاله سرَ که= خانه سفال سر
مریم محسنی
[۱/۱۳،‏ ۲۰:۴۹] #بهنام_ن_ماسال: مرسه دچین:سکویی چوبی برای چیدن ظرف ها در ایوان چیزی شبیه آب چکان های امروزی منتهی چوبی و بزرگ تر

سرپِنه: در پوش، درب قابله

تونگی:پارچ آب

کلشته مشته:kələšta məšta:تکه چیزی که برای شستن ظرف ها استفاده میشد (اسکاج امروزی) که  اغلب  تکه کیسه ای از کیسه نایلونی جو بود
و البته قدیم تر از جنس کاه(کلش)  بوده
[۱/۱۳،‏ ۲۰:۵۶] #مریم_محسنی: کلشه مشته اندازه یک‌مشت سرچینه بود
 سرَ چینه شاخه های نرم درز بودچون کلش سفت بود

نٍئرٓه.  NEERA.  :ظرف دوغ  سازی و کره گیری که در اندازه های متنوع وجود داشت
#بیت_اله_صفری_فومن

[۱/۱۳،‏ ۲۱:۱۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
هٚمبَه:کوزه بزرگ برای نگه داری آب
بٚزَخچَه:کوزه آبخوری کوچک(پارچ امروزی)
گۊدۊش:ی نوع کوزه قدیمی دارای  دو دسته برای پختن آبگوشت,عدس....
خٚمب:خمره
نیئَه:کوزه برای دوغ و روغن
کَلو:خمره روغنی سفالی
دیزه:ی نوعی قابلمه ,ظرف دیزی
بۊدیئَه:قابلمه سفالی
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: یه چوبی بود،موقع اضافه کردن مایع به شیر جهت درست کردن ماست.
با اون چوب هم می زدند.
*شته چو*
؟
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۲۶] #فرنگیس_قلیزاده: انگره خمس:angra xaməs: مربای انگور

خرو یااروئه خمس:xaru yâ arua xaməs=مربای
آلوچه قرمز رسیده
هم هست
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۳۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود ارباتیما هه اربا  بار کرده ودشاو پته استه
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۳۳] #بیت_اله_صفری_فومن: به گوجه سبزی که نرسیده و تقریبا ملس هست، که در روستاهای اطراف ما ( خطه ی قلرخون) می‌پختند و بعد له میکردند و با کمی درار / پینو هم می‌زدند  ما می‌گفتیم 
«خروئه خوتول» در گویش ماسال و شاندرمن و  مناطق دیگر چی میگن ، یا اصلا چنین چیزی در مناطق دیگر هست؟
🙏🙏🙏
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۳۴] #حسین_زاغی_ماسال: *،ارباتیما*
*دشاو* پته
فرایند، چیدن خرمالوی وحشی ا جنگل ،شیری گیری ،فرآوری و پخت آن
محصول تولیدی
*دشاو*
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۴۱] #سعید_بشری_ماسال: هیزار گِله گوله ساتشه، ایله دسته آنوئه نیشه:
کنایه از آدم دروغ گو و دغلباز
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۴۴] #سعید_بشری_ماسال: پینجاه تاس: کاسه برنجی برای تعیین مقدار برنج جهت پخت.
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۵۲] #فرنگیس_قلیزاده: درود برشما جناب صفری
درماسال  هم مادران ما
می گفتند ماگته خرونه یعنی باآلوچه نیمه رسیده 
خروآوه بسازم:xarua âva
 آلوچه را می پختند هسته اش را می گرفتند
کمی نعناع وشکر می ریختند وباغذا می خوردند
من هم  زمان بچگی ام خوردم
[۱/۱۳،‏ ۲۱:۵۵] #بیت_اله_صفری_فومن: درود بانو قلی‌زاده گرامی
ما هم بچگی زیاد خوردیم.
و خیلی خوشمزه بود ، مادر خدا بیامرزم می‌گفت زیاد نخور
«رو» آکری 🙏🙏🙏
[۱/۱۳،‏ ۲۲:۰۶] #فرنگیس_قلیزاده: خدا روح تمامی مادران آسمانی شده را شاد کند
بله ما میگم 
ری آلکی:ri âlaki= اسهال می گیری


[۱/۱۳،‏ ۲۳:۵۴] #سعید_بشری_ماسال: مِچِمه بو : بوی نم
[۱/۱۳،‏ ۲۳:۵۸] #حسین_زاغی_ماسال: مرچینه بو: ظروفی که خوب شسته نشده باشد،هنوز بوی غذا درش مانده باشد.

زبان تالشی گویش ماسال
- گرچه گرچه gərča gərčaخوشه خوشه، انبوه انبوه
- گرچه gərča: خوشه، میوه های متراکم و انباشته روی درخت، محصول زیاد درخت
- بوا آوا کرده bəvā āvā karde: شایعه کردن، تکرار کردن، گفتن و تکرار کردن ، انتشار دادن
- دس سر dasa sar: دم دست
- مجاس məjās: ذائقه، مرام
- بوئه بوئه(bua bua): بو کشیدن برای پیدا کردن محل بو
- شادیه بورجه (šādiya burja): ذوق، آدم شادی که با ناسپاسی اظهار ناشادی و نارضایتی دارد تا دیگران از شادیش چیزی متوجه نشوند.
مسشا کرا آیر شادی بورجه کری
شنیده بود داشتی می آمدی ذوق می کرد
دِ شادیه بورجه دریره
دیگه داری ناسپاسی می کنی
- پرگه parga : برگ ، ورق
لیوه پرگان پچین 
برگها را جمع کن
گوله تا پرگه پرگه آمَکه
شاخه گل را برگ برگ نکن منظور گلبرگها را از هم جدا نکن.
دفتری ای پرگه بکن مه آده
یک ورق از دفترت را بکن بمن بده
- شادیه مرگ به šādiya marg be از شادی در پوست نگنجیدن
مریم‌محسنی


[۱/۱۴،‏ ۰:۰۶] #حسین_زاغی_ماسال: *شادیه بورجه*
ذوق مرگ،در پوست خود نمی گنجد،سر از پا نمی شناسد.
[۱/۱۴،‏ ۱۰:۳۵] #مریم_محسنی: سلام برشما
مثال آوردم 
شادیه بورجه دومعنی دارد
- *خوشی دلتو زده  یا دیگه خوشی به سرت زده مترادف با سیره چره دریره*
- ذوق کردن
کسی هست مثلا در درس موفق است و در دانشگاه رشته خوبی را تحصیل می کند وزندگی عالی دارد ولی وقتی با شما صحبت می کند نومید است و گله گزاری می کند که حق من بود بهتر از این باشم و به آنچه که می خواستم نرسیدم و گله مند است اینجا شما بهش می گویید "دِ شادیه بورجه دریره "به این معنای که دیگه *خوشی به سرت زده* یا *خوشی دلتو زده* یا *سیره چره دریره* و دیگه دارید ناشکری و نا سپاسی می کنید. و معنای بعدی هم ذوق کردن است با یک خبر خوش کسی را ذوق زده می کنید یعنی بسیار خوشحال می شود و سر از پا نمی شناسد. اینجاست می گویید گفی ای را واتمه هنته شادیه بورجه کریسته. سرتا پای وجودش را شادی فرا گرفته بود.
[۱/۱۴،‏ ۱۱:۰۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود برشما خانم محسنی
روزجمعه تون بنیکی
در مورد شادیه بورجه تعاریف شما کاملا درسته ولی آنچه که بیشتر مورد استفاده عموم قرار میگیرد علاوه بر مفهوم "ذوق زدگی" از این واژه اینست که وقتی فرد طوری خوشحالی خود را طوری عنوان میکند که سرازپا نمیشناسد ولی نمیخواهد زیاد علنی کند وحتی به دروغ انکار حقیقت نیز میکند،  ولی این به معنی ناسپاسی واقعی نیست
[۱/۱۴،‏ ۱۱:۱۳] #مریم_محسنی: سلام بر شما 
آقای شیرزاد بزرگوار
روزگارتان خوش
بله 
شادیه بورجه کننده قصد ناسپاسی ندارد و حق خود میداند ولی برای بیندگان و شنوندگان دال بر ناشکری و ناسپاسیست که با آنهمه نعمت رضایت‌ندارد. میگویند کرا ناشکری کره.

دسه دوجه سفه:dasa davaja safa=
سبدی که با ترکه یا همان شاخه های ترونرم درخت توت می بافند
که برای اربا تیما کرده:arbâ timâ kardan=
پختن دوشاب با خرمالوی وحشی استفاده
می کنند
کاربرد دیگرش: تومه بار کرده tuma bâr  karde=نشا برنج را از خزانه برای نشا
کردن به مزرعه یا شالیزار می برند

#فرنگیس_قلیزاده

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۷
۱-شق:šaq=شبنم روی گیاهان،عرق
شق آکرده:šaq âkarde=عرق کردن،خیس
عرق شدن.
۲-شته مله میشین:šata məlla mišin=
بنفشه گردن کج،گردن خمیده

۳-شت وشوت:šat u šut=
کج ومعوج، خمیده

۴-شَتَل:šatal =غنمیت،
شروربی بندبار،کلاش،
شارلاتان.

۵-شَرف:šarf=شال گردن

#گردآورندن_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺
@vajanameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۸
۱-لکیمه:lakima=زمین خوردم
خسته شدم،ازپاافتادم
۲-بلکیمه:balakima=به 
زمین افتادم.
۳-ایشته:Eišta=بلندشدن
ایشتیمه:Eištima=بلند
شدم
۴-نشته:nəšte=نشستن
نشتیمه:nəštima=نشستم

۵-خته:xəte=خوابیدن
ختیمه:xətima=خوابیدم

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

زبان تالشی گویش ماسال
۱- کترا پبراز katrā pebrāz: افق، کرانه، خط بین زمین و آسمان
۲- موک muk: مغز، مخ
۳- غَدَر qadar: اندازه
۴- پیسه کیجه pisa kija: سرکوفت خور ، کسی که همه سرکوفتش می زنند
۵- پساچین pasāčin: ته تغاری
۶- جیخل جینهjixələ jina: مخفی کردن، پس اندار پنهانی
۷- میدون پرن به maydun peran be: افشا شدن
۸- اولون به avlun be: ولو شدن، پخش شدن
۹- اولون avlun: زیاد، فراوان
۱۰- پوروک آچینده puruk āčinde: دلگرم کردن ، محبت کردن
مریم محسنی

[۱/۱۵،‏ ۱:۱۰] #حسین_زاغی_ماسال: *اَربا تیما*
موقع اربا تیما ،معمولا چند نفر یا چند خانواده با هم با مشارکت اینکار را انجام می دادند.
ولی چیزی که من یادم میاد ،از حدود پنجاه سال پیش.
اول مردا می رفتند جنگل اربا می چیدند،سپس گاهی از شاخه اصلی جدا می کردند(بشکل خوشه ای) به کمک سفه(سبد بافته شده از ترکه چوب)
به محل مورد نظر منتقل می کردند. باید برای هر بار پخت (بسته قزون یا پاتیل پخت ) مقدار مشخصی جمع آوری می کردند.
سپس به کمک هم تا حد ممکن شاخه ریز و برگ را از اربا جدا می کردند.
سپس اربا را در لار(یک کانال رو باز چوبی با طول و قطر های متفاوت ،که دو کله آن بسته یا سوراخ خروجی تعبیه شده ،البته لار کاربرد های دیگر هم دارد....)
با پا ارپا را له می کنند(مثل ورز دادن گل) سپس در حین له کردن  به آن خاکستر (خاک حاصل از آتش چوب) اضافه می کنند.
دلیل آن را دقیق نمی دانم ،ولی باید جذب بیشتر شیر و جدا سازی آسان آن از تفاله باشد.
لار که در حالتی شیبدار قرار گرفته،موجب سرازیر شدن شیره به ظرف های مورد نظر می گردد.
پس جمع آوری شیره به اندازه یک پاتیل، آن را روی اجاق هیزمی گذاشته تا بجوشد.
این فرایند جوشیدن ساعت ها گاهی چندین ساعت (بسته به مقدار و حجم شیره) طول می کشد.
وقتی به اندازه کافی آب شیره تبخیر شد،شیره رنگ و شیرینی خاصی پیدا می کند.
بر اساس میزان سفتی و غلظت شیره (بعد از سرد کردن مقدار کمی ) پایان کار مشخص می شد.
سپس آتش را خاموش ،به ظرف فرصت داده می شد تا خنک گردد.
سپس دشاو را در ظرف و دبه های مورد نظر ذخیره می کردند.
در بچگی پدران ما با تراشه چوب ،و داس برایمان قاشق های  کوچک فوری و یکبار مصرف درست می کردند.
که بعد از پایان کار نوبت بچه ها بود،که مراسم *تشته آلیسه*
*دشاوه تشته آلیسه* داشتیم.
معمولا تعریف دشاو خوب،رنگ و طعم،و دون دون بودن آن بود.
هرچه بخاطر رسید نوشتم .
ممکن است اشکال داشته باشد.
هم روایت کامل نباشد و هم دستور ،انشاء....
فقط نوشتم که مکتوب شده باشد.
دوستان لطفا ،کامل کنند.
[۱/۱۵،‏ ۱:۲۲] #حسین_زاغی_ماسال: هنگام له کردن با پا از ابزار دیگری بنام *کما* هم استفاده می کردند.
کما:تنه درختی که یک طرف آن را با تبر یا داس گرد می کردند،چند نفر هر کدوم با یک کما به اربا های داخل لار ضربه می زدند،تا شیره آن روان گردد.
خاکستر آتش به گفته دوستان به دلیل خاصیتی که داشت(احتمالا مثل مایه عمل می کرد،و اجازه سرکه شدن یا شراب شدن در دراز مدت را به آن نمی داد.
[۱/۱۵،‏ ۷:۴۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
امه نقلی آخاری کو وایم اَوِن شینه اَوَری اَمه اومیمونه اموری سنگ سیا چوون سر رحمت خدا چمه سر
ama naqli āxāri ku vāyam : aven šina a vari ama umimuna əmvari səngə siyā čavun sar rahmatə xədā čama sar 
مریم محسنی
[۱/۱۵،‏ ۸:۰۴] ‏  2983 ‏: ما می گفتیم 
خاک سیاه چَوون شن
نعمت خدا چمه شن
خاک سیاه مال آنها
نعمت خدا مال ما

[۱/۱۵،‏ ۱۱:۳۰] #حسین_زاغی_ماسال: غذایی هست که برای صبحانه درست می کنند،از فرنی سفت تر است.
ما می گیم.
*پاتله*
آرد برشته شده ،شکر،زرد چوبه،...
شیر یا آب به آن اضافه میشه.
[۱/۱۵،‏ ۱۱:۳۴] #فرنگیس_قلیزاده: سلام آقای زاغی همون تره
حلبا است که پری روز در
کانال گذاشته بودم
[۱/۱۵،‏ ۱۱:۳۵] #مریم_محسنی: ما می گوییم پالیدهpālida
[۱/۱۵،‏ ۱۱:۴۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام 
پالده.. که پس از آماده شدن با اضافه کردن کره محلی مزه اش دوچندان میشه
[۱/۱۵،‏ ۱۱:۵۵] #مریم_محسنی: هردنه چی اشکمه باره هله مله خلکی ویر آنشو
فرهنگ و زبان و انجوره چی زو  ویر برشو

حلوا ترک / تره حلوا

حریره/ فرنی

#جانبرا_علیپور 
سلام
سه واژه در  دوشاب گیری و اربا تیما قابل تامل هست
که نیاز به ریشه یابی دارد
۱_ خود معنی کلمه تیما در واژه ی اربا تیما
۲_ایشته:که طنابی برای بالابردن صفه و یا گیره چوبی بکار می رود
۳_کوزر:تفاله ی اربا


#محمد_رضا_فدایی :
درود علی آقا و درود ویژه به همه ی هموندان پرتلاش گروه .
ایامتان به کام 
کو زر = گره گاه 
دانه های کوبیده شده و خرد نشده 
ما در زبان تالشی به محل زخمی که ورم کرده باشد و خون و چرک باهم ممزوج و مخلوط شده باشد " کوزارَه " میگوییم .
کوزَر بر گرفته از همان کوزاره باید باشد یا به عبارتی تفاله و مانده ی پوست و هسته ی " اربا " 
اما از ایشته شاید همانی باشد که حضرتعالی فرموده ای اما من نشنیده ام 
در مورد تیما و بسیاری از واژگان قدیمی همچنانکه با پست قبلی عرض کردم نیاز به زبان شناس و ریشه یاب است که در تخصص من نیست همینقدر عرض کنم که در زبان مازنی به دانه
 " تیم " میگویند مثل دانه ی انار که میگویند 
" انار تیم " و ما به بذر قابل نشا میگوییم 
" توم " 
به هر حال آنچه در وسعم بود عرض کردم و تا بررسی همه جانبه از طرف ادبا انجام نشود قابل استناد نیست .

[۱/۱۵،‏ ۱۷:۴۲] #حسین_زاغی_ماسال: *آنشا*
جوانه گیاهی را کندن ،و در محلی دیگر کاشتن
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۰۸] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
واژه ی *کوزارَه* با تعریفی که کردین تو منطقه ی سیاهمزگی *گوزاول* گفته میشه
اما واژه ی *کوزَر* رو اینور هم شنیدم
واژه ی *تیم* هم به نشاء برنج میگوییم که آماده ی کار نشاستن هست
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۱۹] #جانبرا_علیپور: سلام ودرود 
چم نظر کوزر با گوزاول فرق کره گوزاول باد کردن زیر چشم و کوزر تفاله اربا
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۳۹] #سعید_بشری_ماسال: کوز°رَ = آنچه بر روی زخم و ناشی از مبارزه بدن بسته می‌شود و معمولا برآمدگی دارد .
 گوزآوله= تاول
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۴۱] #مریم_محسنی: گوزاوله آبسه است که به دلیل سوختگی و یا ... ایجاد شود ولی کوزاره یا کوزره. خشک شدن روی زخم در حال التیام است که بوجود می آید که اگر کنده شود دوباره ایجاد می شود تا بهبودی کامل.
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۴۲] #سعید_بشری_ماسال: مثلا قدیم که ما واکسن آبله می‌زدیم روی بازو ،کوزرَ بزرگی ایجاد میشد
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۴۵] #حسین_زاغی_ماسال: درود
به زخمی که در حال التیام است،و روش بسته شده(سلول مرده خونی.....) بسته به نوع زخم یک لایه سفت و محکم ،که اویل قرمز تیره و سپس سیاه می شود.
*کوچه کرده شه*
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۴۷] #مریم_محسنی: 👌🏻کوچه همون کوزره هست
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۵۱] #کوهزاد: درود

کوز  کوز .
 هم داریم به مانکِ .. ترک ترک یا قاچ قاچ
[۱/۱۵،‏ ۱۸:۵۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: بله درسته
*گوزاول*  معمولا تاول چرکی وان
[۱/۱۵،‏ ۱۹:۱۷] #کوهزاد: دوروت
جانبرا جان 

کوزر .‌ به دانه های اربا و خاک  پشی شده و شاخکهای اربادار که دور ریخته میشود بعداز شیره  گیری گفته میشود 

شاید شاید کوزر یا کوره زهر 
 زهره کوره اربا دوشاب هست  که دور  ریخته میشود

[۱/۱۶،‏ ۱:۲۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود/زبان تالشی نمین_عنبران
بٚنَه کور:ته دیگ
جٚلمَه:لقمه
پٚشت:سویق
دۊمَه:دنبه
زاردَه جۊلَه:زرد چوبه
ویزَه غَیلَه,غَیلَه:فسنجان
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۴] کاظم دلیری: گاونر جوانو میگن کَل٘چه
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۵] کاظم دلیری: سلام عرض ادب خدمت استاتید بزرگوار
[۱/۱۶،‏ ۱:۵۷] کاظم دلیری: چرا اسبی که ایسپیه اَمه تالشِن اَینه وایَم سرخون؟
[۱/۱۶،‏ ۲:۰۶] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی:
 سلام
ایجور ایسبیه اسب نی دارم که چَمه وَر واین *نیلی*
سیا اسبی واین *قره*  ک البته ایسم ترکی و ترکمنی اِسته .
اسبی ک جفتک ژنی و خطرناکا واین *چَمیش*
اسب قهوه ای روشن واین *کییَر*  ک همون اسب کهَر اِسته
#خوش گفتار:
سوته = ته دیگ
دومه = دنبه
زردَجوئه = زردچوبه
ویزه قاتق = سیاه قاتق = فسنجان
#خوش_گفتار:
 ‏ ۱ - رییَه = ردیف riyah
۲ - کیلاقا = اجاق
۳ - ورزا = گاو نر بالغ
۴ - پِشته = زمین غیرشالیزار peshtah
۵ - دوش = شونه = شانه
[۱/۱۶،‏ ۶:۴۷] #فرنگیس_قلیزاده:
 درود وصبح خوش
پارنه:pârna=گاونر جوان
کله: kala:=گاونر جوان
گویش ماسال
[۱/۱۶،‏ ۶:۵۲] ‏#خوش_گفتار:
  مونده = گوساله
پارنه = گوساله غیربالغ
لیشَه = تلیسه گوساله ماده بالغ
گودر = گوساله نر بالغ
[۱/۱۶،‏ ۷:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: رج یا رییه:raj ya  riya=ردیف 
کیلاکا:kila kâ=آتشدان،اجاق
کوره:kura=آتشدان،اجاق
ورزا :varzâ=گاونر
کل:kəl=لَنگ وشَل
پشته:pešta=بلندی
پشته پلکه:pešta pe lake=ترقی کردن،بهتر
شدن اوضاع مالی
دوش:duš=شانه،کتف
گویش ماسال
[۱/۱۶،‏ ۷:۳۴] #خوش_گفتار :
 ‏کوره با کیلاقا فرق  دارد 
کیلاقا محل روشن کردن آتش برای آشپزی
کوره آتشدان بزرگ مانند کوره ذغال یا کوره آهنگری
[۱/۱۶،‏ ۷:۳۶] #فرنگیس_قلیزاده: مونده:munda=گوساله
کرفه مونده:kərfa  munda=گوساله تازه بدنیا آمده
لیشه:liša=گاو ماده ای که هنوز گوساله ای نزاییده
پارنه :pârna=گاونر جوان
گودر:gudar:گاونرجوان
ورزا:varzâ=گاونر
[۱/۱۶،‏ ۹:۲۹] #سعید_بشری_ماسال: 
تار کهر
قره کهر
سِر خون
ابلق
سمند
کوران
[۱/۱۶،‏ ۱۰:۳۶] #فرنگیس_قلیزاده
تار کهر:târ kehar=قرمز تیره
قره کهر:qara kehar=اسب
 سیاه رنگ 
سورخون/سرخون: surxu /səxun=
اسب سفید
کوراند:kurând=کرند،اسب
 سفید
سمند :smand=سمند اسبی
که رنگش به زردی میزند
اخیال:axyâl=اسب کرندی
که یا ل ودومی روشنتر دارد
کهر:kahar=کهر
اله پاچ:ala pâč= چهار 
دست وپاسفید
ابلق :ablaq= اسب سیاه 
وسفید
اسب نیلی:asb nili=بین رنگ
 سفید روشن وسفید چرکی
اسب نیلی رنگ می باشد
گویش ماسال

زبان تالشی_نوشتار۱۴۰۰_گیاهان

واجه واج(واژه نامه تالشی):
زبان تالشی گویش ماسال
تعدادی از سبزی های تارهtāra یا ترشَ تاره tərša tāra 
 غذای محلی با سبزیهای بومی و وحشی به شرح زیر:
  تورک َ زوون، سیفلی، گزنه، چینا ولگ، دندانَ سا، ترش َ واش، وارنگ َ بو، خاک َ لیوه، چاج، مژگه
مریم محسنی

تورکَ زوون turka zuvun: ترنگ زبانی *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

سیفلی sifly: ترشک *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

گزنه gazna: گزنه *گیاه ترش تره* 
زبان‌تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

چیناولگ čināvəlg : اناریجه، انارجی *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

دندانَ سا dandāna sā: خرفه *گیاه ترش تره* 
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

ترش َ واشtərša vāš: ترش واش *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

وارنگ َ بو vāranga bu : بادرنگبویه، بادرنحبویه *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

خاک َ لیوه xāka liva: سلمه تره، سلمکی *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

چاج čāj : چو واش ساقه سرخ ، سبزی اشکنه ساقه سرخ *گیاه ترش تره*
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

مژگه mažgə: گندمک، علف نخودی ، علف قناری *گیاه ترش تره* زبان تالشی گویش ماسال مریم محسنی

زبان تالشی گویش ماسال
تعدادی از گیاهان معطر مورد استفاده 
پونو، خنش، الاف، کو سیر، زارم، بلش، خولی واش
مریم محسنی

پونو punu: نعناع.            زبان‌ تالشی گویش ماسال      مریم محسنی

خنش xənəš: بندپی، پونه
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

الاف alāf :  تره کوهی
 زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

کو سیر ku sir: سیر کوهی
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

زارم zārəm: آب تره، شاهی آبی                                 زبان تالشی گویش ماسال  مریم محسنی

بلش bələš: چوچاق
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

خولی واش xulivāš: پونه وحشی ، خالواش
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

#علیرضا_پناهی_عنبران 
درود🌹
زبان تالشی/نمین_عنبران
شینگٚلَه وَنجی:از گیاه قطع شده شنگ ،ماده ای ارزشمند ترشح می گردد که به نام قندرون معروف می باشد در قدیم از این ماده مانند آدامس استفاده می کردند و برای آن اثرات مفید ،مثل مقوی کبد و قلب،ضد احتقان خون و اشتها آور قائل بودند،در منطقه برای تهیه آدامس از قالب درب نوشابه استفاده می کردن که بهش کوکله و در برخی گویشها ونجیه قاب میگن

[۱/۱۳،‏ ۱۷:۲۳] #حسین_زاغی_ماسال: انواع 
*خَمس*
مربا هم داریم
انجیله خمس:/مربای انجیر
توئه خمس:/مربای توت
 انواع تنقلات
انواع شب چَره
 پته باکله:باقلی پخته
پته کوئیه دونه : تخم کدو برشته 
برشته برز:برنج برشته
برشته مرجوع:عدس برشته
پته کوئیی: کدو پخته
البته دو نوع کدو 
اسپیه کوئیی
چوئه کوئی
[۱/۱۳،‏ ۱۷:۵۵] #جانبرا_علیپور: سلام ودرود همه گله لی 
خمس وایم و وا یا با مثل شوره با 
چمه نظر در ایران باستان همه نوع نوئه رش یا نان‌ خورش با یا وا نوم داری

زبان تالشی _نوشتار۱۴۰۰_سری۴

واجه واج(واژه نامه تالشی):
زبان تالشی گویش ماسال
غذاهای ماسال
- سنگه نون (sənga nun)یا فطیره نون(fatira nun): نانی که روی سنگ کیلاکا چاله درست می شود.
- زرینه نون‌ (zarina nun)/ ووزه دیله نون (vuza dila nun): نان مغز دار که مغزش معجونی از گردو و ادویه جات معطر زیره و دارچین و هل و زردچوبه
است . 
- دوآش(du āš): آش دوغ

- شتَ آش (šəta āš): شیر برنج

- شت پلا(šətə pəlā)/ شت پله(šətə pəle)= شیر و پلو

- ترشَ آش (tərša āš) : آش ترش

- سورآو (surāv) = ماهیچه

- کوکو کواو (kuku kavāv ): فسنجان همراه با کوکوی گردو 

- بولبوئه قاتق(bulbua qātəq ): سبزی خوروش

- دیلَ مازو کواو(dila māzu kavav): کباب فیله گوساله

- قاتق (qātəq): خورشت

- ووزه نارَ قاتق (vuza năr qātəq)/ووزه نار/ ووزه قاتق / سیا قاتق : فسنجان

- ونجومه کواو (Vanjuma kavāv)/سیا -
ونجومه‌کواو( siyā vanjuma kavāv): بادمجان شکم پر
- ور دشاو(varə dəšāv): برف و دوشاب

- دشاو پلا ( dəšāv pəlā): پلو دوشاب

- ترشه کواو ( tərša kavāv): مرغ ترش

- سیا ونجومه تاره(siyā vanjuma tāra):میرزا قاسمی
مریم محسنی

[۱/۸،‏ ۱۸:۵۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود/زبان تالشی/نمین_عنبران
اشکنه:اویَه شولوو
هَلیسَه:حلیم
جٚز وٚز:جغول بغول
تورَه:نرگسی
چانگٚرو,چانگٚری:خاگینه
[۱/۸،‏ ۱۹:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال
دوه آش:اش دوغ،سبزیجات و دوغ محلی
ترشه آش: سبزیجات ،کمی برنج لوبیا یا نخود..با گوجه سبز ترش جنگلی
شا کوکو: فسنجان حاوی کشمش یا خرما بدون هسته کمی آرد و ادیه ها ،لای لواشی از زرده تخم مرغ
مَروه کوکو: خورد شده برگ گیاه مروه(باید آبش گرفته شود) ،ادویه جات و شکر.بیشتر بعد از بدنیا آمدن فرزند برای مادر تجویز می شود
ووزه کوکو: گردوی آسیاب و خمیری شده ،کمی ارد،تخم مرغ....
[۱/۸،‏ ۱۹:۵۳] #حسین_زاغی_ماسال: دَنگیه حلوا: آرد برنج برشته،شکر  آب شده،روغن ،داخل آن مغز گردو و ادویه ،و گیاهان خشک شده معطر اضافه می شود
[۱/۸،‏ ۲۱:۴۸] #سعید_بشری_ماسال: ضیابریه حلوا،
تَبَکه تونه حلوا، 
کا کا، بِرشته بِرز
[۱/۸،‏ ۲۳:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: ماست
دو
سوره
سسه پنیر
سوره پنیر
 خ رش
کیسه ماست
لوره
و.....
لطفا کامل کنید.
[۱/۹،‏ ۲:۲۰] #صادق_شیرزاد_ماسال: کرده کشی /krdakęšy  نوعی دنگیه حلواست که معمولا با دوشاب ساخته میشه و غذای کارگران که عمدتا از خلخال بودن  محسوب میشد
[۱/۹،‏ ۲:۲۲] #صادق_شیرزاد_ماسال: أگرده /Agrda حلوای گلوله ای شکل و گرد بود
[۱/۹،‏ ۷:۱۴] #فرنگیس_قلیزاده: زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده
چندنوع غذای ماسال
ترشه تاره:tərša târa=ترشه تره.
گزنه تاره: gazna târa=تره 
باگزنه تازه روییده شده باکره 
محلی وکمی خرده برنج  
می پزندکه بسیار خوشمزه 
وخاصیت دارویی هم دارد.

گیریه تاره:girya târa=تره 
ییلاقی که  به آن  شیرنه تاره: širina târa=
هم می گویند با کره می پزند
ازترشی استفاده نمی کنند.

سره ونجومه تاره:səra vanjuma târa=
املت گوجه فرنگی.

اباترییه آش:abâtariya âš=
آش شیرین وخوشمزه ای که  
به آن قلییه آش:qaliya âš=
هم  می گویند.
مرجوئه آش:marjua âš= آش عدس.
آوکشه پلا:âvkaš pəlâ=
پلوی آبکشیده.
دمییه پلا:damiya pəla=کته پلو.
باکله پلا:bâkle pəlâ=باقلی پلو.
مرجوئه پلا:marju pəlâ=
عدس پلو.
سیره لیوه قاتق:sira liva qâtəq=خوروش برگ سیر سرخ شده که به آن
 سیره قلییه:sira qliya= هم
 می گویند.
قیسییه قاتق:qaysiya qâtəpq=شیرین قورمه.
الویه قاتق: aluya qâtəq=آلو مسما
بلشه قاتق:bələša qâtəq=
 این خورش با گوشت ،دانه
انارترش وچوچاق سرخ شده 
درست می شود
اسم فارسی چوچاق شش 
شاخ واسم علمی آن زولنگ
 می باشد.
باکله قاتق:bâkle qâtəq= باقلا خورش
خیکاره سیاقاتق:xaykâra siyâ qâtəq=گردو را می سابند بارب انار می پزند
بدون گوشت داخلش کشمش 
وخرماوتخم مرغ می ریزند.

لپه قاتق:lapa qâtəq=خورش قیمه.

ترشه شامی:,têrša šâmi=
خورش شامی ترش وکمی
آبدار
کولی قورابیج:kuli qurâbin=
خورش فسنجانی که ماهی 
کوچک سرخ شده را در دم
 آخر توش می ریزند که وا  
نره تا تیغ ماهی قاطی
خورش نشه.
ماست ودندنه سا:mâst u dandana sâ=
بورانی ماست وخرفه.

ماست وچوندر:mâst u čavənder=
بورانی ماست وچغندر.

ماست واسبناج:mast u esbənâj=
بورانی ماست واسفناج.

فرنگیس قلیزاده
[۱/۹،‏ ۸:۴۸] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان و فرهیختگان گروه

*دربین بیشمار غذاهای محلی* 
*چند تا هم بنده یادم اومد*

*آوٓه تاره یا مژگه تاره*

*ترشه تاره*

*چاچٓ تاره*

*سیرابیج*

*نخودٓه آو*
نخود + دنبه گوسفند(چزلک)
که با برنج میخوردیم

*پلٍه پٍکٓرٓ آش*
انواع سبزی محلی و باقالی مازندرانی مواد تشکیل دهنده آن هستش، که قدیم مادر خدابیامرزم درست میکرد و رو برنج میریختیم و می‌خوردیم.

البته در محضر خانم محسنی و خانم قلی‌زاده از آشپزی گفتن 
زیره به کرمان بردنه.

*قسمتی از غذاهای تالش جنوبی*

*بیت الله صفری سیدآبادی* 🙏

زبان تالشی گویش ماسال
- دجون (dajun): مخلفات سر سفره
- سوزنده (suzanda)/ زرخینه (zarxina): مخلفات سر سفره مثل سیر و پیاز و سبزی و ترشی
- اوزون (uzun): مخلفات سر سفره
- دژر (dažar): مخلفات یا غذای مکمل به اینصورت که غذا کم است همراه یک غدای مکمل سرِهم ، مخلوط و خورده شود تا سیری حاصل شود.
- نوئرش (nuarəš): مخلفات پلو و هر نوع خورشت که با پلو صرف میشود.
- یتیمچه(yatimča): بادمجان ورقه : خوراک ساده ای از بادمجان سرخ شده و تخم مرغ و زردچوبه و فلفل 
- چخردمه (čəxərdəma): باقلا خوروش با اضافه کردن گوشت جوجه محلی و برگ سیر خرد شده.( پاچ باقلای سبز تازه )
چخرتمه هم میگوییم.
مریم محسنی

[۱/۹،‏ ۱۷:۰۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
زبان تالشی /نمین_عنبران
لَکَه تور:کاچی
گامو:کاچی ساده
شٚپانگَنَه:سیرابی
چَرَز:آجیل
گَوٚه چَرَز:تنقلات
[۱/۹،‏ ۱۷:۴۵] #مریم_محسنی: دجون مخلفات کلی است
دجون چه دارم بوئه سفره سر
ولی اگر کسی منظورش به سیر و پیاز باشه میگه زرخینه  یا سوزنده چه دارم سیری، پیازی، سوزی
[۱/۹،‏ ۱۷:۴۶] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان
«زرخٍنه»
یه سیر ، پیاز ، پیازچه، کوار (تره) و ترف ( ترب ).
میگیم.
گویش قسمتی از تالش جنوبی
صفری 🙏
[۱/۹،‏ ۱۹:۰۷] #انوش_نازیابی_فومن: سیر    ،،سیر
پیاز    ،،پیاز 
پیاز چه ،،،،،جوجه پیاز 
کوار    ،،،تره 
ترف ،،،،،ترب
[۱/۹،‏ ۱۹:۴۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
- آشپزخانه
در ساختمانها اتاقی بنام" دوئه کَه یا پیلًه کَه" که کف اتاق بطور افقی دو قسمت بود و این دو قسمت به وسیله یک چوب سطح صاف تقریبا کلفتی بنام پاچو از هم جدا می شد. قسمت بالایی پیله کَه بنام کفاینه سر یا پاچو به کفا محل نشیمن خانواده بود و قسمت پایینی بنام جیره سر یا پاچو به جیر‌ که آشپزخانه بود و کیلاکاچاله(kilākā čāla) یا آتشَ کیلاکا(ātaša kilākā) در آنجا که در مجاورت در ورودی اتاق بود ساخته می شد تا دود آتش از آنجا زود تر خارج شود. به اینصورت که یک فضای تقریبا یک و نیم در یک و نیم با گل و سنگ بصورت شومینه امروزی درست می کردند. در انتهای کیلاکا چاله هم‌ نونَ سنگ (nuna səng) یا نونَ سازه سنگ( nuna sāza səng) که از سنگ کوهی بود نصب می کردند و سطح صافی داشت که همزمان تقریباً سه نان روی آن می چسبید.
و بدین صورت پخت و پز توسط کدبانوی خانه در این آشپزخانه انجام میشد.
و از سطح بالای کیلاکا هم برای قرار دادن ظروف آشپزخانه استفاده می کردند.
کیلاکاچاله در خانه های قشلاقی یعنی "گیلونَ کَه" با سلیقه تر و در خانه های ییلاقی ساده تر ساخته می شد.
- ایزمه آتش(izəma ātaš ): آتش درست شده از هیزم
مریم محسنی
[۱/۹،‏ ۲۰:۰۵] #مریم_محسنی: سلام
به خانه های قدیمی نال و ستونَ کَه  و چینیَ هم می گفتند .
اون نال هست 
ولی چوب کف اتاق را پاچو می گفتند
[۱/۹،‏ ۲۰:۰۶] #مریم_محسنی: ژریسته یا ژرییه یعنی آسیب دیده یا له شده است
[۱/۹،‏ ۲۰:۰۷] #مریم_محسنی: دژر  به‌معنی سر هم کردن و مخلوط کردن و با هم استفاده کردن است.
[۱/۹،‏ ۲۰:۱۱] #مریم_محسنی: پسر بچه ها دو تا چوب گیره دار  
مثل گِرَکَه وارونه درست‌میکردند و پا روی آن‌می گذاشتند و با اون راه می رفتند و وسیله بازی آنها بود که به آن هم پاچو می گفتند
[۱/۹،‏ ۲۰:۱۳] #حسین_زاغی_ماسال: رَف:تاقچه
[۱/۹،‏ ۲۱:۴۳] #حسین_زاغی_ماسال: موچه پافله:پاپ کرون ذرت بو داده  که دانه آن در اثر حرارت شکافته میشود
[۱/۹،‏ ۲۲:۰۸] #بیت_اله_صفری_فومن: «پنبه کلا موچه»

دانه های ذرت بوداده ، پف فیل ، 

قسمتی از تالش جنوبی
[۱/۹،‏ ۲۲:۰۸] #کوهزاد: درود استاد محسنی

مابه   نال و ستون .. نالو سوکان ..
.
‌ میگیم
[۱/۹،‏ ۲۲:۵۸] #مریم_محسنی: آبرشته پنیر
[۱/۹،‏ ۲۲:۵۹] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال

- سیر داغ (sirdāq): از مخلفات است مغز گردوی سابیده و سیر له شده و بادمجان کبابی پوست گرفته له شده و سبزیجات معطر خصوصا چوچاق و آب انار ترش یا عصاره انار ترش (اناره راوه)و نمک و گلپر و فلفل سیاه. بیشتر از مخلفات باقلا خورشت است.

- مورغونه پته(murquna pata) : تخم مرغ پخته

- پته سیوزمینی (pata sivzamini ): سیب زمینی پخته

- ترشه تاره(tərša tāra)/واشه تاره(vāša tāra) : ترشِ تره. و تاره با انواع سبزی محلی مثل چاجه تاره(čāja tāra), گزنه تاره (gazna tāra).

- باکله قاتق (bākle qātəq): باقلا خورشت

- باکله پته (bākle pata): باقلا پخته

- باکله پلا (bākle pəlā): باقلا پلو

- باکله واویج ( bākle vāvij): باقلای مازندرانی بدون پوست دوم و سیر ریز شده و شوید مغز پخت و با نمک و زردچوبه و فلفل و روغن تفت داده شده که یک خورشت خشک و غیر آبکی است.

- سیرآویج(sirāvij): سیر برشته: برگ سیر و شوید و ادویه و تخم مرغ برشته در روغن .

- سیو زمینیَ کوکو (siv zaminiya kuku): کوکو سیب زمینی

- سوزی کوکو(savzi kuku): کوکو سبزی
مریم محسنی
[۱/۹،‏ ۲۳:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: آبرشته پنیر :
سسه پنیر سرخ شده
الان تو شهر های بزرگ پنیر کبابی و برشته یک غذا پرطرفدار است.

زبان تالشی گویش ماسال
- دیلَ مازو شامی(dila māzu šāmi):شامی با فیله گاو
- آبرشته مایی (ābrešta māyi): ماهی سرخ شده
- مایه کواو ( māya kavāv): کباب ماهی
- شیره قاتق (šira qātəq)/ قیسییَ قاتق( qaysiya qātəq): شیرین خورشت ، خورشت قیسی
- اشبیله کوکو (ašbila kuku):کوکوی اشبل
- ونجومه تاره.(vanjuma tāra)/ سره ونجومه تاره(səra vanjuma tāra) : خورشت گوجه، املت
- مورغونه دچاکن(murquna dačākən): نیمرو
مریم محسنی

زبان تالشی گویش ماسال
- دساگیر ( dasāgir) : بشقاب
- باخشاو (bāxšāv): بشقاب، مرسه باخشاو 
- آلتیه باخشاو(ālatiya bāxšăv): بشقاب لعابی 
- چینیه باخشاو (činiya bāxšāv): بشقاب چینی
- نیمچه ( nimča): پیشدستی
- داوری (dāvri)/ بولوت(bulut): دوری
- پاتیل (pātil)/ پاتیله(pātila): دیگ
-غزون qazun : دیگ ته پهن دهان تنگ از جنس مس
- غزونچه(xazunča):غزون کوچک
بادیه(bādiya): نوعی ظرف مسی
نره (nera): کوزه روغن‌گیری
مریم محسنی

[۱/۹،‏ ۱۹:۴۷] #مریم_محسنی: 
زبان تالشی گویش ماسال
- آشپزخانه
در ساختمانها اتاقی بنام" دوئه کَه یا پیلًه کَه" که کف اتاق بطور افقی دو قسمت بود و این دو قسمت به وسیله یک چوب سطح صاف تقریبا کلفتی بنام پاچو از هم جدا می شد. قسمت بالایی پیله کَه بنام کفاینه سر یا پاچو به کفا محل نشیمن خانواده بود و قسمت پایینی بنام جیره سر یا پاچو به جیر‌ که آشپزخانه بود و کیلاکاچاله(kilākā čāla) یا آتشَ کیلاکا(ātaša kilākā) در آنجا که در مجاورت در ورودی اتاق بود ساخته می شد تا دود آتش از آنجا زود تر خارج شود. به اینصورت که یک فضای تقریبا یک و نیم در یک و نیم با گل و سنگ بصورت شومینه امروزی درست می کردند. در انتهای کیلاکا چاله هم‌ نونَ سنگ (nuna səng) یا نونَ سازه سنگ( nuna sāza səng) که از سنگ کوهی بود نصب می کردند و سطح صافی داشت که همزمان تقریباً سه نان روی آن می چسبید.
و بدین صورت پخت و پز توسط کدبانوی خانه در این آشپزخانه انجام میشد.
و از سطح بالای کیلاکا هم برای قرار دادن ظروف آشپزخانه استفاده می کردند.
کیلاکاچاله در خانه های قشلاقی یعنی "گیلونَ کَه" با سلیقه تر و در خانه های ییلاقی ساده تر ساخته می شد.
- ایزمه آتش(izəma ātaš ): آتش درست شده از هیزم
مریم محسنی


#حجت_دامن_کش_منطقه_سیاهمزگی :
این دو سطح بالا و پایینی که  خانوم محسنی (در خصوص دوئه که  و پاچو  )فرمودند
 توسط *تخته کوبی(پَل ویدِرز)*  هم ایجاد میشه و قسمت با سطح بالا تر تخته کوبی شده است و سطح پایین تر *گلی (آلاوه)*
*کلَنگا چاله(کیلاکا چاله)* خارج از اتاق ها و روی *ایوان بالا یا پایین(تِره سر( کفا تِره سر/ جیره تِره سر)* هم وجود داشت زیراخروج دود ناشی از سوخت هیزم راحت تر بود.
*آتَشه کَه* : اتاق آتش ، مخصوص پخت و پز ، گرم کردن آب جهت استحمام ، دارای *نونه سازه سنگ*
که این اتاق دارای کلَنگا چاله(کیلاکا چاله)  میباشد.
*سالینگه/سه لینگه*: سه پایه آهنی جهت قرار دادن دیگ و ظرف
*ماشه*: ماشه ، انبر، گیره
*ایزم*: هیزم
*کفا کوتوم= کفا تِره سَر*
*بَریَه خله* =دریچه 
جهت تهویه ی هوا ، عبور نور ، خروج دود ، 
*دَرجَه*: (با سکون روی ر) = بَریه خله ، دریچه


[۱/۱۰،‏ ۵:۴۰] #مریم_محسنی: سلام

کیلاکا چاله روی ایوان در تابستانها و زمانهای گرم سال‌ استفاده میشد. تا اتاق برای نشستن خنک باشد و حتی از حیاط و در فضای باز برای آشپزی ها استفاده می شد.
[۱/۱۰،‏ ۸:۲۷] #سعید_بشری_ماسال: دولاب یا دولابچه: کمد یا گنجه داخل دیوار.
مینه که: اتاق یا اتاق های زیر بالا خانه.
تَلار: ؟
تلار بالاخونه: تلار و خانه چسبیده به آن. 
تَجر : ایوان
سونگ: گوشه اتاق
طاقچه: فرو رفتگی قسمت پنجره که در خانه های قدیمی بخاطر دیوار ضخیم، خیلی جا دار بود.
[۱/۱۰،‏ ۱۰:۲۹] #مریم_محسنی: پل ویدرز شما را ما می گوییم تونَ تخت که خانه های ییلاقی ما اینگونه است.
[۱/۱۰،‏ ۱۱:۰۵] #صادق_شیرزاد_ماسال:

پاچو بن / قسمت ابتدایی ورودی منزل تا جایی که چوب یا تخته ای قرار گرفته و معمولا از قسمت بالایی پست تر هم هست
و کیلاکا و تنور در دو گوشه این قسمت جاسازی میشد

[۱/۱۰،‏ ۰:۲۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی/نمین_عنبران
کٚرٚ:تخم ماهی
لَوَنگین،لَوَنگی:غذای شکم پر(مرغ،ماهی،اردک....)
پٚژَه:رشته محلی
پٚژَه پٚلو:رشته پلو
خاولو,خالو:حلوا
سِه گۊش:شیرینی سنتی گوش فیل
[۱/۱۰،‏ ۱۰:۱۳] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی  -  گویش آستارا 


شه آیم šəâym:  رفته ام 

باشیم bâšim : خواهم رفت 

بشم bəšəm :  بروم 

بشُم bəšom : ( اگر ) بروم 

آشیم âšim :  می رفتم 

شِدا بیم šedâ bim: داشتم می رفتم
[۱/۱۰،‏ ۱۱:۰۵] #صادق_شیرزاد_ماسال: دژر / دغژر نی وایم
یعنی بهم مخلوط کردن

دولاب رو ما شکاف هم میگیم
تلار / تالار: ایوان جلوی بالاخانه
در قدیم به قسمت دوبلکس خونه ها که عبارت بود از یک اتاق و ایوان " تلار بالاخونه" میگفتن
پایین تلاربالاخونه معمولا طویله بود و برای نگهداری دام و اکثرا اسب استفاده میشد

[۱/۱۰،‏ ۱۸:۲۳] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
- گوشتَ غلیه (gušta qalya): ماهیچه نمک سود
- سورآو (surāv): ماهیچه
- سوره مایی(sura māyi): ماهی شور
- لبایه مایی (labāya māyi): ماهی دودی
- کواو (kavāv ): کباب
- گوسندَ گوشتَ کواو( gusanda gušta kavāv): کباب گوشت گوسفند.
- گوسندَ گوشتَ شامی (gusanda gušta šāmi): شامی با گوشت گوسفند.
مریم محسنی
[۱/۱۰،‏ ۱۸:۲۸] #حسین_زاغی_ماسال: گوشت کبابی گوساله را معمولا از *کوتیل* یا کوهان گوساله انتخاب می کردند.
که دارای لایه های چربی همراه گوشت بود.
[۱/۱۰،‏ ۱۸:۲۹] #جانبرا_علیپور: سلام ودرود
په برشته گوشت نی استه
[۱/۱۰،‏ ۱۸:۳۱] #حسین_زاغی_ماسال: *په برشته گوشت*
زمانی که یخچال نبود،به مقدار زیاد درست می کردند،به دلیل خنکی داخل چاه آویزان می کردند.
[۱/۱۰،‏ ۱۸:۳۱] #حسین_زاغی_ماسال: هر دفعه مقداری جهت مصرف از  آن برمی داشتند
[۱/۱۰،‏ ۱۹:۴۴] #فرنگیس_قلیزاده: زبان تالشی گویش ماسال
فرنگیس قلیزاده

واویجکا:vâvikâ=واویشکا
غذای خوشمزه ای که با
گوشت گوسفند پیاز سرخ 
شده وبااضافه کردن رب
گوجه نمک وفلفل زردچوبه
درست می کنند

مایه قاتق؛:mâya qâtəq=
خورش ماهی 
یاقلیه مایی:qaliya mâyi
تیغ ماهیها را بعداز اینکه
باآب کمی روغن پخته شد
برمی دارند.ماهی پاک شده
راباسبزیجات ومعطروسیر
سرخ شده وبارب آلوچه
ونمک وفلفل روی شعله
کم می گذارند تادم بکشد
و جابیفتد

ویزیه دیله مایی:viza  dila mâhi=
ماهی شکم پور با گردو و
رب انار وانواع سبزیجات
معطرونمک وفلفل

اناره دونه واشبیل:ašbila vävij= واویج اشبل که با اشبل وروده دل
جگر ماهی سفید پیاز ودانه 
انار درست می شود

مای کواو=mâyi kavâv=
کباب ماهی قزل آلا یا ماهی
سفید را درنمک وفلفل و با
کمی زعفران می خوابانیم
بعد کباب کی کنیم 

گوسندوگاگوشته شامی:
gusan u gâ gušta šâmi=شامی گوشت گوسفند
وگاو.  گوشتها را باپیاز
چرخ یا باساتورو تخته
می کوبیم وبعد نمک وفلفل
زردچوبه وکمی هم سماق
بعدتخم مرغ  می ریزیم
وشامی بسیار خوشمزه ای
می شود

کویه تاره:kuya târa=
خورش کدو،اول کدو را
پخته وله می کنند وبعد
 گردوبامقدار کمی سبزی
معطروپیاز سابیده وبارب 
انارمثل فسنجان میپزند
نمک ودارچین کدو را اضافه
می کنند

سیر داغ:sir dâq= 
مغز گردو را باسیروبلش
همان چوچاق سابیده و
بهش آب انار ترش اضافه
می شودفلفل ونمک مقداری 
گلپرهم درآن می ریزند این 
سیر داغ مانند ماست غلیظ
می باشد 

کاله کواب:kâla kavâb=
بامجان را روی ذغال روشن
خوب کبابی می کنند وبعد
دانه انار را داخل تخته می
 سابند تا کاملا صاف ونرم 
شود وبعد گردو ،سیر و
چوچاق رامی سابنددرآخر
بامجان کبابی له شده ،نمک
وفلفل وگلپر همه را باهم
قاطی می کنند

یتیمچه:yatimča=نوعی 
خورش که بادمجان،گوجه
گوشت چرخ شده وسیر
رب گوجه  نمک وفلفل و
دارچین درست می شود

ترشه کواب:tərša kavâb=
کباب ترش
گوشت را خورد می کنند 
با مقداری گردوی سابیده 
وپیازو جعفری خرد شده 
وآب انارونمک وفلفل چند
ساعتی می خوابانند.بعد
کبابش می کنند
[۱/۱۰،‏ ۱۹:۵۶] #کوهزاد: درود بانو

ترشه کواو .‌ به  مرغ محلی سرخ شده با ربع گوجه و سیب زمینی سرخ شده درکنارش  را   

( ترشه کواو ) میگوییم  البته الان هم میگیم
[۱/۱۰،‏ ۲۰:۱۲] #فرنگیس_قلیزاده: درود برادر بزگوارم منظورم کباب ترش تابه ای
است نه ترش کباب مرغ 
بله مرغ راسرخ می کنند باآب نارنج و رب گوجه سرخ شده روی شعله کم می گذارند تادم بکشه بعد کنارش سیب زمینی سرخ شده می گذارند ترش کباب
مرغ را خانم محسنی نوشته بودند من ننوشتم
[۱/۱۰،‏ ۲۰:۱۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
تَرَوَز:سبزی
کَوار،کاوار:تره
زیئَلَه:شاهی
گِشنِی:گشنیز
تَئیف:ترب

[۱/۱۰،‏ ۲۰:۵۲] #فرنگیس_قلیزاده: زبان تالشی گویش ماسال

بولبو:bulb=سبزی
قاتقه بولبو:qâtəqa bulbu=سبزی
خورشی
گشنی:gašni=گشنیز
جفرری:jafari=جعفری
کوار:kavâr=تره
شمبه لوله:šamba lula=
شنبلیله
اسبناج:əsbənâj=اسفناج
چوندر:čavunder= چغندر

هردنه بولبو:hardena  bulbj=سبزی خوردن
سوزی:savziشاهی
پونو:punhنعناع
سوزه ریحون:savza rayhun= ریحان سبز

سیا ریحون:siyâ ryhun=
 ریحان سیاه
کوار :kavâr=تره
توروفچه:turuf ča=تربچه ترف:teraf= ترب

مرزه وترخون هم هست
فرنگیس قلیزاده
[۱/۱۰،‏ ۲۱:۱۹] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب

در منطقه ی ما 
مشخصا به« جعفری » میگیم «سوزی».
[۱/۱۰،‏ ۲۱:۲۱] #فرنگیس_قلیزاده: سلام نخیر سیفلی خودرو استه ترشه سیفلینه تاره
سازن ای تله سیفلی نی استه که تاره رابزم نشو
بما اسفناجی دونه بی باغی
کو دکرده تا پرا
[۱/۱۰،‏ ۲۱:۳۷] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
۱- وش (vaš)/ آتش(ātaš): آتش
۲- بولبو (bulbu): سبزی خورشتی
۳- گوزگره دلکه (guzgera dalake): گرفتار شدن
۴- گوزگره درنده(guzgera darande): گرفتار کردن
۵- نخش درزنه(naxšə darzəne): گلدوزی کردن روی پارچه
گردآورنده مریم محسنی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۵
۱-وور دکرده:vur dakarde=
عصبانی شدن وباحمله
شخص مقابل را فراری دادن

۲-پِخته:pexəte=دنبال کردن،
فراری دادن
۳-سودا:savdâ=خریدوسایل
روزمره زندگی،خریدوفروش.

۴-سیا زمه:siyâ zəma=
تاریکی هوا همراه باسرما
سیازکرمه:siyâ zəkərma=
تاریکی هوا توام باسرما

۵-سوز پژن:svəz pežan=
رنگ متمایل به سبز

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۶
۱-سره چاکن:sara čâkən=
آدم پررو وبی پروا.
۲-کونه درمه:kuna farme=
خسته شده،بیزار شده،ناتوان
شده.
۳-سربن کرده:sarə bən karde=زیروروک دن،بالا وپایین کرده،سروته کردن.

۴-دویاری وینده: davyâri vinde=
لحظه ای دیدن، عبوری دیدن
۵-زمه دیل:zama dil=دیل
زخمی،دل پر غصه.

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

#محمد_رضا_فدایی_ماسال 

درود دوستان شب و روزتان خوش 
غَلیَه Qalya نوعی کنسرو گوشت گوسفندی است .
پس از آنکه گوسفند ذبح میشود غیر از دل و قلوه و جگر ،  تمامی اعضای آن را خرد کرده در داخل دیگ بزرگی می ریزند و آن را خوب می پزند .
پس از پختن تمام استخوانهایش را از گوشت جدا کرده و دور می ریزند ( خاش پچین ) آنگاه گوشت پخته شده را همراه با روغن دمبه در داخل پوست گوسفند قرار میدهند و در فصل سرد سال ( معمولا زمستان ) هر وقت مقداری از آن گوشت منجمد همراه با چربی دمبه که مانع ورود هوا به داخل گوشت میشود را بر میدارد و در تابه می ریزند و با اندک تفت با پلو میخورند .
کنسرو سازان صنعتی با اقباس از همین شیوه دست به تولید کنسرو زده اند .
همچنانکه از دوک و چره ی متداول انسانهای قدیم  به نساجی دست یافته اند .
مهم غلیه یا دوک و چره نیست مهم اندیشه ی اولیه ای است که باید قدرش را دانست .
شاد باشید .

#علیرضا_پناهی_عنبران 
زبان تالشی/نمین-عنبران
چوچَه تورَه:اسفناج وحشی(آتریپلکس)
کۊن بوکلَه:اسفناج قرمز کیتن
دَلَه:علف ماست
گوسلی،گوسلو:گیاه ترشک
وَنَه:پاغازه(غازیانی)
پَسَه پالۊ:اسفناج وحشی
زوئَه بَه لَوَ:اسفناج باغی
رۊعَنَه تورَه:اسفناج وحشی(جنس آتریپلکس یا سلمکی)
شٚتلۊعَه تورَه:اسفناج کوهی
سالمَه تورَه:سلمک(سلمه تره)
پیشیکَه چانگ,پیشیکَه چانگٚر:اسفناج مالا بار
گامَه دۊئَه تورَه:سبزی سورل قرمز

[۱/۱۱،‏ ۱۰:۱۵] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
غذاهای ماسال
- کاکا (kākā): نوعی کلوچه خانگی باآرد گندم و برنج و تخم مرغ و شکر و مغز گردو و ادویه معطر است. یا آرد شیر و تخم مرغ و ادویه معطر.
- ماست پلا(māstə pəlā): ماست و‌ پلو 
- کیسه دو (kisa du): دوغ چکیده
- کالَ دو (kāla du): دوغ
- لور (lur): چکیده کردن آب پنیر حاصل از پنیر سازی 
- لورَ سوره(lura sura): لور نمک سود
- کیسه ماست (kisa māst): ماست چکیده 
مریم محسنی
[۱/۱۱،‏ ۱۴:۲۶] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
کاسه های آشپزخانه
*جام jām / تاس tās : کاسه*
۱- مرسَ جام (mərsa jām)/ مرسَ تاس (mərsa tās): کاسه مسی در اندازه های مختلف به اندازه حجمشون نام داشتند.
۲- ویسپینجه تاس (vispinja tās): کاسه با حجم سیصد گرم
۳- ای پینجا تاس (i pinjā tās) یا پینجا تاس(pinjā tās ): کاسه با حجم ششصد گرم.
۴- چارکَ تاس(čāraka tās): کاسه یک‌چارکی: چهار چارک یک من هفت کیلویی است. 
۵- مرسه تاسَ کته ( به جای لیوان آبخوردن امروزی استفاده می شد )
۶- دسَ شوره تاس (dasa šura tās): کاسه ای که آب می ریختند سر سفره می گذاشتند تا دستشان را بشورند
۷- سر شوره تاس(sara šura tās) یا جانَ شوره تاس(jāna šura tās) یا حمومَ تاس(hamuma tās): کاسه هایی که برای استحمام استفاده می شود.
۸- کونه داره جام (kuna dāra jām): کاسه مسی پایه دار
۹- سیمکا تاس (simkā tās)/ روئه تاس(rua tās): 
کاسه از جنس روی.
مریم محسنی
[۱/۱۱،‏ ۱۴:۵۹] #جانبرا_علیپور: درود موند مبن چیل تاس نی استا
[۱/۱۱،‏ ۱۵:۱۵] #فرنگیس_قلیزاده: زبان  تالشی گویش ماسال
فرنگیس  قلیزاده

شت:šətشیر
شته سر:sar šir=سرشیر
امریکا شتamrikâ šət=
شیرخشک
خشکه شتxəška šət=
شیرخشک

آمیین:âmiyan=مایع ماست

شته پالیده:šəta pâlida=
فرنی که  باشیر،شکروکره و
آرد برنج درست می شود

تره حلبا:tara halbâ=
حلوای نرمی که کمی از 
فرنی سفت تر است وبا
آرد گندم وروغن وشکر
هل ودارچین درست
میشود
ماما جکل:mâmâ jəkəl=
نیم دانه برنج را کته 
می پزندباگردوی سابیده
وشکر وبعضی ها هم با
نمک وفلفل میل می کنند

شیش انداز:šiš andâz=
باقلا وسیروشویدکه باهم
سرخ شدند زردچوبه ونمک
 تخم مرغ می ریزند
[۱/۱۱،‏ ۱۵:۵۳] #سعید_بشری_ماسال: نحوه پختن غذا. 
دچاکنده: تخم مرغ سرخ کردن
سِر آکرده : سرخ کردن
پَتِه : پختن
آب°رِشتِن: سرخ کردن و بو دادن غلات و نیز گوشت و دیگر غذا ها بر روی آتش.
[۱/۱۱،‏ ۱۶:۰۴] #جانبرا_علیپور: سلام..بله درسته
ای دیگ نی داریمون چه نوما چهار چیریه دیگ
[۱/۱۱،‏ ۱۶:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: زبان تالشی گویش ماسال

فرنگیس قلیزاده
روئه دلف:rua dalf= سطل
رویی
لاکه دلف:lâka dalf=سطل
پلاستیکی
لاک تشت:lâka tašt= تشت
پلاستکی
لاکه پرزن:lâka parzən=
آبکش پلاستیکی

لاکه سینی:laka sini=
سینی پلاستیکی 

لاکه آوتاوه:lâka âvtâva=
آفتابه پلاستیکی

لاکه قدره:lâka qadra=
کاسه پلاستیکی 
آوچینه ساک:âvčina sâk=
ساک نایلونی

[۱/۱۱،‏ ۱۶:۱۱] #فرنگیس_قلیزاده: زبان تالشی گویش ماسال

فرنگیس قلیزاده
روئه دلف:rua dalf= سطل رویی

لاکه دلف:lâka dalf=سطل
پلاستیکی
روئه دشت:rua tašt=
تشت رویی

لاک تشت:lâka tašt= تشت پلاستیکی

لاکه پرزن:lâka parzən=
آبکش پلاستیکی

لاکه سینی:laka sini=
سینی پلاستیکی 

لاکه آوتاوه:lâka âvtâva=
آفتابه پلاستیکی

لاکه قدره:lâka qadra=
کاسه پلاستیکی 
آوچینه ساک:âvčina sâk=
ساک نایلونی
[۱/۱۱،‏ ۱۷:۲۱] #حسین_زاغی_ماسال: *نیمچَه: پیش دستی
بشقاب کوچک

[۱/۱۲،‏ ۹:۰۶] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
تعدادی از سبزی های تارهtāra   یا ترشَ تاره tərša tāra 
 غذای محلی با سبزیهای بومی و وحشی به شرح زیر:
  تورک َ زوون ، سیفلی ، گزنه ، چینا ولگ ، دندانَ سا ، ترش َ واش ، وارنگ َ بو، خاک َ لیوه ،چاج
[۱/۱۲،‏ ۹:۰۷] #مریم_محسنی: تورکَ زوون turka zuvun: ترنگ زبانی
سیفلیsifli: ترشک
 گزنه gazna: گزنه
چیناولگ čināvəlg : اناریجه، انارجی
 دندانَ سا dandāna sā: خرفه
 ترش َ واشtərša vāš: ترش واش
 وارنگ َ بو vāranga bu : بادرنگبویه، بادرنحبویه
 خاک َ لیوه xāka liva: سلمه تره، سلمکی
 چاج čāj : چو واش ساقه سرخ ، سبزی اشکنه ساقه سرخ
پونو punu: نعناع
بلش bələš: چوچاق
خنش xənəš: بندپی،  نوعی پونه
خولی واش xulivāš:  نوعی پونه وحشی ، خالواش
 زارم zārəm: آب تره
کو سیر ku sir: سیر کوهی
اَلاف alāf: سیر کوهی، سیر وحشی، تره کوهی
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

[۱/۱۲،‏ ۱۴:۲۷] #جانبرا_علیپور: سلام‌ بانو محسنی خیلی عالی تره های تالشی را با تصویر گذاشتید ممنون در گویش گشت رودخان به پنیرک پنیره لیوه  گفته می‌شود البته پنیره لیوه ییلاقی خوراک دام است
[۱/۱۲،‏ ۱۴:۴۱] #حسین_زاغی_ماسال: البته،خشک شده برگ توت و گزنه،با گردو سابیده  و ادیه ها داخل دنگیه حلوا استفاده می کنند
[۱/۱۲،‏ ۱۸:۳۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
*گاگا جوجو*
*مژک*
*شلمبک*
*کَرَه گزنه*
[۱/۱۲،‏ ۱۸:۴۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
دۊنَه آش،دۊئینَه آش:آش دوغ
شٚتینَه آش:شیر برنج
اومَژینَه آش:آش عدس
تٚرشینَه آش:آش ترشی 
گۊژد اوو:آبگوشت
[۱/۱۲،‏ ۱۸:۴۹] #سعید_بشری_ماسال: در مقام تحقیر:
وَلِش آوی ساتَشا.
[۱/۱۲،‏ ۱۹:۱۷] #مریم_محسنی: مژگه mažgə : گندمک ، علف نخودی
سبزی ترش تره
زبان تالشی گویش ماسال
مریم محسنی

زبان تالشی_نوشتار زمستان۱۴۰۰_سری سوم

واجه واج(واژه نامه تالشی):
💢ڪاش دنیا طوری بود 
ڪه هیچکس به ڪسی نیاز نداشت
اونوقت آدمها مطمئن میشدن
ڪسی ڪه سراغشون رو میگیره
دوسشون داره نه کارشون🌺

[۱۲/۳۱،‏ ۲۰:۲۵] #بهنام_ن_ماسال:
 دیلم پی یا
 ام دنیا کو 
هیچ کس
هیچ کسی
 موحتاج مبیسته
انتکی 
هرکس آدمی داور و دیمه بای
ده چیه خوازی و  دس درازی را نییا
شایر یقین بکریر
 که 
اشته خاطرخوایی و اشته دوس داشته را 
اشته   دومله اومه و اشته داوره گرده

[۱۲/۳۱،‏ ۲۱:۳۲] #مریم_محسنی: 

مه پیه ام یکه دنیا دیله خلکون کو هیکسی دس تی مبوئو کسر کتایی مداره، اگم جیگایی کو سر بروره، دییرن ایکو اغلر بوبون که اوون نه خشئو چوون خونه اومه ، "دیل اگر"  مکرن
 چوون پول و مالی کو چم دارئو دیل دوستشه. دا بشا سرون دیله کو سر بروره.

Mə piya əm yakka dənyā dila xalkun ku hikasi das tey mabuu, kasrə kətāyi madārə,agam jigāyi ku sar barvarə, diyaren ay ku eqler bubun kə avun na xəšau čavun xune uma, dil agar makarən čavun pulu māli ku čem dārəu dil davastaša, dā bəšā sarun dila ku sar barvarə
مریم محسنی

[۱/۱،‏ ۵:۰۳] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
دلم میخواهد توی مردم این دنیای بزرگ فقیری نبود که اگر در جمعی حضور پیدا می کرد ، دیگران مطمئن می شدند که بخاطر آنها و دوستیشان شرکت کرده است و خیال نمی کردند چشم به پول و مال آنها دارد، تا او هم می توانست(بدون سوء ظن به وی) در جمع جماعت حاضر شود.

مه پیه ام یکه دنیا دیله خلکون کو هیکسی دس تی مبوئو کسر کتایی مداره، اگم جیگایی کو سر بروره، دییرن ایکو اغلر بوبون که اوون نه خشئو چوون خونه اومه ، دیل اگر مکرن چوون پولو مالی کو چم دارئو دیل دوستشه. دا اَ نی بشا سرون دیله کو سر بروره.

Mə piya əm yakka dənyā dila xalkun ku hikasi das tey mabuu, kasrə kətāyi madārə,agam jigāyi ku sar barvarə, diyaren ayku eqler bubun kə avun na xəšau čavun xune uma, dil agar makarən čavun pulu māli ku čem dārəu dil davastaša, dā a ni bəšā sarun dila ku sar barvarə
مریم محسنی
[۱/۱،‏ ۲۲:۱۶] #فرنگیس_قلیزاده: تالشی گویش ماسال
آرزودارم که همه مردم دنیای
 بزرگ وهمه آشنایان دور و
نزدیک ماهیچ وقت تهی 
دست نباشند آنقدر.داشته 
باشند که چشم ودلشان سیر 
باشدوازدیدن مال ثروت 
دیگران خوشحال باشند.
اگرهم روزی درکناردیگران
قرارگرفتندسرشان رابالا 
بگیرندتادیگران ازحضور
 آنها دوستی ومهربانی را
ببینند.نه که خیال کنند به
پول واموال آنها چشم
دوخته اند

ناجه دارم ام پیله  دنیا کو
گردی خلکن ،چمه آزونن و
آوندآرسن هیچی کسر کتایی
مدارن،هده بدارن که چوون
چم ودیم دنیا مال ومنالی
کوسیر بوبون و دییرون
مال ومنالی داشته خونه
دیلخش آبون.
اگم نی روزگاری دییرون
گردو داوره شینه موان
چمه پول ومالی کوچم
دارن وبوان چمه وینده
ودیلخشی خونه یا اومینه.


naja dârəm əm pilla dənyâ 
 ko gərdi xalken،čama âvend
ârasen hiči kasrə kətâyi madârən.
hada bədârən kə čavun čem u
dim dənyâ mâlu mənâli ku sir 
bubun u diyrun mâlu mənâli
dâšte xune dilxəš âbun.agam ni 
ruzəgâri diyarun gərd u  dâvra 
šina  mavân čama pulu u mâli ku
čem dârən u bəvân čama vinde
u dilxəši xune yâ umayna.
فرنگیس قلیزاده

[۱/۲،‏ ۱۱:۳۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود 🌹
زبان تالشی/نمین_عنبران
اوشٚم:کره ماه
مانگ:ماه تقویمی
گٚردَه اوشٚم:ماه بدر
گٚردَه مانگ:ماه کامل
اوشٚمِه زانگَل,اوشٚمِه زانگٚلۊل:نور و روشنایی ماه
[۱/۲،‏ ۱۱:۴۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
تالشی کرگانرودی،شمالی،کرینگان تبریز،گلین قیه تبریز،زازا ترکیه
کره ماه:اووشٚم,اوشٚم,اُشوم,اُوشوم,اوشما,اوشمَه,آشٚم
فارسی باستان/آییشم
[۱/۲،‏ ۱۱:۴۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی جنوبی،مرکزی/منگ،مانگ
[۱/۲،‏ ۱۲:۴۴] #فرنگیس_قلیزاده: منگ:mang=ماه
منگه تاو:manga tâv=مهتاب
مانگ:mâng= ماه
مانگه تاو: mângatâv=
مهتاب
[۱/۲،‏ ۱۵:۵۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
به نظر مانگه تاو به معنی روشنایی مهتاب باشه
مانگ : ماه
تاو: تابیدن ، روشنایی
مانگه تاو: روشنایی مهتاب ، نور ماه

[۱/۲،‏ ۱۶:۳۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود 
اَتاویئه
تاوِه
.....
تابیدن

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی 
تابیدن:
آتاوِه
آتاوِن
تاوِه
تاوِن

تاو: حرارت، شدت ، گرما، تابیدن

[۱/۲،‏ ۱۶:۳۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود دوستان واژه ورم کردن به زبان تالشی گویش منطقه خودتان ؟🙏🌹
[۱/۲،‏ ۱۶:۳۲] #حسین_زاغی_ماسال: فُو آکردشه=ورم کرده
[۱/۲،‏ ۱۶:۴۰] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان.

ورم = ایما

البته «فو» دو تا معنی داره
که کمی به توضیح نیاز داره.
مثلاً کسی که صورتش باد کرده و ورم داشته  باشه 
ما میگیم 
«فو» آکرده شٓه.

ولی جاهای دیگه اگه ورم داشته باشه، میگیم «ایما» کرده شه.

فو برای دمیدن  هم بکار میبریم.

پسنه فو دکه و...


برای نفرین هم بکار برده میشه.
فو آکری ته ایلهی دارم.

گویش قسمتی از مناطق تالش جنوبی
🙏🙏🙏
[۱/۲،‏ ۱۶:۴۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: واژه پَندَمِه در گویش جنوبی کاربرد دارد
[۱/۲،‏ ۱۶:۴۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: بمعانی ورم کردن
[۱/۲،‏ ۱۶:۵۲] #حسین_زاغی_ماسال: ایما=ورم
فُو=شرح حالت ورم،باد کرده

[۱/۲،‏ ۱۷:۲۵] #مریم_محسنی: این کلمات برای ورم در معانی مختلف در ماسال وجود دارد
ورم: 
ایما، فو، پف. چف. چفه. پافتره. اوفه.فج. فندیل. فجو فندیل

ورم کردن:
 پندمیه. پندمیسته. ایما کرده یا دکرده. فوآکرده. چف دکرده. چفه دکرده. فج آکرده. فندیل آکرده. فجو فندیل آکرده. پف دکرده .اوفه ورده. پافتره کرده
[۱/۲،‏ ۱۸:۰۱] #مریم_محسنی: گوزه = ورم
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۰] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
گوزه به معنی روده و احشای شکم هست
مثلا میگن ؛ 
چه گوزه بَکشیره
یعنی انقد بهش فشار اوردی که روده و احشای شکمش از ما تحت زد بیرون
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۳] #مریم_محسنی: گوزه = ورم، روده، کوچک ( برای تحقیر)
چمه‌گوزه پف زیر چشم
گوزه برمه. روده در آمده
فلانیه گوزه = فلانی کوچک
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۵] #مریم_محسنی: گوره = جوجه تیغی
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۵] #مریم_محسنی: تی داره گوره. = جوجه تیغی خاردار
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: *گورًه*
ورم کردگی موضعی،معمولا در حالت گورَه محل ورم کرده سفت است.
محل گوره محدود است.
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۸] #بیت_اله_صفری_فومن: گودٓه = ورم
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۸] #بیت_اله_صفری_فومن: گورٓه= جوجه تیغی
[۱/۲،‏ ۱۸:۱۹] #مریم_محسنی: ما گوِر gəver داریم = ورم غده ای سفت شده 
گور گور  غده های برجسته کنار هم‌
[۱/۲،‏ ۱۸:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: گود یا گودَه،اگر اشتباه نکنم،به غدد لنفاوی حیوانات می گن،که بعد از قصابی هنگام تمیز کردن گوشت از آن جدا می کنند.
[۱/۲،‏ ۱۸:۲۰] #مریم_محسنی: منگه گوره
[۱/۲،‏ ۱۸:۲۱] #مریم_محسنی: ما ودت یا ودد می گوییم
[۱/۲،‏ ۱۸:۲۳] #مریم_محسنی: چه دسی ایما کرده برق نشته واتشونه ودته
[۱/۲،‏ ۱۸:۲۵] #مریم_محسنی: دستش ورم کرده عکس گرفتند گفتند غده خوش خیمه
[۱/۲،‏ ۱۸:۳۱] #مریم_محسنی: ما به گیج و آرام  بنگbang می گوییم
[۱/۲،‏ ۱۸:۳۱] #مریم_محسنی: فلانی بنگه وای بنگه دونه هردشه
[۱/۲،‏ ۱۸:۳۲] #حسین_زاغی_ماسال: بَنگ=خمار و خواب الود
[۱/۲،‏ ۱۸:۳۴] #بیت_اله_صفری_فومن: «دٓنگ» « ور »
به آدم گیج و خمار و خواب آلود میگیم.
[۱/۲،‏ ۱۸:۴۱] #حسین_زاغی_ماسال: ووئند ،خستگی و کوفتگی بعد از کار یا همون *وُروش* نمیشه؟
[۱/۲،‏ ۱۸:۴۵] #فرنگیس_قلیزاده: واند میشه بیحال خواب آلود،مست وبیحال
[۱/۲،‏ ۱۸:۴۷] #مریم_محسنی: ووروش خستگی بدنی بیشتر
ووئند خستگی فکری
[۱/۲،‏ ۱۹:۲۷] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: تالشی جنوبی _ منطقه ی سیاهمزگی
گوده:
ورم، توده،برجستگی غده مانند، غده ، گلوله مانند
وَره گوده : گلوله برفی
گله گوده: گلوله گِلی ، مُشته ی گِل
[۱/۲،‏ ۱۹:۳۶] #مریم_محسنی: گولَّه.  Gulla= گولِِّه = وره گوله= یک مشت برف گرد شده
ای گوله خمیر= یک گوله خمیر
گندهgənda = گولِِّه = گیله گنده یا ای گنده گیل= یه گوله یا یک مشت گل گرد شده
کوتو kutuگیله کوتو= یک تکه گل خشک


#صبا :
این واژه با هم بکار برده می شوند
فووفندیل 
الهی فو وفندیل آکری 
 چف وایما. بکری
  پف وپیله 
 چه دیم پری پف وپیله دکرد ه 

 فَج/Fagaَ ناله.ضجه . 
صبا

[۱/۲،‏ ۲۲:۰۹] #بهنام_ن_ماسال:
 درمورد واژه 
گوزه 
بنظرم گوزه یعنی  آنچه در درون  بدن  وجود دارد  روده و سایر محتویات 
چه گوزه برمه یعنی محتویات داخل بدنش بیرون زد  
حتی شما اگر یک اسباب بازی داشته باشی و  بر اثر اتفاقی محتویات داخلش بیرون بزنه
میگن چه گوزه برمه
 درمورد واژه ی وند vənd 
گمان میکنم معنای ولو شدن پس از خستگی داشته  باشد
البته 
برام جالبه که ریشه اینکلمه از کجاست
و
چطور به خستگی ارتباط دارد!!

[۱/۲،‏ ۲۲:۱۴] #مریم_محسنی: 
بله روئه پسیسته معادل پاره شدن روده است
[۱/۲،‏ ۲۲:۱۴] #بهنام_ن_ماسال: 
 بله  خانوم محسنی
معنای دوم کلمه وند = گودی آب را  وند می گویند
که البته میتواند گرداب فرم هم نباشد 
در واقع وند یعنی عمیق

[۱/۲،‏ ۲۲:۱۶] #مریم_محسنی:
 عمیق = دول
[۱/۲،‏ ۲۲:۳۶] #فرنگیس_قلیزاده: واند ،وئند میشه بیحال
خواب آلود
من بار ها بزرگترها شنیدم
که می گفتند ام خردن اورو
تَوش کرده بیحاله وئنده آبه
[۱/۲،‏ ۲۲:۳۶] #مریم_محسنی:
 ونده هم‌ میگوییم
[۱/۲،‏ ۲۲:۴۳] #مریم_محسنی: 
ووئند = پکر، افسرده، گرفته، بیحال
[۱/۲،‏ ۲۲:۴۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: کلمه ووئند Voand کاربردهای مختلفی داره و  همه این مواردی که دوستان اشاره کردن رو شامل میشه
سست و کسل بودن همراه با گیجی رو ووئند میگن
[۱/۲،‏ ۲۲:۵۰] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
دول هم فقط مربوط به رودخانه نیست 
دول به هرجای فرو رفته و کسل مانند میگن
سیاهدول
خرفه دول
[۱/۲،‏ ۲۲:۵۲] #مریم_محسنی: 
ام خلا باغچه کی گوزه برمه کرده
اینجا مترادف با وشکندهvəškənda به معنای بهم زدن و زیر و رو کردن هست
[۱/۲،‏ ۲۲:۵۴] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 اگه  وشکنده با برون اومه ی خلا از باغچه بوبو 
اینه وان گوزه برمه
یا وان
کی خلا باغچه گوزه برورده
[۱/۲،‏ ۲۲:۵۶] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 بله
فرو رفتگی زیاد بو دول
[۱/۲،‏ ۲۳:۰۲] #کوهزاد: 
دوروت اوستاد

دول و دولچه .. نی دارم
پینجه زار اشته جیف ده نه
شیره بازار  شاید
  دولی  چاکندیره
[۱/۲،‏ ۲۳:۰۶] #حسین_زاغی_ماسال: 
درود
بنظر میرسد ،
*گوزه*
اصلاحی است،که برای موجودات زنده ای که اجزای داخلی بدن (شکم) از بدنش بیرون زده باشد.به اون حالت گوزه برمه می گویند.
ولی برای سایر موارد ،که مشابه این حالت باشه هم کاربرد دارد.
مثال های که دوستان فرمودند.
[۱/۲،‏ ۲۳:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: میگه تو بقچه را گوزه برمه کردی،یعنی بقچه را مثل کسی یا جانوری که گوزه برمه شده،کردی

[۱/۲،‏ ۲۳:۲۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود شببتون بخیر🙏🌹
گَلَه وۊنَه آستووَ:ستاره ناهید(زهره),ستاره چوپان
ریشه واژه:گَلَه وۊن در زبان تالشی شمالی به معنی گله بان می باشد و گَلَه وۊنَه آستووَ یعنی ستاره چوپان
ناهید(زهره)روشنترین سیاره منظومه شمسی است که رویت آن با توجه به موقعیت آن در مدار خورشید،تنها صبح زود و ابتدای غروب ممکن است.به همان دلیل است که اغلب آن ستاره صبح یا ستاره غروب می نامند .اروپایی ها به آن ستاره چوپان می گویند چون هنگام بردن گله به چرا یا آوردن آن دیده میشود .
[۱/۳،‏ ۰:۰۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: آ وند/...  بارکن
دوند/ ببند
جیوند/ جیبند/ آویزان کن
[۱/۳،‏ ۰:۵۳] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: دول : دامنه شیب داره همراه با فرو رفتگی دامنه ی جنگل
[۱/۳،‏ ۱۲:۱۰] #جانبرا_علیپور: 
سلام ودرود 
تایه : علف چری بکر وآماده ی چرا
سون : علف چری کاملا چریده شده 
اناسون : علف چری که هنوز دام نچریده 

[۱/۳،‏ ۱۲:۴۴] #جانبرا_علیپور: سلام ودرود  درسته اما در فومن یکدنده و لجوج اناسون نیست
[۱/۳،‏ ۱۲:۵۰] #فرنگیس_قلیزاده: درود
گویش ماسال
سون:sun= داغان، ازبین برده شده،سوخته و چیزی باقی نمانده

انه سو:ana su=چراگاه قرق شده چریدن نشده،
یک دنده، لجوج هم معنی
می دهد
 نزونوم ام خردن چیرا هنته انه سو برمه
نمی دانم چرا این بچه
اینقدر لجوج و یکدنده شده

[۱/۳،‏ ۱۵:۲۸] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: تالشی جنوبی _ منطقه ی سیاهمزگی
سوته : سوخته ، قسمت بی درخت و علف ، و نیز ته دیگ
 اَنه مَس : لجوج ، کسی که خود را به نشنیدن میزند
مَسیار: آدم حرف گوش میکند
[۱/۳،‏ ۱۶:۳۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: تایه علف تازه رسیده ای است  که در مراتع روئیده است و کاملا برای چرا آماده است... 
انه سو به علفزاری یا باغی گفته میشود که هنـوز مورد چرا قرار نگرفته است
ودر منطقه ما « سو»«سون» کمتر استعمال میشه

بله مثلا وقتی میگیم اسبی جفتکینه ای سون کردشه
یعنی اسب با جفتک اورا سوزاند
اینجا سوزاندن به معنای شدت ضربه است

[۱/۴،‏ ۰:۲۲] #انوش_نازیابی_فومن: سو ،،روشنایی 
به کلمات وصل بشه معانیش عوش میش 
سونه ،سوتوشه سو کره 
سو نکره 
سوتاله 
سو برا 
سو له ،جایگاهی که خاکستر میریختن 
سونو ،می سوزاند 
سو لو پول ، پره ریز شالی 
سو کوله ،خذچروس 
سونگه ، کوشه اخر اطلق یا جا 
سونبور ،زالو 
پس با قرار داده حرفی دیگر مضمون عوش میشو 
گستر دگی به این میگن
[۱/۴،‏ ۰:۲۳] #انوش_نازیابی_فومن: سوکوله ،خروس
[۱/۴،‏ ۰:۴۸] #حسین_زاغی_ماسال: *سوتال*
برهنه ،لخت،بی چیز و بی بضاعت
*تال*
ساقه رونده،در گیاهان پیچکی.که معمولا کم برگ یا بی برگ هستند.
 از بعضی از آنها به دلیل استحکام به جای طناب هم هم استفاده می شود.بخصوص در ساخت مکان‌های موقتی
[۱/۴،‏ ۱:۰۱] #جانبرا_علیپور: البته نامواژه سوتوم در آستارا واسالم و ‌‌وداریم
[۱/۴،‏ ۱:۰۱] #جانبرا_علیپور: سوتومه ژیه ...سوتومه پشت
[۱/۴،‏ ۱:۰۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: سوتال به سیاهی زیاد هم میگن
هنته یه سیا سوتال
سوتال معنی سوختگی زیادهم میده 
هنته سیسته ک سوتال آبه

تال همان گیاه پیچک هست که گل شیپوری سفید رنگ دارد، برگش هم بسیار نازک و شبیه برگ توت تازه هست
[۱/۴،‏ ۱:۰۵] #ضیا_طرقدار: درود ..  

نام ، سوتوم ، در کل منطقه تالش وجود دارد.. 
در آستارا هم در چند روستا هست .‌ 

سوتوم،  مکانی بالاتر از جنگل است که هوا بسیار سرد می شود و دیگر جنگل نیست و سنگ و صخره و مرتع و کوه وجود دارد .
[۱/۴،‏ ۱:۰۸] #جانبرا_علیپور: درود بر شما سپاسگزارم بله خبر دارم که در آستارا هم سوتوم داریم 
سوتوم به جایی بین جنگل وبند گفته می‌شود جاهایی که تک و توک درخت دارد
[۱/۴،‏ ۸:۰۶] #مریم_محسنی: سون کردهsun karde = سون بهsun be به معنی شکنجه کردن ( شدن)، داغان کردن(شدن)،نابود کردن (شدن)
ریشه اش از سوته sute و سیستهsiste است ولی با شدت بیشتر که اثر سوزاندن و سوختنش از سوته بیشتر است.مثال:
- ته گتشونه ته سون کرن
- ایشون گته خولتونک دکرده، سون کرده، برمه جغ نیاره کرده
- ته بیگرن ته سون کرن ته پسونون
- دشت و دومن اوسال تاووستونی سون به
- اشته دده اومه هرزم ته سون بکره اشته جانی ویگره
- روزگاری امه سون کرده 
- اَوِن هم دنیا کو سون بینه
و کلکله سون kəlkəla sun سوختن و نابودیش یک درجه از سون هم بیشتر است به معنی خاکستر شدن
چه که سیسته کلکله سون به

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۱
۱-دگرا دگراهرده: dagrâ dagrâ hrde
گیج و منگ بودن، تلو تلو
خوردن
۲-دل:گیاهان هرز خارهای
زیادی که محوطه ای را
پوشانده ومزاحم باشند.

۳-دمنده:damande=
گیر کردن،ماندن
۴-دگتمه:dagetama=
به روی خود انداختم،
مرحمی روی زخمی گذاشتم،
بار وبنه ای بستم
۵-دگنگینه برده:dagêngina barde
بازور واجبار بردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانا واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۲
۱-دَوَل دوئه:daval due=گل
زدن،دنبال نخود سیاه فرستادن
۲-دمه رس:dama ras=
حرف نشنو ،نادان
۳-کله نِنوئه:kalla nenue=
سرنگذاشتن،تسلیم نشدن

۴-دَشور:dašur=چیزی را
از رو شستن
۵-رستفا به:rəstəfâ be=
رسوا شدن،بی آبرو شدن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۳
۱-موجیل:mujil=موخوره

۲-ممیج:memij=کشمش

۳-موچه وچه:muča vača=
جوجه گنجشک
۴-نخه:nəxa=نخود
پوته نخه:puta nəxa=
نخود برشته ترد شده
۵-وپشاونده:vipšâvənde=
پوشاندن،پنهان کردن،

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده

و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۳۷۴
۱-دساموجه:dasâmuje=
نشسته بادست روی زمین
دنبال چیزی گشتن.

۲-گیجه لالا:gija lâllâ=به
دور خود چرخیدن
۳-رونده:runde=راندن،
دورکردن
۴-بورون:burun=بران،
دورکن
۵-آسیسته: âsiste=خسته
شدن،مانده شدن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vjenameh_taleshi

#زبان_گویش_ماسال_زلیخا_صبا
دگرا : تلو تلو راه رفتن 
 کینه لی ویندمه دگرا هری مجی

دَ گَنَگ : زور واجبار
 چده کاره ترسه دگنگینه بی ای کو کار ویگرَ م

دَ گتمَه : به روی خود انداختم
 زیرشو خیلی سردا د"گِله لف دَگِتمه 
 
 دَل : گیاهان هرز وخار وخاشاکی که صحن حیاط. ومحوطه را پوشانده 
  تاووستونه بر وسر دلی پیگته 

 دَوَل :  چم وفن و گمراه کردن طرف مقابل 
 اِی دَولیینه چه دورو راست آبه 

 منبع کتاب فرهنگ استاد فرامرز مسرور ماسالی

تالشی گویش ماسال
دلم میخواهد توی مردم این دنیای خیلی بزرگ فقیری نبود. که اگر در جمعی حضور پیدا می کرد ، دیگران مطمئن می شدند که بخاطر آنها و دوستیشان شرکت کرده است و خیال نمی کردند چشم به پول و مال آنها دارد، تا او هم می توانست(بدون سوء ظن به وی) در جمع جماعت حاضر شود.

مه پییه ام یکه پیلّه دنیا دیله خلکون کو هیکسی دس تی مبوئو کسر کتایی (کتاغی) مداره، اگم جیگایی کو سر بروره، دییرن ایکو اغلر بوبون که اوون نه خشئو چوون خونه اومه، دیل اگر مکرن چوون پولو مالی کو چم دارئو دیل دوستشه. دا بشا سرون دیله کو سر بروره.

Mə piya əm yakka pilla dənyā dila xalkun ku hikasi das tey mabuu, kasrə kətāyi(kətāqi) madārə,agam jigāyi ku sar barvarə, diyaren ayku eqler bubun kə avun na xəšau čavun xune uma, dil agar makarən čavun pulu māli ku čem dārəu dil davastaša, dā bəšā sarun dila ku sar barvarə (rāst ākarə)
مریم محسنی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_زلیخا_صبا

دَ گنج. یا چخ وناره :   Dagənj   ناله ریز همرا ه با تکان وکشیدن دست وپا در نوزادان
  خردن خاوی کو دَگنج درییه 

 دَ گاردن :  Dagardən/متغیر شدن ودگرگون شدن
 برامه دگاردندشه اشتن دَده نشناسه 
 
 دَلا دَلا :DalaDala
 هده سفره سر دلا دلا کردشه چه مک ِومو. همه سفر ه دَبه 
 تکان دادن برای ریختن چیزی 

دقه ژر :Degazar: دق مرگ. دق در جگر ومردن از غصه 

 بیچاره ژنک لی اشتن خردنون دس دره دقه ژر به 

دَشکِن ودَریز. :    Daškədarizبدو بیرا گفتن
 هنته را مجی زمین وزمونی دَشکِن ودریز کری 

منبع کتاب فرهنگ روانشاد استادفرامرز مسرور ماسالی

#واژگان_مرتبط_با_پخت_و_پز

[۱/۵،‏ ۱۸:۳۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود 😍🌹
زبان تالشی/نمین_عنبران
پِنجَه کَش:بربری
تووارد:نان ساجی
زِرِن:نان محلی( تالشان)
[۱/۶،‏ ۲۲:۰۱] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال
خَیکاره:ماهی تابه
پاتیل:قابلمه
واگیره:قاب دستمال
کَچه:قاشق
نالبعکی:نعلبکی
ماشه:انبر ذغال
تَبَک:سینی چوبی
سه لینگه:سه پایه فلزی برای پخت غذا
چَمچه:کفگیر
سُوته:ته دیگ
مَجمع:سینی فلزی


[۱/۶،‏ ۲۲:۲۸] #بهنام_ن_ماسال: ماماجکل:نوعی غذا از ترکیب برنج شکر و گردو
[۱/۶،‏ ۲۲:۳۰] #حسین_زاغی_ماسال: جکل: شلتوکی که از حالت شیری خارج شده ولی هنوز به برنج کامل و سفت تبدیل نشده
[۱/۶،‏ ۲۲:۴۱] #سعید_بشری_ماسال: ونجومه تاره: املت
واشه تاره: نوعی نان خورش که از گیاهان محلی و تخم مرغ تهیه می‌شود 
سیا قاتق: فسنجان
[۱/۶،‏ ۲۲:۴۲] #حسین_زاغی_ماسال: *پپلَکیه*
باد کردی بر اثر جذب اب
*چیکیل*
ذغال شعله ور،یا گر گرفته
[۱/۶،‏ ۲۲:۴۵] #سعید_بشری_ماسال: ما میگیم
آولِکیسته: خیس خوردن
[۱/۶،‏ ۲۲:۴۷] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- دساگیر ( dasāgir) : بشقاب
- نیمچه ( nimča): پیشدستی
- داوری (dāvri): دوری
- باخشاو (bāxšāv): بشقاب، مرسه باخشاو 
- آلتیه باخشاو(ālatiya bāxšăv): بشقاب لعابی 
- چینیه باخشاو (činiya bāxšāv): بشقاب چینی
- پاتیل (pātil): دیگ
-غزون qazun : دیگ ته پهن دهان تنگ از جنس مس
- غزونچه(xazunča):غزون کوچک
بادیه(bādiya): نوعی ظرف مسی
نره (nera): کوزه روغن‌گیری
مریم‌محسنی

زبان تالشی گویش ماسال
- تاوه tāva / سیا تاوه (siyā tāva)/ گیله تاوه(gila tāva ): تابه ای از جنس گل برای برشته کردن برنج و عدس (مرجو) و گندم و سویا( پشمه نوخود) 
- سیا آوتاوه (siyā āvtāva): کتری چدنی برای جوش آوردن‌ آب برای چای بود.
- خیکاره (xaykāra): ماهیتابه
- مرسه خیکاره(mərsa xaykāra): ماهی تابه مسی
- سیمکا (simkā): رویی، از جنس روی
- سیمکا پاتیل (simka pātil): دیگ از جنس روی
- سیمکا خیکاره(simka xaykāra): تابه از جنس روی
- فوگاردن(fugārdən): دیگ از جنس روی که دهانه اش گشادتر از تهش است و در پوش بلندی دارد.
- آوخوری( āvxuri): لیوان
- غدره qadra):کاسه
- چوئه کچه (čua kača): قاشق چوبی
- کچه (kača) :قاشق
- پیلّه کچه(pilla kača): قاشق بزرگ
- کچه‌چنگال (kača čangāl): قاشق چنگال
- آسون کچه(āsun kača):کفگیر ، کفگیر آهنی
- کترا (katrā): کفگیر
- چمچه(čamča): ملاقه
مریم محسنی

زبان تالشی گویش ماسال
- مشته سنگ(məšta səng)= دسَ سنگ(dasa səng)= سنگ گردی به اندازه یک‌مشت که در کنار رودخانه ها پیدا می شود و با آن برای سابیدن مغزگردو و سبزی استفاده میشود .
- گوشتَ کو (gušta ku)= تخته ساطور ، یک ظرف تقریبا شبیه سینی، مستطیل شکل یاگرد درست شده از چوب است که در آن مغزگردوی سابیده ( یاره ووزyāra vuz) و سبزی سابیده (یاره سوزیyāra savzi ) و سبزی خرد شده(اینجنده سوزیinjanda savzi، اینجنده بولبو injanda bulbu) با استفاده از مشته سنگ برای سابیدن و غیمه کش برای خرد کردن تهیه می شود. 
مشته سنگ و غیمه کش و گوشته کو کار آسیاب برقی و چرخ گوشت مدرن را انجام می دهند 
- غیمه کش(qəyma kaš) :ساطور برای خرد کردن سبزی و تهیه گوشت چرخ کرده (کوئه گوشتkua gušt) در داخل گوشتَ کو است.
- دیبک دسته (dibak dasta)/ دیوک دسته(divak dasta ) :هاون چوبی را دیبک یا دیوک و بکوب آهنی دسته نام دارد. که کار خردکن برقی و آسیاب برقی مدرن را انجام می دهند.
- قندَ لاکه (qanda lāka): ظرف چوبی شبیه یک‌کاسه ولی دارای برجستگی برآمده در وسط که قند را رویش قرار داده و با قندشکن می شکنند.
- قندَچاکن( qanda čākən): قندشکن وسیله ای آهنی شبیه تیشه که قند را با آن‌ می شکنند.
- چاکنده قند (čākənda qand): قند شکسته
مریم محسنی

[۱/۷،‏ ۱:۱۵] #حسین_زاغی_ماسال: پَرزن : آبکش
بسک: سیخ
زَرده جوئه:زرد چوبه
گرمالت:فلفل سیاه
قنده لاکه: ظرف چوبی شبیه گوشته کو ،داخل آن قند خورد می کردند.
قنده چاکن: ابزاری فلزی که یک طرف آن شبیه تیشه،طرف دیگر شبیه کله چکش بود.با آن داخل قنده لاکه قند خورد می کردند.
[۱/۷،‏ ۱:۴۱] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی _گویش_ماسال
فرنگیس قلیزاده

پیروا نون:pirvânun=نان بربری
لباش:lbâš=نان لولش
ویزه دیله نون:vezadila nun=
نان زرین محلی
خیکاره نون: xaykâra nun=
نان تابه ای
سنگه نون:sənga nun= بجای
تنور کنار تکه سنگی صاف
آتش روشن می کنند تا داغ 
شود وبد آتشررا کنار می زنند
سنگ را پاک می کنند ونان
را به سنگ می چسبانند
تا بپزد
خاکه جیکره نون:xâka jikra nun=
ذغال خاک گرم آتشدان
را کنار می زنند وبعد نان روی
خاک داغ می گذارند وبعد 
روی آنرا باخاک وذغال داغ 
می پوشانندوبعداز پخته شدن 
برمیدارندپاکش می کنند.
البته بعضی ها بااین نان خاکه
خسه نان xâka xəsa nunهم می گویند
برزه آرده نونه کته:bərza ârda nuna kəta=نان آرد برنجی کوچک
که روی ذغال می پختند 
که البته دیگه الان کسی
آن نان برنجی را نمی پزد
[۱/۷،‏ ۱۰:۱۴] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال. 
- تاوه tāva / سیا تاوه (siyā tāva)/ گیله تاوه(gila tāva ): تابه ای از جنس گل برای برشته کردن برنج و عدس (مرجو) و گندم و سویا( پشمه نوخود) 
- سیا آوتاوه (siyā āvtāva): کتری چدنی برای جوش آوردن‌ آب برای چای بود.
- خیکاره (xaykāra): ماهیتابه
- مرسه خیکاره(mərsa xaykāra): ماهی تابه مسی
- روئه خیکاره (rua xaykāra): ماهی تابه از جنس روی
- فوگاردن(fugārdən): دیگ از جنس روی که دهانه اش گشادتر از تهش است و در پوش بلندی دارد.
- آوخوری( āvxuri): لیوان
- غدره (qadra):کاسه
- تاس (tās) کاسه بزرگ از مس یا روی
- چوئه کچه (čua kača): قاشق چوبی
- کچه (kača) :قاشق
- پیلّه کچه(pilla kača): قاشق بزرگ
- کچه‌چنگال (kača čangāl): قاشق چنگال
- آسون کچه(āsun kača):کفگیر ، کفگیر آهنی
- روئه آسون کچه(rua āsun kača): کفگیر از جنس روی
مریم محسنی
[۱/۷،‏ ۱۰:۴۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود و عرض ادب خدمت دوستان و اساتید محترم🌹
زبان تالشی/نمین_عنبران
غَزَن:دیگ
غَزَنچَه:دیگچه
تیان:قابلمه مسی
تیانچَه:قابلمه مسی کوچک
بۊدیئَه:قابلمه سفالی
تۊمچَه:قابلمه کوچک از هر جنسی
دیزَه:ظرف دیزی
[۱/۷،‏ ۱۰:۴۲] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
فرنگیس قلیزاده
کترا:katrâ= کفیر
مرسه کترا: mərsa katrâ=
کفگیر مسی
روئه کترا:rua katrâ=کفگیر رویی
آ‌و خوری:âvxuri=لیوان
تونگی:tungi=پارچ آب
بولوت:bulut:دیس
کارده:kârda=کارد آشپزخانه
چوقو:čaqu=چاقوی ریز میوه خوری
قیمه کش:qayma kaš=ساتور
گوشته کو:gušta ku=تخته گوشت کوبی
مشته سنگ یادسه سنگ: məšta səng gâ dasa səng=سنگ گردی که دردست جا
می گیرد وباآن برای سابیدن مغز گرده و
وسبزیجات استفاده می کنند که
 هفنگ دسته:hafang dasta=هاون. ودسته
آهنی که باآن ادویه گردو وخیلی چیز هارامی کوبند. که الان جای آنهاراآسیاب برقی گرفته
البته قدیما به هاون چوبی دیبک دسته:dibak dasta= هم می گفتند
فوگاردنه پاتیل:fugârdəna pâti=
دیگ کته پزی به شکلی  است که دهانه اش کمی ازتهش بزرگتره ودرپوش گودش باعثگ
بالا آمدن ودم کشیدن کته می شود 
خیکاره:xaykâra=ماهی تابه
مرسه خیکاره:mərsa xaukâra=تابه مس
سیمکه خیکاره:simka=تابه رویی
مرسه مجمه:mərsa majma=
سینی بزرگ 
مرسه چیری:čiri=ظرف مسی که برای
آب ودوشیدن شیرگاو
استفاده می کنند
سیمکه سینی: simka sini=سینی رویی
دیزه:diza=ظرفی که مثل 
قزون ته پهن وهانه تنگ 
تری دارد برای پختن خورش
ازآن استفاده میکنند
دیزه دونوع دارد
 مرسه دیزه:،mərss diza=
ظرف خورشت مسی
گیله دیزه:gila diza= ظرف
خورش گلی که بیشتر از آن
برای پختن باقلا خورش
وفسنجان استفاده می کنند
نیمکه گوله:nimeka gula
کوزه نمک
نیمکدون:nimekdun=
نمکدان
قدره:qdra:کاسه
ادوئه جا:adua jâ=
جای ادویه
سمابروقوری :samâbar u quri=
سماوروقوری
ایستکام:Eİstəkâm=استکان
منقال وبسک:manqâl u bəsk=
سیخ ومنقل کباب
چایه پرزنčäya parzən=
تفاله گیر چای ،چایی صاف کن
پتار: petâr=رنده
پلا پرزن:pəlâ parzên=
سبدآبکش برنج
لب تخته دساگیر:labtaxts dasâgir= بشقاب تخت غذا خوری که تهش گود نیست
کچه:kača=قاشق غذاخوری
چایه کچه :čâya kača=
قاشق چای خوری
موروا هره کچه:muravâ hara kača=قاشق مرباخوری
سیاترشییه گولهsiyâ təršiya gula =
کوزه رب انار سیاه شده
ایسبیه ترشییه گوله:Eİsbiya təšiya gula
کوزه ترشی آلوچه که رنگ
 روشنی  داردمی پزند در
انواع خورشتها به عنوان
چاشنی استفاده می کنند
بخاطررنگ روشنش  ترشی
سفید می گویند
صافه پاره:sâfa para=
پارچه نرم وتمیزی که باآن
ظرفهارا پاک می کنند
شالیکیه پاره:šâlikiya pâra=
پارچه ای که برای تمیز کردن
آشپزخانه استفاده می شود
فرنگیس قلیزاده

[۱/۷،‏ ۱:۱۰] #محمد_رضا_فدایی: زبان تالشی ، گویش بعضی از نقاط تالش جنوبی 
۱- شپل ( Šəpəl ) زمین باتلاقی 
۲- د سر و د مک ( Dəsarudəmək )
دو جاگو ، دو بهم زن .
۳- سَرَه هَر ( Sarahar ) وراج 
۴- دزده چِم
 ( Dəzda čem )
چشم چران .
۵- غلازه چم
 ( Qlāza čem )
چشم آتشین .
۶- ایسپییه چم 
( Eispiya čem )
پر رو .

محمدرضافدائی ( مولوم )
[۱/۷،‏ ۱:۱۶] #جانبرا_علیپور: سلام استاد فدایی ..سوره چم 
چشم شور
[۱/۷،‏ ۱:۱۷] #حسین_زاغی_ماسال: تریه چم : تیز بین
[۱/۷،‏ ۴:۰۷] کاظم دلیری: هَش٘تَرا چنه وان؟
[۱/۷،‏ ۶:۰۶] #محمد_رضا_فدایی: کاظم جان درود 
تالار و بالاخانه را که دیده ای 
بالا خانه دو درب دارد 
یکی به شرق و یکی به تالار و جنوب 
از تالار به درب شرقی بالاخانه راه نفر رویی است که به آن غلام گردش و یا به گویش تالشها هشتَرا یعنی راهی که به سمت هشی ( آفتاب ) است گفته میشود
[۱/۷،‏ ۶:۰۸] #محمد_رضا_فدایی: شرق رو و یا راهی که به سمت شرق و خورشید است 👍


[۱/۷،‏ ۱۳:۲۳] #بهنام_ن_ماسال: سلام
از پدرم که در تلار بالا خانه بزرگ شده 
پرسیدم 
میگه به اون درب شرقی تلار ما 
غلام گردش میگوییم
هشترا
 به  پشت بام روی  ایوان  میگن

[۱/۷،‏ ۲۲:۱۵] #صادق_شیرزاد_ماسال: هشته را
هشترا
هشیرا
عبارتست از دریچه ای که در قسمت شرقی سربندی برا ورود روشنایی و نور آفتاب به پشت بام ایجاد میشود


#زلیخا_صبا:
سلام. بادرود به شما اولا و استاد  گروه شما 
 با اجاز ه ازهمان اساتید. وشما
ما هشترا. به پشت بام که از تلار راه دارد البته نه خانه هایی که. پوشش سقفشان از کاه وکلش است بلکه خانه های لته سر وحلبه سر قدیمی که به پشت بامشان هشترا می گفتند واین واژه حتی درفرهنگ روانشاد مسرور هم نیست.
  از تلار ویا از وسط خانه های قدیمی پله می خورد با دریچه ای به پشت بام راه داشت که به آن هشترا می گفتند.


#مریم_محسنی :
خانم قلیزاده میگوید هشته را همان محراب است و معنیش به تالشی هشته را یعنی" رایی هشته شونه " یعنی "راهی گذاشته اند " که مخصوص خانه های لت سر  و حلب سر  است. خانه های کلشه سر هشته را ندارد .

#انوش_نازیابی_فومن :
هشته ،،،،،گذاشته 
را ،،،،،،همان راه 
کذاشته را 
در محل ما حتا به راهای باریک هم میگیم هشته را 
راهی باز گذاشته 
واین در راپله پشت بام مربوط میشد

[۱/۷،‏ ۱۳:۴۵] #حسین_زاغی_ماسال: درود
*نقل دون*
ما بیشتر به ظرف های درب دار شیشه ای می گفتیم.
[۱/۷،‏ ۱۳:۴۷] #حسین_زاغی_ماسال: کَفچو:دِفرمه شدن،از حالت اولیه خارج شدن
[۱/۷،‏ ۱۴:۰۸] #مریم_محسنی: نوقولدون nuquldun ظرف بزرگ شیشه ای در دار برای نگهداری انواع ترشی و خوراکیهای در حد زیاد استفاده می شود.
[۱/۷،‏ ۱۷:۰۹] #مریم_محسنی: زبان تالشی گویش ماسال
- تاوه tāva / سیا تاوه (siyā tāva)/ گیله تاوه(gila tāva ): تابه ای از جنس گل برای برشته کردن برنج و عدس (مرجو) و گندم و سویا( پشمه نوخود) 
- سیا آوتاوه (siyā āvtāva): کتری چدنی برای جوش آوردن‌ آب برای چای بود.
- خیکاره (xaykāra): ماهیتابه
- مرسه خیکاره(mərsa xaykāra): ماهی تابه مسی
- سیمکا (simkā): رویی، از جنس روی
- سیمکا پاتیل (simka pātil): دیگ از جنس روی
- سیمکا خیکاره(simka xaykāra): تابه از جنس روی
- فوگاردن(fugārdən): دیگ از جنس روی که دهانه اش گشادتر از تهش است و در پوش بلندی دارد.
- آوخوری( āvxuri): لیوان
- غدره qadra):کاسه
- چوئه کچه (čua kača): قاشق چوبی
- کچه (kača) :قاشق
- پیلّه کچه(pilla kača): قاشق بزرگ
- کچه‌چنگال (kača čangāl): قاشق چنگال
- آسون کچه(āsun kača):کفگیر ، کفگیر آهنی
- کترا (katrā): کفگیر
- چمچه(čamča): ملاقه
مریم محسنی
[۱/۷،‏ ۱۸:۴۴] #حسین_زاغی_ماسال: *کفگیر*
*کفچه*
*چمچه*
دارای دو قسمت ،سری و دسته می باشد.
کاربرد هر سه اسامی بالا برای گرفتن کف روی غذای در حال پخت می باشد.
به همین دلیل کفه ها باید سوراخ دار باشد.
سوراخهای که آب غذای در حال  پخت از آن عبور نموده ولی کف نمی تواند عبور نماید.
[۱/۷،‏ ۱۸:۴۸] #حسین_زاغی_ماسال: *ملاقه*
*ملاغه*
دارای سری گود بوده  که از آن برای هم زدن،یا جابجایی مقداری از غذای استفاده می گردد.
کاربردش برای غذاهای ابگی مثل خورشت ها و اش ها .....می باشد.
[۱/۷،‏ ۱۸:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: *کترا*
گودی قابل ملاحظه ای ندارد،بیشتر برای غذاهای سفت یا جامد تر استفاده می شود.
مثل پلو ها .....

#مریم_محسنی:
کترا:کفگیر
چمچه:ملاقه

[۱/۷،‏ ۱۹:۲۲] #صادق_شیرزاد_ماسال: ارادتمندیمه پیله براجان
چمچه و ملاغه/ ملاقه؛ تون دوله و چه کار امه که آوه کیه چیون اینه پیگرن و دکرن و کفگیر و کترا تون صاف و هموار و حتی خل خل استه که ویشتر خشکه چیون را بکار شو

زبان تالشی_نوشتار زمستا ۱۴۰۰_سری دوم

واجه واج(واژه نامه تالشی):
ناصر االدین شاه زمون. پیله ئن و سیاسیه مِردِن. به خاطر ام کِه اشتن اخلاصی به شاه  نشون بدین که چده چه نوکری لیاقتی دارن. شین شاه آشپج خونه و خدمه شیار سیا ونجوم پوست آکرین.و باشقاوون داوره دچینین. و ام کاری جوری  وماقه یی انجوم  دَین کِه وختی شاه به آشپج خونه سرژنی و اوون بیوینی 
بادمجان دور قاب چین از آن موقع مثل شده  است 
 آگاردن صبا

واحد های اندازه گیری وزن در ایران قدیم

یک من = 3 کیلو
ری = 4 من
خروار = 100 من
چارک = یک چهارم من
سیر = یک دهم چارک = یک چهلم من 
مثقال = یک شانزدهم سیر
قیراط = یک بیست و سوم مثقال
نخود = یک بیست و چهارم مثقال
گندم = یک چهارم نخود

واحد های اندازه گیری طول در ایران قدیم 

یک ذرع = 104 سانتیمتر
چارک = یک چهارم ذرع
گره = یک چهارم چارک = یک شانزدهم ذرع
بهر = یک دوم گره = یک هشتم چارک = یک سی و دوم ذرع
فرسخ = 6000 ذرع
اندازه گیری با دست (اَرَج / ارش)

برای اندازه گیری چیزهای بزرگتر، از فاصله بین آرنج تا انگشتانش استفاده کرده و این اندازه را اَرَج یا ارَش نامید.

ذراع
واحد قدیم برای طول که به اندازه از آرنج تا سر انگشتان مرد بوده است.

@Ancient_factt  ™️

[۱۲/۲۸،‏ ۰:۲۰] #مرتضی_وطن_دوست: واژه پیچ( пич ) در زبان روسی به معنی «هلو» هستش.
به بخاری در زبان روسی нагреватель (ناگرواتل) گفته میشه.
 البته در زبان تالشی منطقه ما به بخاری «پیچ» گفته میشه که بعضا با تلفظ (پوچ) ادا میشه.
با سپاس🙏
 منظورم منطقه تالش مرکزی (کرگانرود) هستش.
[۱۲/۲۸،‏ ۰:۳۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود و سپاس
ایزٚمَه پیچ:بخاری هیزمی
ناتَه پیچ:بخاری نفتی
پیچ:بخاری
این واژه پیچ در بین ترکان کشور آذربایجان و تات ها هم رایجه
[۱۲/۲۸،‏ ۰:۵۲] #سعید_بشری_ماسال: سلام،
قسمتی از تعریف های ارائه شده در لغت نامه دهخدا در مورد پیچ:
| بخاری . قسمی
 بخاری آهنین . بخاری که از آهن یا چدن و کاشی و امثال آن سازند.

[۱۲/۲۸،‏ ۱۷:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: ناصرالدین شاه دورنَدَه ،یولون ایئَن سیاسی خالکون ،اشتان فَر نشون دوئه رو ایئَن نوکتی رو بَه پودوشوه  گورَه،اَشین بَه شاه اشقابی ،بِنَه کولفتون بودومجونون لو اَکین و چَه آشه ایئن غیله قابی گردو دَئَچئنین،ژگو ام کو کاردَبین کی شاه بَه اشقابه رسه ساآتی اوون اَویندی ایئَن چوون کارد کو بَوه رو به چش اَچی
ام سخان (بودومجونه قابی گردو )چَییو (چَ واخته کو ماندَه
[۱۲/۲۸،‏ ۱۹:۵۷] #فرنگیس_قلیزاده: ناصرالدین شا دورونی کو
چه پیلن وسیاسییَه ریجالن
خاین اشتن ایرادت ومحیبتی
شاه آویناین شین چه آشپج
 خونه کودمونین کولفتون 
شیوار کارکرین ها کوسیا
ونجوم پوست آکرین وآشه
دساگیروقاتقه دساگیرون
داوره کو دچینین ام کاری
وختی انجوم دَین که شا
خای اشتن آشپج خونه
سرکشی بکری دااوون بوینی،
بیلاخره ایجوری اشتن خاش
آلیسی خاین شا آویناین
مثل:بادمجان دورقاب چی
هه داوره. کو منده

 آگاردن :فرنگیس قلیزاده
[۱۲/۲۸،‏ ۲۰:۱۹] #حسین_زاغی_ماسال: ناصرالدین شاه دوره کو ،چه دور و بری آدمن که ویشترشون هم  رئیس و اشترا یکه آدمی استینا (خیلی هم روکه آدمی نینا)،زونین شاه غذا هرده موقع ،آشپجخونه سر ژنه.
روکته زوتر شین آشپجخونه ،
سیاه ونجوم پوست آکرین، آشه بشقاو و خورشه بشقاوی ک نوکرون شاه را نوئه شونا،چمون دوره کو پوست آکرده ونجومون دچینین.
خاین بواین ک امه نی نوکرون شوار ،شاه را خدمت دریمونه. تا انتکه شاه پیش کو، آشتن شیرین آکرین. 
ام مثله گله
*بادمجان دور قاب چین*
از اموقع هنته پس منده.

#زلیخا_صبا_ماسال :
ناصر االدین شاه زمون. پیله ئن و سیاسیه مِردِن. به خاطر ام کِه اشتن اخلاصی به شاه  نشون بدین که چده چه نوکری لیاقتی دارن. شین شاه آشپج خونه و خدمه شیار سیا ونجوم پوست آکرین.و باشقاوون داوره دچینین. و ام کاری جوری  وماقه یی انجوم  دَین کِه وختی شاه به آشپج خونه سرژنی و اوون بیوینی 
بادمجان دور قاب چین از آن موقع مثل شده  است 
 آگاردن صبا

#بهنام_ن_ماسال :
ناصرالدین شاه 
داورانی را
پیله و یاله  داولتیه آدمن
وقتی خواین اشتن شاه وری کو شیریناکرین
شین  چِه پله په یَه موزیرون وری کو 
 پا مونین و اوون نه 
سیاونجوم پوستاکرین و نورشون قداره، داورَه دچینین
دا شاه اوون بیوینی و بوای امن چده مرا پش و راست آبون و چده اشتن زمت دن!

همی خونه بعدازنی مَثَل به و 
وان:
فلان کس 
"بادامجان دوره قاپ چینه"

دار آگَردَه غورورینَه 
واشینَه واتشَه :
 تْه آسیستَه نیرَه هَدَه 
 تْه شون پا پٍکَرْدَه؟ 
واشی جَواو دُوئه:
 تَوَرﮐْﻪ تْه کو گینَه
و تْه دَوْرْدْشَه وِیرها 
بی کْه اَز دییَرون کو
هَرم و تْه اْشتَنی کو!

dâr âgarda qururina vašina vâtəša tə âsista nira hada tə šun pâ pekarda?vâši javâv dua: tavar k tə ku gina  u tə davərdəša virhâ bi k az diyru ku hrəm u tə əštani ku!


درخت باغرور به علف
گفت:تو از لکد مال شدن
خسته نشدی؟
علف گفت:تبر که خوردی
می فهمی که من ازدیگران
می خورم وتواز خودی!

#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده

و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

[۱۲/۲۸،‏ ۲۳:۱۹] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی- گویش آستارا 

کی یَه kiya : اجاق ، اجاق خوراک پزی ، مکان خوراک پختن . 

پاته pâte:  پختن 

آپات âpât: پزنده،  آشپز ، کسی که خوراک می پزد.
[۱۲/۲۸،‏ ۲۳:۳۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
ایئَن،او:و(مثال:رضا و علی/رضا ایئن علی/رضا و علی)
اَپات:آشپز
پات پیش:آشپزی
پاتِه:پختن
اِشقاب:آشپزخانه(برخی به کابینت میگن)
کیئَه:اجاق
کیئَه لۊن:اجاق صحرایی
دود کش اجاق سنتی:بِخٚه
پیلَتَه:چراغ خوراک پزی پریموس

همراهان گرامی تالش زبان
با سلام
استفاده از محتویات این کانال رایگان بوده 
و برای استفاده از محتویات کانال نیاز به  ذکر منبع نیست
از مطالب استفاده کنید 
و در گروه ها و کانال هایتان پخش کنید

با آرزوی حفظ و احیای کهن واژه های زبان تالشی

گروه واجه واج

https://t.me/vajenameh_taleshi

#کاظم_میرزایی:
 کمی تالشی بنویسم و بوا بمس بکرم
 خیلی چمه تالشن پینج شنبه تتیل استینه و اشتن که و زندگی کم و کسری رسن و خانواده کمک کرن تا صبا جمه بشان بر و سرائی بشون، و هوا خوری، 

پیشنهاد کرم، 
جمه صب بیزن، ماشینی آماده آکرن، 

خرد و خراک و سوا بکرن، 
راه دلکن بشن شومه په و ما ور ،
چوون سرد و گرمی رسیرونه، 
چوون که و بر و سرا دروف آروف کردرونه، 
ناهاری چوون پلو نوش جان بکرن ،

 اگر واتشونه خان بشون اشتن امواتی سر بژنن، اوون ببرن و بدزنی آراسنن که و آگردن شومه زندگی سر، 

ام محیبتی شومه پیله ترون کو دریغ مکرن، 

کسانی که چوون په و ما به رحمت خدا شینه، 
روانشون شاد و یادشون گرامی ببو، 

عمر با عزت بدارن و عاقبت بخیر ببن ایشالله 

ارادتمند کاظم میرزائی گسکره ای

[۱۲/۲۹،‏ ۹:۵۹] #بیت_اله_صفری_فومن: «داستان بادمجان دور قاب چین»

واتشونه: ناصرالدین شا زمونه،رسما که ای روزی خاص حوکومتی یاله آدمن یندی داوره جم آبین.
وزیر و وکیل و امیر گته دا باغه بون و ملیجک، 
( ناصرالدین شا سیاونجومی وییر خش داری)
درباری آدمن آشپجی کو سر در نورین ،بما هر کسی دوست داری که اشتنی نیشون بده و پادشا آئی بیوینه 
 ناهاری ماقه که بی ،درباری آدمن د تا جرگه آبین ای تا جرگه 
اشتن زونو سری نشین و سیا ونجومی پوست آکرین و ای جرگه نی ، وختی سیا ونجوم پجییٓه بی ، دیقت و حفصله نه باشاقاب و قدره قاتوقی داوره دچینین دا پادشا بیوینه و خشش با و چی بٓه چی ائون آده...

عبدالله مستوفی نیویشته :
از اشتن ایله عکس ویندمه که صدر اعظم و دییرن کرا سیا ونجوم پوست آکرن...
دوکتور فورویه ( پادشا شخصیه، دوکتور) هم نیویشته شه:
اعلی حضرت من دوت کردشا که  آشپجی جشنی کو حوضور بدارم.
از نی قوبیل کردمه شیمه و چن گله سیا ونجوم پوست آکردمه و سعی کریم دیقتینه انجوم بدم.
ای دفا ملیجک زاهار آمنده
سیاونجومی که دوکتوری پوست آکرده ، نجسته چون موسلمون نییه!!!
شا اندیفه نگته ، بما ملیجکی دٓدٓه ( محمد خان) خواستشه ، پادشا ور خش حتمتی بکر، اومه و هر چی سیا ونجوم که از پوست آکردما، همه گله جم آکردشه و چقوئه تکه نه ایله ایله سیفا آکردشه....

واتشونه که هه ماقه دو به
چاپلوسه آدمون نه وان:

«بادمجان دور قاب چین»
🖕
برداشت آزاد از اینترنت با کمی جابجایی.

بیت الله صفری سیدآبادی 🙏

مَسَرونه وان بادمجان قاب چین ؟ 
زونه چنته بَه امی واتشون؟
قَجَری ایومی کو ناصور شایی استا که چه راسته نوم ناصرالدین شایا، چه داوره کو ای سر ناکسه کتن که چه داولتی ادمونو، ولتی سرکَردَئون دیله دریناو هَی نَه مندینا، زونین که سیا ونجوم چه نفسه، دِ ای آزونوستشونا که چنته بی چه نرمه رگون دس بوئرن، چه دس دیلی آبرده را خاشه آلیسی کرین، چه اومه وختی شین چه عمبارتی پلاپِه جیگاکو، چه کارَ کَرونو ها آدمون شوار تیلیف پرآکرین کار کرین، جینشین سیا ونجوم پوست آکرین ای پِین، رچ آکرین چه غاتغه غدران تفی کو دچینین دا بشاین انتکه چه دیلی بخرین و چه عقلی بدزدین، چه سری گول آکرن، وازیو دورو و دَوَل دوئه نه ای بنماین که امه ته نَه خشیمونَو چمه پرمه نفسیره، اشتنمون اشته را کو نوئه، انجوره یکه پادشایی سری کو خاک دکرین، دا چه خزینه بژنینو ولَتی ای چکی پتارین. ام گف ها کو پس منده که سیا ونجومی نه یکه پیله پادشایی وازی دَین. پادشاه هنجوره کارن چه سری و چه نومی سری شون خاک دکرده دا آخر دنیا چه بی عقله کارون نه ای دس بازار آگرن چه مخسره کردکارون وا آوا کرن. چِه هنجوره کارون را مردکی هه داوره کو مندا چه نوم میرزا رضایا که ام شا ویداشتشه کشتشه. اَی شون دپرسه مگه انوشیروانی شواره چاکَ شایی داری چه کشته پسو بوئری شا بسازی، ژندره ای کشتره، واتشه از فقط خایم خشکه کنگولَ بی ووجودَ داری که چه بنی کو هزار جوره جیر بنکیه حیوونن گرد آبینه پپرچینمو اوون پخساونیم که کردمه. امی نی زونه که پیشتر ام بی عقله شا چاک وزیری داری که چه نوم امیر کبیرا چه زما نی استا چه خا داریسته، هشتشا اَی ویدارین. رفق دا شایم ایرانی تارخَ کیتاوون بوخونم چمه نازینه ایرانی بشناسم . چمه ولتی آودونی را جان بنیم. 
مریم محسنی

[۱۲/۲۹،‏ ۱۴:۲۹] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: 
درود
پرز= بِایست
ام فعلی مصدر چه؟
[۱۲/۲۹،‏ ۱۵:۳۸] #سعید_بشری_ماسال:
 سلام 
فکر کنم 
پِریشته
باشه.
[۱۲/۲۹،‏ ۱۵:۴۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 درود بر شما و همه کوشندگان نستوه و بزرگوار گروه واجه‌واج
مصدر فعل امر "پرز" میشه "پریشته/ perište"
و این "پریشته" قاعدتا باید شکل کوتاه "پرایشته/ پرایشتن" (per-ište یا per-išten ) باشه. 
و این "پرایشته/ پرایشتن" شکل پیشوندی مصدر ساده "ایشته/ ایشتن" است. 
پرز، شکل کوتاه شده "پرایز" باید باشه. به بیانی دیگر پرز/ پرایز، از مصدر پیشوندی "پرایشته/ پرایشتن" ساخته شده و "بیز (ب+ ایز)" ماسالی از مصدر ساده "ایشته/ ایشتن".
[۱۲/۲۹،‏ ۱۵:۵۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 *مصدر پیشوندی:* 
پرایشتن > پرایشته > پریشته
 *بن مضارع مصدر پیشوندی:* 
پرایز > پریز > پرز
 *فعل امر مصدر پیشوندی (دوم شخص مفرد):* 
پرایز > پریز > پرز
 *مصدر ساده:* 
ایشتن > ایشته
 *بن مضارع مصدر ساده:* 
ایز 
 *فعل امر مصدر ساده (دوم شخص مفرد):* 
ب + ایز > بایز > بیز

[۱۲/۲۸،‏ ۲۳:۳۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: دوستان متن های زیر را به تالشی بگن🌹
بدبخت شدم
شاد کردی
جا میشم
من اضافه ام
فرصت نده
برای چه زندگی می کنم
بر روی چشم
[۱۲/۲۹،‏ ۰:۰۸] #مرتضی_وطن_دوست: به ترتیب و به زبان تالشی بخش مرکزی:
بدبخت اوبیم
شا بکرد
وره ببیم. وره بگتیم
از اضافُیم
فرصت مدَه
چیچی یو-یم کو زیندگی بکرد؟
[۱۲/۲۹،‏ ۰:۳۰] ‏ +98 936 896 9936 ‏: سلام عز اطلاعات زیادی ندارم 
ولی امع انتع وایم

بدبخت آبیمع
شاد اکردرع
جا بوم    جا گِرم
ایضافیئمع
امان مدع     مالت مدع
چع واسی زندگی دریمع
چمی رو    چمون سر
[۱۲/۳۰،‏ ۰:۱۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بر دوستان شبتون خوش🌹
وی اَوۊن اوبِم:بدبخت شدم
شو کاردِه:شاد کردی
دَمَوٚژگیئَم:جامیشم
آز زوئیدَم:من اضافه ام
فٚرسَند مَدَه:فرصت نده
چیچٚه روم ژیئمۊن کانَه:برای
 چی زندگی میکنم
چَشۊن سَه:بر روی چشم


#فرنگیس_قلیزاده
بربخت بیمه:barbaxət bayima =
بدخت شدم،بیچاره شدم
خش کردره:xəš kardəra=
شاد کردی
جیگا بیم:jigâ bayam=
جا می شویم
زیادییمه: ziyâdiyma=من اضافه هستم
مجال نده:majâl nade=
فرصت مده،امون مده
چیرازنیدگی کرم:čirâ zindagi karəm=
چرا زندگی می کنم
چمه چمی سر: čəmə čemi sar=
بروی چشمم
متاجیمه:metâjima=
محتاجم
مختاجیمه:məxtâjima=
محتاجم

[۱۲/۳۰،‏ ۰:۲۸] #سعید_بشری_ماسال: بندینه: وسیله ای که از ساقه خشک شده برنج ساخته شده و برای بستن یک کپه از برنج به مقدار هفت تا هشت مشت استفاده می شود. 
کوتاله: یک کپه از ساقه های خشک شده برنج که به وسیله بندینه بسته شده است. 
کوئه: سی عدد کوتاله که با دقت مثل یک هرم روی هم گذاشته شده است. 
کوئه دَکَرده: هنر چیدن کوتاله ها بر روی هم.
 ماشوخونه: کارخانه برنج کوبی
 فِل یا پِف : سبوس برنج
پوس°کن : پوست درشت و زبر برنج
خِبیس: ریزه برنج
بِرز : برنج
 پِله: پلو
آو کَشه پله: پلو آبکش 
دَمی : پلوی غیر آبکش 
خِلیک: بیل

[۱۲/۳۰،‏ ۰:۱۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بر دوستان شبتون خوش🌹
وی اَوۊن اوبِم:بدبخت شدم
شو کاردِه:شاد کردی
دَمَوٚژگیئَم:جامیشم
آز زوئیدَم:من اضافه ام
فٚرسَند مَدَه:فرصت نده
چیچٚه روم ژیئمۊن کانَه:برای
 چی زندگی میکنم
چَشۊن سَه:بر روی چشم
[۱۲/۳۰،‏ ۰:۴۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
گاندٚم:گندم
کٚمۊم:گندم چاودار
تولٚشَه گاندٚم:گندم تک دانه
گٚردَه هۊشَه,گٚردۊلَه هۊشَه:گندم نان
کَچَلَه کاندٚم,کۊسَه گاندٚم:گندم معمولی
سپیئَه گاندٚم:گندم دو دانه
مَکَه گاندٚم:ذرت
چند نوع گندم دیگر هم وجود دارد در دست بررسی می باشد
🌹🙏

مَسَرونَه وان بادمجان قاب چین ؟ 
زونه چنته بَه امی واتشونَ؟
قَجَری ایومی کو ناصور شایی اِستا که چه راسته نوم ناصرالدین شایا، چه داوره کو ای سر ناکسه کتن که چه داولتی ادمونو، ولتی سرکَردَئون دیله دریناو هَی نَه مندینا، زونین که سیا ونجوم شا نفسه، دِ ای آزونوستشونا که چنته بی چه نرمه رَگون دس بوئرن، چه دس دیلی آبَردِه را خاشه آلیسی کرین، چه اومه وختی شین چه عمبارتی پلاپِه جیگاکو، چه کارَ کَرونو ها آدمون شوار تیلیف پِرآکرین کار کرین، جینشین سیا ونجوم پوست آکرین اَی پِین، رچ آکرین چه غاتغه غدران تفی کو دَچینین دا بشاین انتکه چه دیلی بخرین و چه عقلی بدزدین، چه سری گول آکرن، وازیو دورو و دَوَل دوئه نه اَی بنماین که اَمه ته نَه خشیمونَو چَمه پرمَه نَفسیره، اشتنمون اشته را کو نوئه، انجوره یکه پادشایی سری کو خاک دَکرین، دا چه خَزینه بژنینو ولَتی ایی چکی پتارین. ام گف ها کو پس منده که سیا ونجومی نه یکه پیله پادشایی وازی دَین. پادشاه هنجوره کارن چه سَریو چه نومی سَری شون خاک دکرده دا آخر دنیا چه بی عقله کارون نه اَی دس بازار آگرن چه مخسره کردکارون وا آوا کرن. چِه هنجوره کارون را مردکی هه داوره کو مندا چه نوم میرزا رضایا که ام شا ویداشتشه کشتشه. اَی شون دپرسه مگه انوشیروانی شواره چاکَ شایی داری چه کشته پسو بوئری شا بسازی، ژندره ای کشتره، واتشه از فقط خایم خشکه کنگولَ بی ووجودَ داری که چه بنی کو هزار جوره جیر بنکیه حیوونن گرد آبینه پِپرچینمو اوون پخساونیم، که کردمه. امی نی زونه که پیشتر ام بی عقله شا چاک وزیری داری که چه نوم امیر کبیرا ، چه زما نی استا، چه خا داریسته، هشتشا اَی بکشین. رفق دا شایم ایرانی تارخَ کیتاوون بوخونم چمه نازینه ایرانی بشناسم . چمه ولتی آودونی را جان بنیم.

[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۴۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام.. شبتون بخیر 
بیمه /Bima...شدم
بیمه/Baÿma... شده ام
بَیَم/ Bayam

[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۴۹] #بهنام_ن_ماسال: 
مه هرز/مَارز:نگذار،مجال نده
 به فلانی مجال صحبت کردن نده
فلانکسی مه هرز گف پژنه 
فلانکسی امان مده لوئه بکره
مرزه فلانی جپه بکره
[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۵۷] #مریم_محسنی: 
چپه čəppə = جغ=  کمترین صدا، جیک
مهرز چپه بکره = نگذار جیک کنه
مهرز جغ jəq بکره = نگذار جیکش در بیاد
چپه نیاره کرده
چه جغ نبرا
[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۵۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: جمبر.. جپهčęppę
[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۵۸] #مریم_محسنی: جغ کردشه چه نفسی بیگه
 جمپر نیاره کرده
[۱۲/۳۰،‏ ۲۲:۵۹] #صادق_شیرزاد_ماسال: مرزه / مهرزه /مرزن
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۰۱] #مریم_محسنی: 
چه نغی ببر :نفسشو ببر
 جغ کردشه چه نغی ببر

[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۳۳] #بهنام_ن_ماسال:  سلام بنظر من 
تالشها نمیگویند:
 من محتاجم به دعای شما

میگن:
 مرا دوعا بکه
مه پییه منی دوعا بکری

 تالشها نمی گویند: 
 او آدم محتاجی است

تالشها میگن:
فلانی  دس تِیی یه
 مداره آدمه
چه دس وبال خالییه


 تالشها نمی گن :
من محتاج نیستم به محبت شما

تالشها میگن :
از اشته موحیبتی نخوام
از اشته  موحبیتی خوام چبکرم
اشته موحیبت کرا مرا چکره


بنظرم  این درست نیست که یک کلمه فارسی را بنویسیم و دنبال معادل تالشی آن باشیم
تالشها بعضی کلمات را ندارند 
چون در جملات محاوره خود اصلا از آن استفاده نمی کرده اند
 ولی در عصر معاصر بخاطر تغییر سبک گفتاری و تغییر جمله بندی ها و فراموشی اصطلاحاتِ جایگزینِ اصیل

 به ناچار  از یکسری کلمات فارسی با لهجه تالشی استفاده میکنند!
متاسفانه!

 مثلا بنظر من 
تالشها نمی گفتند:
 ازدیدن تو  شاد شدم

تالشها میگفتند:
ته ویندمه چمه دیل پرمه
چمه دیل آسریسته 
چمه چم روشون آبه


 تالشها نمی گفتند:
حرف های تو منو شاد کرد

 تالشها میگفتند:
اشته گفن  چمه دیلی آسراوندشونه
اشته گفون نه چمه دیل آبه

بنظرم کلمه شاد
 لا اقل در تالشی جنوبی ریشه ندارد
و تالشها این حالت را با اصطلاحات مشابه توصیف میکردند


همینه که میگم در آگردن و ترجمه 
اصلا کلمات فارسی را مو به مو ترجمه نکنیم

وقتی هم کسی کلمه فارسی نوشت 
عین اون رو ترجمه نکنیم 
باید بینم ۵۰ سال پیش تالشها چگونه و با چه اصطلاحاتی اون شرح حال را توصیف میکردند
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۳۶] #مریم_محسنی: دعا در تالشی دوا dəvā
چه کری ؟ اشته جانی دوا
دس به دوایمه
تنی مرا دوا بکه
تنی مرا دس به دوا ببه
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۳۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: احتیاج،نیاز/اَژو
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۴۵] #مریم_محسنی: شاد در تالشی داریم
خش= شاد ، خوش
خش به=  دوست داشتن
خش اومه= خوش آمدن، خوشحال شدن
خشه دیل بداری
اشته گفون‌نه خشیمه
ای نه خشیمه
دیلر خش بوبو
خدا ته خش بکه 
اتفاقا بنظر من تالشی برای همه کلمات واژه داره ولی ما همه رو نمیدانیم
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۴۵] #حسین_زاغی_ماسال: *امه دوا بکه*
برای ما دعا کن
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۴۶] #بهنام_ن_ماسال: مه پییه مرا دوا /دوعا بکری
دلم میخواد برای من دعا کنی

مرا دوعا بکه
برای من دعا کن 

ایمازده شیره مرا نی دوعا بکه 

امامزاده رفتی برای من هم دعا کن 

 ته بی مرا دوعا بکری تا رچ آبوم

تو باید برای من دعا کنی تا درست شم 
(من محتاج دعای تو ام)
[۱۲/۳۰،‏ ۲۳:۴۷] #مریم_محسنی: 
و کلمه مرکب از دوا
دوا دونه کرده
ایمازده شی مرا دوا دونه ویرر مبرشو

[۱۲/۳۱،‏ ۰:۰۳] #انوش_نازیابی_فومن:
 درود 
مه لازمه : احتیاج دارم

#دکتر_فرزاد_بختیاری_ماسال :
درود بر بهنام بزرگوار
و همه کوشندگان گروه
شبتون خوش🌹

بهنام جان، از کوه‌نشینان کهن‌سالان ماسال بسیار شنیدم که واژه "محتاج" عربی را به شکل "متاج/ mətāj" یا "موتاج/ mutāj" به کار می‌بردند و می‌برند. 

ضمنا کلمه شاد/ شار هم یک کلمه مشترک میان تالشی و بسیاری از زبان‌های ایرانی است. تالش‌ها می‌گویند:

چمن دیلر شار آکرده.
اون شادییه بورجه درینه. 
غمه روزن بوشون، شاده روزن بان.
و ...

[۱۲/۳۱،‏ ۰:۰۹] #فرنگیس_قلیزاده:
 بزم شو ،باییس بو،=بکار می آید احتیاج می شود

[۱۲/۳۱،‏ ۰:۱۱] #مریم_محسنی:
 بزم شو ما هم داریم مخفف به زخمم می آید
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۱۲] #مریم_محسنی: Bazam šu
Bazamā
#کوهزاد:
 درمورد احتیاج عرض کردم

 احتیاح ..  باییس  baees 

به زم . یعنی به زخم  

مثلن میگویند این پول را به آن زخم میزنم

زخم یا مشکل یا دردی را برطرف کردن
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۲۰] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود کوهزاد بزرگوار

بله، "به زم شه" هم داریم که برابر "به درد خوردن" فارسی است.

ام تاس ده به زم نشو: این کاسه دیگر به درد نمی‌خورد.

*باعیث یا باعیثه‌بو:* مسبب، عامل، باعث و ...

 *بائیس/ باییس:* لازم، ضروری و ...

[۱۲/۳۱،‏ ۰:۱۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: واژه خنده
خوروستِه:تالشی مرکزی
سٚریِه:کرگانرودی
سٚرِه:تالشی شمالی
سٚرِستِه:تاتی کرینگان
🌹🙏
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۱۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: واژه شاد
شا:تالشی مرکزی
شو:تالشی کرگانرودی،تالشی شمالی،تاتی کرینگان و تالشی گلین قیه
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۱۸] #دکتر_فرزاد_بختیاری: در بعضی از گویش‌های تالشی هم به‌صورت " *شار* " به کار می‌رود.
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۲۴] #کوهزاد: دیلشار .. یعنی امیدوار
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۲۸] #کوهزاد: 
ازیزه فه رزاد

دیل شار . امیدوار 

 دل شاد .. میشه دیلخش

شاد در   تالشی   خش  معنی میدهد
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۲۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: سپاس نیک‌مرد

اما *خش* تالشی قاعدتا باید برابر *خوش* فارسی باشد.
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۳۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *شاد* یک واژه مشترک میان زبان‌های ایرانی‌ست؛ فقط فارسی نیست.
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۳۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: زبان‌شناسی می‌گوید:
در زبانی واحد، برای یک معنا نمی‌توان دو لفظ استخدام کرد. بنابراین، *خوش* و *شاد* باید تبار متفاوت داشته‌باشند. هم‌معنایی امروز این کلمات می‌تواند ما را دچار اشتباه کند.
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۳۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: مترادف گرفتن امروز این واژه‌ها، به معنای یکی بودنشان نیست.
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۳۵] #کوهزاد: تالشان کهن حتا زمان ما پنجاه سال به پیش  کلمه شاد را بلد نبودند

خش ده ویره ترا
خش ببی
ترا خشیتی ناجه دارم

یعنی شادی و سرزندگی
[۱۲/۳۱،‏ ۰:۴۲] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی  - گویش آستارا 

خاش xâš:  خوش ، خوش داشتن ، دوست داشتن، خوش آمدن، 

خاش اومایش xâš umâyš:  خوش آمدی 

شو šo:  شاد 

شو اُبیم šo obim:  شاد شدم

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_زلیخا_صبا

تالشن وان. امه نی دوعا بکه. مارا هم دعا کن 
 تالشن وان 
 شمه دوعا دونه ای را برسِ

 تالشن وان. فلانی دس تنگه 

تالشن هرگز نوان از اِشته محیبتی بی چه بکرم
 وان اشته محیبتی قربون 

تالشن وان اشته وینده مِن هوسا.
 
ته ویندمه چمن دیلی شابره انار گینه 
چمِ چمِن سؤ اومینه 

 تالشن وان. چمن دیلی گفی ژنی
 
اشته لوئه چمن دیلی مِدایه
 
تالشن. برایخوش آمد گویی  این گونه بیان می کنند 
خِش اومیره 
سر چِم اومیر ه هزاره بای 

چمه کَه وبَرو سِراشونر آکرده اشته پانوئه جا را بمِرم. عجبر کرده مرمت کرده. 

 ایمازده شی منی ویر بوئه

 هده شون شادیه بورجه کرده که چوون نَه آچکه

وعده سر خرمن 
ای روزی خان. شه اشتن آوادی وهاکو  کیخدا کَه. شه. آوادی سازه ژنی خانی را. چاکه پینجه یی ساز ژنده  خان کِه سازه ژنی سازی ژنده. کوخشش اوما. اَی وده دوشه که ای خرار گندم ماقه. محصولی. دَچینده وبِرده را سازه ژنی آده. سازه ژن خشحالی نه مونتظیر ماقه خرمنی درا وچه پیگته و دَچینده  منده. کم کم خرمنی درا کرده ماقه اومه. و خان هه ماقه  هنی آوادی اومه. و سازه ژن خشحالینه خانی وَر اومه واَی ویرش ووئرده. که از هه ساژه ژن استیمه. که واتَه را خرمنی سر ی را بام و تا ای خرار گندم مِن آدی. خان خنده دلکه و واتشه مِرِدکِ  ساده دیل ته ای چئی ژندره من خش اومه منی ای چیی واته ته خش با حَفصَله داری بشه اشته کاری دومله اسه ایسر آدمن هه جوره وده ی سر خرمن دَن بما هرگز عمل نکرن
 آگار دن زلیخا صبا

زبان تالشی_نوشتار_زمستان۱۴۰۰ سری اول

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱۲/۲۲،‏ ۲۰:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال۳۶۶
-رقم گرده :rəqəm garde=
تغییر چهره دادن ازشنیدن 
حرف بدوناهنجار
-زومون دار:zumun dâr=
زبان دار،فضول ،بی چشم
رو
-زومون چلاک:žumun čallâk= حراف،سخنور

-کت وکلفت:kat u kuluft=
به آدم سرشناس و نامدار
گفته می شود
-لب نخونده:lab nexunde=
غمگین بودن،شادی نکردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajanameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۲۰:۱۸] #حسین_زاغی_ماسال: زبان_تالشی_گویش_ماسال
-وَر آگِته:بغل کردن از پهلو ,زیر پر وبال کسی را گرفتن
-کَشَه آگِته،کَش آگته: در آغوش گرفتن
[۱۲/۲۲،‏ ۲۱:۱۷] #فرنگیس_قلیزاده: درود آواز پکرده:âvâz pekarde=خواستن چیزی
از کسی که راضی به دادنش نیست
آواز آدوئه:âvâz âdue=
جواب دادن صدای طرف
مقابل
[۱۲/۲۲،‏ ۲۱:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: درود
آواز پکرده (āvāz pekarde):
کسی صدا می زند،یا صدا می کند، کسی که آواز سر میدهد
آواز آدوئه (āvāz ādue ):
کسی که به صدای طرف مقابل (اولی) با صدا چواب می دهد.
و کسی که با اهتراز  پاسخ می دهد
[۱۲/۲۲،‏ ۲۲:۳۵] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی - گویش آستارا 


کاشا ، کَشَه kâšâ:  فضای بین بازو و بدن ، زیر بغل،  بغل کردن کسی از کنار. 

وانگُنَه vângonâ:  آغوش ، آغوش گرفتن و بغل کردن کسی از روبرو و سینه به سینه .

#گروه_واجه_واج

#زلیخا_صبا_داستانک_گویش_تالشی_ماسال
چمه چمی. چمه اشتوائون رو مَدَوندَم 

رفقی تریف کری وای چمه موعلیم هر هفته امتحان ویگری ، هرکسی اشتن ورقه بی. ببری اشتن که کو تصحیح بکری ،،    نه کلاسی کو ،  اولنه دفه  که^ سه گله غلط داریم ...
  نزونوم چه بکرم ! ترسیمه یا که^ عذاب وژدانا ، هر چی یاکه^ نی هشتشه که^ چمن ایشتواهون  موینم واشتن بیست بدَم ،
 صبایی وختی همه خردنون اشتن ورقه ئون آدوئه  فهممه که^ همه  بیست بینه ، جوز از،  چون من اشتن کو غلط گتَما ... 
 ونخایم که^ چمن غلطون مَوینیم واشتن وازی بدَیم ،و بدَز هر امتحانی که دَیم  هده تمرین کریم تا امتحان بعدی بختر ببیم ونمره یی بختری ویگریم ،، مودتی گذشته تا نوبت امتحان اصلی ارسه ، و امتحان تمون ابه ،وموعلیمی  ورقه ئون جم آکرده و برخلاف اه دفه ئون ورقه ئون اشتن کیفش دنوئه ،، چمه همکلاسون امی ده فیکرشون کرده نی یا    ،اوِن فیکر کرین که هنی بی ببرن کَه کو تصحیح بکرن ،، ولی امی دفه فرخ کری ، وحقیقت روشون آبیسته ،، 
 صبایی وختی موعلیمی نمره ئون خونده فخت از بیست وی گتما ، چون چمن ایشتوائون کو  گذشته نیما وچم دوندیه نیما ،، بله رفق !زیندگی پور از امتحانه  که ویئر امه آدمن چمه ایشتوائون نوینم ویا نخایم بوینم ،، وهده اشتن وازی دَیم ، که^ تا ای روزی چَمه ورقه ئن موعلیمی دس دَلَکِن که اه روز چمه چمی نشایم دوندم ونبو اشتن به نوینده  بژنم  ،، واه روز واقعیه نمره ویگرم ،، راستی 
 چمه واقعیه زندگی کو چمه نمره چنده وچند ویگرم ؟  اگاردن از رفقی زوون صبا
شوبخیر

[۱۲/۲۲،‏ ۲۳:۳۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
مٚرتوغ,مٚرتوک:وارد کردن یا فرو کردن انگشت اشاره به شوخی،گاها بصورت جدی در بدن شخصی
شٚغیئِه:حمله کردن حیوان
تیژیئِه:حمله کردن انسان
داستَه چَکَه:کف زدن
[۱۲/۲۳،‏ ۰:۱۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: سلام  شبتون بخیر 
آواز پکرده/ صدا زدن... آواز کردن... 
و در تالشی بیشتر  به رو انداختن میگوییم 
ای اواز پکری ته جواو نده
به او رو بندازی،  جواب ردبشما نمیده

آواز آدوئه/  به صدای کسی جواب دادن 
جواب خواهان را دادن
[۱۲/۲۳،‏ ۰:۵۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: البته جسارت بنده را بپذیرید
در گویش ما 
آرایش کردن/راشتِه که خود مشتقاتی دارد
آراستن/دَروستِه
😍🙏
[۱۲/۲۳،‏ ۰:۵۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: آرایشگر/دَللوک
[۱۲/۲۳،‏ ۶:۵۱] #مریم_محسنی: در نتیجه
آواز پکرده مترادف زوونه خازی، سس دکرده
آواز آدوئه = جواب صدا زدن  کسی را دادن
🙏🙏
[۱۲/۲۳،‏ ۹:۰۹] #شهرام_آزموده: درود دوستان
اصل واژه بَزَکمیش بوده(بزک+میش) که به صورت بزمّیش درآمده.
بزکمیش یعنی آرایش کردن و بزک کردن.
میش در دیگر واژگان ترکی هم هست.
قرلمیش،توتمیش،تاپمیش،گتمیش و....
[۱۲/۲۳،‏ ۱۰:۰۴] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی - گویش آستارا 


آراندِه ârânde:  آراستن ، آرایش ، موها را به سمت پایین شانه کردن 

پِراندِه perânde:  پیراستن ، پیرایش ، موها را به سمت بالا شانه کردن
[۱۲/۲۳،‏ ۱۰:۲۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
راندِه:شانه کردن،راندن
اَراندِه:از بالا به پایین شانه کردن و راندن
پِراندِه:از پایین به بالا شانه کردن و راندن
دَراندِه:به مرکز شانه کردن و راندن
سَه راندِه:از سر شانه کردن و راندن
اوراندِه:به بیرون شانه کردن و کشیدن
اورٚندِه:از بیخ و بن کندن
اورنده ریشه و مشتق اورانده است
😍🙏

[۱۲/۲۳،‏ ۱۷:۲۱] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 چند جمله درتالشی
۱_خانواده شما کجا زندگی میکنند
۲_همیشه عصر ها بیکارم
۳_بهش دلگرمی بده
[۱۲/۲۳،‏ ۱۷:۴۳] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 اشته کوچ کا منده
مغریبه محالون همیشه بیکاریمه
چه دیلی گرم آکه
(مغریبه محال یا مغریبه مان یا مغریبه مال نیز گفته میشود
همه اینها تفاوت لهجه در گفتمان است که به دور و حوالی مغریب گفته میشود)

[۱۲/۲۳،‏ ۲۰:۰۳] #فرنگیس_قلیزاده: 
اشته کوچ کا کنده
مغریبه دسون همیشه بیکاریمه
ای دیل گرمی بده
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۳۶] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 همیشه عصرها بیکارم
هٚژو سۊئَه نٚموژون بِکورَم
 بهش دلگرمی بده
بَوٚه دٚل ساندی بٚدَه

[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۴۶] #محمد_رضا_فدایی: درود دوست عزیزم و درود به تمامی دوستانم در گروه واجه واج 
به این نحو هم گفته میشود 
همیشه  دییرمازون / درمازون ، بیکاریمَه .
دییرماز / درماز = عصر ، غروب .
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۵۱] #بهنام_ن_ماسال: ۱_شمه ایل و جار کا مندینه
۲_  مغریبه دسون بیکاریمه
۳_ای آلاون/ای کش آگه

[۱۲/۲۳،‏ ۱۵:۱۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: تکمه/Takma: لاغر و نحیف.. وقتی که آدم  یا حیوانی گرسنگی کشیده باشه و رنگ روش پریده باشه، بش میگن "تکمه" 
ریسییه/Riciye.: لاغری و نحیفی زیاده ازحد لاغر ، بی طاقتی 
ریسیستَه: یعنی ناتوان شد و خیلی بی طاقت شد
ریسیستِه: زیاده از حد لاغرو ناتوان شدن
مژگارو /Maxgãru: بدشکل،  
#صادق شیرزاد 

[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۴۲] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- چلسکنده čələskənde= چلسکنیه čələskəniye تخمه شکستن
- سیبیشکه چلسکاونده 
sibiška čələskāvənde
تخمه آفتابگردان شکستن
- سیبیشکهsibiška تخم آفتابگردان
- چلسک چولوسکه ستا čələskə čuluska sətă
- چلسک چولوسک پرنده
čəlasə čulusk perande
با سر و صدا غذا خوردن
- چلسکنده به معنی شکستن و مغز آجیل را در آوردن است.
و برای حرف زدن هم بکار می رود
- گفی یا لوئه چلسکاونه یعنی با آب و تاب و صاف و شمرده و ردیف و پشت سر هم حرف می زند
لوئه یا گفی مغزی ژنده را هم مترادف دارد.
- چلسکنده چیčəleskanda či = آجیل
- ایته چلسکنده چی بوئه بچلسکاونم
مریم‌محسنی
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۴۶] #محمد_رضا_فدایی: 
درود دوست عزیزم و درود به تمامی دوستانم در گروه واجه واج 
به این نحو هم گفته میشود 
همیشه  دییرمازون / درمازون ، بیکاریمَه .
دییرماز / درماز = عصر ، غروب .
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۴۷] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 درود برای عصر در گویش جنوبی دییر ماز که مخفف دییر نماز درست می باشد سپاس👍👍
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۵۴] #محمد_رضا_فدایی: درود 
" بَلَه جان ! ایلاهی شرمازی کو بیزی یو دییرمازی کو پپونش ببی "
یعنی عزیزم الاهی در طلوع آفتاب که از شرق در می آید برخیزی و چون پروانه ای بدون مانع در آسمان صاف پرواز کنی و در نماز مغرب بنشینی
[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۵۵] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 در گویش کرینگان/سور نَموژ
گویش طالقان/دییر نماز 
یعنی در اغلب گویشهای ایرانی برای واژه عصر در کلمات واژه نماز کاربرد دارد


[۱۲/۲۳،‏ ۲۱:۵۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: شَو:شب
شانگَوَ،شانگووَ:شبانگاه
شانگو:شامگاه
شانگونَه:شام
[۱۲/۲۳،‏ ۲۲:۰۰] #مریم_محسنی: کوچ خانواده
که کوچ. خانواده
ژن خردن. زن و بچه
خردخال. خانواده
مغریبی سر  نزدیک غروب
مغریبه دس. نزدیک غروب
دییرماز عصر
دیل آدیی = دلگرم کردن، دلداری
مغریبه مهال
#طرقدار:
زبان تالشی- گویش آستارا 

شانگُدام šângodâm :  غروب،  شامگاه،  دم اول شب

[۱۲/۲۳،‏ ۲۲:۰۹] #مریم_محسنی: ریسییه = آب شدن، لاغر شدن
[۱۲/۲۳،‏ ۲۲:۱۰] #سعید_بشری_ماسال: سلام 
مثلا:
کاری اَی ریسیاونده. 
کار او را ضعیف و لاغر کرده.
بد جوری ریسیسته.
بدجوری لاغر و نحيف شده.
[۱۲/۲۳،‏ ۲۲:۱۱] #مریم_محسنی: اگر بخواهیم از ریسیدن استفاده کنیم و لاغری را بیان کنیم  میگوییم هنته به ریس و درزن

[۱۲/۲۳،‏ ۲۳:۰۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: وٚشکیئِه:غلبه کردن,چیره شدن
اَوٚشکیئِه:از سمت بالا چیره شدن و غلبه کردن
اووٚشکیئِه:از دور و اطراف غلبه کردن و چیره شدن
پِوٚشکیئِه:از سمت پایین غلبه کردن و چیره شدن
دَوٚشکیئِه:از مرکز و وسط چیره شدن
[۱۲/۲۳،‏ ۲۳:۱۳] #حسین_زاغی_ماسال: درود
گویش ماسالی هم ، بولیزگه است.
 به آن نوع کرم
*اَجیک میگویند
[۱۲/۲۳،‏ ۲۳:۲۸] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 هَوَلیس:کرم خراط آفتی درختان
آوۊشٚمَه مِلِه:کرم ابریشم
کِم:کرم
مِلِه؛کرمی که گوشتخوار باشد و تفاوتش با کِم(کرم)در نوع تغذیه است کِم ها معمولا از حبوبات و سبزیجات تغذیه می کنند ولی مِلِه از بدن حیوانات
مٚنجول:همان کرمی است که از بدن و گوشت حیوانات استفاده می کند و معنولا حاصل تخم نوعی زنبور است که با نیش به بدن حیوان تخم خودش را وارد پوست جاندار می کند و با گذشت زمان تبدیل به منجول میشود
[۱۲/۲۳،‏ ۲۳:۵۰] #سعید_بشری_ماسال:
 جنج،  پِت،بولیزگه، کرم هر کدام در جای خود به کار می‌روند. 
جنج آکردشه : کرم زیادی کرده،
پت: کرم معمولا سفید در لای درختان پوسیده ،
بولیزگه: کرم خاکی.
سبزه پت: کرمی که برگ درختان و برنج را می‌خورد. 
و جدیدا
کرم ساقه خوار، کرمو و کرم روده را هم تالش های ماسال کرم میگن.
[۱۲/۲۳،‏ ۲۳:۵۴] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 درود
ریسه یعنی تابیده شده
ریسیه یعنی لاغر
ریسییَه تابیده شده
این لاغری را از همون تا شدن و نازک شدن اقتباس کردن
[۱۲/۲۴،‏ ۰:۰۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: چرا همینم میگن
وقتی طرف خیلی لاغرکرده باشه میگن "اشتنش  ریسیاونده"
تالشی جنوبی_ سیاهمزگی

#دامنکش:
رستیِن : لاغر شدن
رستیَه: لاغر شده
ریشتِن: ریسیدن نخ
ریشتِیَه: ریسیده شده
* در دستگاهای نخ ریسی قدیمی(چره). گلوله ی پشم از یک حالت کلفت تر به حالت نازکتر(نخ پشمی قابل استفاده) در میومد و شاید یک تشبیه باشه
 ‏ بولیزکه ، مالی مالی ،

[۱۲/۲۴،‏ ۱۳:۱۸] #حسین_زاغی_ماسال: گویش_ماسالی
گَنز:گوزن زرد هیرکانی 
گَنزه ورزا:گوزن نر
پرزَه:آهو
کَفات:ابیا(شاید دقیق نباشد)
نسبر: پرنده ای خاکستری رنگ
 کمی بزرگتر از سار
سیاه نسبر: همون نسبر با رگ سیاه و منقار زرد
سیتَه:سار
زیزا:سینه سرخ
[۱۲/۲۴،‏ ۱۴:۲۰] #فرنگیس_قلیزاده: نسبر: nəsbər=توکا
سیا نسبر:siya  nəsbər=
توکای سیاه
[۱۲/۲۴،‏ ۱۵:۲۷] #فرنگیس_قلیزاده: چیله شو:čila šav= 
شب یلدا ،شب چله
ام درازه شوی کو
روک ترن پیله ترون
ورجم آبین گرسوزوز
نفتییه چرا بنی نشین  
اوردکه سیا قاتق ویزه 
کوکووترفه کله نه سور
هرین .بدز سور کویی، 
بزره چیکیله،برشته برز،
برشته مرجووکویه دونه
هرین،بی وخج وفتری
کلشی دیله کو پیگرین
اشتن هرین وهموسوئه
کَه نی آدین،پیله ترن
نقل واین ،بدزمثل 
مثله کرین داسوکله 
خون که بری دکرین 
داکیلکا چاله زونگول
اشتن آلاوینه که گرم
بداری چون قدیمنه
گیله کئن زومستون
گرم وتاوستون سِرَینا
خولاسه خسته وخته
روزگاریا 
ور:var= برف 
ورنی که هده واری که بی 
مردم وری خینه چغره بکرین 
یندی وربشین ویندی خوری
بیگرین.
 آخ ورودشاوی هرده آتشه
کیلکا وری کو چده لیذت
داری
شکار:šəkâr=شکار
وشته تله نین موچو نسبر 
گرین  ایسرن که سرپوره
تفنگ دارین شوپرزه،تورک
وکفاته شکار شین دا سبه
دم آگردین

سردی:sardi:سرما ده موا پوست ترکی

شخته؛šaxta= یخبندان
سبه شخته دا ناهارآو
ناآبیسته.شخته سب
مدرسه شه را لیزگی
هریمون بلکیمون چمه
وروبال همه کئوئه شندر
آبیسته.

وارش:vârəš=باران
وارش نی که ددار واری

گرمه وا:garmavâ=بادگرم
گرمه وانی پایزی دومله
ما کو گینی وللکی ویکری 
دا مالدارن اشتن مالون 
زومستونه خراکی جم آکرین
سیربنشاین وموقومه باکله 
دکرین

زوموستون، شخته، زنگه لوله، ایاز، قزری، سوجه، شاله شِکه، پوئه گورَوه، آتش  ، کیلکا چاله، ماشه، ایزم، پیچ، موچه رزین، وَشته تله،کولون گور، چَپره ، کوات، نسبر،  مِرغابی،  هوایه شلخت، سر پوره تفنگ، شاله کلاه، و بسیاری از کلمات دیگر مربوط به زمستان تالش بوده و هستند که بسیاری از آنها دیگر کاربردی ندارند.

[۱۲/۲۴،‏ ۱۹:۵۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود پیچ یعنی بخاری ی واژه روسیه مثل سیویشکه
[۱۲/۲۴،‏ ۲۰:۰۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
سورٚغ:بوران همراه با وزش باد
دۊاَدۊ:کولاک
شَختَه:هوای سوزناک با سرمای شدید بدون بارش
تِلَه سارد:سرمای استخوان سوز
[۱۲/۲۴،‏ ۲۰:۱۶] #مریم_محسنی: پیچ.    بخاری
ایزمه پیچ یا ایزمه بوخاری
چراغ علاالدین.  والوره چرا
[۱۲/۲۴،‏ ۲۰:۲۱] #مریم_محسنی: سوتکا چرا.     چراغ سوتکا
گرسوزَ چرا چراغ گردسوز
چرا. =  چراغ
ده چرا.  = چراغ ده
فانیسه چرا یا فانوسه چرا یا فانسه چرا =  فانوس
پلا پیه چرا =  چراغ خوراک‌پزی
سه فیلته چرا.  چراغ سه فتیله
پرموسه چرا.      پریموس

[۱۲/۲۴،‏ ۱۲:۵۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود دوستان🌹🙏
دوستان در گویشهای تالشی جنوبی به خندیدن خورو میگن یا همان خندیدن
[۱۲/۲۴،‏ ۱۴:۲۸] #حجت_دامن_کش_منطقه_سیاهمزگی: تالشی جنوبی منطقه سیاهمزگی
*خورو* *خورو* : خر خر کردن
*خَندَه*   خنده
*خَندِن* :   خنده کردن
*لب بیره خَندَه* یا *لب پیره خندَه* : تبسم و خنده ی هدف دار ( رضایت ، بغض ، خشم،موافقت و ..)
*برَمه* : گریه
*برَمِن* : گریه کردن
*شَویَن*/ *شَیوَند*/ *شَیوَن* : گریه ، شیون

[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۴۱] #سعید_بشری_ماسال: سیاه آوتاوه: آفتابه چدنی سیاه که الان عتیقه است.
چَپر : جایی که در آن شالی را خشک میکردن.
دوئه که : خانه ای که زمستان در آن زندگی می‌کردند 
گِر° کَه: وسیله ای برای کشیدن آب از چاه.
گِر گِنِس :؟
او'ر: خراب ، فاسد
( ووز او'ر آبه)
چی چَل: ولرم
[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۴۴] #حسین_زاغی_ماسال: گِرگنس:
ورم کردگی ناحیه ای ،که چرکی شده .
اطراف کبود،وسط آن به رنگ سفیدی یا زردی می زند.
[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۴۸] #مریم_محسنی: ما گرگنس به میوه آفت زده سفت که قابل خوردن نیست می گوییم
ام بی یا سیف گرگنسه
[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۵۰] #شهرام_آزموده: درود آقای زاغی عزیز
پیچ در اسالم هم عموما به معنای بخاری است و هم اختصاصا به معنای بخاری هزیزمی.
ایزمه پیچ یعنی بخاری هیزمی
نته پیچ یعنی بخاری نفتی.
اما نته پیچ خیلی کم گفته میشه. ایزمه پیچ کاملا کاربرد دارد.
[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۵۲] #مریم_محسنی: قبل از پیچ به بخاری کوره می گفتیم ایزمه کوره یا نفته کوره
با آمدن بخاری هیزمی حلبی و آهنی  کوره تبدیل به پیچ شد
[۱۲/۲۵،‏ ۱۳:۵۲] #فرنگیس_قلیزاده: گرگنس: gər gənəs=به میوه ای که سفت آفته زدن
 وتلخ شده باشد
چچل čačal=ولرو
[۱۲/۲۵،‏ ۱۴:۱۷] #حسین_زاغی_ماسال: *چَپَر*:
در اتاقی یک نیم طبقه (بشکل طاقچه ای به طول اتاق) گاهی با  تیر های افقی و تخته پوش کردن آن و گاهی با بافتن شاخه درختان درست می کردند.
سپس روی آن را با گِل پوشانده و صاف می کردند.
و بعد شلتوک را بر روی ریخته.
در آن اتاق بمدت چند روز با هیزم آتش روشن می کردند،و درب اتاق را بسته نگه می داشتند.
در این روش خشک کردن شلتوک  (با گرما ودود ) و برنج بدست امده از ان( بعد از پوست کندن)
*برنج دودی* می نامیدند.
به اون طاقچه یا محلی که شلتوک می ریختند،
*چَپَر* می گویند.
[۱۲/۲۵،‏ ۱۵:۱۷] #سعید_بشری_ماسال: شیل° ویل°کی ، جینگیز ، فکر کنم منقرض شده اند همینطور سِله سوک.
[۱۲/۲۵،‏ ۱۹:۱۹] #سعید_بشری_ماسال: چیکیل: ذغال قرمز و افروخته 
آوه وَر: برفی که شبیه آب هست ،نصف آب و نصف برف
پَلِشکافته ایزم: هیزم کلفت و شکافته شده با تبر.
[۱۲/۲۵،‏ ۱۹:۲۱] #مریم_محسنی: دوئه برز= دوگینه برز= برنج دودی
[۱۲/۲۵،‏ ۱۹:۵۳] #حسین_زاغی_ماسال: تالشی_گویش_ماسال
*کیلاگا*
محل روشن کردن آتش در خانه های قدیمی.آتشگاه
*چَکَرَه ایزم*
هیزمی که از شاخه های باریک (که قابل شکافتن با تبر نباشد) درختان تهیه میشد.
*اژگر*
شاخه های خیلی نازک و باریک خشک شده ،که بصورت انبوه باشد.
*انچ*
کلیه خار و  خاشاک و برگهای پوسیده درختان
[۱۲/۲۵،‏ ۲۰:۱۷] #فرنگیس_قلیزاده: درود امه پلشکاته ایزم
وایم


[۱۲/۲۶،‏ ۲۲:۰۵] #مریم_محسنی: بنظرم گرگنس را می توان برای بدخیم استفاده کرد
[۱۲/۲۶،‏ ۲۲:۰۶] #صادق_شیرزاد_ماسال: چپر در اکثر خانه هایی که کیلاکا یا آتشگاه بود وجود داشت و دود و گرمای این خونه باعث گرم شدن شلتوک چپر میشد
معمولا از طریق سوراخی هم از طرف "تجر"  یا ایوان به بیرون راه داشت که هنگام برداشت شلتوک از آنجا به ایوان ریخته میشد
در اکثر این خونه ها هم یک سوراخ گرد در سقف خونه ایجاد کرده بودند که در زمانی که درچپر شلتوک وجود نداشت برای بیرون رفتن دود استفاده میشد
[۱۲/۲۶،‏ ۲۲:۰۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: آوه ور معنی دیگری هم دارد
آورنده آب
[۱۲/۲۶،‏ ۲۲:۰۸] #مریم_محسنی: بله ضرب المثل
آوه ور و گوله چاکن ای را ای یه

[۱۲/۲۵،‏ ۲۰:۲۱] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال۳۶۷
۱-زپه:zəpə=سازدهنی  که از
پوست ساقه نرم  درخت 
کوچی ،لرک:lərk درست می کردند،
نوک ساز سورنا هم که به آن
می دمند وباعث صدامی
شود زپه می گویند

۲-زقن: zəqən=خالص ناب

۳-زرنج:zərənj=درد کشیدن
زرنجیسته:zərənjista=
درد زیادی کشیده است

۴-زلد قلدی:zəldə qəldi=
نداری،بیچارگی،دربدری،
بانداری ساختن،آوارگی

۵-زره زره:zəra zəre=
با سربه سر گذاشتن باعث
ناراحتی طرف مقابل
 می شود

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajanameh_taleshi
[۱۲/۲۵،‏ ۲۲:۲۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
قاق:یاقوت
چَشَه مٚرَه:فیروزه
شِوَه:عقیق سیاه
آخَخ:عقیق
زَر،قٚزٚل:طلا(قزل واژه ترکی است)
نٚقَه:نقره
بٚرٚنج:برنز
بوزگان:النگو
گٚئیزَه:گردنبند
[۱۲/۲۵،‏ ۲۳:۱۳] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
وسایل آشپزخانه
۱- مشته سنگməšta səng= سنگ گردی که در کنار رودخانه ها پیدا می شود و با آن برای سابیدن مغزگردو و سبزی استفاده میشود .
۲- گوشتَ کو gušta ku= یک ظرف تقریبا شبیه سینی، مستطیل شکل یاگرد درست شده از چوب است که در آن مغزگردوی سابیده ( یاره ووزyāra vuz) و سبزی سابیده (یاره سوزیyāra savzi ) و سبزی خرد شده(اینجنده سوزیinjanda savzi) با استفاده از مشته سنگ و غیمه کش تهیه می شود. 
مشته سنگ و غیمه کش و گوشته کو کار آسیاب برقی و چرخ گوشت مدرن را انجام می دهند .
۳- غیمه کشqəyma kaš = وسیله ای تبرزین مانند برای خرد کردن سبزی و تهیه گوشت چرخ کرده (کوئه گوشتkua gušt) در داخل گوشتَ کو است.
۴- دیبک دسته dibak dasts/ دیوک دستهdivak dasta :هاون چوبی را دیوک و بکوب آهنی دسته
نام دارد. که کار خرد کن برقی و آسیاب برقی مدرن را انجام می دهند.
۵- قندَ لاکه qanda lāka : ظرف چوبی شبیه یک‌کاسه ولی دارای برجستگی برآمده در وسط که قند را رویش قرار داده و با قندشکن می شکنند.
۶- قندَچاکن qanda čākən= قند شکن وسیله ای آهنی شبیه چکش که قند را با آن‌می شکنند
- چاکنده قند čākənda qand= قند شکسته 
مریم محسنی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_زلیخا_صبا

مثل تالشی ..شِمه فَند چمه چَموشی بند
برگردان
زیرکی شما به اندازه بند کفش ماهم نیست 
کاربرد. زمانیکه انسان متوجه میشود که دیگران می خواهند ازش بهره برداری کنند وزرنگی دارند این مثل را می آورد

مثل تالشی 
 دیم آژه به
برگردان فارسی
چشم نظر خوردن و چشم بد زدن 
کنایه برای کسی که  زیاد مورد توجه بد اندیشان باشد

دیل نیوشته
خیف و هزار خیف  دویرده عومر  ی را  که دواره آگرد ه نداره^  ،  خیف وهزار ه خیف وختی که^  لوئه نشایر کردن و واته  کو عاجیزیرا و مس سیی که  دنیا دلکه ماقه   دیلی کو بر آی  ،و سسی مس  زهار وهرای ، که   شاید اولنه  اِتراز  (اعتراض)  اشته شنا که^بوایر  از آزادیمه... ،
 بما اولنه درزی که ^ ام عومری وزندگی کو  اشته گوشه بنی  وا  تشه ای ژنکی  سَسا که بَدَن اَی ننه  دَخونیر .... و  اسرگی که  اشته چمی کو ویبه و هیچ کسی را   مهیم نی یا  ومس اِما که هیکسی اِشته سَسی نمَسه جوز هَه ژنک که اِشته اَسرکینه  چه تیلیف هیست آبی  ، چه خاس خاسه  ته اشتن کَشَه کو جا دَی وگافرو سازی تا بخسیر و خِش بختی خاو بوینیر ووختی نی ایزیر  عومر وزندگی خط خطی بکریر وخط خطی ببیر  ، خاسه حرکاتی  بکریر و واز ی بدی  ویا راستی بوایر   ،، 
 اسه که  تاسینه که  کنجی  کو ساکیتی نه  ویر برشَیره و نشتیره و قلم ژنی و مرثیه خونی  هَده سالون از دس دوئه را  عشق ورفاقتی  ومحیبتی را  و یندینه منده  راکه له ولَوَرده ابینه ،، کی را  بوای مردومی  که چَوون ویرامونن رنگی ندارن  وبی رنگ آبینه
 بما هَنی زونی و وای که آخر نه صبی نییه ، هنی ای روز دئیری استه ،، صبا

#کوهزاد:
درود
 تیر  -  تحریک
زرنچ  -تحمل و  تاب 
فکر میکنم معنی بدهند

[۱۲/۲۶،‏ ۱۰:۲۲] #ضیا_طرقدار:
 زبان تالشی- گویش آستارا 
تامشو tâmšo : بازی 
پهن کردن ، گستراندن : جیکاردِه jikârde 
آن طرف :  اَ وَه â vâ 
این طرف : ام وَه əm vâ
[۱۲/۲۶،‏ ۱۱:۰۷] #فرنگیس_قلیزاده: مزا:məžâ=بازی
جیکرده:jikarde= پهن کردن ،گستراندن
ولاآکرده:vəlâ âkarde=
پهن کرده پخش کردن
پولا آکرده:pevlâ=
پخش کردن ،پهن کردن
آولا آکرده:âvlâ âkarde=
پهن کردن پخش کردن
اور :avar=آن طرف
هه ور:havar=آن طرف
ام ور:əmvar=این طرف
هم ور:həmvar=این ور

درود و سپاس 
از همراهی همه سروران گرامی
 از این پس 
امکان نظر دهی و کامنت نویسی
ذیل پست های منتشر شده  کانال واجه واج فراهم شده است 
مارا از نظرات و انتقادات و پیشنهادات خود بهره مند سازید
🙏

[۱۲/۲۶،‏ ۱۵:۳۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
اَوٚرَه(اَورَه):آنجا
اٚم وٚرَه(اٚمرَه):اینجا
هام وٚرَه(هامرَه):آنجا(آنجای که شما هستید)
چَه وٚرَه(چَورَه):سمت سوم نه به شما نز یک و نه به من
چٚه وٚرَه(چٚورَه):از اینجا
چاوٚرَه(چاورَه):از آنجا(مکانی که شما هستید)
[۱۲/۲۶،‏ ۱۵:۴۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: زبان تالشی/نمین_عنبران
تۊن:سمت,جهت,پیش
چاتۊن:از آن سو(طرف)
هاتۊن:در آن سو(طرف)
باتۊن:به آن سو(طرف)
اَتۊن,بَتۊن:آنسو(طرف)
اِتۊن,بٚتۊن:اینسو(طرف)
چَتۊن:از آنطرف تر(سمت سوم نه به شما نزدیک است و نه بمن)
چٚتۊن:از این طرفتر(سمت سوم نه به شما نزدیک است و نه بمن)
ژِنتۊن:سمت پایین
پِنتۊن:سمت بالا
😍🙏
[۱۲/۲۶،‏ ۱۵:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
اَغٚنو:آنجاهاست(جای دور از من و شما)
اٚغٚنو:اینجاهاست
هاغٚنو:آنجاهاست(آنجای که شما هستید)
اَیو:آنجاست(نقطه سوم دور از من و تو 
اییو:اینجاست
هایو:آنجاست
چَغٚنو:از آنجاها(نقطه سوم)
چِغٚنو:از اینجاها
چاغٚنو:از آنجاها
چَیو:از آنجا(نقطه سوم)
چییو:از اینجا
چایو:از آنجا(جایی که شما هستید)
[۱۲/۲۶،‏ ۱۵:۵۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: هۊیَه،هۊئَه:بازی

[۱۲/۲۶،‏ ۲۰:۵۵] #بهنام_ن_ماسال: 
راکابند: نوعی محل ورود وخروج که  حالت نردبان دو طرفه دارد و  اغلب در ورودی باغ  با چوب می سازند

روخون:مسیر و راه اصلی عبور(اغلب ییلاقی)
کفینه روخون
جیره روخون
گیریه روخون
چمه روخون
قلعه روخون

متاسفانه در سالهای اخیر
قله روخون که یک نام تالشی است 
و معنی آن "مسیر قعله" است
را قعله رودخان نوشته اند که کاملا غلط و بی معنی است
[۱۲/۲۶،‏ ۲۰:۵۷] #بهنام_ن_ماسال: 
در بعضی مناطق تالش 
به درب
برنگا میگویند
این کلمه قدیمی و اصیل است و در سایر مناطق فراموش شده است

شما در مناطق خود
درمورد راه و مسیر و درب و دروازه 
چه کلماتی دارید؟

کامنت بزارید👇👇

[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۳۰] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال

- بَر bar = در ورودی ساختمان 

- بَرَه bara= هر گونه در ورودی و خروجی بیرون از ساختمان

- بَلَت balat/ بَلَتَه balata / بلته بَرَه balata bara = دروازه چوبی
دروازه چوبی که دو نردبان تقریبا چهار پله در دو‌گوشه دروازه بنام بلته پیله balata pila درزمین نصب و چهار عدد چوب بلند به پهنای دروازه بنام بلته بوله balata bula یا بلته خالهbalata xāla که در آن پله های نردبانی دو گوشه دروازه بطور افقی قرار می گرفت و این یک دروازه بود و راه ورودی و خروجی یک‌ حیاط. 

- برس barəs یا برستbarəst = معبر، گذرگاه
شاله برست šāla barəst

- دشم dašəm ورودی
- برشمbaršəm خروجی

- پا بَرَه pā bara = راه بین دو خانواده یا دو مکان. دو پله چوبی بین دو محیط یا دو همسایه برای رفت و آمدنصب می کردند بطوریکه هر یک از پله ها در طرفین پرچین یا سیم خارار در دو زمین قرار می گرفت . با بالا رفتن از پله از بالای پرچین پا روی پله بعدی گذاشته و رد می شدند.

- چپره که از شاخه های نرم درختان بافته می شد و بعنوان در ورودی باغ و توم بجار (تومه کیله) و تله شکار پرندگان استفاده می شد. 

- را گردشrāgardəš= کوچه یا هر راه فرعی جدا شده از راه اصلی

مریم محسنی
[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۳۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: جاوٚسَه:چهار چوب درب و پنجره
اَنجۊمَه:لولای درب و پنجره
بَستۊن:آستانه در
بَه:در(در گویش تالشی شمالی اغلب حرف ر اخر و ر در وسط حذف می گردد,در خصوص واژه  
بر در اغلب گویشهای ایرانی بر است برنگاه احتمالا همان به ونگو عرض و کناره در باشد)
[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۳۹] #سعید_بشری_ماسال: بعضی از خانواده ها از کلمه بَسته بعنوان جاده یا راه استفاده می کنند. 
مثال:
بسته سَری مندیما، ویندمه علی بپر بپر تِرا آ.
[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۳۹] #مریم_محسنی: - را = rā راه
- ناچمَ را nāčama rā= بیراهه، راه سخت رو
- دچم dačam = پیچ راه
- دچم ژندهdačam žande = راه عوض کردن
- مین آکرده min ăkarde= میانبر زدن
- بسته= basta = راه ، جاده
- جاده = jāda = راه
- ماشونه را= māšuna rā راه ماشین رو
- روخون = ruxun/ گیریه را= girya rā= راه ییلاقی
- نره را = nara rā راه راست و بدون شیب 
- سرپره را= sarpera rā جیرسوئه را= jirsua rā راه شیب دار ییلاقی و جنگلی از پایین به بالا
- کفاسوئه را kafāsua rā راه ییلاقی و جنگلی از بالا به پایین و شیبِ بطرف پایین
- ماله را = māla rā= راه مالرو
- داره ویسا را= dāra visā rā= راه حمل ونقل چوب جنگلی
- آوه را= āva rā = آب راه
- راسته را= rāsta rā = راه راست  
- درزه بارَ کره را = darza bāra kara rā راه حمل محصولات مزرعه
- بجاره سره را= bəjāra sara rā/مرزه سرَ راmarza sara rā = راه عمومی مزرعه داران برای رفت و آمد طوریکه یک مسیر برای چندین مزرعه دار است و عریض تر از مرزهای معمولی کرتهاست. 
- لاته را = lāta rā= راه کنار رودخانه
- لکه را = laka rā = راه راست معمولی
- شاله را= šāla rā = راه شغال رو
- اسبه را = asba rā =راه اسب رو
- جنگله را= jangala rā راه جنگلی
- بند را= banda rā راه یالهای قله کوههای بلند
- پره را= para rā راه ییلاقی کنار گذر که موقع پرآبی رودخانه ها از آن استفاده می کنند.
- کوره را= kura rā راه باریک و متروکه که کمتر استفاده می شود.
- سنگه را (کتیله)= sənga rā ، katila 
- راه سنگی صعب العبور : ناله چاکنnāla čākən
- سنگه ریجه را= sənga rija rā =راه ریگزاری و سنگریزه ای با شیب تند
- مخته راməxta rā راه باریکی که نشان دهنده رفتن کسی بوده است.
مریم محسنی
[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۴۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: کَمبٚر:میانبر
چَم:پیچ و خم جاده
[۱۲/۲۶،‏ ۲۱:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: گَم:قدم
گیراوَ:کمین کردن
گٚژگَه:کمین زدن


#مریم_محسنی:
در ماسال هم متاسفانه  این تغییر نام ها وجود دارد
 تبکه سر اسم به این زیبایی و بی نظیر را  طبق سر نوشتند
ویرمه را ورمیه و.....
والله آدم‌چی بگه
آدمی تک‌و‌پلو آواز آ

#صبا:
بَرِنگا.  به درگاه و آستانه درب می گویند. یعنی ورودی در

[۱۲/۲۶،‏ ۲۲:۵۵] #صادق_شیرزاد_ماسال: ایله چمه بعد از که کونی دشت نوئه
اینه وان اَلَنْجَه چمه
الانجاو هم یک منطقه در ییلاق است کنار بی آوه پره و سیاکنده
[۱۲/۲۶،‏ ۲۳:۰۳] #حسین_زاغی_ماسال: اصطلاح دیگری هم هست ،
*باغی انج منجون*
باغی انج مجنون جمع اکرم،بی شوم بژنم.
[۱۲/۲۶،‏ ۲۳:۰۹] #صادق_شیرزاد_ماسال: لکه را/ راه افتاده و طولانی
جیره را/ راه پایینی
کفاینه را / راه بالایی
نره را/ راه بدون شیب 
چته پره/راهی درگوشه تپه سنگلاخی
کتیله/ راه سنگی
ناله چاکن/ نام محلی است با راهی پوشیده از سنگ که نعل اسبها در آنجا شکسته میشود
جیرسوئه را و کفاسوئه را / هردو یک راه هستند که با توجه به موقعیت فرد کاربردش فرق میکنه

[۱۲/۲۷،‏ ۱:۵۸] #حجت_دامن_کش_منطقه_سیاهمزگی: تالشی جنوبی _منطقه ی سیاهمزگی
*رو*: رودخانه
*را*: راه، مسیر،
*چپ و چیله را*: راه پیچ در پیچ
*تِشَ را* : راه شیب دار و کج
*پشه را*: راه کج
*راسته را*: راه راست
*کفاسیَکه را*= *سَر سَرپِره را* : راه با شیب از بالا
*جیروسیَکه را*= *سَرسَرجیره را*:راه با شیب از پایین
*کوله را*:  راه روی تپه 
*خاله را*: راه جنگلی  روی خط الراس 
*بَنده را*: راه ییلاقی روی کوه
*بَرس(Bars)*: گذر گاه ؛
*ژیَه*: دامنه شیب دار جنگل که معمولا یک راه قابل  گذر دارد، 
*ویَر(viar)*: راه عبور از درون آب (و نیز به معنی زیاد)
*ایسفالت*: آسفالت
*چَشته را*: مسیری که حیوان شکارچی جهت شکار از آن میگذرد
*چقرَه را*: راهی که از طریق رفت و آمد و ردپا روی برف مانده است
*کَتلَه*: راهی از درون صخره ها
*خَرِمه را*: راه از شیب آفتابگیر گوه و جنگل
*نسا را*: راه از مسیر سایه ی جنگل
*دیلَیی*: از مسیر ، از درون
*دَره دیلَیی* : از مسیر دره
*رباره دیلَیی*: از مسیر رودخانه
*جَنگله دیلَیی*: از مسیر جنگل
*اَویجه را*: بیراهه
*ناچَمه را*: بی راهه ، مسیر غیر آسان
*مینه را*: راه میانبر؛ راه میانی
*لاته را* : راه از زمین هموار کنار رودخانه
🛣️
[۱۲/۲۷،‏ ۱۱:۰۰] #مریم_محسنی: - راینrāyen/ رائونrāun/ را و رییهrā u riya= راهها
- ماسال َ را Māsāla rā= راه ماسال
[۱۲/۲۷،‏ ۱۸:۵۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: سنگ آوز/Sęng âvaz:  راه عبور از رودخانه ازطریق گذاشتن سنگ در میان آب
پرد/Pard: پل
چوئه پرد: پل چوبی
بزه پرد/ پل چوبی تنگی که محل عبور و مرور دامهای کوچک است
آهینه پرد/پل آهنی
خشته پرد/پل خشتی
برس/Baręs: راهی کم عرضی که از عبور و مرور حیوانات برجای مانده است،، بریس،، هم گفته میشود
 بره/ دروازه... ابتدای راه که بوسیله دروازه محصورشده است مثل:
سنگه بره.. رمشه بره... آژه بره... پارگا بره.. 
#صادق شیرزاد 
گویش ماسالی
[۱۲/۲۷،‏ ۱۹:۲۳] #حسین_زاغی_ماسال: پرده خاله/:پلی که از تنه درختان درست شده.و یک لنگه یا تکی باشد.
چَپَره در/:دربی که با ترکه و شاخه درختان بافته شده.بیشتر برای محل نگهداری موقت حیوانات در ییلاق( سکونت موقتی) استفاده می شود.
[۱۲/۲۷،‏ ۱۹:۲۷] #سعید_بشری_ماسال: بَره بِر دَکرده: کنایه از جلوی کاری را گرفتن و تا حدی عمدی.
[۱۲/۲۷،‏ ۱۹:۳۱] #حسین_زاغی_ماسال: کسی که مردم دار نیست،به کسی کمک نمی کنه،کسی را دعوت نمی کنه،کسی باهاش آمد و شد، ندارد...
میگن:
*چه بَرَه همیشه بر دریه*
[۱۲/۲۷،‏ ۲۱:۱۱] #فرنگیس_قلیزاده: بَرَه بْردَکَردِه:bara bər dakarde=
جلوی پیشرف کاریکی راگرفتن،
 سنگ انداخت درکاردیگران،
دیگران را درتنگنا قرار دادن

با سلام در راستای تداوم فعالیت های
کانال واجه واج در تلگرام
با هدف  گرد آوری و نشر و احیای کهن واژه های زبان تالشی 
گروه واجه واج در واتساپ تشکیل شد

خواهشمندم دوستان فعال و علاقه مند به زبان وادبیات تالشی رو به این گروه اضافه کنید
 لینک گروه واجه واج
در واتس آپ
👇👇👇👇


https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4

#زبان_تالش_گویش_ماسال_زلیخا_صبا
* سِنگ آوز : سنگ چین. داخل نهر آب برای عبور عابرین که پاهایشان خیس نشود 
 *مخته را: راه باریکه پیاده رو که فقط نشانی از عبور است وراه جنگلی

 *چولافته را :  راه باتلاقی وگِلی 
 #

#زبان_تالش_گویش_ماسال_زلیخا_صبا
مِشته سِنگ یا دسه سِنگ :سنگی گرد که به اندازه مشت باشد ودر دست جا بگیرد برای سابیدن گردو ونمک سبز یا درار

 قیمه کش : ساطور: بر ای قیمه کردن. گوشت وخرد کردن سبزی. در خانه قدیمی کاربرد. داشت. 
 گوشته کو :تخته چوبی برای. خرد کردن گوشت و سبزی  وسابیدن گردودر خانه های قدیمی ابزاردست بانوان 

دیبک یا دیوک دسته : هاون چوبی. به بلندی سی تا. 35 سانت  استوانه شکل وچوبی که در وسطش گودی داشت برای. سابیدن نمک آشپزخانه ویا ادویه جات در خانه های قدیمی

گروه واجه واج_مریم محسنی و...

واجه واج(واژه نامه تالشی):
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۲:۰۷] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دومله نش (dumla nəš): پشت نشین
۲- دومله دلکه (dumla dalake): عقب ماندن
۳- دومله دومله (dumla dumla): پشت سر
مجه آگرده دومله دومله دییسه
məjə āgardə dumla dumla diyasə
راه میرود برمیگردد پشت سر را نگاه می کند
۴- دومله لی (dumla li): پشتیه، پشت سری یه
مترادف دومله گله (dumla gəla)
۵-دومله دره (dumla dəre): متعاقب، پشت سرش ، بعد از آن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۲:۱۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خدا مکردون (xədā makardun): خدای ناکرده
۲- دومله کره (dumla kəra): دنبال افتاده به اصطلاح دمِ کسی شدن
هر جیگا شو ته نی اینه شی مگه چه دومله کرییره
har jigā šu tə ni ayna ši maga če dumla kərayra
هر جا میرود با او می روی مگر دمش هستی
۳- دومله دییشته (dumla diyašte): پشت سر را نگاه کردن، اصطلاحی به معنی قناعت پیشه هم است 
۴- دومله دیس (dumla diyas): نگاه کننده به‌پشت سر
۵- دومله دنش (dumla danəš): سوارِ پشتی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۲:۲۱] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خدا مکردون (xədā makardun): خدای ناکرده
۲- دومله کره (dumla kəra): دنبال افتاده به اصطلاح دمِ کسی شدن
هر جیگا شو ته نی اینه شی مگه چه دومله کرییره
har jigā šu tə ni ayna ši maga če dumla kərayra
هر جا میرود با او می روی مگر دمش هستی
۳- دومله دییشته (dumla diyašte): پشت سر را نگاه کردن، اصطلاحی به معنی قناعت کردن هم است.
۴- دومله دیس (dumla diyas): نگاه کننده به‌پشت سر ، اصطلاحی به معنی قناعتگر هم است. 
۵- دومله دنش (dumla danəš): سوارِ پشتی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۵:۳۶] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- کنجه دلک (kənja dalak): خانه نشین
۲- کَه دلک(ka dalak): خانه نشین
۳- جیلکه (jilake): از سر نیاز پناه بردن
ای جیلکا مینت کریay jilakā minat kari
به دست‌و پایش افتده بود تمنا می کرد
مونده گا جیلکهmunda gā jilaka گوساله در حال خوردن شیر گاو بود
۴- ویلکه (vil ake): از بالا و اوج افتادن
۵- دلکه (dalake): افتادن، امکان پذیر بودن، 
مرا ندلکه ای دفه بوشوم چه کَه
mərā nedalakə i dafa bušum če ka
برام امکان نداره یکبار به خانه او بروم‌.
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۱۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۵:۴۹] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دبسته (dabaste)= دوسته (davaste): بستن ، به بند کشیدن ، جادو کردن
ای شون دوسته ay šun davasta، او را بستند،
برایش جادو کردند 
۲- دبندیه (dabendiye)= دوندیه(davendiye): بستن، جادو کردن 
ای دوندیشونهay davəndiyašuna
جادویش کرده اند
۳- جادو باز(jādu bāz):اهل جادو جنبل
۴- دواکر (dəvā kar): دعانویس
مترادف دوا نیویس dəvā nivis
۵- کیتاو سر آکرده (kitāva sar ākarde): دعا نوشتن، کتاب باز کردن برای دعا نویسی
مترادف دوا کری ( dəva kari): دعا نویسی
۶- کیتاوه سر (kitāva sar): دعا 
مترادف دواdəvā
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

[۱۲/۲۰،‏ ۱۶:۱۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود 
دٚلین:شجاع,دلیر
تارسو:ترسو
[۱۲/۲۰،‏ ۲۰:۴۵] #فرنگیس_قلیزاده:
 لکوته: درگویش ماسال
یعنی تلخ ودهان بند
[۱۲/۲۰،‏ ۲۰:۵۷] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 تِل:تلخ
نٚختَه:افسار
لَغۊم:لگام
[۱۲/۲۰،‏ ۲۱:۱۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
گاسی:شاید(گاسی بِوَجَه اودَم بٚبۊ/شاید آدم بدی باشه)
لادی:چندی پیش(لادی اٚغٚنو بٚه,چندی پیش اینجاها بود)
[۱۲/۲۱،‏ ۹:۳۸] #ضیا_طرقدار: 
زبان تالشی  - گویش آستارا 

چلَه شاو čəlâ šâv : شب چله

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۶۱۴
۱- دبسته (dabaste)= دوسته (davaste): بستن ، به بند کشیدن ، جادو کردن
ای شون دوسته ay šun davasta، او را بستند،
برایش جادو کردند 
۲- دبندیه (dabendiye)= دوندیه(davendiye): بستن، جادو کردن 
ای دوندیشونهay davəndiyašuna
جادویش کرده اند
۳- جادو باز(jādu bāz):اهل جادو جنبل
۴- دواکر (dəvā kar): دعانویس
مترادف دوا نیویس dəvā nivis
۵- کیتاو سر آکرده (kitāva sar ākarde): دعا نوشتن، سر کتاب باز کردن برای دعا نویسی
مترادف دوا کری ( dəva kari): دعا نویسی
۶- کیتاوه سر (kitāva sar): دعا 
مترادف دواdəvā
#گردآورنده_مریم_محسنی
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

[۱۲/۲۱،‏ ۱۷:۰۷] #حسین_زاغی_ماسال: *گاه ترنه*
پر خورد و سیری ناپذیر
[۱۲/۲۱،‏ ۱۷:۲۳] #حسین_زاغی_ماسال: *پَرپَره کُوهِ*
لرزش و بیقراری بر اساس شوک ،یا غش کردن 
*تاسنده*
سر و صدا و همهمه ایجاد کردن
[۱۲/۲۱،‏ ۱۷:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: *وُرجو*
خسته از کار و فعالیت زیاد.
*وُرُوش*
خستگی بر جای مانده بر بدن
[۱۲/۲۱،‏ ۱۷:۵۵] #فرنگیس_قلیزاده: درماسال واژه  وُروش:
vuruš=خردوخسته،مانده،کوفته بکار می برند
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۰۸] #فرنگیس_قلیزاده: اشکمن:əškamən=شکمو،
شکم باره،پرخور
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۱۰] #حسین_زاغی_ماسال: *پیله اشکم*
گاهی به پر خر گفته می شود
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۱۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: لَوِن:شکمو
لَوَنگین،لَوَنگی:محتویات داخل شکم (مرغ،ماهی...مرغ شکم پر..)
لَوَ:شکم
لوزین:شکم دار
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۱۸] #سعید_بشری_ماسال: بی ثبوت را بیشتر خلخالی ها یا تات زبان ها بکار می‌برند و ظاهرا از (بی ثبات) گرفته شده است.
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۲۶] #حسین_زاغی_ماسال: درود
گویش ماسالی 
*اشکم پیس*
همون شکمو است
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۵۵] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
پرخور
- وییره هر viyarahar پرخور
- اشکم پیسəškam pis شکمو
- اشکمه چارنəškama čārən شکمو ، در هر حال در فکر خوردن و در هر جا پاش بیفتد میخوردو خود را سیر می کند
- پیلّه اشکم pilla əškam پرخور
- نفسول nafsul پیشش از غذا حرف بزنید دلش میخواد
- جوغ ویشهjuq viša هر چه میخورد سیر نمی شود
- دله dala. همه چیزخوار و پرتوقع در خوردن
- اشکمنəškamən شکم گنده
مریم‌محسنی
[۱۲/۲۱،‏ ۱۸:۵۷] #مریم_محسنی: وییره هری پرخوری
وییر هرده پرخوری کردن

#زبان_تالشی_گویس_ماسال۳۶۵
۱-آدمه هر:âdama har=آدمخوار،حریص،پرطمع

۲-اَلپَر :alpar=جسور،پررو،بی پروا

۳-ازازول:azâzul=شیطان،پررو
۴-انه آموج:ana âmuj=نفهم،
 تربیت نشده ، تعلیم ندیده
 
۵-بی سُبوت :bisubut=
بی ثبات،ناهنجارونامناسب

-آزاری:âzâri=دیوانه،غشی
پرتوی:partavi= دیوانه،
جنون آنی داشتن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج 🌺
@vajanameh_taleshi

[۱۲/۲۲،‏ ۱:۴۶] #بیت_اله_صفری_فومن: وور آگتن voor= با مشت و یا کف دست کسی رو هل دادن و دک کردن، از خود  راندن 

لهجه قسمتی از تالش جنوبی فومنات.
🌹
[۱۲/۲۲،‏ ۱:۵۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: زَپیلَه:کف گرگی
زَپانگ:ضربه زدن با دست بر روی سر و اغلب از پشت سر
بۊر دوئِه:پیچاندن
[۱۲/۲۲،‏ ۱:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: هَمَلاختَه:هل دادن
[۱۲/۲۲،‏ ۵:۱۵] #بیت_اله_صفری_فومن: سیله = ضربه به صورت با کف دست.

سوخورتومه = زدن و دک کردن و از خود راندن

منتها فرقی که وور و سوخورتومه با هم دارند اینه که
وور معمولا علنی و با سر و صدا همراه هست.

ولی سوخورتومه بیشتر در جایی که تجمع هست 
نشسته یا ایستاده
کسی از پشت به یه نفر ضربه میزنه گاها یواشکی و بدون سر و صدا.

درود بر همگی 
صبح چهارشنبه اول دی ماه تون بخیر باشه 🌺

[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۲۲] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کندال کندال (Kandāl kandāl): چاله چوله
۲- گورگور (gəver gəver): ناصاف
۳- کولو کولو ( kulu kulu): گوله گوله
۴- جیشو‌جیشو ( jišu jišu): زق زق کردن و احساس ناملایمتی در اندامی از بدن 
مترادف دشو دشو (dašu dašu)
۵- چم آکرده (čem ākarde): چشم دوختن ، طمع داشتن، چشم باز کردن، مطمئن بودن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۵
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۲۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چم َفاک(čema fak): پف کردن بالای چشم و زیر ابرو
۲- چمَ گوزه (čema guza): پف کردن زیر چشم 
۳- کرپه کرپه(kərpə kərpə): صدای خوردن غذای سفت مثل قند
۴- کرپنده (kərpənde): جویدن قند 
۵- فش فشه (faš faše): فحش و فحش کشی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۶
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۳۰] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جیگر جینه (jigerə jina ): پس انداز، ذخیره، صرفه جویی
۲- پره پره (para para): دامن دامن
مترادف دومنه دومنه(dumna dumna)
۳- ووش ووش ( vuš vuš) داد و بیداد، آخ و واویلا
مترادف ویش ویش (viš viš)
۴- ویمون آمون (vimun āmun): فس فس
۵- گف گف ( gaf gaf):صحبت کردن
مترادف لوئه لوئه (lua lua)
مترادف گَو گَو (gav gav)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۷
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۳۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- واته وات( Vāta vāt): بگو بگو
۲- کفا کفا(kafā kafā ): بالا بالاها
۳- جیر جیر(jir jir.): پایین پایینا، زیر زیرا
مترادف بن بن (bən bən)
۴- خنده خنده (xanda xanda): خنده کنان، خندان
۵- تیله تیله (tille tille ): دوان دوان
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۸
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۴۱] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- بتیل بتیل(bətil bətil ): بدو بدو
مترادف بتّی بتّی ( bətti bətti)
مترادف بتی بتی ( bəti bəti)
۲- جوت جوتکه (jut jutake): بالکنت، بریده بریده صحبت کردن
۳- دیله دیله (dila dila ) : وسط وسطا، داخل، درون
۴- تون تون (tun tun): ته ته ها
۵- پزر پزر (pezer pezer ): پاره پاره

#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۱۹
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۴۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پزر آزر (pezer āzer): پاره‌پوره
۲- جینگه جینگه (jinge jinge): کل کل 
مترادف روئِه روئِه ( rue rue )، گازه گازه( gāze gāze)
۳- بهر بهر (bahar bahar): بخور بخور
۴- پش پشه( pəš pəše): کج کج، کجکی
۵- ور وره (vər vəre): گیج زنان

#گردآورنده_مریم_محسنی۶۲۰ 
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۴۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ورَه ورَه (vəra vəra): نوبت به نوبت
۲- وَر وَرِه (var vare): به پهلو، یک طرفی
۳- وَر(var ): پهلو، نزدیک
۴- زرَه زرِه ( Zəra zəre): غرض ورزی
۵- زره گته(zəra gete): خشم گرفتن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۱
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۴۹] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-پرته پرته (pərtə pərtə): صدای خاموش شدن فتیله چراغ
۲- فرته فرته(fərtə fərtə): صدای بالا کشیدن آب بینی
۳- شرته شرته(šərtə šərtə): صدای پا در آب راه رفتن 
۴- منگه‌منگه(məngə məngə): مِن و‌مِن ، فس فس
مترادف مس مس (məsməs) 
فنگه فنگه (fəngə fəngə )فس فس
۵- جیسکه جیسکه(Jiskəjiskə): جیک جیک، صدای زیر و نازک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۲
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۲:۵۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- گل گل (gəl gəl): غل غل
۲- گَلِه گَلِه (gale gale): پاها را پرانتزی قرار دادن و راه رفتن
۳- گر گر (gər gəl ): غرغر
۴- ژن به ژن (žen ba žen)
ژن به ژن خانواده ای که یک دختر خود را عروس به خانواده ای می دهد و یک عروس از خانواده آنها برای پسر خود می گیرد. و یا بر عکس یه پسر به دامادی از خانواده دیگر می گیرد و پسر خودش را داماد به آن خانواده می دهد . در نتیجه خواهر و برادری عروس و داماد یک خانواده شوند این کار را ژن به ژن کرده می گویند.
۵- ویبرم ژنده (vibram žande) : بسیارگریه کردن، 
مترادف ویبرمهvibrame 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۳
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۰۲] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سینه کوئه (sina kue ): سینه زنان، در اثر ناراحتی دست بر سینه کوفتن
۲- رونه کوئه (runa kue): از غصه و مویه دست بر ران‌ پا کوفتن 
۳- بال به بال ( bāl ba bāl): دست در دست

۴- لینگه لینگه(linge linge ): لی لی رفتن، با یک پا رفتن
۵- کله به کله(kalla ba kalla): رو برو، سر بسر
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۴
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۰۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لینگه به لینگه(linga ba linga): لنگه به لنگه
مترادف ام پا اَ پا (əm pā a pā)
۲- ایته ایته( i te i te): کم کم 
۳- کون به کون آدوئه (Kun ba kun ādue): همدست شدن
۴- تون به تون (tun ba tun ): گور بگور
۵- تون( tun ): زیر ، کف، ته 
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۲۵ 
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۰۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- جوئه جوئه (jua jua): جویده شده
۲- دَدَه دَده(dada dada): پدرِ پدر ، بابا بزرگ، پدر بزرگ
۳- ننه ننه(nana nana ) : مادرِمادر،مامان بزرگ، مادر بزرگ
۴- دیما دیم (dimādim): روبرو
۵- دس بازار آگته(dasəbāzār āgete): مسخره کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۶
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۱۱] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- خش (xəš ): خوش، دوست داشتن
۲- خش به(xəš be): دوست داشتن
۳- خشَه ( xəša): دوست دارد
۴- وشک و وولی( vəškəvuli ): جنب و جوش
۵- دشو دشو (dašu dašu): زق زق 
مثلا احساس خاری در پا یا شیئ در چشم
مثل چمه چمی دیله دشو دشو کره
مترادف جیشو جیشو jišu jišu
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۷
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۲۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ویلا ویلا( villa villā ): تکان تکان
۲- دلا دلا (dallā dallā): تلو تلو
۳- دگرا دگرا( dagrā dagrā): تلو تلو
۴- گولول گولول(gulul gulul): وز وزی، فرفری
۵- گولول (gulul): فر، وِز
۵- ومبه ومبه(.vəmbə vəmbə ): وز وز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۸ 
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۲۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- لرته لرته(lərtələrtə) صدای آب کم در ظرف بزرگ در بسته در هنگام حمل
۲- ددار (dadār): زیاد. بی حساب. فراوان، بی حد
۳- ددار و بیدار(dadār u bidār): بی حد و حساب
۴ - ترتر (tər tər): صدای باران‌تند، تند، زیاد
ترتره وارش واره tər təra vārəš varə
باران تندی می بارد
وارش واره ترترvārəš vārə tərtər
۵- ترتر ترتر (tərtər tərtər ) : هِلِک هِلِک
هده را ترتر ترتر اومه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۲۹
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۲۳:۲۶] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کرچه کرچه (kərčə kərčə): خش خش 
۲- تمبه تمبه(təmbə təmbə): صدای کوبیدن به چیزی 
۳- ترتر (tərtər): خاک دو عالم
۳- تمبر( təmbər ): خاک دو عالم
۴- گره گره(gəra gəra): صدای مرغ قبل از تخمگذاری 
۵- گدگداز (gədə gədāz): صدای مرغ بعد از تخم گذاری
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۰
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۱:۲۰] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- خر خر (xər xer): صدای سینه در مواقع آسم
۲- دومه دومه(dume dume): به دنبال هم ایستادن، پشت سر هم ایستادن در موقع بازی دومه دومه 
۳- دله (dala):همه چیزخوار و پرتوقع در خوردن. 
۴- کله کله (kalla kalla): تکه تکه کوچک
۵- مک (mək) : کوتاه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۱
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۱:۴۳] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- آپر آپر (āpər āpər): آهسته
مترادف ویپر ویپرvipər āpər
۲- دوئه دوئه (dua dua): دود بلند شده از آتش، غرغر کردن 
۳- فوئه فوئه (fua fua): پشت سر هم فوت کردن و دمیدن در آتش
۴- دیمَه دیمَه (dima dima): کنار کنارا
را دیمه دیمه نه بشrā dima dima na bəš
از کنار جاده برو
۵- کرته کرته (kərtə kərtə):صدایی که از لمس 
اشیا ء ایجاد می شود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۲
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۳] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کرچه کرچه ( kərčə kərče): صدای امنه پوست خشک شده گوسفند برای لبنیات خشک مثل سوره یا صدای کاغذ مچاله شده
۲- گرچه گرچه(gərča gərča): خوشه خوشه
۳- گرچه (gərča): خوشه
۴- پرزنگ(pərzəng): خوشه کوچکی از خوشه بزرگتر
۵- ویج کرده (vij karde): زیاد بودن جمعیت
آدم آ کو ویج کرهādam ā ku vij karə
آنجا پر از جمعیت است.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۳
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ویج آنوئه (vij ānue): ویجه آکرده (vij karde)= ویچ ژنده (vij žande): با وجب اندازه گرفتن، وجب زدن
۲- پشه ویرمه (pešə virme): بالا پایین رفتن

۳- پش پشه (pəš pəšake): کج کجکی
مترادف پش پشکه (pəš pəšake)
۴- ور ورکه(var varake): کج کجکی
۵- ایورکه(ei varake): کج کجکی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۴
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ور پش (vərpəš): کج و معوج
۲- ور (vər): گیج
۳- ور ورکه (vərvərake): گیج زنان
۴- کلاش کلاش (kəlāš kəlāš): ضعف دل
مترادف اینجن اینجن (einjan einjan)
۵- دوشکن آوشکن(davəškan āvəškan): بهم ریخته، نا مرتب
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۵
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۶] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دورآدور (durādur): از دور ، از فاصله زیاد
۲- دورآوز (durāvaz): طفره
۳- دیرینگه (diringa): خیلی خشک
۴- پدوشه (peduše): سر کشیدن، بالا کشیدن
۵- ویدوشه (viduše): دوشیدن، بطرف پایین کشیدن پستان گاو برای دوشیدن
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۳۶ 
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۷] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دوشه (duše): دوشیدن، شیر گرفتن از حیوانات
۲- فر آدوئه (fərvādue): پرت کردن، دور ریختن
۳- فر دوئه (fər due): دور ریختن
۴- سَره به (sara be): حمایت و جانبداری کردن ، یار شدن در بازی
۵- سَره وا (saravā): بخاطر، به جانبداری
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۷
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دیل دوئه (dil due): دقت کردن
۲- کاس(kās): آبی
۳- رش (raš): قهوه ای
۴- خانم رنگی(xānəm rangi): صورتی
۵- سوز (savz): سبز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۸
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سر(sər): قرمز، سرخ
۲- دیله دیله(dila dila): اندرون، توتوهاش
۳- خولتونک(xultunak): اتاقک ، زندان
۴- خولتونک ویخوئه (xultunak vixue): زندانی کردن
۵- سوجو ووج (sujuvuj): سوز و گداز، داد و بیداد
مترادف سوج و بوج (sujubuj)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۳۹
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۲،‏ ۱۲:۱۹] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- چس (čəs): آبسه
۲- دس برشه (dasbarše): عجله داشتن
۳- شیوه (šiva): ادا و اطوار ، زبان ریختن
۴- آخشته (āxašte): نگهداشتن
۵- هشته (hašte): اجازه دادن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۴۰
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

گروه واجه واج ۳۰آذر۱۴۰۰

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱۲/۱۸،‏ ۲۲:۴۵] #بهنام_ن_ماسال: _جان عزیز:جان ترس:کسی که بیش از حد مراقب جسم وسلامتی اش است و بیش از حد محتاطانه  رفتار پرخطر را انجام می دهد
_مینگیز: نچسب و کم تعامل 
_بد سولوک:  کسی که اهل تعامل نیست
_پسی:pəsi:کسی که اشتباهش را قبول گرده و سربه زیر شده
_خشکه را: محتاط  و بهگزین

بهنام_ن
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۰۳] #زلیخا_صبا: قاق وداق :خشک وبی روح

زقیسته : زردنبو/ زرداون

کته هر :حسود. نسبت به اقوام وخویشان 
 
مرده ملاش: مردنی ونحیف

زولوک: بازیگوش و شیطون

 زیرنگ: زرنگ

 شیت :کم عقل
شاتمس :شیرین عقل
 کیسمونی : مضایقه 
 زلیخا صبا
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۰۷] #زلیخا_صبا: وئیره زون :کسیکه زیاد می داند

کینگو. :گیج بی هوش 

پسه کِرن : دنباله رو

 چسک :چالاک

چوچول باز :حقه باز

 ترسال : ترسو

لیسک : لوس وبی مزه 


زلیخا صبا
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۱۴] #زلیخا_صبا: از تالشه وا ژه نیویشته. را هیچ کیسمونی نکرم. 
یعنی. 
من برای نوشتن واژه تالشی دریغ نمی کنم مضایقه نمی کنم
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۴۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: تِلَه شَه:برای عزای صاحبش مصرف شود،نفرینی است که در واقع به صاحب مال بر می گردد که آن مثال حیوان و یا هر شی را در راه شر برای خودش هزینه کند
رِژد کاردِه:درشتی کردن
رٚژد:رشد
ززد،زز:جای مخوف و ترسناک
🙏💓
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود تله شه نفرین است و برای انسان بکار می برن
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۵۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: آلاش آلاش کاردِه:به پیسی افتادن(خوردن)
ماغۊلَه:واژه که در مقام طعنه ,سرزنش و ملامت,مخاطبخود را مورد خطاب دادن است(مثال,ماغۊلَه اییو بٚه/یعنی بیشتر وقتا اینجا بود الان نیست
[۱۲/۱۸،‏ ۲۳:۵۹] #صادق_شیرزاد_ماسال: چوس نفس
درازه لوئه کر
لسه چونه
هرسه مورد به معنی پر حرف  و بیهوده گو است
جَلَف/jalaf:  پر رو،، بهانه گیر،  هوچی گر... 
چست/Čēst:  چالاک  زرنگ
چسک/Čēsk: آدم تند و تیز،  آدم سریع
چسک چسکه:  تند وسریع
چفگره/čafgera: خمیده و کم تحرک
چنگ پر/Čngpar: دست وپا
#صادق شیرزاد ماسال
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۰۲] #صادق_شیرزاد_ماسال: مثل این است که ما به حیوانات میگوییم " ته خلت ببی "
خلت همان خلعت یا کفن است
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۰۳] #سعید_بشری_ماسال: ما به چفگره،  گفچره میگیم.
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۰۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: گومائی:اصطلاح است و برای افراد خنگ بکار می برن
گیژَه پَس:برای افرادی که گیج میزن و به دور خود میچرخن به گوسفند گیج تشبیه شده است
هِلَه وائی:کسی که هیچی بارش نیست
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۰۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: بِلَوِن:زشت
ماهبۊب:زیبا
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۰۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: لَس :شل
لَسَه گَدَه:پسری(فرزند ذکور)که شل و وله
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۱۰] #سعید_بشری_ماسال: گفچره : خمیده ،کج و معوج
چه دس و پا گفچره با .
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۱۱] #سعید_بشری_ماسال: سَقَت : سالم ، قوی و درشت. 
سقته جوانیا.
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۱۴] #سعید_بشری_ماسال: شفته(بر) پا کرده: اوضاع را به هم زدن.
برا جان یا کو شفته پا مکه.
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۱۶] #سعید_بشری_ماسال: آوی فو دَکره هرِه ِ : کنایه از آدم خوب.
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۱۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: جَندَک:جثه،معادل وزن بدن
بولو:اندازه بدن،قد آدمی(سایز طولی بدن)
فَر:بهتر،نیکو
فَرَه اودَم:آدم نیکو
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۲۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: داستَه مۊچَه:آتو(ورق برنده,بهانه,دستاویز)
واوۊنَه:بهانه
هِی:حس,تاب و توان
زرفَت:شوخی
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۲۹] #حسین_زاغی_ماسال: *آلَم شَنگه*
معرکه گرفتن، درگیری الکی ایجاد کردن
الم درسته؟
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۴۹] #سعید_بشری_ماسال: نوم ویلک: لعنتی
[۱۲/۱۹،‏ ۰:۵۸] #سعید_بشری_ماسال: سونبوری مونو: شبیه زالو می‌چسبه و ول نمیکنه
[۱۲/۱۹،‏ ۱:۰۰] #سعید_بشری_ماسال: تفنگه شوشه مونو: بدون هیچ نقصی و یا عیبی

[۱۲/۱۹،‏ ۱:۱۰] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *نوم ویلک* (num-vi-lak)

 *نوع کلمه به‌لحاط مقوله دستوری* : صفت

 *نوع کلمه از نظر ساختمان* : مشتق- مرکب > اسم (نوم) + بن مضارع مصدر پیشوندی ویلکه (ویلک: وی+ لک)

۱- کسی یا موجودی که نامش برافتاده‌باشد و یا آرزوی برفتادن نامش کنند.

۲- کنایه از شخصی که دارای امتیازاتی چون زیبایی، زبلی، خلاقیت و ... است و مورد توجه و از سر مزاح و مطایبه خواستار برافتادن نامش باشند.  

۳- کنایه از گرگ یا هر حیوان درنده‌ای که دامداران بر زبان اوردن نامش را نحس می‌دانند.

۴ - و ...
[۱۲/۱۹،‏ ۱:۱۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: برافتادن
[۱۲/۱۹،‏ ۱:۱۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *نوم‌ اوی* 
و
 *نوم ویرن* 

هم داریم که هر کدام معنای خاص خودشان را دارند. 

بهتر است بین اجزای این دسته از کلمات و وازه‌های مشابه، نیم‌فاصله باشد، نه فاصله کامل: نوم‌ویلک، نوم‌اوی، نوم‌ویرن، و ...
[۱۲/۱۹،‏ ۷:۳۱] #زلیخا_صبا: بنده ویرنده خِدا  پِرَه پرنه 
 کسی را که بنده  اورا زمین می اندازد. و اورا بی مقدار و بی چیز میداند
 خدا او. رابلند وپر آوازه و خیر می دهد
 پس سعی کنیم دیگران وبخصوص دیگرانی. که جز خدا وپناه ویاری او دست به دامان کسی نیستند بر زمین نزنیم که خداوند مارا بد جوری می اندازداز تخت. خود خواهی  خدایا بر امید تو وتوکل بر تو 
 ز صبا
[۱۲/۱۹،‏ ۸:۰۰] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- شیرنه لوئهširna lua = سخن شیوا و دل نشین
- لوئه کر lua kar ، گفه ژن gafa žan = سخنران
- شیله چونهšilla čuna ، لسه چونه lasa čuna، درازه روئهdərāza rua، وییره وا viyara vā ، درازه نفسdərāza nafas = حراف
- جفنگjafang ، پوچَ کلّه puča kalla= کله پوک
- خورَ برxavara bar، خبرَ برxabara bar ، لاپورچیlāpurči ، خورَ ده xavara da = خبرچین
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۸:۱۴] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- مشنگ mašang = مضحک ، مسخره
- نازکه دیلnāzəka dil، فوسه چو fusa ču ، گوز مرغیguzəmərqi، بله بوکballa buk= زود رنج
- چوچول باز čučul bāz، پر فند pər fand ، مرد رند mard rənd، دغل باز daqal bāz، پورتینگ باز purting bāz= مکار ، حیله گر
- اوچورتمهučurtəma = مکر زنان
- شیوه šiva = دلربایی ، ناز ، خودشیرینی
شیوه داشته šiva dāšte خود شیرینی کردن، دلربایی کردن
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۸:۲۸] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- دزد دله dəzdədala = دزد و دست کج 
- دزد dəzd = دزد
- پتاره petāre دزدیدن، غارت کردن
- بدچم bad čem، چم چارنčemčārən =چم چران
- کته هر kəta har = بد سلوک، نساز
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۹:۵۱] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- دزد دله dəzdədala = دزد و دست کج 
- دزد dəzd = دزد
- پتاره petāre دزدیدن، غارت کردن
- بدچم bad čem، چم چارنčemčārən =چشم چران
- کته هر kəta har = بد سلوک، نساز
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۱۰:۳۴] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی- گویش آستارا 

کُک kok : چاق . برای احوال پرسی هم به کار می رود . 

لار ، لَر lâr :  لاغر 

دیمین dimin: پُررو، گستاخ
[۱۲/۱۹،‏ ۱۱:۱۹] #زلیخا_صبا: دله دزد :   دزدی که. دنبال دزدیدن اشیا ناچیز است 
شیوه دار : عشوه باز
فوسه چؤ : کسی که به آنی خودرا می بازد و ضعف نشان می دهد وبه گریه می افتد 
 پتارچی : غارتگر 
بد چم :هیز 
 کته هر : کسیکه جز خودش کسی را برنمی تابد حتی نزدیکانش را 
پوچه کله :بی مغز ومعنی

 حراف : سخن ور 
شیرنه زوون :شیرین زبان 
  درازه نفس : بی وفقه از خود گفتن وحرف زدن
[۱۲/۱۹،‏ ۱۴:۲۲] #مریم_محسنی: تالشی گویس ماسال
- خردنیxərdani= بچگی
- چنسčənəs= خسیس
- جَلَف jalaf = کولی ، جنجال
- کوشیارkušyār= کوشا، فعال
- کیبانوگیری kaybānugiri= کدبانویی
مریم محسنی

[۱۲/۱۹،‏ ۱۴:۲۹] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- تند تری təndə tri = زرنگ ، باهوش، زبردست
- پیله کس pilla kas ، چاکَ آدم čāka ādam = جنتلمن ، آدم خوب
- پیل پیگته pill pigete = گرامی داشتن، عزیز داشتن، بزرگ داشتن
- کلیتون kilitun : گدا صفت، پست فطرت
- دیل خشی dilxəši =خوشحالی ، شادی
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۱۴:۵۳] #مریم_محسنی: 
فلانی اشتن پیل پیگره یعنی خودش را بالاتر از دیگران می داند و همچنین این جمله را داریم من فلانی مجلسی کو وینده خیلی ای پیل پیگتمه
فلانی را در مجلسی دیدم با احترام باهاش رفتار کردم

[۱۲/۱۹،‏ ۱۷:۱۴] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- اله پله کار (ala pala kār): شلخته کار و کار بی دقت و بی نظم
- شرته پرته کار (šərta pərta kār): شلخته کار و کار بی نظم 
- شورتی (šurty): هپلی هپا، بی سر و پا
- سونَ کر suna kar ، دده سونdadasun: ظالم
- دورآوز (dur āvaz): طفره، کنار کشیدن
مریم محسنی
[۱۲/۱۹،‏ ۱۷:۳۵] #حسین_زاغی_ماسال: تالش_گویش_ماسال
دَداره گف: حرف بی حساب و کتاب
دَچیکَه وَنجَه مونو: کسی که خودش را بزور تحمیل می کند
گرد  و گُومبول: تپل و مپل
سَفیلَه ادم: سرگردان ،،باری به هر جهت
اَنه مس: به حرف کسی گوش نمی کند.
همیشه چه گازه خاله آبه: خندان،بی غم
[۱۲/۱۹،‏ ۲۰:۳۰] #فرنگیس_قلیزاده: فرنگیس قلیزاده

-پرگاله دیم : pargâla dim=
صورت آراسته وقشنگ

-ایسبیه لوک:eisbiya luk=گلوی سفید

-نجقه دار:najaqa = خودخواه ، مغرور، لجوج

-نازه داشت:nâža dâšt=نازپرورده، نازنازی
ک
-ورآژن:varâžan=شباهت،
مثل،مانند،همسانی

-ورآگته:varâgeta= زیر پروبال یکی را گرفتن،
کمک حال یکی شدن
[۱۲/۱۹،‏ ۲۰:۳۰] #سعید_بشری_ماسال: گازه کونی ایشمرده: سواستفاده کردن و اطاعت نکردن.
سوته کوه کو اومه: در خطاب به کسی که زیاد غذا و یا نوشیدنی ای را استفاده می کند، گفته می‌شود.

[۱۲/۱۹،‏ ۲۰:۳۱] #فرنگیس_قلیزاده: گویش _ماسال
فرنگیس قلیزاده

-پسله وا:pasala vâ=پشت
 سرگو،غیبت کننده

-تیارت: tiyârt=نمایش خنده
 دار بازی کردن،ادا درآوردن

-اویون:uyun=کسی که با
حرفهای بامزه دیگران را
می خنداند،دلقک بازی 

-جرت قوز jərtəkə quž=
کله شق،بلوف زن، خودخواه

-جلمبر:jələmbər=بی چیز،
ندار،ژنده پوش

[۱۲/۱۹،‏ ۲۱:۳۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ۱- لوئه‌کر و گفه‌ژن، به معنای گوینده، سخنور و متکلم هم هست.

۲- از شیله چونه تا درازه نفس، به معنای پرحرف، پرچانه، زیاده‌گو و ... هم می‌توانندباشند. به‌علاوه، بهتر است هریک از این واژه‌ها یا ترکیبات تالشی جداگانه معرفی شوند؛ چون این نمونه‌ها با وجود اشتراک معنا، تفاوت‌هایی هم دارند. 

۳- جفنگ ظاهرا باید به معنای سخن بی‌اساس و پرت و پلا باشد.

۴- پوچه کله بهتر است به این شکل نوشته‌شود. ضمنا پوچه کله یعنی بی‌مغز، سبک‌سر و ... 

۵- کلماتی مثل کله‌پوک، جفنگ و امثالهم در تالشی اصیل نباید به کار رفته‌باشند. این موارد جدیدا از راه فارسی وارد شده‌اند.

۶- خبره‌بر/ خوره‌بر به معنای سخن‌چین، خبرچین و ...، بهتر است به این شکل نوشته‌شود. 

۷- به نظر می‌رسد "خوره‌ده" بیشتر به معنای لاپورچی و گزارش‌دهنده باشد.
[۱۲/۱۹،‏ ۲۱:۵۰] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ۱- *نازکه دیل، فوسه چو و بله بوک،* همیشه به‌عنوان مترادف نمی‌توانند به کار بروند.

۲- در فوسه چو، هجای "سه" نرم تلفظ می‌شود. بنابراین در آوانویسی این واژه، دست‌کم صامت /س/ بهتر است با علامت واج‌های نرم آوانویسی شود؛ یعنی y کوچک که بعد از s و کمی بالاتر از سطح سطر قرار می‌گیرد. 

۳- گوز مرغی را تاکنون نشنیدم؛ بنابراین، چیزی نمی‌توانم درباره‌اش بنویسم. فقط از آن‌جایی که ساختار نحوی‌اش فارسی است، احتمالا باید از عناصر دخیل جدید باشد.
[۱۲/۱۹،‏ ۲۲:۰۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ۱- در آوانویسی *مرد رند* ، ظاهرا واج ə بعد از "مرد" افتاده. 
Mardərənd
۲- *پورتینگ‌باز* را به شکل *پورتیک* و *پورتیک‌باز* هم شنیده‌ام که اصل غربی یا فرنگی دارد. 

۳- از *چوچول‌باز* تا *پورتینگ‌باز* همیشه همه‌ این واژه‌ها مترادف نیستند. 

۴- *شیوه* را علاوه بر معانی ثبت شده، به معنای *عشوه* هم می‌شود گرفت.

#گویش_تالشی_ماسال_زلیخا_صبا
آورازنده : برازنده. 
 اگه آورازنده ببی هنی همرائون همرایا
سوفایی: تنهایی
 وئیر وخته اشترا سوفاییه 

هَف کَچلون. جمعیتی که بی سروسامان هستند
 چوون کَه هَف کَچلونه. سروسامون ندارِ  هرکسی ای پیلتری اِسته
 #زلیخا_صبا

#گویش_تالشی_ماسال_زلیخا_صبا

اگه پیله تر نداره بوشو پیله داری بنی بنشِ
اگر بزرگتری ندارد برود زیر درختی بزرگی بنشیند 
منظور این است همواره باید به نظرات بزرگتر از خود احترام گذاشت 

پیچاک :picãk: 
یک مرتبه 
پیچا ک چه قرضی دومه وبی حساب بیمه 
 پوسده :پوسیده 
دییری پوسده پریسینه چاه مَِدَشِ
با طناب پوسیده دیگران به چاه وارد نشو ید
#زلیخا_صبا

[۱۲/۱۹،‏ ۲۳:۱۵] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- *شیرنه لوئه*širna lua = سخن شیوا و دل نشین
- *لوئه کر* lua kar ،* گفه ژن* gafa žan = سخنور ، متکلم
-* شیله چونه*šilla čuna ،* لسه چونه* lasa čuna، *درازه روئه*dərāza rua، *وییره وا * viyara vā ، *درازه نفس*dərāza nafas = پر حرف ، پرچانه، زیاده گو
- *جفنگ*jafang = سخن بی اساس و پرت و پلا
 پوچَ کلّه puča kalla= بی مغز و سبک سر
- *خورَ بر*xavara bar/* خبرَ بر*xabara bar = سخن‌چین ، خبرچین
* لاپورچی*lāpurči ، *خورَ ده* xavara da = گزارش دهنده
گردآوری مریم محسنی ، ویرایش دکتر فرزاد بختیاری
[۱۲/۱۹،‏ ۲۳:۱۶] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال

- *نازکه دیل*nāzəka dil، *فوسه چو* fusa ču ، *گوز مرغیguzəmərqi*، *بله بوک*balla buk= زود رنج
- *چوچول باز* čučul bāz، پر فند pər fand ، مرد رند mardərənd، دغل باز daqal bāz، پورتیک باز purtig bāz= مکار ، حیله گر
- *اوچورتمه*učurtəma = مکر زنان
- *شیوه* šiva = دلربایی ، ناز ، خودشیرینی، عشوه
*شیوه داشته* šiva dāšte خود شیرینی کردن، دلربایی کردن، عشوه کردن
گردآورنده مریم محسنی ویرایشگر دکتر فرزاد بختیاری
[۱۲/۱۹،‏ ۲۳:۱۸] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- *دزد دله* dəzdədala = دزد و دست کج 
- دزد dəzd = دزد
- *پتاره* petāre دزدیدن، غارت کردن
- *بدچم* bad čem =چشم چران
- *کته هر* kəta har = بد سلوک، نساز
گردآورنده مریم محسنی ویرایشگر دکتر فرزاد بختیاری
[۱۲/۱۹،‏ ۲۳:۱۹] #مریم_محسنی: چشت آبه = خوکرد آبه = عادت کردن
[۱۲/۲۰،‏ ۱۰:۰۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود🌹
تالشی شمالی/نمین_عنبران
لۊد:لاغر
وئی اَزۊن:کسی که خیلی میداند
اوزٚن:منزوی
سِسَه فَتَی:کنایه است و به افراد ساده لوح میگن
پَخیل:حسود,بخیل
مٚردۊلَه گَو:کسی که دهنی نجسی دارد(در صحبت کردن)
تارسٚن کۊن:اصطلاح است و برای افراد ترسو بکار می رود
[۱۲/۲۰،‏ ۱۴:۲۸] #فرنگیس_قلیزاده: گویش _ماسال
فرنگیس قلیزاده
-گوش دلا دوئه:
guš dallā due=
گوش تکان دادن،کنایه به
کسی که جرات انجام 
کوچکترین کاربدی را
ندارد.
-چیچیلی مس:čičili mas=
دهن بین، کسی که به هرحرف
بی ربط وبی خودی توجه 
می کند
-جیرجیره کی: jir jiraki=
آدم موزی وزیرآب زن 

-جانماز آو آکشه: jânəmâz âv âkaše=خودراازهرعیبی 
مبرا دانستن،خودنمایی کردن

-چَم داشته: čam dâšte =
ماهر بودن،کاربلد بودن

 
چیله شو(شب یلدا)
چیله شو نزدیک است و برگزاری مراسم این شب دراین زمان ویادی آوری مراسم چیله گیرون در زمانهای دور این چنین بوده است که:
 در زمانهای دور شروع زمستان واولین شب زمستانی را که چیله شو یا شب یلداکه به روایت. بلندترین شب سال است رسم وآیینی خاصی داشت که امروزه نیز کما کان اجرا میشود منتها مدرن تر..
مردم تالش زبان ماسال وساکنان دیگر مناطق تالش با شوق بسیار وبا نیت اینکه زمستانی خوب وپربارش برف به همراه سلامتی بدن داشته باشند این شب بلند سال را تا صبح شب نشینی میکردند وجشن چله می گرفتند.
خانواده های سنتی تالشی برای پاس داشت شب چله همه وسایل را در خانه خود داشتند وخریدی به ان صورت در بازار نداشتند.
چون خرید میوه های مختلف در ان زمانها در خانواده هامرسوم نبود.وهمه از محصولات خود استفاده کرده واگر قلمی از آنرا بیشتر داشتند برای قوم وخویش خود نیز می فرستادندویا اگر کم داشتند می گرفتند.
کدبانوی خانه میوه های ذخیره کرده از به واز گیل ولیمو وپرتقال وانار را در مجمه چیده در روی سفره کنار منقل سرخ شده از ذغال میگذاشتند وآجیل شب چله برنج سرخ شده که به آن بِرشته برزوعدس خلخالی که مرجو نام داشت وسرخ کرده  وهمچنین برنج سرخ شده را در دوشاب تفت داده که به آن برزچیکیله میگفتندوسنجد.و
کدورا می پختند و کاکا درست کرده وحلواگوله دوشابی همه را در سر سفره میچیدند..
هندوانه وکدورا معمولا از تابستان در آویزهایی که از کاه وکولش درست کرده بودند گذاشته وآویزان در سقف کوتی یا تیلاوار برای این شب نگهداری میکردند.
شام شب چله که بیشتر فسجان با پلو وماهی که در آن زمان فراوان وارزان بود وترشه تره بود.
بعد از شام افراد خانواد وگاهی چند خانواده فامیل خاله ها وعمه وعمو وفرزندان انهادور هم جمع می شدند وباخوردن شو چره که هما ن خوراکیها بودوضمن خواندن کتابهای داستان ها ی اسطوره ای ویا نقالی توسط پدر خانواده ویا توسط کسی که نقال بود وبعضی ازاین نقالهامعمولا از خلخال وشهرهای مرزی تالش واذربایجان که برای بیتوته کردن زمستانی در خانواده های تالشی که به آن خونخا میگفتندونقالی های زیبا از امیر ارسلان نامدار وگلزار خانم ودیو فولاد زره ومادرش ویا شاهنامه خوانی وحافظ خوانی ومشاعره وطالع بینی میکردند وشب را بخصوص جوانان با خوردن وخواندن وخندیدن وشاد بودن تا به صبح می رساندند یادشان گرامی

منبع از کتاب. آداب ورسوم مردم تالش از نوروز تا نوروز
زلیخا صبا
چیله شو نزیکه مراسم چیله ام زمون و چیله گرون در قدیم ام جوره یا. کِه
قدیمون شروعِ زومستون وزومستونی اولنه شوی نه چیله شو واین وچیله شو گرین . واین بلنترین شوساله. که رسم وآئئنی داری که الانی ام چیله شوی گرن منتها. جدیدتر 
 ماسالی مردمن و دئیر جا تالشن. شوق و ذوقینه و نیت ام که ورو وارشه زمستو نی   که. سغه جانی نه همراه بوبو ام بلنده شو تا صبه دم. شو نشنی کرین و جشن گرین 
 تالشه سِنتی خانواده ئن به احترام. ام شو. همه وسائیلی اشتن کَه کو دارین. و خریدی ام شوی را بازاری کو نکرین
چون میوه خریه اَه زمون خانواده ئون کو رسم نی یا و اشتن ایستفاده را همه محصولاتی اشتن کَه کو دارین واگه هم ای چیی کم بدارین ویا ویشتر بدارین اشتن خیشِ قامی کو ویگرین یا آدَین .
کَه کیبانو. میوه ئونی. مثل بی و فتر ولمبو پردقال وانار مجمه کو دچینی و سره چکیله منقال وَری. سفره کو نَی .و چیله شوی دنه لَلَه ( آجیل )برشته برز وبرشته خلخاله مرجو وبرزه چیکیله. که (برشته برزی دِشاوی کو ای پتاونینی کرین )وسنجه. وکوئی پِین وکاکا رچ آکرین و دِشاوه حلوا گوله. سازین و سفره سری نَین 
هیندونه و کویی که تاوستونی را. جیبندی کو کِه. پریسه کلشی نه رچ آکرین. دنَین و کوتی یا تیلاواری. سقوی کو  ویرَزین. وام شوی را غم هرین .
 چیله شوی سور (شام). ویشتر سیا قاتق .پِلا ومایی. که اه. زمون فراوونا وترشه تاره. وکوکو. استا 
بدز شام. کهَ آدمِن و گائی. چن فامیل مثل خالو عموئن. و ماشی ئن. و چَوون خرد خالن. یندی داوره. جمع آبین. و شوچره هه خوراکی ین استینا هرین. و کیتاو داستان. قدیمی و نقالی. که اغلب که پیله تر و یا ای کسنی که از ام وراه َوَر. مث خلخال یا هه  مرزیه شهرون  تالش و آذربایجانی کو آین و زومستونی را. تالشون وری کو که اوونه تالشه خونخا واین مونین. ام نقلون واین .قشنگه نقلونی مث امیر ارسلان نامدار وگلزار خانم دیو فولاد زره چه ننه و یا شاهنومه خونی و حافیظ خونی. ومشاعره وطالع وینی کرین وهرین تا صب. و مخصوصا جوونن. هرده وخنده کرده نه وخش به نه تا صب آکرین چوون یاد بخیر 
زلیخا صبا 
 .
#زلیخا_صبا_واجه_واج

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_زلیخاصبا 
لُوشمه/ LoUsma/  کسیکه به هنگام راه رفتن به عمد خودرا تکان دهدوناز وادا در می آورد 
کینه لی چده لوشمه نه را مجه 
2_  لنترانی /  Lenterani/  در پشت سر کسی. اورا به تمسخر گرفتن و پشتش صفحه گذاشتن 
 وای چده چه دومله لنترانی شون واته
 خونده 
3_ لِندی /  Lendi/ هرزه و بی عارولاابالی
 چه آدم لندئی استه 
4_ بوز بولند / Buzbuland/ کفش پاشنه بلند
اورو شیمه بازار بوبولند خریمه 
5/ویپشا / vipsã/ پنهان کردن 
6_ویرشگا/ viresgã/پاره کردن دراندن
ورزا رمشی ویرشگا کرده دشه باغی دیله 
#گردآورنده_زلیخاصبا

[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۳] #مریم_محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- تلار (talār) : تراس یا ایوانِ اتاق بالایی بنام بالا خونه را تلار می گویند بطوریکه از تلار می گذشتند و وارد بالاخونه یا اتاق مهمانی یا اتاق پذیرایی می شدند و کف تلار از تخته است و در فصل گرما برای نشستن و خوابیدن از تلار هم استفاده می کردند.
۲- ورتلار (var talār): تلارهایی که در کنار خانه ها و چسبیده به آن برای استفاده در فصل گرما می ساختند .
۳- تلاره بنه تجر(talāra bəna tajar): ایوانِ زیرِ تلار که ایوان زیر خانه بود و بعد از گذشتن از آن وارد زیر خانه می شدند که این ایوان بیشتر محل نگهداری خوراک طیور مثل فله کنده (پوفه کنده) بود.
کنده(kandə ) سبدهایی بزرگی بود از ترکه و شاخه های تازه درختان ساخته می شد که سبوس ریز برنج را در آن برای خوراک دام و ماکیان خانگی نگهداری می کردند. این ایوان بیشتر حالت انباری داشت.
۴- پیله تجر (pilla tajar): ایوان بزرگ ساختمان که در جلوی دوئه که قرار داشت بعد از عبور از آن وارد دوئه که می شدند. از این ایوان برای نشستن و آشپزی در فصل گرما هم استفاده می شد.
۵- چینییه که (činiya ka): ساختمانهایی که با آجر گلی دست ساز با دیوارهای با عرض نیم متر و بیشتر درست می شد. به این ساختمان تلار بالاخونه که هم می گفتند.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اویجه (avija): ویرانه، جای آباد نشده و خرابه و دلگیر
یا هنته چرا اویجه یه؟ ?yā hənta čərā avija ya
اینجا چرا اینطوره ویرانه است.
۲- کوفه (kufa): خرابه، افتضاح، خیلی خراب،
یا کوفش کرده yā kufaš karda
اینجا را به افتضاح کشانده است.
۳- آرونج آدوئه (ārunj ādue): کشیدن، ادامه دادن، طول دادن، به درازا کشاندن
۴- چیل (čil): پوسته چوبی گردو و خشکبار و پوسته سفید تخم مرغ
۵- فال (fāl): گشاد
مترادف وشل vəšel
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۴] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- تمکییه (tamakiye): لح لح زدن، نفس نفس زدن
مترادف تمکیستهtamakiste
۲- نخه (nəxa) نخود
۳- باکله (bākle): باقلا
پاچه باکله (pāča bākle): باقلای مخصوص باقلا قاتوق
۳- موقامه باکله (muqāma bākle): باقلا مازندرانی
۴- پیلّه باکله (pilla bākle): باقلا مازندرانی
۵- سره باکله (səra bākle): لوبیا قرمز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
نامهای مزارع کشاورزان
۱- تونه بجار (tuna bəjār): مزرعه که زمینش نسبت به مزارع اطرافش در پستی قرارگرفته باشد.
۲- پشتمَ بجار (peštəma bəjār): مزرعه پشتی منظور مزرعه ای که در پشت خانه آنها قرار دارد
مترادف که پشته بجار ka pešta bəjār
۴- چفر بجار (čəfəra bəjār): مزرعه ای که در زمان نه چندان دور زمین بایر بوده بعد تبدیل به مزرعه شده یا در کنار زمین بایری قرار دارد و یا یک سالی از بی آبی بایر بوده است.
۵- چار کیله بجار (čār kila bəjār): مزرعه ای که چهار کرت است. مزرعه ای که به تعداد کرتش نام گرفته است.
#گردآورنده_مریم_محسنی۵۹۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۵] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
نامهای مزارع کشاورزان و اصطلاحات مربوط به مزارع
۱- سیله بجار (seyla bəjār): مزرعه ای که در کنار استخر یا آبگیری قرار دارد و یا توسط آب آبگیر یا استخری آبیاری می شود
۳- نرمه بجار(narma bəjār): مزرعه ای که زمینش همیشه خیس و تر باشد .
۲- کون آوه کیله (kunāva kila): آخرین کرت مزرعه که در ته و انتهای مسیر آبیاری قرار داد.
۳- سرآوه کیله (sarāva kila): اولین کرت مزرعه که در ابتدای مسیر آبیاری قرار دارد
۴- گاچه (gāča): کرت خیلی کوچک
۵- بجاره چیره (bəjāra čira): کناره مزرعه مسیریست که در اطراف مزارع برای تردد قرار دارد.
۶- بجاره سر (bəjāra sar): در مزرعه، به مزرعه، تو مزرعه
مترادف بجار bəjār
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.

و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۶] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پخته(pexəte): فراری دادن، دنبال کردن
۲- سیره چره (sira čara): در هنگام سیر بودن با بی میلی غذا خوردن 
۳- دارَ گوش (dāra guš) : قارچهای چسبیده به درختان 
۴- کرفَ گوش (kərafa guš): قارچ درخت کرف (شب خسب).
۵- زور کرده (zur karde): مجبور کردن، اصرار
کردن، زور زدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۶] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سیفایی (sifāyi): جدای از دیگران ، تنهایی
۲- واره (vāre): باریدن
۳- وارش ویدوئه ( vārəš vidue): باران باریدن
۴- ویوار(vivāre): بشدت باریدن
درازه تیرنده شوی وارش ویواره
dərāza tiranda šavi vārəš vivāra
شب به این درازی باران بشدت باریده است
۵- تیرنده (tiranda): خیلی بلند، دراز
درازه تیرنده روزی چه خای بکری
dərāza tiranda ruzi cə xāy bəkari
روز به این بلندی چکار میخواهی انجام بدهی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۷] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱ - برمسه (bəraməse): گریه
۲- خون آبرمه (xun ābrame): خون گریه کردن
۳- برمه (bərame): گریه کردن، گریستن
۴- برمسته (bəraməste) : گریه کردن، گریستن
مترادف برمسه کرده(bəraməse karde)
۵- ویبرمه (vibrame): زیاد گریستن
مترادف ویبرم ژنده. (vibram žande)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۰۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۷] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بارَ بار (bāra bār): اسباب کشی ، بارکشی
۲- بارَ بری ( bāra bari ): بار بردن
مترادف بار برده bār barde
۳- بارَ کرنی (bara kərəni ): بارکشی، حمل بار
بارَ کرنی دَبِ ( bāra kərəni dabe): در حال حمل کردن بار
مترادف بار کرنی کردهbāra kərəni dabr
۴- بار کرنده (bār kərənde): حمل کردن بار
۵- کرنده (kərənde): کشیدن، حمل کردن 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۰۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۷] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پرمه(perme): در آمدن، بیرون زدن، بر آمدن
۲ - گیمنی (gimani): چندش
۳- دس پیگته (das pigete): دست برداشتن، صرف نظر کردن
۴- سر کرده (sər karde): سرخ‌کردن
۵- سر کرده (sər karde): شلوغ کردن، سر و صدا کردن
چه یا تاسندرونه سر کردرونه
ča yā tāsəndaruna , sər kardaruna
چیه سر و صدا می کنید شلوغ انداختید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۰۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- واسه (vāse): بگو
مترادف بواbəvā
۲- ووروش (vuruš): خسته
۳- وورمه (vurma): نام بیماری است
۴- ویارنی (viyārəni): ویار
۵- واشون (vāšun): چوب تراش داده شده مکعب مربع که در نجاری بکار می آید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۰۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ویشه (više): فرو رفتن ، به پایین رفتن
۲- ویبه ( vibe): ریخته شدن
۳- ویکرده (vikarde): ریختن
۴-کلات (kalāt): جای بی آب و علف، بیابان
مترادف خشکَ کلاتxəška kalat
۵- عراقات (arāqāt): جاهای دارای آب و هوای گرم و خشک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۶۰۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خته (xəte): خوابیدن، کرخت شدن
چمه پا خته čəmə pā xəta) : پام کرخت شد بیحس شد
۲- پوته آبه(puta ābe): بیحس شدن، پوکیده شدن، کرخت شدن
چمه پا پوته آبهčəmə pā puta āba
پایم کرخت شد، پایم بیحس شد
۳- پوچ آبه (puč ābe):پوک شدن، باطل شدن، به ثمر نرسیدن، از بین رفتن 
۴- پوندور آبه (pundur ābe): حالت و طعم میوه رسیده ، بیات شدن‌نان 
سیفه گلن پوندور آبینه
sifa gəlen pundur ābayna
سیبها کاملا رسیده و خوشمزه شدند
نون زیر دا اورو پوندور آبه
nun zir dā uru pundur āba
نان از دیروز تا امروز خوب بیات شده و طعم بهتری برای خوردن گرفته است.
۵- لوجون (lujun): سوراخ بالای شیروانی ساختمانها
مترادف مراب merāb
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۰۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۸] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کرچ آبه (kərč ābe): ترد شدن، شکننده شدن
۲- کرچ آکرده (kərč ākarde): سوخاری کردن، ترد ساختن
۳- سرش پیگته (serəš pigete): سرد شدن 
۴- چله کرده (čəla karde): چکّه کردن
۵- چله چله(čəla čəla): چکّه چکّه، قطره قطره
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۰۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۱۹] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پشه (peše): بالا رفتن (عمودی)
داری پشهdāri peša
از درخت بالا رفت
۲- هده چده(hada čada): به انداز کافی
هده چده بو ؟ ?hada čada bu
به اندازه کافی هست؟
هده چده نبو hada čada nebu: به اندازه کافی نیست
۳- وسبو (vasbu) : به اندازه کافی
اشته وسبو پیگه
به اندازه ای که برایت کافیست بردار
۴- تاسنده (tāsənde): سر و صدا راه انداختن، شلوغی راه انداختن
۵- تارسنده (tārsənde) : ترساندن، به وحشت انداختن
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۰۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۰:۲۱] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جیگا jigā/ جا jā =جایی جیگا(jāyi jigā)/ جا جیگا (jā jigā): جا ، مکان
۲- جا (jā)/ جیگا(jigā): رختخواب، بساط خواب 
جا /جیگا جیکه بخسمjā jiga jika bəxəsam
رختخواب پهن کنیم بخوابیم
۳- جا جیکرده (jā jikarde ) جیگا جیکرده (jigā jikarde): رختخواب پهن کردن
۴- جا کرده (jā karde): مرتب کردن
۵- جیگا آکرده(jigā ākarde)/ جا آکرده (jā ākarde) : جا باز کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۰۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۲:۰۱] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گره (gara):دهانه
۲- پابره پسیسته (pābra pesista): ندار، فقیر
۳- هته کو(hate ku): جابجا، همان جا
۴- دنده نوئه (danda nue): یکریز ، بی وقفه
۵- رد دوئه (rad due): جا خالی دادن
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۰۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۲۱،‏ ۱۲:۰۲] #مریم_محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- درزه (darza): درز، سوراخ کوچک
۲- خله ( xəla): سوراخ کوچک 
۳- بَرَ خله(bara xəla): سوراخ در
۴- خل خل (xəl xəl): سوراخ دار ، سوراخ سوراخ
۵- گله (gala): شاخه بزرگ درخت
#گردآورنده_مریم_محسنی۶۱۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.

گروه واجه واج

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱۲/۱۰،‏ ۰:۱۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی نمین
نرمه گوش/گۊشٚه وٚرَه,گۊشٚه پَرَه
لاله گوش/گۊشٚه لَویئَه
پره دماغ/وٚنی پَرَه
جمجمه/جٚنَغ
لب/لٚوْ
لوچه/لٚپۊت
مژه/میژَه
خط پیشانی/دارز
پلک/پیلَه
مغز/مازگ
[۱۲/۱۰،‏ ۰:۲۶] #زلیخا_صبا: سیسک و سیسکِنه دیم / فارسیش می شود / کَک مَک /
نه لک مک
 دلاق/ سیا ه زخم
 کهوئه خِس / سیاه سرفه
 وا گِنِش /تب خال 
 کوره فؤس / گل مژه

 گوش گَلو. / اوریون
لِوپِزره/ لب شکری
جوت/ الکن 
  اَله./ ابلق 
قشقه پیشنی/ کسیکه وسط سرش پاره. شده ونشان بریدگی در آن باشد  
زلیخا صبا

[۱۲/۱۰،‏ ۰:۳۰] بهنام_ن: _اسبه کله هرده شه: بسیار پر حرف است
_اسبه چونه: پرحرف
_ اسبه لاو : حرف سگی؛  به کسی که حرف بی خود و گنده تر از دهانش می زند می گویند فلانی وابده اسبه لاو کره
_چه چمی دیله مو داره : کنایه از نمک نشناس بودن
_چمه زوبون مو برور دشه: زبونم مو در آورد:کنایه از تکرار  موضوعی که مخاطب گوش نکرده و به آن عمل نمی کند و تکرار آن برای گوینده باقی مانده
_اشتن وینی نشا پرونته:دماغشو نمی تونه بکشه بالا:کنایه از فرد بی دست وپا و بی لیاقت و بی عرضه


[۱۲/۱۰،‏ ۰:۳۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی نمین
مو/مۊ
گیسو/گٚزگ
گیس/مۊئَه خول
سبیل/بِغ،بٚغ

[۱۲/۱۰،‏ ۱۱:۳۹] #فرنگیس_قلیزاده: تیتک نوعی بیماری چشمی است که مردمک چشم را سفید میکند
سیسک باتیتک فرق دارد
همیشه از بزرگترها شنیدیم
که می گفتند فلانی چمی
تیتک دلکه
یا فلانی دیم سیسکنه
[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۱۵] #حسین_زاغی_ماسال: تیته در گویش ماسالی یعنی غنچه گل ، ،شاید تیتکن خال های ریز سیاه برچهره، بخاطره جلوه آن، به غنچه شباهت داده شده
[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۲۰] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی نمین
هورَه داندۊنۊن:دندانهای آسیا بزرگ
کٚچٚه داندۊنۊن:دندانهای آسیا کوچک
غٚچٚه داندۊن:دندان نیش
نانَه داندۊنۊن:دندانهای پیشین
شٚتَه داندۊنۊن:دندانهای شیری
عَقلٚه داندۊن:دندان عقل
[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۳۰] #مسعود_نوربخش_هیران_آستارا: درود دوستان
گتمَه......غنچه گل
گتَه.......غنچه درخت
زیزَه.......شکوفه
تیتک......لکه سفیدی داخل چشم
سکَه یا سیسکَ.......جوش های یا دمل چرکی یا قرمز صورت 
تیته..... غنچه های تازه گل یا غنچه‌های نوبر
گویش آستارا
[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۳۵] #مریم_محسنی: تیتک بیماری چشمی است که منجر به ایجاد خالهای سفید در چشم می شود به آب مروارید آو ملواری می گوییم. ولی سیسک کک و مک که خالهای قهوه ای غیر برجسته و همسطح پوستی است. 
لک و مک پوستی را لک پیس lakə pis می گوییم. و لک دو رنگ سفید و قهوه ای  ناشی از بیماری جرب ( الَه ) را اَله و بیمار مبتلا به آن را اَلَیین می گوییم.
ماسال

[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۳۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: آلَه رنگ ابلق چیزی که دو رنگ باشد ،لک های صورت هم میشه آله،آله بوله، در گویش ما آب مروارید تیتک میگن🌹🙏
[۱۲/۱۰،‏ ۱۲:۵۰] #حسین_زاغی_ماسال: به چهره زال(کامل سفید)چی میگن؟
[۱۲/۱۰،‏ ۱۳:۱۸] #سعید_بشری_ماسال: ایسپیه کِج؟
[۱۲/۱۰،‏ ۱۴:۲۱] #فرنگیس_قلیزاده: کاچه ایسپی
[۱۲/۱۰،‏ ۱۵:۱۵] #زلیخا_صبا: اَله بیماری پوستی است که قسمتها از پوست بر اثر این بیماری رنگدانه های خودرا از دست می دهند و پوست به دورنگ ابلقی در می آید
[۱۲/۱۰،‏ ۱۵:۲۵] #بیت اله_صفری_فومن: درود 
سمت تالشی فومنات هم 
«تیته»، به شکوفه های درخت میگن
اشتالو تیته، خرو( گوجه سبز) تیته..و...

به غنچه ی انواع گلها هم 
«غومچه» میگن.

🙏🙏🙏

[۱۲/۱۰،‏ ۱۶:۰۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی نمین
هورَه داندۊنۊن:دندانهای آسیا بزرگ
کٚچٚه داندۊنۊن:دندانهای آسیا کوچک
غٚچٚه داندۊن:دندان نیش
نانَه داندۊنۊن:دندانهای پیشین
شٚتَه داندۊنۊن:دندانهای شیری
عَقلٚه داندۊن:دندان عقل
[۱۲/۱۰،‏ ۱۶:۳۷] #زلیخا_صبا: زبان تالش-گویش ماسال

-چمه فاک :پلک باد کرده 
-چمه قوزه : کیسه زیر چشم باد کرده
-خنگره چم :چشم قی کرده
 -چم آوله: آبله مرغون
-تیتکِنه چم: اگردر سفیدی چشم خالی باشد می گویند تیتکِنه چم 
- خون دبه چم: اگر. سفیدی چشم براثر ضربه یا فشار خونی باشد گفته می شود
-اَزرقه چم
-زرزنگه چم
- پوچو ئه چم
 -کاسه چم 
-وَشَقه چم 
همه به چشمهای ر نگی ،آبی، و سبز، و خاکستری، وعسلی در تالش ماسال. گفته می شود
-وینی پیس:تودماغی حرف زدن 
-پِتَه زوون :نوک زبانی حرف زدن 
-لال:گنگ
 -لِودر:لب شکری کسیکه لبش پاره است
-لِور :آب دهان که بی اختیار ریزش کند 
_جوته زوون:گرفتگی زبان
-گِرِم گِرِم : بچه نوزاد در حال زبان باز
 کردن.
-لوک:گلو
-لوکه مره : سیب گلو برجستگی زیر گلو
-لوکه کره : زبان کوچک 
- وینی کِر کِرنه : استخوان انتهای داخل بینی
-زنجه :چانه 
-وینیه پاوره : پره دماغ
-لفچ.: لبهای کلفت
-لَفچن:  لبهای کلفت وآویزان

[۱۲/۱۰،‏ ۱۶:۴۳] #سعید_بشری_ماسال: گوشی کِره: زیر گوش .
چمه غوزه = پف زیر چشم

[۱۲/۱۰،‏ ۱۷:۰۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
گَوَ باس:بحث لفظی
یکی به دو کردن:ای دٚ کاردِه
بگو مگو کردن(در حالت دعوا):ای تٚک دٚ تٚک کاردِه
تٚکٚه رٚک:جر و بحث با عصبانیت
دیم سۊئِه:از رو بردن
سۊکَه:تو روی کسی ایستادن
سٚپَه دیم:سگ صفت
دیانٚش اَرَخَی:سگیماش تو همه،اخماش تو همه
خٚر کاردِه:اخم کردن،لجاجت کردن
دیان ترش کاردِه:ترش رویی کردن همراه با نشان دادن اخم
دِنگَن:حراف
اَنگ مَژَن:فک نزن

[۱۲/۱۰،‏ ۱۸:۳۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بر دوستان تالشی نمین
گاندٚمَه:گل مژه
کاوۊئَه:جوش دمل کورک و چرکی
بِژَه:جوش ریز و زیر پوستی
زۊکَه:جوش

[۱۲/۱۰،‏ ۱۸:۴۳] #زلیخا_صبا
_ اَله 
شما آدم اَله را ندیده اید؟ 
 مایکل جکسون یک مرد وخواننده سیاه پوست این بیماری پوستی کاری باهاش کرد که انگار سفید پوست است 
_ سیسک به فارسی کک مک. لکه های ریز قهوه ای روی پوست صورت وبدن را سیسَک است
_ تیتک خالی در سفیدی چشم. شاید در پیری به آب مروارید یا تالشی آو ملواری که اگر  در مان نشود به آب سیاه و کوری منجر  می شود
_ کوره فوس: گل مژه

قدیمها مشته سرتیپی بود برای کوره فوس یا گل مژه که گوشه چشم یک دمل دردناک در می آمد. واین مشته سرتیپ چیکیله سر آو درست می کرد. یک چیزی می گفت و ذعال داغ را در آب می انداخت تا بخارش به چشم بخورد 
 تیتک به هیچ وجه گل مژه نیست
_ما گته یا ماه گرفتگی 
 یک خال بزرگ رنگی است روی صورت یا قسمتی از بدن 
 عوام باور داشتند 
 زن حامله ک هنگامیکه جنین اولین حرکت در شکم مادر. می کند. ومادر به ماه نگاه کند این خال بزرگ ماه گرفتگی بوجود می آید که صد در صد. خرافه است باید از متخصص پوست. شنید

[۱۲/۱۰،‏ ۲۰:۱۵] #مریم_محسنی: - وینا vinā : بینا
-ناوینا nāvinā: روشندل
-ویندمونvindemon : تماشایی، ارزش تماشا کردن داشتن
- دیشتمون diyaštəmun ، دیدنی، ارزش دیدن داشتن
- آوینوئهāvinue : نشان دادن
- آوینده āvinde : نشان دادن
- ویندهvinde: دیدن
- سخته سر saxta sar : پوست کلفت
- چمَ گوزه čema guza: پف زیر چشم
- چمَ فاک čema fāk: پف بالای چشم
چمه فاکن čema fākən : کسی را که بالای چشم بین چشم و ابرو پف کرده است یعنی ساختار چشمش آنطور است.
- پشه چم pəša čem : کج چشم ، لوچ
- غازه چم qāza čem قلازه چم qəlāza čem :چشم درشت و چشم که از حد معمول بازتر باشد
- وینی خلن vinixələn کسی که سوراخ بینی اش کمی رو به بالا و از حد معمول بازتر است
- وینی پس vini pəs =وینی فسvini fəs= وینی پسنvinipəsən: تو دماغی حرف زن
- وینی پزره vini pezera : کسی که لبه بینی اش به هر دلیلی خط پارگی دارد
- وینییه پرهviniya para لبه بینی
وینی. بینی 
وینییه کره viniya kəra حایل بین دو سوراخ
وینیه کپرنه viniya kəpərna حایل بین دو سوراخ بینی، 
وینیه خاشviniya xāš استخوان بینی
وینیه کولviniya kul: استخوان بینی
وینییه خلviniya xəl: سوراخ بینی
وینییه خلن ( خلون) : دو سوراخ بینی
وینی زک vini zək: ترشحات بینی
[۱۲/۱۰،‏ ۲۰:۵۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
وانگ:صدای معمولی
دانگ:صدای بلند
دَنگ:زیر آهنگ
دونگ:بم آهنگ
سَدو:صدا
واژه دیگری بنام سَس است که در نمین خیلی کم کاربرد و فقط برای سس مکه بکار میرود که گمانم آذری ها هم این  واژه  را دارند 
 یا  سس حرف نزن که در فارسی کاربرد دارد گرفته شده است یعنی بمعنایی خود صدا نیست 🙏🌹

[۱۲/۱۰،‏ ۲۲:۳۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
مۊت,دٚمۊت:فکر،اندیشه
حَکَم:جدی
ذوق،اشتیاق:دٚدٚخ,دٚندٚخ
تمایل،میل:رائی
عصبانیت:غٚرم
عصبانی:غوشٚن
زاکۊن:ذات
هدف،تیررس:وارز
رٚک دوئِه:عصبی کردن
غِئیز دوئِه:نوعی کفر کسی را در آوردن با شکلک در آوردن و روحیه شاد
ایناد دوئِه:حرص کسی رو با عمل خود در آوردن با روحیه عصبانی و تلخی کردن
حَخ بِئِه:زل زدن،مات و مبهوت ماندن در عملی
غون چورو:بیچاره،سرگردان
اوچَکیللَه:ترکیدن بغض
بَمَه لوکَه:بغض کردن
ساییر باییر:هذیان
پِرَمِه:روحیه گرفتن
آساس:آشفتگی و پریشانی
لٚغوز کاردِه,لُغاز کاردِه:مسخره کردن
لاترَه:به سخره گرفتن
رٚشخاند:ریشخند
شاد:شو
نفس:یَن
آرایش کردن:راشتِه
آراستن:دَروستِه
🌹🙏
[۱۲/۱۱،‏ ۱۳:۲۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
مۊت,دٚمۊت:فکر،اندیشه
حَکَم:جدی
ذوق،اشتیاق:دٚدٚخ,دٚندٚخ
تمایل،میل:رائی
عصبانیت:غٚرم
عصبانی:غوشٚن
زاکۊن:ذات
هدف،تیررس:وارز
رٚک دوئِه:عصبی کردن
غِئیز دوئِه:نوعی کفر کسی را در آوردن با شکلک در آوردن و روحیه شاد
ایناد دوئِه:حرص کسی رو با عمل خود در آوردن با روحیه عصبانی و تلخی کردن
حَخ بِئِه:زل زدن،مات و مبهوت ماندن در عملی
غون چورو:بیچاره،سرگردان
اوچَکیللَه:ترکیدن بغض
بَمَه لوکَه:بغض کردن
ساییر باییر:هذیان
پِرَمِه:روحیه گرفتن
آساس:آشفتگی و پریشانی
لٚغوز کاردِه,لُغاز کاردِه:مسخره کردن
لاترَه:به سخره گرفتن
رٚشخاند:ریشخند
شاد:شو
نفس:یَن
آرایش کردن:راشتِه
آراستن:دَروستِه
🌹🙏

[۱۲/۱۰،‏ ۲۱:۵۷] #بیت اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز.
زت آمٓندٓه = به جایی خیره شده
ریشند(  ما «رخشن » میگیم)
که به معنی مسخره کردن و تحقیر ... بکار می‌بریم.
احتمالا ممکنه که از ریشه « ریشخند » فارسی باشه، شاید هم بالعکس.

[۱۲/۱۰،‏ ۲۲:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: زبان_تالشی_گویش_ماسال
-زت آبرده zət: کسی که زل زده ،ای زت آبرده
ریشند: نشنیدم
ویبرمه:گریه کردن و زار زدن 
زم ویگته zəm: ماتم گرفتن
بغن bəgən : کسی که حالت بغض و غضب دارد.
زاغی
[۱۲/۱۰،‏ ۲۲:۱۷] #بیت اله_صفری_فومن: یه واژه هم داریم به نام
«دمن» و معنیش اینه، به فردی گوشه گیر و کسی که عاشق تنهایی هست و زیاد اجتماعی نیست، اطلاق میشه.
دم دکرده = گوشه گیره

[۱۲/۱۱،‏ ۸:۰۹] #فرنگیس_قلیزاده: زبان_تالشی_گویش_ماسال
زت آمنده : زل زدن، مات ومبهوت وباشگفتی به جایی نگاه کردن
ویبرمه :گریه توام با آه وناله
زم ویگته :ماتم گرفته وغم آلود بودن
بغن: اخمو وبغض آلودوکم حرف
[۱۲/۱۱،‏ ۹:۱۷] #معصومه_اپروز: تیته/تیتک/tita/titak
لکه یا خال داخل سفیده چشم

[۱۲/۱۱،‏ ۱۰:۴۲] #مریم_محسنی: گویش ماسال
- لفچ لغار lafčə ləqār : لب و لوچه آویزان
- لفچ کرده lafč karde= لب و لوچه آویزان کردن
- لفچ آکردهlafč ākarde= با حرکات‌لب دیگران را موردتمسخر قرار دادن
- خنده نه ویبهxanda na vibe = روده بر شدن
- خنده نه ویشهxanda na više = از خنده ضعف کردن  اصطلاحاً غش کردن
- خنده نه لوئه کرده xanda na lua karde= حرف زدن در حین خندیدن 
[۱۲/۱۱،‏ ۱۱:۲۳] #صادق_شیرزاد_ماسال
: لفچن Laf chėn... دارای لبهای درشت  ، دارای لبهای آویزان
لوچکن  Lochėkėn  نگاه کردن با عتاب و اشاره
[۱۲/۱۱،‏ ۱۸:۰۱] #حسین_زاغی_ماسال: *جلَ کُونه خَنده*
*جلَ بنَه خَنده*
خنده زیر لب،خنده ای که از حرکت لُپ و لب معلوم میشود
[۱۲/۱۱،‏ ۱۹:۵۱] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
فی اَزلی،وواَزلو:سوت زدن با دهن
فٚشتٚغ:سوت زدن تکی
فٚشتٚرِغ:سوت زدن با دست
سٚرِه:خندیدن
سٚروونِه:خنداندن
[۱۲/۱۱،‏ ۲۰:۰۵] #بیت اله_صفری_فومن: 
فوزه = سوت زدن با لب( بدون دست)
دستٓ فوزه = سوت زدن با دست
تالشی جنوبی / فومنات

[۱۲/۱۱،‏ ۲۰:۱۸] بهنام_ن: 
چم گزگ:čem gəzg :حریص وطماع

تالشی_ماسال

[۱۲/۹،‏ ۲۳:۰۸] #حسین_زاغی_ماسال: یک بیماری هست ،که اسب های می گیرند،بخشی از بدن زخم عمیق میشه،معمولا تو ناحیه شکم.
اسم اون بیماری چیه؟
*دلاق*
[۱۲/۹،‏ ۲۳:۱۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
سقا  sagā
 دلاق مال گاو هست
 البته سقا بیشتر در دوش اسبها موجب بیرون زدن چرک میشه

[۱۲/۹،‏ ۲۳:۴۲] #زلیخا_صبا:
 با درود 
سیسک و سیسکِنه دیم / فارسیش می شود / کَک مَک /
نه لک مک
 دلاق/ سیا ه زخم
 کهوئه خِس / سیاه سرفه

#صفری:
جوق ویشه= سیری ناپذیر
گردن ویشه = گردن کوتاه
تالشی جنوبی/ فومنات
بیت الله صفری

#پناهی_عنبران:
اَداشتِه:از بالا نگاه کردن
پِداشتِه:از پایین نگاه کردن
اوداشتِه:از پشت سر و جناحین نگاه کردن
دَداشتِه:از روبرو نگاه کردن
دیئَه کاردِه:نگاه کردن

[۱۲/۱۱،‏ ۲۰:۵۵] بهنام_ن: فرق
سره کوره گِتِه
و
واتَه وات
چییه؟

[۱۲/۱۱،‏ ۲۰:۵۶] #حسین_صفری: کوره ما به پیشانی میگوییم.

سره کوره باز ما به غیبت، پشت سر حرف زدن گفته میشه.
«چمه سره کوره گتشونه»، یعنی کسی دارد پشت سر من حرف میزند
کسی دارد غیبتم را می نماید

[۱۲/۱۱،‏ ۲۱:۵۸] #فرنگیس_قلیزاده: گویش ماسال فرنگیس قلیزاده
سره کوره گته:sara kura gete=وقتی درغیاب کسی درباره اش حرف می زنند سرش به درد موقت دچار می شود 
می گوید کی چمه سرکوره گته
ki čəmə sara kura geta
 وبعدیکی یکی دوستان وآشنایان را نام می برد بانام بردن بعضی سردردش
خوب می شود
 راسته سره کوره گته : râsta sara kura gete =  سمت راست سر درد می گیرد که اعتقاد دارند از
خوبیشان یاد می شود
چپه سره کوره گته :čapa sara kura gete= سمت چپ سر درد می گیردکه اعتقاد دارند از 
بدیشان یاد می شود
واته وات: vata vat= بگوبگو کردن درباره
داشته های دیگران، چشم زخم زدن

[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۱۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: وره یا فره به یک دوره میگوییم
مثلا،،  چه سرشوره وره اومه،،، 
دوره حمامش رسید
اینکه میگوییم سره وره یا فره شون گته 
یعنی نوبت حرف زدن از او رسیده
واته وات 
یعنی زیادی حرف کسی رو زدن

[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۲۲] بهنام_ن: واته وات : در واقع یعنی: 
 گفتنِ گفته شده
یعنی واتون واته.  یا.   گفون واته
آنچه مردم می گویند را باز گو کردن
و
اگرچه  واته وات را  امروزه  بدگویی معنا میکنیم 
اما بنظر من  معنی دقیق آن میشود پشت سر گویی 
 و از آنجا که مردم بیشتر عیب ها را منتشر میکنند
همین شده که حالا ما واته وات را "پشت سر بدگویی" معنی میکنیم


[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۴۲] #حسین_زاغی_ماسال: این واژه در گلیکی با تالشی تقریبا یک معنا دارد. بنظر می رسد در منطقه گیلان معنای مشابه داشته باشد.
سره کوره گیفتن:
SARE-KORE-GIFTANتلفظ
گرفتگی زورگذر شقیقه است. هر وقت این حالت پیش می آید شخص تصور می کند فرد غائبی دارد حرف او را می زند یا غیبت او را می کند.

[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۴۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشان مرکزی،کرگانرودی و شمالی به پیشانی چکوت میگن و تالشان کشور آذربایجان چکوت و تویل

[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۴۸] #مریم_محسنی: واتَ وات. بگو بگو کردن است
[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۵۲] #مریم_محسنی: کور کور دوئه یعنی تحریک‌کردن و برانگیختن شاید با سره کوره ارتباط داشته باشد

#صبا:
سره کوره گتشونه
 در ماسال
اگر طرف راست سر ناگهان  تیر بکشد. ودرد کند می گویند کسی یا کسانی. پشت سرمن ودر نبود من دارنداز خوبیهای من. می گویند( راسته سره کوره ) و در دل شاد می شود ونفس راحت می کشد واگر سمت چپ سر قسمت خاوره و پیشانی ناگهان تیر بکشد ودرد بگیرد می گویند کسی ویا کسانی (چمن چپه سره کوره شون گته) و شروع می کنند به بد وبیراگفتن 
زلیخا صبا

[۱۲/۱۱،‏ ۲۰:۲۷] #بیت اله_صفری_فومن: جوق ویشه= سیری ناپذیر
گردن ویشه = گردن کوتاه
تالشی جنوبی/ فومنات
بیت الله صفری

[۱۲/۱۱،‏ ۲۱:۳۶] #علیرضا_پناهی_عنبران: اَداشتِه:از بالا نگاه کردن
پِداشتِه:از پایین نگاه کردن
اوداشتِه:از پشت سر و جناحین نگاه کردن
دَداشتِه:از روبرو نگاه کردن
دیئَه کاردِه:نگاه کردن
[۱۲/۱۱،‏ ۲۲:۴۶] #حسین_صفری: درود
 در تالش جنوبی و فومنات ما میگوییم:
آدییَشتِه
پِدییَشتِه
ویدییَشتِه
جیدییَشتِه
و ....
[۱۲/۱۱،‏ ۲۳:۳۴] #زلیخا_صبا: زبان تالشی -گویش ماسال
-پلخیسته:  صورت زرد و باد کرده
-لسه چونه : چانه شل و وارفته
-سِرَفه دیم: صورتی بر افروخته وسرخ  
 -آولکیسته دیم : صورت بی حال و وارفته
-خنده به رو: با صورت خندان
-گلفه گاز :دندانها یی با فاصله 
 -سیافیچ :لبهای به رنگ تیره 
 -شال بوک: لبهایی. نوک دار
-سیاتاوه:صورت سیاه وتیره
-منگه دیم :صورت مهتابی
 -کهوئه بوک: لبهایی که کناره هایش به کبودی می زند 
-ایسپی روشونه دیم :/صورت سفید و روشن درخشان
 -سِر ایسپی :
صورت سرخ وسفید 


[۱۲/۱۱،‏ ۲۳:۴۰] #حسین_زاغی_ماسال: درود
البته چهره ای بسیار سفید و شفاف را گاهی به *پَپو* هم تشبه می‌کنند.
*اِسپبیه پَپو مونو*
[۱۲/۱۱،‏ ۲۳:۴۲] #سعید_بشری_ماسال: گوشه خِجه :فال گوش 
گوشه خجه مندیمه، بینه چه وان.: فالگوش وایستادم ببینم چی میگن.
#فرنگیس_قلیزاده 
گوشه خجه: gušaxəja= گوش تیز کردن وبادقت چیزی را گوش دادن تابفهمندکه صدای چیست 
واز کجاست،فال گوش ایستادن هم می شود


#زلیخا_صبا 
 برای شنیدن حرف دیگران  ویک واژه دیگر هم هست وآن این است 
گو ش لاکنده.  :: یعنی گوش ایستادن برای شنیدن. حرفی که نباید بشنود تا بشنود درود وشب بخیر

#زاغی
احتمالا لب و دهان خیلی کوچک را 
*مایه میچیک*
لب و دهانی شبیه و اندازه کولی و ماهی 
البته ‌شاید و
احتمالا
میچک=مچه ی کوچک

[۱۲/۱۲،‏ ۰:۱۹] #فرنگیس_قلیزاده: #زبان_تالشی_گویش_ماسال

۱-گوش آکرده (guš ākarde):
گوش دادن
۲-گوش دکرده (guš dakarde):
حالی کردن-متوجه کردن

۳-گوش لاکنده ( guš lākənde): 
دزدکی گوش دادن
۴-گوشه بنه ( guša bəne): 
درگوشی حرف زدن

۵-گوش پرونته ( guš perunte):
گوشمالی دادن

گردآورنده_فرنگیس_ قلیزاده
[۱۲/۱۲،‏ ۰:۳۲] #حسین_زاغی_ماسال: *چمه پشت نازک اکرده*
معنای مخالف با فرد یا عملی که از او سر زده،یا بی اعتنایی به فرد و عمل او
*جیندر*
نهیب زدن ،و بازداشتن فردی از کار یا عملی که در آن موقعیت صلاح نیست.
[۱۲/۱۲،‏ ۶:۰۸] #استاد_علی_ماسالی: سلام ودرود به عزیزان وگرامیان بویژه خانم سبا گرامی و بزرگواران صفری سید آبادی عزیز و ....  امید وارم تلاش شما عزیزان گرانقدر برای بهبود وضع فرهنگ وادب ، زبان وتاریخ تالشارزسمند و پر ثمر بوده باشد .  امالازم است که اساتید بزرگوارگروه همیشه توصیه فرمایند که :صبر عاقلانه تر از عجله وشتاب است وهمین طور (ننوشتن بهتر از بد نوشتن است.) زیرا اصلاح وزدودن  هر گونه مطلب نادرست از ذهن نو اموزان ونو جوانان به  سالهای زیادی  وقت لازم دارد. وشاید برای اصلاح و جبران برخی از آن اشتباهات هرگز مجالی دست ندهد ..امید وارم پیشکسوتان گرامی این گروه جسارت بنده را پس از اولین سلامم به بنده ببخشند
[۱۲/۱۲،‏ ۹:۰۸] #مریم_محسنی: - گوشَ دیله. guša dila : سیلی، داخل گوش
- گوش بنه guša bəne : درگوشی 
گوشَ بنه بی مبو guša bəne bi mabu :
در گوشی نباشد
گوشَ بنَه لوئه مبو= guša bəna lua mabu = 
درگوشی حرف زدن نباشد. 
- گوش کلا guš kəlā : کلاه پشمی زمستانی دارای دو بند سرخود که با پیچیدن آنها دور گردن گوشها را از سرما محافظت می کند.
- چِه گوشَ کون بپندمیه یا ایما بکره 
Ce guša kun bəpandamiyə (imā bəkarə)
زیر گوشش ورم کند ( اوریون بگیرد ) نفرینی است به کسی که حرف شنو نیست . 
- گوشَ تک لرزه guša tək larze : متعاقب انجام کاری انتظار معترضی را داشتن 
گوشَ تک بالاترین نقطه گوش
- گوشبار gušbār گوشوار، گوشواره
[۱۲/۱۲،‏ ۹:۰۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بر دوستان و همزبانان گرامی
تالشی شمالی/نمین_عنبران
دَنگۊل:جلف
دٚنگٚل:شادی مضاعف
جٚنگٚل:بالا و پایین پریدن از روی خوشحالی
دونگٚل:آنکه کارش گره انداختن در کار مردم باشد
مٚنگۊل:منگول
شَنگۊل:شنگول
🌹🌹🙏
[۱۲/۱۲،‏ ۱۱:۰۷] #مریم_محسنی: و شاید سر کوره ربطی به دو واژه کور کور دوئه kur kur due به‌معنی تحریک کردن و برانگیختن و کوری دوئه  kuri due به معنی اذیت کردن  داشته باشد
[۱۲/۱۲،‏ ۱۴:۵۴] #سعید_بشری_ماسال: رِخشن آگِته : مسخره کردن 
اُیینه گف : حرف خنده دار ، طنز
زرده گوش : آدم حرف گوش نکن، آب زیر کاه 
گویش ماسال
[۱۲/۱۲،‏ ۱۷:۴۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: جله جا... نیم خور... جویدن و قورت ندادن
جل آگته... در دهان گرفتن... پشت دندان آسیا قرار دادن... منظور از جل آگته در اختیار گرفتن و پنهان کردن است
جله کونه... پایین دندان آسیا.  
جله کونه ایما بکره...  یعنی صورت ورم بکنه
گوشه کون... بناگـوش 
جل در تالشی دو معنی متعارف داره
یکی نرمه صورت است
دیگری درز یا ترک میان دو چیز
[۱۲/۱۲،‏ ۱۷:۵۲] #حسین_زاغی_ماسال: *جلًه جوئه*
جویدن و تیکه پاره و له کردن با دندان
[۱۲/۱۲،‏ ۱۷:۵۴] #زلیخا_صبا: زبان تالشی -گویش ماسال
-دَس بازار :دست انداختن. کسی ،تمسخر کردن
- رِشخَن،  رِخشن. :ریش خندی، نیش خند
وپوزخند زدن
- دس جیر :زیر دست 
-دس آموج : دست آموز
 -دس کلاف :دست زدن
-گوش ویلا:تکان دادن گوش
- چمَک ژنده:چشمک زدن
 -چونه آکرده :دهن کجی 
-زوون درازی :زبان درازی. 
-زونه آخازی:زبان بازی


[۱۲/۱۲،‏ ۱۸:۱۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: جله جا
با
جله جوئه فرق داره
جل آگته نی اوون نه فرق داره
اگم چه هرسه ای ریشه دارن
جله جا حتی به اصراف کرده هم وان... طرف جله جا درییه... یعنی داره سیر خوری میکنه
اما جل آگته مواظبت و نگهداری و پنهان کردن هم معنی میده
جله جوئه.. هم به معنی تکه پاره کردن هست و ـ..
[۱۲/۱۲،‏ ۱۸:۱۴] #حسین_صفری: درود
آری چرخی زنجیل، ماتوری زنجیل چمه شواری پابره جل آگته

سره تاشَ کشین خراوا، چمه سری مو جل آگتشه

بجَ کوفَ ماتوری تسمه، فلون چیزی جل آگتشه

و ویسیار ویسیار واجه ی دییر

[۱۲/۱۳،‏ ۷:۵۴] #زلیخا_صبا:
زبان تالش-گویش ماسال- واجه واج 
-چه دیم هنته آبه ایسپیه گچ:
صورتش مثل گچ سفید شد
البته در موقع شنیدن خبری نامناسب 
 -چه دیم کئو هه شندری مونی:
شنِدر(تکه پارچه کهنه مستعمل)
صورتش چون تکه پارچه  کبود پاره پوره بو د
 -وختی مسشه چه دیم زرده جوئه. آبه: 
وقتی شنید (خبری ناگوار ) صورتش چون زرد جوبه شد 
-ترس دره قوض رو به: (بیرون شدن جان از بدن )
از ترس قبض روح شد
-دیمی کو صفتش پری نی یا:
صفتی در صورتش نمانده بود 
  
[۱۲/۱۳،‏ ۱۱:۳۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
تالشی شمالی/نمین_عنبران
مزه ها
تٚرش:ترش
شین:شیرین
تَوَن:تند و سوزاننده
زَک اووْ,زَخ اووْ:خیلی ترش
سِس:بی نمک
سۊ:شور
زوغ:جوهر نمک
تِل:تلخ
سِس لِوِس:ملس
[۱۲/۱۳،‏ ۱۲:۵۵] #مریم_محسنی: 
تالشی ماسال
- مک مو məkəmu= موی زیاد، موها
چده مک مو انیه وییریه
چقدر مو اینجا ریخته است
- موئه کله: mua kalla =خرده های مو بعد از کوتاه کردن یا شانه زدن
- کلکله مو : kəlkəla mu = موی درهم برهم و‌ گره خورده و ژولیده و شانه نزده
- کله فوک: kalla fuk= توسری
فوک = ضربه
- کله پسه: kalla pasa= پس سر

[۱۲/۱۳،‏ ۱۳:۳۰] #فرنگیس_قلیزاده:
 زبان _تالشی _گویش_ ماسال
۱-وشق : vašaq =درخشان
۲-وشقه چم:vašaqa=چشم آبی درخشان
۳-خندیله چم :xəndila čem =چشمی که مثل
تمشک سیاه هست،چشم سیاه
۴-سیا چم :ciyâ čem=چشم سیاه
۵-رشه چم : raša čem=چشم قهوه ای روشن

[۱۲/۱۳،‏ ۱۴:۱۸] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
مک مو به نظر بنده همان مو هست
معنی زیاد ازش استنباط نمیشه
در جمله مثالی  شما هم،، چده،،  میتونه بیانگر تعجب از زیاد بودن مو بده

[۱۲/۱۳،‏ ۱۴:۳۵] #حسین_زاغی_ماسال: 
*مک مو*
مو و ذرات مشابه (پشم و نخ..)
فرشی سری چده مک و مو وریه

[۱۲/۱۳،‏ ۱۵:۵۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 پشم و پیل 
لغت‌نامه دهخدا:

 *پشم و پیل* . [ پ َ م ُ ] (اِ مرکب ، از اتباع ) پشم و جز آن

 *فوک*
ضربه‌ای که با کف دست، بر سر کسی فرو می‌کوبند.

 *وشق /vašaq/* 
فرهنگ فارسی عمید:
(اسم) [عربی] (زیست‌شناسی) پستانداری از خانوادۀ گربه با پوست نرم و سیاه؛ رودک.
 *وشقه چم:
کسی که چشمانی چون وشق (نوعی گربه‌سان) دارد. 
به‌کنایه: چشم درخشان، دارنده چشم درخشان
[۱۲/۱۳،‏ ۱۶:۰۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *رودک* 

لغت‌نامه دهخدا
رودک . [ دَ ] (اِ) جانوری است که هرچندش بزنند فربه شود و آنرا بترکی وشق خوانند و از پوستش پوستین سازند. (جهانگیری ). وشق را گویند و آن جانوری است که از پوستش پوستین سازند. گویند هر چند او را بیشتر زنند فربه ترو پوستش نفیس تر گردد. (برهان قاطع) (از ناظم الاطباء). رجوع به *وشق* شود. || (ص ) مرغ یا بره ای که پر و موی او را پاک کنند. معرب آن روذق است . جاحظ گوید: یسمون (الفرس ) السمیط الروذق . (البیان و التبیین چ سندوبی ج 1 ص 32).

 دهخدا *وشق* را *ترکی* و عمید، *عربی* دانسته.


#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۲،‏ ۲۱:۲۸] #مریم_محسنی:
 بلبله میجه 
پاییزه کیجه
موئه بندون سیا ریحون
بلندبالا سقه دار
دیمر اشتالو‌ تیته
[۱۲/۱۲،‏ ۲۱:۳۵] #فرنگیس_قلیزاده_ماسال: 
ونجوئه :vajua=خمیازه
ونجه:vanja= سقز

۳-خندیله چم :xəndila čem =چشمی که مثل
تمشک سیاه هست،چشم سیاه
۴-سیا چم :ciyâ čem=چشم سیاه
۵-رشه چم : raša čem=چشم قهوه ای روشن

[۱۲/۱۲،‏ ۲۱:۴۴] #حسین_زاغی_ماسال: 
چه قد الاشه داره
 تفنگی لوله مونو
چه دیم آلاله تا مونو 
قیافش پخلته مونو
گوله پرگه مونو
دست پژنی لک دلک
منگه تاوی شی دتاوی
وی وشته گف
برای شروع.......
واژگان ترکیبی خیلی زیاده
[۱۲/۱۲،‏ ۲۲:۲۱] #مریم_محسنی: 
تفنگی شوشه مونو
 پخلته یعنی چه؟
[۱۲/۱۲،‏ ۲۲:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: 
*پخلته*
غش کردن،همراه با لرزش و تغییر رنگ چهره.
شاید با بیماری صرع ربط داشته باشه.
شاید هم سکته کردن هم باشد

[۱۲/۱۲،‏ ۲۳:۱۱] #فرنگیس_قلیزاده:
 پخلته: pexalta= غلطیدن به اینوروآنوردروقت مردن
[۱۲/۱۲،‏ ۲۳:۱۲] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 لوِر: Lėver /  آب دهن آویخته بر لب
لوِرْنْ: Lėverėn  / کسی که بیشتر موقع لور بر لبش آویزان است
پت:  Pt / کف... کف بزاق.  کف آب دهان که در گوشه های لب می نشیند
پتن:  Pėtėn  / کسی که هنگام صحبت کردن دهانش کف میکند
جوت: Jot/ الکن
جفنگ: Jafang / پرحرف و  حراف بی ربط
ماسال

_پخلته
این واژه با فتحه یا کسره بر روی ت 
دارای معنی متفاوت خواهد بود
پخلتِه/ غلطیدن 
پخلتَه/ غلطید... ضمنا به آدم ناجور و مزور هم گفته میشود
[۱۲/۱۲،‏ ۲۳:۱۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: آخلت نیز به معنی پیچیدن و غلطیدن هست
[۱۲/۱۲،‏ ۲۳:۳۱] #حسین_زاغی_ماسال: 
رنگ رخساره کسی که ترسیده
*چه رنگ هنته به کَئو اَ رخ*
رنگش شده مثل تکه پارچه  کبود
جای از بدن که خون مرده شده،میگن *کئو به*

[۱۲/۱۳،‏ ۰:۰۳] #فرنگیس_قلیزاده: 
وقتی درجایی از بدن براثر ضربه ای خون مرده جمع بشود کبود می شود خون دمیر :xun damir=  می گویند

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۳،‏ ۱۸:۱۸] #بیت_اله_صفری_فومن: با درود خدمت دوستان فرهیخته و بزرگوارم.

چند کلمه مرتبط با سر و صورت
که به گویش تالش جنوبی هست.
البته لازم به ذکر است که حتی ممکنه که تلفظ این کلمات و لغات دارای معانی دیگری نیز باشد.
بنده گویش تالش جنوبی از فومن به سمت قلعه رودخان و روستاهای همجوار رو نوشتم.

دماغه ونٍزک= آب دماغ

دماغه گوزه = آب دماغ خشک شده و نیمه خشک چسبیده به موههای داخل دماغ.

« تکن، لفچن »
کسی که صورتی کشیده و دهانش شبیه نوک اردک می‌باشد.
(بیشتر منظور به لب و دهان هست ، نه صورت)
«فتره دماغ»
کسی که دماغش بیش از حد گنده ، البته گرد شبیه ازگیل « فتر» هست.
البته با عرض پوزش 
«اولاغه دماغ »هم میگیم.

با سپاس صفری
🙏🙏🙏
[۱۲/۱۳،‏ ۱۸:۲۶] #مسعود_نوربخش_هیران_آستارا: گویش آستارا
گَو.....دهان
چونَه......چانه
دیم......صورت
دیمَه کوکَ.....لپ 
وَش‍شَق....... جانوری از گروه گربه سانان 
وَششَقَ چَش......به کسی که چشمانش میدرخشد
هندِلَ چَش........به کسی که چشمانی سیاه دارد
زَرده دیم.......کسی که رخسارش زرد است
سییُ دیم.......کنایه به فردی که شرمنده وشرمسار است کاری برخلاف قوانین عام انجام داده است

بآ(باو)......ابرو
لِو........لب
زئون.......زبان
دَندون......دندان
ونی......بینی.

[۱۲/۱۳،‏ ۲۱:۵۵] #مریم_محسنی: تالشی ماسال
- مک مو məkəmu=مو و ذرات پشم و نخ 
چده مک مو انیه وییریه
چقدر مو اینجا ریخته است
- موئه کله: mua kalla =خرده های مو بعد از کوتاه کردن یا شانه زدن
- کلکله مو : kəlkəla mu = موی درهم برهم و‌ گره خورده و ژولیده و شانه نزده
- کله فوک: kalla fuk= توسری
فوک = ضربه ای است که با کف دست بر سر کسی فرو می کوبند
- کله پسه: kalla pasa= پس سر
گردآورنده مریم محسنی

[۱۲/۱۳،‏ ۱۶:۳۸] #زلیخا_صبا: زبان تالش-گویش-ماسال

-فیچا مِشته:   ضربه مشت با پشت دست به دهان 
- سره کوهه : سرکوفت
-گردنه پسه :پس گردن 
-سرسام: کلافه شدن بر اثر سروصدا 
 
[۱۲/۱۳،‏ ۱۶:۵۲] #فرنگیس_قلیزاده:
 زبان _تالشی _گویش_ ماسال
 فرنگیس قلیزاده
۱-وشق : vašaq = پستانداری ازنوع گربه سانان باپوست نرم و سیاه ؛رودک
۲-وشقه چم:vašaqa=کسی که چشمانی
درخشان چون وشق که (نوعی گربه سان) دارد
۳-خندیله چم :xəndila čem =چشمی که مثل
تمشک سیاه هست،چشم سیاه
۴-سیا چم :ciyâ čem=چشم سیاه
۵-رشه چم : raša čem=چشم قهوه ای روشن
[۱۲/۱۳،‏ ۱۷:۱۰] #حسین_زاغی_ماسال: 
*فیچه پشته*
دهان و بینی و اطراف ان،هنگام دعوا راحت ترین حالت زدن با پشت دست اتفاق می افتد.

کفچن  یا کفچو :/Kafgėn/ دارای لب کج و یا بریده
چمه پشت پرنده:  Ch ma pesht perande / اهمیت ندادن... نپسندیدن... 
گوشی کره: goshi kėra/ پرده ی گوش.


#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۲،‏ ۲۳:۳۵] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 آرایش کردن:راشتِه
از بالا به پایین آرایش کردن:اَراشتِه
از پایین به بالا آرایش کردن:پِراشتِه
هاندِه:خواندن
اوهاندِه:کسی که تحت تاثیر موضوعی قرار میگیرد و یکدفعه  شروع به خواندن میکند
پِهاندِه:موضوعی را در خوانندگی به کسی یا چیزی نسبت دادن،مانند تحقیر با تمجید کردن کسی با کلمات منظوم که خواننده بر زبان می آورد
اَهاندِه:عادت کردن

[۱۲/۱۳،‏ ۲۰:۴۴] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
دَم غاندِه،گَتِه:گاز گرفتن گوشتخواران اهلی
غٚچ:گاز گرفتن گیاه خواران اهلی  و انسان
گاسی:شاید
هَرَباخت:خوشبخت
وی اَوۊن:بدبخت
[۱۲/۱۳،‏ ۲۰:۴۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: هاندِه:خواندن
اوهاندِه:کسی که تحت تاثیر موضوعی قرار میگیرد و یکدفعه  شروع به خواندن میکند
پِهاندِه:موضوعی را در خوانندگی به کسی یا چیزی نسبت دادن،مانند تحقیر با تمجید کردن کسی با کلمات منظوم که خواننده بر زبان می آورد
اَهاندِه:عادت کردن
[۱۲/۱۳،‏ ۲۰:۴۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: آرایش کردن:راشتِه
از بالا به پایین آرایش کردن:اَراشتِه
از پایین به بالا آرایش کردن:پِراشتِه
[۱۲/۱۳،‏ ۲۰:۵۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
فورس:افاده اومدن،قوم فارس
گی:دندان نیش حیوانات وحشی
خٚوَت:غصه
اَهاند:خواننده
پۊرۊت,پۊرِت:ارفاق,مهلت

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۳،‏ ۲۳:۵۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
تالشی شمالی/نمین_عنبران
سۊسارد:دل سرد
دٚل ساند دوئِه:دلگرمی دادن
دٚل اوواند دوئِه:قوت قلب دادن،نیرو دادن
یَن اوماندِه:از نفس افتادن
گۊش ماندِه:تبانی کردن

[۱۲/۱۴،‏ ۱۱:۴۱] #زلیخا_صبا: 
زبان تالشی -گویش ماسال
-کَفچؤئه چونه: چانه کج 
 مرده شور چه کَفچوئه چونه برده 
 -چفرکِن :ِ. چرکین وبد شکل. 
چه چفِرکِنه دیمی هلا دی یسه
- ریکه مله :  گردن لاغروباریک
 بیچاره خِردنی مله ریکه  کِرا پسی
- نوقلدونه گردن : گردن کوتاه. 
اشته نوقلدونی گردنی بمرم بله جان 
- لَپه گوش: گوش پهن. 
چه لپه گوش بَه مرده شوری چنگ 

[۱۲/۱۴،‏ ۱۰:۰۳] #سعید_بشری_ماسال:
قبلا به دندان هایی که از قسمت کناری دندان ها به هر علتی در می‌آمدند " بِله گاز" می‌گفتند .

[۱۲/۱۴،‏ ۱۰:۱۴] #فرنگیس_قلیزاده:
 درود جناب بشری مابه دندان هایی که ازکناره 
دندانها در می آید وتقریباً
روی هم قرار می گیرد
گرگاز:gər gâz می گوییم

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۴،‏ ۷:۵۸] #مریم_محسنی: 
چیستان و ضرب المثل تالشی ماسال 
۱- ام چه که هر جا ویداری شو
har jā vidāri šu
این چیه که هر جا پرت کنی میره
۲- ام چه که میدقاله کیسه کتییه هر چی دکری پورآنبو
Midqāla kisa kətayi ya har či dakari pur ānebu
این چیه که کیسه ای از جنس مدقال هر چی توش بریزی پر نمیشه
۳-ام چه که د که یه چه مینی ای اسکت
Də kaya če mini. ei əskat
یا
د که یه ای اسکتde kaya ei əskat 
این چیه که دو اتاق وسطش یک پایه
ضرب المثل 
۴- آدمی چم برا چه نوم مبرا
ādami čem barā če num mabarā
چشم آدم دربیاد نام آدم در نیاد
منظورش اینه که بر سر زبان افتادن و‌مشهور شدن موجب بگو بگو میشه و چشم زخمش خونه خراب کننده است
۵- سقه سر بالش نگره
saqa sar bāləš negerə
سری که سالم باشه روی بالش قرار نمی گیره یا بالش را انتخاب نمی کند
یعنی تا آدم مریض نباشه همیشه در رختخواب ماندن را قبول نمی کند. 
#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۴،‏ ۸:۰۱] #استاد_علی_ماسالی: با سلام 
 در زبان تالشی و یا حتی فارسی گاهی ازکلمه( سر)  به عنوان واحد شمارش استفاده میکند  مثال: ای سر مال دارم ، ته ۶ سر گا داری  ، فلانی  ۵۰ سر گوسند داره  ویا اصطلاحا می گویند ای سر  آ دمون نبو شناختن ، اما واژه سر فطریه  یافتره همان مقدار مالی است که در روز عید فطر به فقرا داده می سود وچون این مقدار باید برای هریک از اعضای خانواده در نظر گرفته شود به همین جهت از واحد شمارش سر برای نشان دادن تعداد ساکنین یک خانواده استفاده شده و  واژه سره فطریه  را بکار می برئد

[۱۲/۱۴،‏ ۹:۱۳] #محمد_رضا_فدایی:
 با درود به 
فعالان واژه نامه ی تالشی ( واجه واج )
و آرزوی شادی و سلامتی برای تک تک دوستان .
ضمن لذت بردن از شنیدن و دیدن واژه های نو و بعضا فراموش شده ی ارسالی دوستان ، به عرض برسد  تا آنجا که من شنیده ام بجای
 " کئوئه شندر " و کئوئه پارچه از واژه ی مرکبِ
" کئوئه ناشور " هم استفاده میشود .
Kauo ah našur
کئو = کبود
ناشور = ناشسته و چرکین و ناپاک .
شاد باشید .
مولوم

[۱۲/۱۴،‏ ۹:۵۹] #فرنگیس_قلیزاده: 
زبان_ تالشی_گویش_ماسال
۱-فلکه پیشنی : fəlaka pišni= پیشانی پهن
۲-پبسته اورم:pebasta avram =ابروهای بهم پیوسته
۳-پگرده میجه :pegarda mija= مژه های 
بلندکه به حالت فر به طرف بالا باشد
۴-خیاته بوک : Xayâta buk=لب نازکی که به ظرافت خیاته(نخ ابریشمی) تشبه شده است
خیاته: xyyâta=نخ ابریشمی
۵-گلفه گاز :. gəlafa gâz= دندانهای فاصله دار


[۱۲/۱۴،‏ ۱۰:۳۷] #ضیا_طرقدار: 
بله ، مانند :  یک سر عائله،  دو سر عائله،  و ... برای شمارش اعضای خانواده ...

[۱۲/۱۴،‏ ۱۳:۰۰] #دکتر_فرزاد_بختیاری: 
*ناشور* 
لغت‌نامه دهخدا
ناشور. (اِ) قسمی پارچه ٔ سفید پنبه ای لطیف تر از کرباس و شبیه به متقال . پارچه ای لطیف تر از کرباس و خشن تر از چلوار.
فرهنگ فارسی معین
(اِ.) پارچة نخی چرکتاب مانند متقال .
 
 *کئوئه شندر* و *کئوئه ناشور* 
هر دو در ماسال هم به کار می‌روند
چنان‌که می‌دانید، در ترکیب "کئوئه شندر" نیز "شندر" به معنای پاره‌ و بریده‌ای از پارچه

* لته*
لغت‌نامه دهخدا
لته . [ ل َت َ / ت ِ / ل َت ْ ت َ / ت ِ ] (اِ) کهنه . خرقه . پینه . قطعه ای از جامه ٔ کهن یا نو. ژنده . پاره ٔ جامه . (برهان ). فرام . فرامه . رُکو. رکوه . روکا. لجام (در معنی لته ). مِعرکَه : 
دوزیم قبا بهر قدت از گل سوری 
تا خلعت زیبای تو از لته نباشد.
امیرخسرو.

[۱۲/۱۴،‏ ۱۳:۲۰] #فرنگیس_قلیزاده: 
لته ژنده در تالشی معنی ناز
کشیدن،وخواهش وتمنا کردن هم هست

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۴،‏ ۱۹:۳۱] #فرنگیس_قلیزاده: زبان _تالشی_گویش_ماسال
فرنگیس قلیزاده
چند ضرب المثل
۱-چه سر بوشو چه زومون نشو :če sar bušu  če zumun nešu=اگرسرش برود، زبانش نمی رود،به فردی می گویند که برقولش تا پای جان استوار می ماند.

۲-گوش ببه زومون مبه:guš bebe žumun mabe= گوش باش،زبان نباش،امر می کنند
که حرف نزن وبلکه گوش کن وعمل کن.

۳-چه چمی سو دری نییه:če čemi su dari niya=درچشمان او نور نیست .
برای کسی بکار می رود که
بی احتیاطی می کند وبدون
حدومرزی هرکاری می کند.

۴-چه سرکله اسپه ناآلیسه:če sarə kala əspa nâ âlisə=سگ سروکله اش را لیس نمی زند.
به کسی می گویند که هیچ
 ارزش واعتباری نداشته باشد.

۵-چه گازی بنی ایشمردشه:če gâzi bəni   eišmardaša=بن دندان اورا شمرده است.
یعنی به اخلاق وبرخی 
خصوصیات فردی پی برده
باشند وازاو سو ٕ استفاده کنند.
[۱۲/۱۴،‏ ۱۹:۵۶] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی- گویش آستارا 

کانا kânâ :  تکه پارچه ای برای تمیز کردن وسایل و یا جایی . از پارچه های کهنه و قدیمی که دیگر استفاده ای ندارند تکه ای بریده می شود و استفاده می کنند برای تمیز کاری . 

شندر šəndər:  هر نوع پوشاک و یا تکه پارچه ای بسیار کهنه و ریش ریش شده و پاره و پوره و آسیب دیده که دیگر قابل استفاده نیست و باید دور انداخت .
[۱۲/۱۴،‏ ۲۰:۱۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود بر دوستان و اساتید محترم🙏🌹
تالشی شمالی/نمین_عنبران
بالَه پَلۊ:کهنه بچه
جیفَه داستَمۊل:دستمال جیبی
پَلۊ:پارچه دست پاک کنی
داستَه پَلۊ:دستمال آشپزخانه
کانَه پَلۊ:دستمال کهنه
کوغَذَ داستَمۊل:دستمال کاغذی
[۱۲/۱۴،‏ ۲۰:۵۶] #مریم_محسنی: گویش ماسال
۱ گولونج مو gulunja mu ، گولونج گولونج موgulunj gulunja mu ، گولول گولول موgulul gulula mu ، گژگن کله gəžgəna kalla ، چره کله čara kalla ، قژمه کله qəžma kalla = مو فرفری
۲- قژمه کله = موهای بهم خورده و ژولیده و فرفری
۳ - گلفه مو : gəlafa mu= موی کم پشت مقابل خسته مو xasta mu موی پر پشت، موئه کوئه
Mua kua
۴- تپه کله : tapa kalla =کسی که قسمت پس سرش صاف باش
۵- گوشَ دیله. guša dila :سیلی، داخل گوش 
مریم محسنی

#دعوت به همکاری 
جهت بحث و تبادل نظر درمورد

واژگان تالشی

عنبران ، نمین 
آستارا 
لوندویل 
ویزنه 
حویق 
خطبه سرا 
کشلی 
لیسار 
جوکندان 
هستبر 
اسالم 
رضوانشهر 
ماسال 
صومعه سرا 
شاندرمن 
فومن شفت 
و ...

اگر تالش هستی عضو شو👇👇

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

[۱۲/۱۵،‏ ۱:۱۸] #محمد_رضا_فدایی: 
با درود 
[کلمه ناشور ضمن معنای پارچه ی دم دستی معنای ناشسته هم دارد]

مایه میچک / میچیک معنای لب نمیدهد 
نرمی ابتدای زاویه ی فک پایین / آرواره ی پایین را اصطلاحن تالشها و گیلکها میگویند میچک / میچیک 
جیره میچک 
کفاینه میچک = لثه ی دندانهای پیشین 
و گیلکی 
جره میچیک 
جوره میچیک 
در ضمن 
اگر که تالش شمالی به شکوفه زیزه میگویند 
تالش جنوبی به زخم همراه با خونابه و چرک زیزه 
و به سر بر آوردن ابتدایی برگ و نهال چیزه میگویند

[۱۲/۱۵،‏ ۱:۰۲] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
چمه نظرن اله چوله نشا ابلق بوبو
اله چوله امه به چند رنگ مختلیف وایم در حالی که ابلق به اسب سیاه و ایسپی وایم

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۳۰] #زلیخا_صبا: 
با درود
در باره کئوئه نیل 
 قدیم ها که مادرم می خواست پشم (پو) را به رنگ آبی پررنگ در بیاورد یک. ماده. جامدکه البته به اندازه یک کره کوچک 50 گرمی بود[ که از نوعی گیاه تهیه شده بود] به نام نیل در آب جوش می انداخت وبعد پو را در آن قرار می داد. وپو به رنگ آبی نفتی خوش رنگی در می آمد و به همین خاطر کئوئه نیل می گویند.

[۱۲/۱۵،‏ ۵:۳۰] #استاد_علی_ماسالی:
 درود بر شما خانم قلیزاده
 واژه فلکه پیشنی = پیشانی پهن  ، ازواژه های تحریف شده عامیائه است این واژه  درزبان فارسی  فلات گفته میشود مانند فلات مرکزی ایران . در تالشی نیز  پلت تلفظ می شود .و گاهی هم به صورت های  پلخت ، فلسک به معانی پهن ،تخت،مسطح ،هموار میباشد مثل پلخته لیو = برگ پهن، فلسکه زمین = زمین مسطح در بین کوه نشینان وازه پل اشکا ایزم متداول است که ابتدا  پلت اشکا تلفظ میشد  یعنی  هیزم های لاشه ای و تبر شکن و شکافته شده از تنه درختان خشک در زبان انگلیسی هم  واژه پلت وپلات به معنی پهن است

[۱۲/۱۵،‏ ۶:۰۲] #استاد_علی_ماسالی: 
درود بر اساتید ومعلمان خوب بنده 
جنابان فدائی عزیز و دکتر بختباری گرامی
  عرض شود که گویش تالشی در هر روستا لا اقل بر سر یکی دو واژه اختلاف وجود دارد 
درباره تلفظ  پیشوند منفی در گویش ماسال معمولا( انه) بکار برده می شود. مانند انه هری،انه دکری انه زونی ،انه شوری و... اما پیشوند( نا) یک پیشونداز زبان  فارسی است که وارد تالشی شده است و در برخی کلمات که در فارسی هم منداول است  بکار برده میشود. مثل ناکس ،ناجور نامرد و.... اخیرا در کناب (واژه های تالشی معادل وهمریشه با زبان های باستانی ) تالیف مخلصتان
 پیشوند های منفی ومثبت درزبانهای تالشی ، اوستائی و پارتی  باهم مقایسه شده که در بسیاری موارد کاملا مشابه هم هستئد
ودر همه انها پیشند منفی انه بکار رفته است

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 استاد عزیز و ارجمندم
جناب آقای ماسالی
درود بر شما و روزتان سرشار از آرامش🌹
از این‌که حضرت‌عالی و دیگر بزرگان حاضر در گروه، در بحث‌ها مشارکت می‌فرمایید، بسیار خوشحالم. امید آن دارم که همواره تندرست باشید.از توضیحات ارزشمندی که مرحمت فرمودید، استفاده کردم. 

واقعیت این است که در واژه‌های اصیل تالشی، به‌ویژه در تالشی رایج در ماسال، هم پیشوند "انه" به کار می‌رود و هم "نا"؛ مثلا: انه‌زونی، انه‌آویس، انه‌هری، ناآدیم، ناآزون و ... . بنابراین در کلمه مورد نظر، یعنی "ناشور"، بحث "نا" و "انه" منتفی است.
در خصوص "ناشور" 
 ناشور در تالشی نمی‌تواند در معنای نشسته به کار برود؛ چون تالش به ناشسته و شسته نشده، "انه‌شور" می‌گوید، نه ناشور. 
ناشور در "کئوئه ناشور" باید همان قسمتی از پارچه باشد؛ چنان‌که در "کئوئه شندر" نیز "شندر" پاره یا بریده‌ای از پارچه است و ...
[نکته دیگر اینکه در مورد ناشور]
به این نکته دستوری هم باید توجه داشت که اگر "ناشور" در ترکیب "کئوئه ناشور" به معنای "ناشسته، شسته‌نشده و ..." باشد، آن وقت تعیین نوع دستوری این ترکیب با مشکل مواجه خواهدشد. 
علی‌الظاهر این ساخت را باید یک ترکیب به حساب آورد: "کئو + نشانه صفت یا اضافه ه یا ئه + ناشور ". توضیح این‌که اگر "ناشور" را "ناشسته" بگیریم، می‌شود صفت و آن وقت وضعیت ساخت ترکیب "کئوئه ناشور" می‌شود: صفت + نشانه صفت/ اضافه + صفت. و ساختی این‌چنین، چگونه ترکیبی می‌تواند باشد؟ 
آیا ما در زبان‌های ایرانی چنین ترکیبی می‌توانیم داشته‌باشیم؛ ترکیبی که از دو صفت و نشانه صفت/ اضافه شکل گرفته باشد؟ 
در بحث گروه اسمی، آن‌جا که به بحث "وابسته‌های وابسته" می‌رسیم، آوردن صفت برای صفت موضوعیت دارد؛ اما در این‌جا بحث وابسته‌های وابسته منتفی است. در "کئوئه شندر" و "کئوئه ناشور" قاعدتا باید "کئو" صفت، "ه/ ئه" نشانه صفت یا اضافه و "شندر" و "ناشور"، اسم باشد.

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۲۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: 
*نیل* 
لغت‌نامه دهخدا
نیل . (اِ) گیاهی است که عصاره ٔ آن را نیله و نیلج گویند و بدان رنگ کنند. برگ نیل را با آب گرم می شویند و کبودگی و کدورت آن دور کنند و آب را نگاه دارند تا همچو گل به تک نشیند پس آب را می ریزند و نیله را خشک کنند، و آن مبرد است و مانع جمیع اورام در ابتدا... (از منتهی الارب ). 
ماده ٔ رنگی نیل را در نقاشی و جهت خوشرنگ کردن لباسهای سفید پس از شستشو به کار می برند. 
چون به لشکرگه او آینه بر پیل زنند
شاه افریقیه را جامه فرو نیل زنند.
منوچهری .
در ترکیب *کئوئه نیل* هم *نیل* اسم است و *کئو* صفت.
چنان‌که آورده‌شد، در ترکیب " *کئوئه نیل* "، *نیل* نوعی گیاه و اسم است. و صفت ساخته شده از این اسم، *نیلی‌* است.
[۱۲/۱۵،‏ ۹:۴۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 *پلت* 
فرهنگ فارسی معین
(پَ لَ) 1 - درختی از تیرة افراها که جزو تیره های نزدیک به گل سرخیان است و در سراسر جنگل های خزر وجود دارد. برگ هایش پنجه ای است ؛ گندلاش ، پلاس ، ستام ، بلس . 2 - سفیدار. 3 - شیردار.
پلت/ پلخت/ فلخت
در تالشی ظاهرا باید همان شیردار یا نوعی افرا باشد که در مازندرانی هم به آن "pəlat" یا "pelat" می‌گویند. و اصلا همین کلمه مازندرانی است که در نتیجه تلاش‌های فرهنگستان اول در عصر رضا شاه وارد زبان فارسی شده‌است.
*پلخته لیو* 
برگ درخت پلت یا شیردار.
به‌کنایه آدمی که ثبات عقیده ندارد و مدام از حالی به حالی می‌شود و حرف و رفتارش پیوسته تغییر می‌کند.
 *فلک، فلسک، فلخت*
این سه کلمه در تالشی ماسالی، گاه به جای هم به کار می‌روند.
ظاهرا ییلاقی به نام " *فلکه وییر* " هم داریم.

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۴۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود 
امه به رنگ بین ایسپی روشن و چرکینه ایسپی وایم نیلی
مثل نیلیه اسب
امه ایله دار دارم که اینه وایم پلخته دار ک" که" داری شکله و ویشتر گیلونی کو پرا
چه چو و لیو نی خیلی سبکه
"پلخت "درخت است
فلکه بند  تپه ایست بین راه خانه بند و رشته پشت و بالای جوئه سری چال


[۱۲/۱۶،‏ ۲۰:۱۵] #سید_مومن_منفرد_شاندرمن: درود و عرض ادب
با توجه به سئوالی که درباره کئوئه ناشور از چند نفر از آگاهان محلی پرسش کردم
فلانکس برگنه چ لنگ کَوَه ناشور آبه
نهایت کبودی معنی می دهد(اولم شاندرمن)

برگنیمه چمن جان کَوَه پَینَه آبه
نهایت کبودی (معاف شاندرمن)

فلانکس چ سر و دیم سردی کو کَوَه کنسکَه آبه

برای  کبودی سر و صورت بکار می رود(اولم شاندرمن)

گرده آکر: سیدمومن منفرد
[۱۲/۱۶،‏ ۲۰:۳۱] #بهنام_ن: درود من هم از پدرم پرسیدم
گفت کئونه ناشور 
را ما برای نهایت کبودی بکار می بریم

هنته یا هنته یا   کئوئه ناشور

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۵،‏ ۱۵:۱۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود و عرض ادب خدمت دوستان🌹
تالشی شمالی/نمین_عنبران
دٚلَه ووزَه:حالت تهوع
پِواردِه:بالا آوردن,استفراغ
لٚپۊتَه سٚرَه,لٚوٚژَه سٚرَه:نیش خند
گیژانگو:گیجگاه
نَغ:لثه
[۱۲/۱۵،‏ ۱۵:۵۸] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین_عنبران
اوگوف:ذهن آگاهی
از واژه آگاهی است بمعنی آگاهی از موضوع قبل از اتفاق آن به هر طریق ممکن
اَیوم:الهام
کُند،کِند:موقعیت
اولَغ هاردِه:سر و گوشی آب دادن،گشت و گذار کردن به قصد
[۱۲/۱۵،‏ ۱۷:۳۴] #فرنگیس_قلیزاده: زبان_تالشی_گویش،_ماسال
فرنگیس_قلیزاده
چند ضرب المثل
۱-چه وینی بیگری چه نفس برشو:če vini bigeri če nafaz beršu=
اگربینی اش را بگیری
نفسش درمی رود.به فردضعیف  وناتوانی
می گویندکه به او دست
بزنی می میردوگردنت می افتد.

۲-گوش عزیزه گوشبارنی عزیز=
 guš aziza gušbâr ni aziz=گوش عزیزه
گوشوار هم عزیز ،زمانی گفته
 می شود که گوینده بخواهد
دونفر یا یک نفرویک چیزرا
باهم اعتبار ببخشد.

۳-چه گوش خل نییه: če guš xəl niya =
گوش اوسوراخ نیست=
 به کسی گفته می شود که
گوشش به هیچ  حرفی 
بدهکارنباشد ،حرف کسی را قبول نکند

۴-چه ماره مو تازه ویبه:če mâra mu tâza viba=موهای ریزش تازه 
ریخته، به کسی  گفته 
می شودکه  نورس باشد
وتازه از دوران  بچگی 
خارج شده باشد.

۵-چه گردن خوگردنی مونو:če gardan xu gardani munu= گردن او
مانند گردن خوک است،به 
کسی گفته می شودکه با
داشتن گردن کلفت بی غیرت 
باشد وکاری انجام نمی دهد
[۱۲/۱۵،‏ ۱۸:۰۷] #سعید_بشری_ماسال: ۱- همیشه سیل کنده نِوره.
همیشه شانس با شما یار نیست 
۲- هَده که گیلی سر پِریه ،هده نی خاکی بِن جیریه 
:
کنایه از آدم مرموز و آب زیر کاه
[۱۲/۱۵،‏ ۱۹:۰۱] #حسین_زاغی_ماسال: *مله پسیه*
فردی نحیف و رنجور ،گاهی به فردی یتم و بی پشت و پناه هم اطلاق می‌شود.
*کَنگولَه گاز*
دندان پوسیده و خراب
*خیه گاز*
دندان ها جلوی بیرون زده از لب،نافرم
*خیه*
پاروی چوبی
*تریه چم*
چشم تیز بین ،
*ویوَشته حرفه(گَفَه) ژن*
کسی که بی مهابا بدون رعایت ،حرفی را می زند.
*چه چمی دری نیه*
قدر نشناس
*چِم چِمی نِوینه*
بر اثر ازدحام  زیاد،یا تاریکی چیزی دیده نمی شود.
*چم وینده*
حسود

#سید_مومن_منفرد_شاندرمن:

 درخت سفید پلت پلخته دار وان
و به درخت کِکَم افرای شیردار وان
و به درخت افرای پلت باسکم وان.

[۱۲/۱۵،‏ ۱۹:۵۴] #بیت اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز.
به سنگدان و جگر مرغ در تالشی شمالی چی میگن؟


تالشی جنوبی فومنات باز هم عرض میکنم  قسمت‌هایی از آن ؛ روستاهای همجوار جاده قلعه رودخان از گشت گرفته الی آخر...

سنگدان= سٓختٓه
جگر= سْسْ، شْلٓه
سنگدان و جگر 
سخته شله
[۱۲/۱۵،‏ ۲۰:۲۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود و سپاس
یَقَه:جگر
سٚغَه دۊن:سنگدان
چیلاندۊن,چینَه دۊن:چینه دان
🌹🌹
[۱۲/۱۵،‏ ۲۰:۳۳] #مریم_محسنی: گویش ماسال
- گوش َ دار: guša dār : امیدوار، گوش به زنگ
- گوش کرمه: guša karma ترشح گوش
- گوش کلا : guš kəlā کلاه پشمی زمستانی که با پیچیدن دور گردن گوشها را از سرما محافظت می کند. 
- پیچهpiča : گیسه gisa = موئه بند mua band = گیسو
- رشکن : rəškən = کسی که موهای سرش رشک داشته باشد
رشک تخم شپش
مریم محسنی
[۱۲/۱۵،‏ ۲۰:۵۷] #علیرضا_پناهی_عنبران: تالشی شمالی/نمین _عنبران
لَپَک:پهن
بارزَه چَکۊت:پیشانی بلند
[۱۲/۱۵،‏ ۲۱:۰۱] #فرنگیس_قلیزاده: درود وشب خوش مهربانو
محسنی فلکه دیم: fəlaka dim= صورت پهن را شاید
شنیده باشی
[۱۲/۱۵،‏ ۲۱:۵۷] #زلیخا_صبا: درود
 سنگدان :سخته سِس 
 چلیک: چینه دان 
 جیگر :جگر 
گویش ماسال
صبا

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 استاد عزیز و ارجمندم
جناب آقای ماسالی
درود بر شما و روزتان سرشار از آرامش🌹
از این‌که حضرت‌عالی و دیگر بزرگان حاضر در گروه، در بحث‌ها مشارکت می‌فرمایید، بسیار خوشحالم. امید آن دارم که همواره تندرست باشید.از توضیحات ارزشمندی که مرحمت فرمودید، استفاده کردم. 

واقعیت این است که در واژه‌های اصیل تالشی، به‌ویژه در تالشی رایج در ماسال، هم پیشوند "انه" به کار می‌رود و هم "نا"؛ مثلا: انه‌زونی، انه‌آویس، انه‌هری، ناآدیم، ناآزون و ... . بنابراین در کلمه مورد نظر، یعنی "ناشور"، بحث "نا" و "انه" منتفی است.
در خصوص "ناشور" 
 ناشور در تالشی نمی‌تواند در معنای نشسته به کار برود؛ چون تالش به ناشسته و شسته نشده، "انه‌شور" می‌گوید، نه ناشور. 
ناشور در "کئوئه ناشور" باید همان قسمتی از پارچه باشد؛ چنان‌که در "کئوئه شندر" نیز "شندر" پاره یا بریده‌ای از پارچه است و ...
[نکته دیگر اینکه در مورد ناشور]
به این نکته دستوری هم باید توجه داشت که اگر "ناشور" در ترکیب "کئوئه ناشور" به معنای "ناشسته، شسته‌نشده و ..." باشد، آن وقت تعیین نوع دستوری این ترکیب با مشکل مواجه خواهدشد. 
علی‌الظاهر این ساخت را باید یک ترکیب به حساب آورد: "کئو + نشانه صفت یا اضافه ه یا ئه + ناشور ". توضیح این‌که اگر "ناشور" را "ناشسته" بگیریم، می‌شود صفت و آن وقت وضعیت ساخت ترکیب "کئوئه ناشور" می‌شود: صفت + نشانه صفت/ اضافه + صفت. و ساختی این‌چنین، چگونه ترکیبی می‌تواند باشد؟ 
آیا ما در زبان‌های ایرانی چنین ترکیبی می‌توانیم داشته‌باشیم؛ ترکیبی که از دو صفت و نشانه صفت/ اضافه شکل گرفته باشد؟ 
در بحث گروه اسمی، آن‌جا که به بحث "وابسته‌های وابسته" می‌رسیم، آوردن صفت برای صفت موضوعیت دارد؛ اما در این‌جا بحث وابسته‌های وابسته منتفی است. در "کئوئه شندر" و "کئوئه ناشور" قاعدتا باید "کئو" صفت، "ه/ ئه" نشانه صفت یا اضافه و "شندر" و "ناشور"، اسم باشد.

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۲۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: 
*نیل* 
لغت‌نامه دهخدا
نیل . (اِ) گیاهی است که عصاره ٔ آن را نیله و نیلج گویند و بدان رنگ کنند. برگ نیل را با آب گرم می شویند و کبودگی و کدورت آن دور کنند و آب را نگاه دارند تا همچو گل به تک نشیند پس آب را می ریزند و نیله را خشک کنند، و آن مبرد است و مانع جمیع اورام در ابتدا... (از منتهی الارب ). 
ماده ٔ رنگی نیل را در نقاشی و جهت خوشرنگ کردن لباسهای سفید پس از شستشو به کار می برند. 
چون به لشکرگه او آینه بر پیل زنند
شاه افریقیه را جامه فرو نیل زنند.
منوچهری .
در ترکیب *کئوئه نیل* هم *نیل* اسم است و *کئو* صفت.
چنان‌که آورده‌شد، در ترکیب " *کئوئه نیل* "، *نیل* نوعی گیاه و اسم است. و صفت ساخته شده از این اسم، *نیلی‌* است.
[۱۲/۱۵،‏ ۹:۴۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 *پلت* 
فرهنگ فارسی معین
(پَ لَ) 1 - درختی از تیرة افراها که جزو تیره های نزدیک به گل سرخیان است و در سراسر جنگل های خزر وجود دارد. برگ هایش پنجه ای است ؛ گندلاش ، پلاس ، ستام ، بلس . 2 - سفیدار. 3 - شیردار.
پلت/ پلخت/ فلخت
در تالشی ظاهرا باید همان شیردار یا نوعی افرا باشد که در مازندرانی هم به آن "pəlat" یا "pelat" می‌گویند. و اصلا همین کلمه مازندرانی است که در نتیجه تلاش‌های فرهنگستان اول در عصر رضا شاه وارد زبان فارسی شده‌است.
*پلخته لیو* 
برگ درخت پلت یا شیردار.
به‌کنایه آدمی که ثبات عقیده ندارد و مدام از حالی به حالی می‌شود و حرف و رفتارش پیوسته تغییر می‌کند.
 *فلک، فلسک، فلخت*
این سه کلمه در تالشی ماسالی، گاه به جای هم به کار می‌روند.
ظاهرا ییلاقی به نام " *فلکه وییر* " هم داریم.

[۱۲/۱۵،‏ ۹:۴۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود 
امه به رنگ بین ایسپی روشن و چرکینه ایسپی وایم نیلی
مثل نیلیه اسب
امه ایله دار دارم که اینه وایم پلخته دار ک" که" داری شکله و ویشتر گیلونی کو پرا
چه چو و لیو نی خیلی سبکه
"پلخت "درخت است
فلکه بند  تپه ایست بین راه خانه بند و رشته پشت و بالای جوئه سری چال


[۱۲/۱۶،‏ ۲۰:۱۵] #سید_مومن_منفرد_شاندرمن: درود و عرض ادب
با توجه به سئوالی که درباره کئوئه ناشور از چند نفر از آگاهان محلی پرسش کردم
فلانکس برگنه چ لنگ کَوَه ناشور آبه
نهایت کبودی معنی می دهد(اولم شاندرمن)

برگنیمه چمن جان کَوَه پَینَه آبه
نهایت کبودی (معاف شاندرمن)

فلانکس چ سر و دیم سردی کو کَوَه کنسکَه آبه

برای  کبودی سر و صورت بکار می رود(اولم شاندرمن)

گرده آکر: سیدمومن منفرد
[۱۲/۱۶،‏ ۲۰:۳۱] #بهنام_ن: درود من هم از پدرم پرسیدم
گفت کئونه ناشور 
را ما برای نهایت کبودی بکار می بریم

هنته یا هنته یا   کئوئه ناشور

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۷،‏ ۱۰:۵۰] #ضیا_طرقدار: 
زبان تالشی- گویش آستارا 
بیل bil:  آبگیر ، برکه آب 
بیلی bili :  اُردک
[۱۲/۱۷،‏ ۱۱:۳۳] #بهنام_ن: 
در ماسال ییلاقی داریم بنام 
بیلگاه دول
اتفاقا دارای آب فراوان است
[۱۲/۱۷،‏ ۱۲:۳۲] #فرنگیس_قلیزاده: بیله:bila = گودی که درآن
آب جمع شده باشد. به آن آوه بیله هم می گویند
âva bila

#علیرضا_پناهی_عنبران 
درود بر دوستان گرامی🌹🌹
بیل:برکه
هِستِل:آب بند
خٚل:استخر طبیعی
سَوۊن:ابتدای آب کانال که کمی هم آب راکد دارد
جویَه:جوب
کۊز:جوی آب داخل مزارع
واژه دول در نامگذاری مناطق و دشت های تالشان اردبیل و کرینگان تبریز کاربرد دارد؛گاندمه دول،میسکه دول....
#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۷،‏ ۱۴:۱۲] #بهنام_ن: 

دایل:dãil: محوطه محصوری  که برای اردک ها در فصل بهار درست میکنند که به مزرعه نروند و اغلب دایل را در حاشیه رودخانه درست میکنند
[۱۲/۱۷،‏ ۱۴:۱۷] #حسین_زاغی_ماسال: *دایل*
یا
*دال*
را معمولا با ترکه (شاخه تر درختان) بصورت گرد و محوطه بسته می بافتند.و درب آن را با تخته یا گونی و پارچه ای زخیم درست می کردند.
مثل :
*دَسَه وَجَه رَمش*
 معمولا در کنار برکه ابی درست می کردند،که اردک ها از نعمت آبتنی محروم نباشند. 
در فصل نشاء اردک ها را در آن نگه داری می کردند، که وارد مزرعه مردم نشده،نشاء را خراب نکند
[۱۲/۱۷،‏ ۱۵:۴۲] #فرنگیس_قلیزاده: 
گویش ماسال
۱-اوردگ: urdak= اردک
۲-اوردکه وچه:urdaka vača= بچه اردک
۳-اوردکه مو:urdaka mu=
 پر. اردک که باآن بالش
درست می کنند
۴-اوردکه مورغونه:urdaka murguna= تخم اردک
اوردکه گوشت:urdaka gušt= گوشت اردک
۵-اوردکه لون :urdaka lun=
لانه اردک
۶-نره اوردک:nera urdak=
اردک نر
۷-موئه اوردک :mua urdak
اردک ماده
۸-دال=dâl=جایی درکنارآب
 یادرحیاط خانه با پایه های
چوبی به نام :pua و
ترکه های چوبی به نام اجار: ajâr برای اردک وغاز پرچین : رمش raməš 
یا دسه دوجه: dsa davaja raməš
درست می کنند 
تا به مزرعه آنها آسیب نرسد
هم از دست شغالها در امان
باشند
۹-خومه:xuma=جایی 
برای جوجه کشی اردک وغاز
 ومرغ که در جعبه ای  یا
  روی زمین باکاه خشک
درست می شود تادرآن
روی تخمها بخوابند

#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۷،‏ ۲۱:۵۰] #سعید_بشری_ماسال: سلام 
فیل فیلی مونو : زرنگ جسمانی و فیزیکی
آدم هره : زرنگ و حاضر جواب
اِشتن جاکو تکون نیره: تنبل 
چمه وجه کلاچون مونو : پر رو
[۱۲/۱۷،‏ ۲۲:۵۲] #بهنام_ن_ماسال: 
ور پش:vərpəš: بی دست و پا ،گیج و بی عرضه
_خیلی ورپشیره:خیلی گیجی! 
مزر:məzər:بسیار  شر و شیطان و شلوغ
مزر مبه: شر نباش!
[۱۲/۱۸،‏ ۱:۱۳] #صادق_شیرزاد_ماسال:
 لر/Lėr: تنبل و بی عرضه 
هلوکه/Hloká: مسخره و بی اعتبار
اسبه رو/Esbaru: سگ رو،  پر رو
درازه هوشدار/Drazahošdâr: خیلی قدبلند 
فکه/Fká: قدکوتاه
چق/Čag: چاق
چق چلله/Čagčllá: خیلی چاق
ترنه یین/Trnáiin: شکمو و شکمدار

[۱۲/۱۸،‏ ۱۰:۱۶] #ضیا_طرقدار: 
زبان تالشی- گویش آستارا 
زیرَک zirak : زرنگ ، باهوش 
کولی koli ، کولی یَتی koliyati: تنبل،  تنبلی
[۱۲/۱۸،‏ ۱۰:۴۳] #سعید_بشری_ماسال: چو چول باز : حقه باز ، نیرنگ باز.
بوتِر وردشه : ناچسب، بد اخلاق. 
فینی : کسی که تو دماغی حرف میزنه.
ورزِنِش کرده : ور رفتن، با رفتار خود کسی را رنجاندن.
گاچ گاچه راه شو : با پا های خمیده و نقطه ثقل پایین راه رفتن.
گاچ : پا پرانتزی
[۱۲/۱۸،‏ ۱۱:۳۳] #محمد_رضا_فدایی:
 
گیج = ور Vər
قدبلند = بوسکه  Buska
قدکوتاه = پاچ Pāč
دارای لکنت / الکن = جود / جوت Jud/ Jut
شل = لَم / لَسLam / Las 
شل و ول = لَم و لَس Lamu Las 
زرنگ = جَلد Jald
[۱۲/۱۸،‏ ۱۲:۰۲] #بیت_اله_صفری_فومن: 
خبر چین= گوز خبر چی
لاغر= لٓر ، چوخاش
گیج= ور، ورپش
قد بلند= غاره لینگ، درازه غار ( جنبه تمسخر)
چاخان = غُراب
الکن= جوت
جوته اسبه ( بی احترامی،،)
گردن کوتاه= گردن ویشه
البته بقول دوستان 
بعضی واژگان هستند که جنبه تخریب و تصغیر دارند.
فچه مردک ، فچه ینک، یا مکه ( مرد و زن قد کوتاه)
گویش قسمتی از تالش جنوبی
[۱۲/۱۸،‏ ۱۲:۱۷] #حسین_زاغی_ماسال:
 بَلَه بُوک: دم دمی مجاز
اَنَه مَس: کسی که حرف گوش نمی کنه
وینی فس: کسی تو دماغی حرف می زند.
سرتق: پرو
[۱۲/۱۸،‏ ۱۲:۳۰] #حسین_زاغی_ماسال:
 زَلَه ترَک: کسی که خیلی ترسیده
دَمَردَه سینه او: کسی که زندگی را بسختی و با مشقت گذران می کند. شنا در لحظات آخر غرق شدن.
[۱۲/۱۸،‏ ۱۳:۲۶] #فرنگیس_قلیزاده: 
جلد:jald=زرنگ
شیله پلو: šilla palu=تنبل
دیم لیسک :dim lisk=پر رو
لرو ور=gij: گیج 
ایسبیه لوئه کر:esbiya lua kar= راست گو
شیل ،لق : šel، lap=شل و ول
سوک، دیک:،dik،suk= قدبلند
درازه بوسکه:dərazs buska= قدبلند
پاچ :pâč=قد کوتاه
بی ووسول :bivusul= زشت 
گندرمه:ğəndərma=چاق
لر :lar=لاغر،بی جان
چه جانی کو مقاشینه گوشت آچینده نبو
 če jâni ku maqâšina gušt âčinde nedu=از جانش با انبور نمی شه گوش کسید
برای آدمهای لاغر بکار می برند 
گولاز:  gulâz= لاف زن   چاخان
جوت : jut=دارای لکنت  
لسه چونه: lasa čuna= پر حرف ،
زیاده گو
دکاره :dakâre= یندی دوئه yandi due=دو بهم زنی
مینه خسه برا:mina xəsa bərâ=
بی خیال،بی مسؤلیت 
شاتمس: šâtamas= ساده
دغل،شغل:dqal، šaqal=مکار
 دزد:dəžd/=دزد ودست کج
دروئه وا:dərua vâ=دروغگو
هزارگله گوله ساختشه ایله
دسته نداره:
hižâr gəla gula 
sâxtaša əigla dasta nedre=هزار تا کوزه 
 ساخته یکیش هم دسته 
نداره برای آدم دروغگو بکار می برند
اوست وامونت: ustu amunat=
امانت دست نخورده
ام اشته مال اوست امونت 
اشته دس آدومه
êm əštmâl ust amunat əštte das âduma

[۱۲/۱۸،‏ ۱۳:۵۵] #سعید_بشری_ماسال: چیرات اَی کو واره : بد اخم ، بد عنق.
یارقه : کسی که تند و تیز راه میره.معمولا با اسم اشخاص  بکار میره و مفهوم منفی داره ، و در توصیف اسب مفهوم مثبت. 
سِم سِم : برای خطاب به کسی که پایش در جایی گیر بکنه.
شیرین عقل: خل ،کم عقل
شیله فرشته : کسی که در ظاهر خوبه ولی در خفا کار خودشو میکنه.
[۱۲/۱۸،‏ ۱۴:۵۲] #سعید_بشری_ماسال: 
ببخشید از بیان این اصطلاح، 
خشکه موشه گ.... : خسیس
کرگه دیل : ترسو
چه گره خونه وارش دَره نیه: کسی که ادعاهایش هیچوقت عملی نمیشه، لاف زن.

[۱۲/۱۸،‏ ۱۵:۰۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
کم رو /خجالتی 
بی چنگ مشت/Bičngmšt: بی دست وپا
کل/kėl: شَل
هیچه چی/Hičačy: زشت و کریه
بی وسول/Bivėsol,: ناجور و زشت
چوخاش/čokaš: خیلی لاغر و استخوانی
گولازه کر/golâzákár: لاف زن و چاخانچی
شیله چونه/Šllačona: پرحرف.. زیاده گو
رم ب دیل(رحم ب دل)/Rambadil: دل رحم و مهربان
سخته دیل: بی رحم،  سنگدل 
خبره بر،  لاپورچی/ خبرچین   زیرآب زن
کته خبر/katsxabar:  خبرهای بد، به کسانی که اکثرا خبرهای بد میبرد نیز میگویند
دبندی ژن،  دبندی درن/Dbndyzan, Dbndydaran: دوبهم  زن،  اختلاف افکن
قشنگه اوستا./ استادخوب، ماهر
دس پر دار/Daspardar: ماهر و زبردست،  آدم کاربلد
مینه خس/Minaxs: بی خیال،  خاطرجمع
زولیک/ zolik: زیرک و مکار و کلک باز
چوچول /Čočol: حقه باز و دو رنگ وفتنه انگیز
پاچ /Pāč, فچ/Fč یا فچه و فکه: کوتاه  ، قدکوتاه 
ایسبیه گفه ژن: رک گو،  رو راست،  راستگو
شاته مس/šātamas: ساده و کم عقل و ساده لو
قاق/qaq: خشک و کم حرکت،  آخرین نفر
سخته جان /Saxatagan: سالم و تندرست،  قوی هیکل

[۱۲/۱۸،‏ ۱۵:۴۷] #مریم_محسنی: گویش ماسال
- جلد jald ، چسک čəsk .چسک چسبون čəskə časbun زولیک zulic= زرنگ 
- شیله پلو šilla palu، پسه کرنpasa kərən،= تنبل
- لیسک lisk دیم لیسکdim lisk تربیک tarbik = پر رو
- کم رو kam ru . شرمه کشšarma kaš = خجالتی
- کینگوkeyangu . بی چنگ مشت bi čəngə məšt، لر lər لر ورlərə vər = بی دست و پا
- ورvər ، بنگ bang، گمرا gəmrāگیج گمرا gijə gəmrā = گیج

[۱۲/۱۸،‏ ۱۶:۱۲] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
تالشی شمالی/نمین_عنبران
لۊد:لاغر
وئی اَزۊن:کسی که خیلی میداند
اوزٚن:منزوی
سِسَه فَتَی:کنایه است و به افراد ساده لوح میگن
پَخیل:حسود,بخیل
مٚردۊلَه گَو:کسی که دهنی نجسی دارد(در صحبت کردن)
تارسٚن کۊن:اصطلاح است و برای افراد ترسو بکار می رود
[۱۲/۱۸،‏ ۱۶:۱۸] #فرنگیس_قلیزاده: 
گویش ماسال فرنگیس قلیزاده

جلد:jald=زرنگ
شیله پلو: šilla palu=تنبل
دیم لیسک :dim lisk=پر رو
لرو ور=gij: گیج 
ایسبیه لوئه کر:esbiya lua kar= راست گو
شیل ،لق : šel، lap=شل و ول
سوک، دیک:،dik،suk= قدبلند
درازه بوسکه:dərazs buska= قدبلند
پاچ :pâč=قد کوتاه
بی وسول :bivusul= زشت 
گندرمه:ğəndərma=چاق
لر :lar=لاغر،بی جان
چه جانی کو مقاشینه گوشت آچینده نبو
 če jâni ku maqâšina gušt âčinde nedu=از جانش با انبور نمی شه گوش کشید
برای آدمهای لاغر بکار می برند 
گولاز:  gulâz= لاف زن   چاخان
جوت : jut=دارای لکنت  زبان
لسه چونه: lasa čuna= پر حرف ،
زیاده گو
دکاره :dakâre= یندی دوئه yandi due=دو بهم زنی
مینه خسه برا:mina xəsa bərâ=
بی خیال،بی مسؤلیت 
شاتمس: šâtamas= ساده
دغل،شغل:dqal، šaqal=مکار
 دزد:dəžd/=دزد ودست کج
دروئه وا:dərua vâ=دروغگو
هیزارگله گوله ساختشه ایله
دسته نداره:
hižâr gəla gula 
sâxtaša əigla dasta nedre=هزار تا کوزه 
 ساخته یکیش هم دسته 
نداره برای آدم دروغگو بکار می برند
اوست وامونت: ustu amunat=
امانت دست نخورده
ام اشته مال اوست امونت 
اشته دس آدومه
êm əšte mâl ust amunat əšte das âduma
این هم امانت شما دست نخوره به دستت دادم

[۸،‏ ۱۶:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: 

پیله دیل: بی باک و نترس
زک زک : نق زدن نوزادان
فرچل: کثیف و نامرتب،هپلی
تَتَل: کلک
[۱۲/۱۸،‏ ۱۶:۵۵] #حسین_زاغی_ماسال: دیل دلک :
از تک و تاو افتادن، برو رو و زیبایی را از دست دادن
دست دلک:
از توان افتادن،ناتوان از انجام کارهای روز مره
[۱۲/۱۸،‏ ۱۶:۵۸] #مریم_محسنی:
 تالشی گویش ماسال
- راسته وا rāsta vā راستگو
- ایسبیه لوئه کر isbiya lua kar ، ایسبیه گف َ ژنisbiya gafa žan = رک‌حرف زن
- دوروئه وا durua vā = دروغگو
- لس las ، شیلšill ، لمlam ، لم لسlaməlas = شل و بیحال
- بلند بالا bəland bāla، چارشونه čāršuna، بلن قدbəlanqad مخفف بلندقد ، درازه لینگdərāza ling ، درازه الکاتdərāza alakāt ، درازه هوشدارdərāza hušdār ، درازه هوشتی dərāza hušti، (درازه غارغاریdrāza qārqāri تشبیهی)
- سوکsuk ، دیک dik= راست قامت
- پاچpāč، فچ fəč، فچه fəča (چاق قد کوتاه)، 
- فکهfəka = قد کوتاه
- زلمک zəlmak= ریزه میزه
مریم محسنی
#حسین_زاغی_ماسال 
آخر اشتَن مورغونه کَردشَه:
خرابکاری کرد، کاری که نمی بایست ،انجام داد.
فوسه چو: بی ظرفیت
گردن دلک: وبال گردن،خود را به کسی تحمیل کردن

[۱۲/۱۸،‏ ۱۸:۴۳] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- هیچ.hič ، هیچه چیhiča či ،اتبرهatabara. کفتنkəftən ، مخریفməxrif، مخروفmaxruf. مکروفmakruf = زشترو
- بی وسول (فسول )bi vəsul bi fəsul= بدهیکل. 
- غاییمqāyim، غوچاغqučāq، چغčaq ، کولوفتkuluft، گندهgənda، گوشته گنده gušta gənda، نخرچه nəxərča، گندرمه(gəndərma)، پندپورpandə pur = چاق 
- کونه kuna= چاق و قد کوتاه
- لرتنlərtən = چاق شل و ول
مریم محسنی
[۱۲/۱۸،‏ ۱۸:۵۳] #حسین_زاغی_ماسال: پرزه مونو: چابک
کول پلکه:ناخواسته وارد میدان شدن
گَندمه گون: چهره یا گونه برنزه
ویرجئیسته: فرو ریخته،خسته و کوفته
نه بره ،نه دِرزه: هیچ نظری نمی ده- کاری نمی کنه
ممکنه از نظر انشایی درست نباشد.
[۱۲/۱۸،‏ ۱۸:۵۹] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- خاس xās ، قشنگqašang، خاسه چی، xāsa či ، ما mā ، مای منورmāyə mənavvar ،  = زیبا، زیبا رو
- کشکkašk ، کشک َگوزهkaška guza = جو گیر
- دیل رم dil ram، رم به دیل ram ba dil = مهربان 
- سنگه دیل sənga dill ، سخته دیلsaxta dil = بی رحم، سنگدل
- جوت jut ، چونه پکوئه کر čuna pekua kar = الکن
مریم محسنی
[۱۲/۱۸،‏ ۱۹:۱۱] #بهنام_ن_ماسال: 
سلام 
مینه خس
آیا به معنی کسی نیست که همیشه وسط ماجرا رو میگیره و محتاطه و موضع گیری شفاف نداره و خودشو  به زحمت نمیدازه و  مدام با احتیاط و بی طرف موضع گیری میکنه؟

🤔
[۱۲/۱۸،‏ ۱۹:۲۲] #حسین_زاغی_ماسال: مینه خس،کسی که با کمترین زحمت ،در کنار و با امکانات دیگران بدنبال حداکثر منفعت است.
شاید فرصت طلب هم بشه گفت.
[۱۲/۱۸،‏ ۱۹:۲۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درسته.
ما هم همینو میگیم.
د نفری مینه خسه
لحفه کریه نا آده
منفعت طلب
[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۳۴] #مریم_محسنی: تالشی گویش ماسال
- د بندی ژن də bəndi žan، د بندی درن də bəndi daran ، مینه دکار mina dakār = دو بهم زن
- اوستاکارustā kār ، کاره زون kārazun. زونسته کارzunusta kār = ماهر ، زبردست
- نزونوسته کارnezunusta kār ، کار مزونkār mazun: کارنابلد
- ولینگ واز valingə vāz، 
مینه خس برا mina xəsa bərā، 
سر بَ هوا sar ba havā = بی خیال
- شاتمسšātamas ، توره وز turavaz ، تور tur= ساده لوح
مریم محسنی

[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۴۱] #محمد_رضا_فدایی: 
درود
گویش تالشی جنوبی 
۱- ژولیک Julik اصل کلمه روسی است که در تالش هم رواج دارد . یعنی حقه باز ، موذی ، بدجنس ونیز کسی که حاضر باشد برای انجام کاری از جان بگذرد .
۲- چَپَکی Čapaki یعنی چپ دست .
۳- گرمچ Gərməč یعنی نهان کار ، لاپوشان ونیز نوعی قارچ زیرزمینیو بسیار مقوی که در اعماق ۲۰ سانتیمتری خاک مراتع قرار دارد و در ماههای مرداد و شهریور بزهای همراه با رمه آن را با سمهای دستهایشان در می آورند و میخورند و در مناطق دیگر ایران و جهان هم افراد آدمی به آن دست یافته اند و مصرف میکنند .
۴- خرخرن Xərxərənیعنی صدایی که بر اثر عفونت ریه از نای یا غضروف گلوی افراد شنیده میشود .
۵- خرخره Cərxəra یعنی نای .
محمدرضا فدایی ( مولوم )
[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۴۴] #بهنام_ن_ماسال:
 امه وایم 
شیته مست:šitĕmast:کشک وبیخودی سرخوش
[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۴۵] #بهنام_ن_ماسال: 
نکرده کار جانی بلایه:برای کسی که ناشیانه کار میکند و به خود آسیب می زند بکار می برند
[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۵۰] #مریم_محسنی: 
بلّله بوک آدمی که زودرنجه و هر حرفی را می شنود تکه پرانی بخودش می پندارد
[۱۲/۱۸،‏ ۲۱:۵۸] #مریم_محسنی: 
میگن شاتمس همان شاه طهماسب است که بمرور تبدیل به شاتمس شده
[۱۲/۱۸،‏ ۲۲:۲۸] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 با اجازه بزرگوار، می‌خواهم به یک نکته خیلی ناچیز درباره "شته‌مس" اشاره کنم.

 *شته‌مس* : کج‌فهم، بدباور، خرافه‌پرست و ...

 *شَت/ šat* : کج و هم‌معنای پش/  pəš
 *مس/ mas:* بن مضارع از مصدر مسه/ mase
[۱۲/۱۸،‏ ۲۲:۳۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 به بیانی دیگر،[احتمالا]، *شته‌مس* کسی است که کج می‌گیرد و بد می‌فهمد؛ نگاه و نگرشی خردمندانه ندارد. از این رو، ذهنش پر از باورهای بی‌اساس و خرافه است.
[۱۲/۱۸،‏ ۲۲:۳۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری: کلمه  شت/ šat به همان معناست که در ترکیب *شته‌ اولس* می‌بینیم.
#گروه_واجه_واج

[۱۲/۱۵،‏ ۲۲:۴۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
درود در گویش ما به رنگ طوسی و کسی که موهایش جو گندمی باشد چال میگن/سفید:سپی/اگر موی سررو به سفیدی باشد ساتَه میگن
[۱۲/۱۵،‏ ۲۳:۱۳] #معصومه_اپروز: 
در منطقه ما لهجه گسگره ای فومنات به موی خاکستری یا سیاه و سفید مَز /maz میگویند
اپروز
[۱۲/۱۵،‏ ۲۳:۱۴] #علیرضا_پناهی_عنبران:
 خاکستری/هلل میگیم
طوسی /چال

#محمد_رضا_فدایی_ماسال:
درود 
Maz از اینکه
واژه ی زیبا و رو به فراموشی را یادآوری کردید سپاسگزارم 
جوگندمی = مَز 
یاد آوری این نکته که در حق هیچ واژه ای حتی اگر در جاهایی متداول نباشد نباید کوتاهی کرد

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
 سوالی از همه خوبان گروه:* 
دکتر رفیعی در واژه‌نامه تالشی خود، maz را خاکستری تیره دانسته‌اند. ما در تالشی ماسالی کلمه دیگری نیز داریم که به صورت rez شنیده‌می‌شود. به نظر شما تفاوت maz و rez در چیست؟ و کدام‌یک معادل مناسب‌تری برای مفهوم "جوگندمی" است؟
فلانی سری مو رِز آبه یا مَز آبه؟

#استاد_علی_ماسالی:
بادرود به اساتید گران مایه در گویش مردم ماسال هم کلمه مز maz را شنیده ام که به رئگ قهوه ای بسیار روشن گفته می شود مخصوصا هنگام پشم چینی گله گوسفندان خود به این اصطلاح زیاد اشاره می شود و مزه maza پشمه موچه را زیاد بکار می برند

#بیت_اله_صفری:
با درود
 « MAZ »
به گویش منطقه ی ما  به موهای  در هم سیاه و سفید اطلاق میشده.
البته عرض کنم، آنچه را  که  در یاد من مونده و بیشتر از دهان بزرگان روستا به عنوان تمسخر آمیز ادا میشد.
فلانی  «مٓزٓ خو مونو»
یا « مٓزٓ خوئٓه » x خجالت نکشه خردنی نه گازه گازه کره؟
خو(خوک)

#مریم_محسنی:
من رِزَ بز شنیده ام که به آدمهای موذی و مزور  می گویند

#معصومه_اپروز:
ضمنا مَز در گویش فومنات به رنگ سیاه و سفید توامان گفته میشود گاهی ممکن است تیره تر و گاهی روشن تر باشد و فقط نمیتوان آن را به معنی خاکستری تیره ترجمه کرد
در منطقه ما رِز و بِز به کسی میگویند که بر اثر ضایع شدن رنگش عوض شود 
مثلا در این جمله دقت بفرمایید 
فلانی تا وینده از چه رو آمندیمه اشترا رز و بز آبَه
یا 
فلونکسی تا وینده چه درو آچق آکردمه چه رنگ پره و رز بز آبه 
Rez ə bez

#دکتر_فرزاد_بختیاری_ماسال:
 رز/ rez را بنده به‌گونه‌ای دریافته‌ام که غالبا با "مو" همراهی دارد. مثلا گفته می‌شود: "فلانی سری مو ده رز آبه". در چنین کاربردی، به نظر می‌رسد که "رز" همان مفهوم جوگندمی شدن مو را برساند. و البته گاه همانند مز/ maz بیانگر رنگ مو و پشم حیوانات هم است.


#ضیا_طرقدار:
زبان تالشی  - گویش آستارا 
رَش raš :  رنگ قهوه ای کم رنگ 

#گروه_واجه_واج

گروه واجه واج

واجه واج(واژه نامه تالشی):
[۱۲/۵،‏ ۸:۴۸] خانوم محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بِه (be): متولد شدن، بدنیا آمدن
مترادف ما دلکه (mā dalake)
ما دلکه روز (mā dalaka ruz):روز تولد
۲ - به روز (be ruz): روز تولد
۳- دنیا دلکه (dənyā dalake): به دنیا آمدن
۴- دنیا دلکه روز (dənyā dalaka ruz): روز تولد
۵- لرته (lərta): ژله، هر غذای ژله مانند و نرم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۸۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۵،‏ ۸:۴۸] خانوم محسنی: #زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کلش دکوم (kallaš dakum): خاک بر سرش کنم(اصطلاح )
۲- دکوئه (dakue): کوفتن
۳- گوز آوله (guzāvla): تاول، آبسه
مترادف چس čəs، تلسtəlas
۴- دکرده (dakarde): پوشیدن ، پوشاندن، ریختن
۵- ویکرده (vikarde): ریختن به پایین
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۸۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#
[۱۲/۵،‏ ۸:۵۷] خانوم محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال ۵۸۶
۱- ویلوئه (villue): تکاندن 
وقتی خرده ریزه های بوته برنج، حبوبات و غلات قاطی شده با آنها را با استفاده از باد و جریان هوا جدا می کنند. 
برزی ویلّا. برنج را پاک کن
عملیست که با استفاده از سینی هم انجام میشود.
ویلوئه villue به معنی تکان دادن هم بکار میرود
داری ویلّا dāri villa درخت را تکان بده تا میوه یا برگ یا هر چیز دیگری که رویش هست بریزد یا بیفتد.
۲- تبکَ ژنی (tabaka žani) : با سینی چوبی برنج تکاندن
مترادف برز ویلوئه
تبک tabak سینی چوبیست
۲- آویشته (āvište): پاک کردن برنج و حبوبات و غلات از سنگریزه یا چیزهای قاطی شده دیگر 
۳- وادوئه (vā due): نوعی پاک کردن برنج و حبوبات و غلات است با استفاده از جریان باد
۴- وادوئه (vādue): صرف نظر کردن، تاب دادن
۵- برزه ویلایی (bərza villāyi): مترادف برز ویلوئه و تبک ژنی برنج
برز ویلوئهbərz villue
۵- ژه ویلایی (ža villue): مترادف ویلوئه و تبک ژنی شالی
مترادف ژه ویلوئه ža villue
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۵،‏ ۹:۰۰] خانوم محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- یا (yā): اینجا
۲- انته(ənte): اینجا
مترادف انتییه əntiya
۳- هنته (hənte): همینجا
مترادف هنتیه həntiya 
۴- انییه (əniya): همین جاها 
مترادف هنییه (həniya)
۵- ها (hā): همانجا
۶- اَنییه (aniya): همانجاها
مترادف هنییهhaniya
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۸۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۵،‏ ۹:۰۱] خانوم محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آ (ā): آنجا
۲- اته (ate): آنجا
۳- اَتییه (atiya): همانجا
۴- هته(hate): همانجا
۵- هتییه (hatiya) همانجا
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۸۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۵،‏ ۹:۰۶] خانوم محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جیل (jil): مدفوع پرندگان
۲- لغییه (ləqiye): لق زدن، لقیدن
مترادف شیل آبه šill ābe
۳- لغ لغی (laq laqi): لق ، شل شده ، لقیده
دار لق لقی کره. dār laq laqi karə
درخت لق است. 
۴- لغ به (laq be): لق زدن، لق شدن
ام کلمه گله لقه əm kəlma gəla laq
این پایه چوبی لق شده است
۵- لغ آبه (laq be): لق شدن
ام مخه گله لق آبه əm mexa gəla laq āba 
این میخه لق شده است.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۸۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
[۱۲/۵،‏ ۹:۰۷] خانوم محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پییه(piye): خواستن، هوس کردن
مترادف پیسته (piste)
۲- پیییه (peyiye): پخته شدن
مترادف پییسته (peyiste)
۳- لول (lul): آب گل آلود
مترادف لیل lil، تول tul ، تیلtil
۴- آشپجی (āšpeji): آشپزی 
مترادف پلا پیی(pəlā peyi)
۵- بپه آپه (bəpe āpe): پخت و پز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۹۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

[۱۲/۶،‏ ۱۴:۳۷] #ضیا_طرقدار: 
زبان تالشی - گویش آستارا 
کاگ kâg:  مرغ 
واگ vâg :  گرگ،  
زِر zer:  ازگیل 
زیزَه ziza :  شکوفه 
اوشم ovšəm ، اُشم ošəm : کره ماه 
هایشی hâyši: خورشید 
اُو ov : آب 
هردان hərdân:  کودک ، بچه 
بوآ buâ : برادر 
هُوَه hovâ: خواهر

[۱۲/۶،‏ ۱۵:۱۵] #زلیخا_صبا_ماسال
کرگ /مرغ
ورگ /گرگ 
چمه منطقه کو گرگی نه هشرات نی وان

[۱۲/۶،‏ ۱۵:۱۷] #بیت اله_صفری_فومن
کاگ kâg:  مرغ =  «کٓرگ»
واگ vâg :  مرگ = «مرگ»
زِر zer:  ازگیل =« فتر»
زیزَه ziza :  شکوفه=« تیته »
اوشم ovšəm ، اُشم ošəm : کره ماه =« ماتاو، مانگه تاو، منگه تاو؛ ما »
هایشی hâyši: خورشید= «آفتاو» 
اُو ov : آب =«آو»
هردان hərdân:  کودک ، بچه =
«خردن»
بوآ buâ : برادر =« برا»
هُوَه hovâ: خواهر=« خا، خالی، باجی»

[۱۲/۶،‏ ۱۶:۱۱] #آرمین_حیدریان_آستارا: زبان تالشی گویش آستارا (مرکز آستارا)
کاگ: مرغ
نِچی/ واگ: گرگ
زِر: ازگیل
زیزَه: شکوفه
اُوشم: کره ماه
هَشی: خورشید
اُو: آب
هردَن: بچه کوچک
بوَه: برادر
هُوَه: خواهر

[۱۲/۶،‏ ۱۶:۴۰] #صادق_شیرزاد_ماسال
ما در تالشی به ساقه و جوانه 
،،اسکونه،،  êskonæ 
و
،،شی،، shi 

میگیم

[۱۲/۶،‏ ۱۷:۲۲] #حسین_زاغی_ماسال
بله همینطوره
*تَرَهَ شی*

گفت وشنود پانزدهم آذرماه۱۴۰۰

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

#دعوت به همکاری 
جهت بحث و تبادل نظر درمورد

واژگان تالشی

عنبران ، نمین 
آستارا 
لوندویل 
ویزنه 
حویق 
خطبه سرا 
کشلی 
لیسار 
جوکندان 
هستبر 
اسالم 
رضوانشهر 
ماسال 
صومعه سرا 
شاندرمن 
فومن شفت 
و ...

اگر تالش هستی عضو شو👇👇

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی تخصصی گروه واجه واج در خصوص چند واژه
آذرماه۱۴۰۰


[۱۲/۶،‏ ۲۲:۲۳] #زلیخا_صبا_ماسال
یَتَق/Yatag/بزرگ ووسیع

هَلَه مَلَه /Halaumalau
 هرگز کاری که انجامش امکان پذیر نباشد
وَرچول/ کج
 نَتاج/Nataj/  خلف واولاد 


[۱۲/۶،‏ ۲۳:۲۳] #بهنام_ن: 
درود خانوم صبا 
بنظر من
 هله مله: بهتره
به ندرت  معنی  شود
(قیدی ست که برای کارهایی بکار میرود که احتمال وقوع آن بسیار پایین است)
 
 در جمله:
یا دره هله مله گره خونه نگینه
 اینجا معمولا رعد وبرق نمیزند
یعنی بنظر من هله مله  در مورد فعلی ست که  اگرچه درصد وقوع آن  پایین است اما غیر ممکن نیست

[۱۲/۶،‏ ۲۳:۵۲] #حسین_زاغی_ماسال:
 *یتق:*
هر چیزی که اندازه و بزرگی ان خارج از عرف باشد.
برای هر چیز بکار می رود.
یتقه اسبیه(اسب خیلی بزرگیه)  هیکل اون اسب از اسب های معمولی خیلی بزرگتر است.

سر پناه طویل و بزرگی برای گله (گاو و گوسفند...)بوده که در برابر برف و باران به زیر آن پناه می بردند.
ولی بزرگی و طویل بودن آن در فرهنگ عامه، حالت صفت پیدا کرده.
نظر شخص من است.


[۱۲/۷،‏ ۷:۳۶] #مریم_محسنی: ماسال
یتق به معنی بزرگ برای اشیا بکار می بریم و بیشترین کاربردش برای خانه است ولی برای اشیا هم کاربرد دارد
یتقَ کَیییه. خانه خیلی بزرگیست
با یکه هم بکار می رود

یکه یتق ماشونیه 
یکّه با تشدید بزرگتر از یکه بدون تشدید را می رساند. 
یکّه کیییه خانه بسیار بزرگیست
یکه کیییه خانه بزرگیست

یقر برای جانداران بکار می رود به معنی پر هیجان و بزن بهادر 
فلانی یقری یه
یقر برای انسان هم بکار می رود و به معنی هیکل درشت و پر هیجان ولی نسبت به انتظار از وی بی کارآمد است. 

هله مله بندرت ، خیلی کم و به این راحتی ها معنی دارد
هله مله ها نشوم بندرت آنجا می روم
هله مله اَی نوینم .خیلی کم او را می بینم
هله مله ها پشه نبو به این راحتی از آنجا نمیشود بالا رفت.
با فعل منفی بکار می رود


[۱۲/۷،‏ ۸:۰۷] #بیت اله_صفری_فومن
درود 
پراکندگی تالش زبانها باعث ایجاد گویش‌های متنوع در روستاها و مناطق مختلف تالش نشین شده.
بعضاً شاهد  کلمه ها و لغاتی  هستیم که برای بعضی از مناطق نا آشناست، ولی دلیلی بر غلط بودن آن واژه و یا کلمه نیست.

مثلاً بنده« یتق» رو نشنیده بودم.
 « یکه »و« یقر »رو هم شنیده بودم و هم استفاده می‌کردیم.

یکه رو برای موجودات زنده و اشیاء استفاده میکنیم و میکردیم.
یکه اولسه داری چمن قوروقی کا درییا.
یکه یقره اسبی اوری جمعه بازاری کو ویندمه.

« هله مله » همانطور که اساتید بزرگوار فرمودند.

به کاری سخت و دشوار اطلاق میشه ( فعل منفی)

البته نوشته های من برداشت من و گویش نود در صد  منطقه ی خودمان رو شامل میشه.

[۱۲/۷،‏ ۱۱:۰۷] #صادق_شیرزاد:  هله مله و یتق از واژگان قدیمی و مصطلح تالشی است.. اینکه ما گاهی در ریشه یابی کلمات آنها را به اقوام و فرهنگهای دیگران و یا همسایگان نسبت میدهیم،  بخاطر همجواری و تاثیر و تاثرپذیری فرهنگها طی ارتباطات گوناگون آنها بایکدیگر بوده و تشخیص این امر نیز به یک کار کارشناسی شده متقن نیازمند است و سعی و تلاش ما اینست که هرچه واژه و اصطلاح رایج میان مردمان سرزمین تالش است را جمع آوری و معنی کنیم...
  هله مله معانی مختلفی رو با توجه به کاربردش در جمله بندی بهمراه داره... 
اما چیزی که بنده میخواهم اضافه کنم اینست که هله مله بیشتر معنی بندرت.. کم  .. و اتفاقی رو میده
مثلا میگوییم از هله مله جایی نشوم
یعنی کمتر بجایی میروم
از هله مله ای نوینم... یعنی اتفاقی ایشان را می بینم... 

اما یتق... یتق خودش به معنی وسیع بودن و پهن و فراخ بودن است که گاهی هم مترادف با یکه میاد

[۱۲/۷،‏ ۰:۳۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
 *یتق* در فرهنگ تالشی مسرور ماسالی 
به معنی سرپناه وسیع وبزرگ . بزرگ

در لغت‌نامه دهخدا
یاتاق . (ترکی ، اِ) بستر. رختخواب . جایی که در آن می خوابند. ماوا
تا جایی که بنده دریافت کرده‌ام، "یتق" در تالشی ماسالی بیشتر در معنای "سرپناه وسیع و بزرگ" به کار می‌رود و به‌عنوان صفت نمی‌تواند به کار گرفته شود؛ بنابراین ما در تالشی مثلا "یتقه اسب/ اسپ" نمی‌توانیم داشته‌باشیم.
[  اما ممکن است این اسم مکان یا سازه  بصورت  مجاز  معنی وسیع بدهد
 نه بصورت حقیقی و بصورت صفت
بلکه  بصورت ترکیب اضافی تشبیهی بکار رود  
مانند قد سرو یا لب لعل]

و در مورد کلمه : *هله‌مله* 

این "هله‌مله" هم بیشتر به معنای "به‌سادگی، به‌راحتی" به کار می‌رود.

مثال:
ام کاری هله‌مله آگزاشته‌نبو: این کار را به‌راحتی نمی‌توان انجام‌داد.
 نکته اینکه 
این *هله‌مله* در جمله با فعل منفی همراه‌‌ست.
ام کاری هله‌مله آگزاشته‌نبو: این کار را به‌راحتی نمی‌توان انجام‌داد.
[ و خود کلمه "هله مله"  به تنهایی می تواند : به راحتی،  به آسانی، به سادگی.    معنی شود]
 تالشی


 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با فک وصورت انسان
قسمت اول


#بهنام_ن: 
*برمه/برمسه:bəramse:گریه
لبه کونه خنده:ləba xuna xanda:نیشخند
*جیندر:jinder:چشم غره
*مچه کرده/ موتره کردهmutra :  نشان دادن حالت ناراحتی با لب و لوچه آویزان
*تاسنده: tāsənde:پرحرفی با سرو صدای زیاد.شلوغی
*زت آبه  دییسه: بهت زده و زل زده نگاه میکند
*میجه نژنیسته:اصطلاحا به معنای حواس جمعی و یا با چشمان باز زل زدن است
*اشتن انه مسی ژنه :  خودش را به نشنیدن میزند اصطلاحا به کسی گفته می شود که  حرف گوش کن نیست و کارها را پشت گوش می اندازد.
*تِیه گف:فلانی تیه گفه اصطلاحا کسی که فقط حرف می زند و عمل نمیکند

[۱۲/۸،‏ ۱:۰۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری_ماسال:

۱- "برمه/ برمسته" به معنای گریستن یا گریه کردن هم است.
۲- "لوه بنه خنده" هم شنیده‌ام.
۳- "بوک کرده" نیز داریم.
۴- تاسنده: بلندبلند حرف زدن، سر و صدا کردن و ... 
۵- "زت آبه دییسه" به‌صورت "زت آبه"، "زت ژنده" و "زت منده" نوشته شود، بهتر است؛ به معنای زل زدن، خیره شدن، حیرت و ...

۶- میجه نژنده: زل زدن، خیره شدن و ...
۷- اشتن انه‌مسی ژنده: خود را به نشنیدن زدن و ... 

۸- تیه گف: سخن بی‌حاصل، ادعای بی‌عمل، لاف و ...
 "تیه گف" به‌کنایه به معنای انسان بی‌عمل و مدعی، پرسخن بی‌عمل و ...

[۱۲/۸،‏ ۲:۵۰] #صادق_شیرزاد_ماسال: برمه/برمسه... گریه
برمسته... گریه کردن
جیندر... چشم غره. و ترساندن..(جیندر صرفا با چشم و ابرو نیست.. همزمان قیافه فرد نیز تغییر میکند)
مچه، موتره، بوک و فیچ کرده...همه ای معنی دارن.... یعنی قهر کردن و ابراز ناراحتی 
تاسنده...سروصدا کردن، شلوغ کردن...
زت... حیرانی و تعجب و بهت  و زل هست
زت به /زت ژنده/زت آبه /زت منده
متعجب شدن، زل زدن، حیران شدن
دیشته هم که معنی نگاه کردن میده
میجه نژنده...یعنی دقت کردن
میجه نژنیسته،،، دقت میکرد
انه مس...ناشنوای عمدی
انه مسی ژنده،،، خودرا به کری زدن.. به حرف دیگران اهمیت ندادن...
تیه گف...حرف بی معنی...حرف توخالی 
تی یعنی خالی، تهی، پوچ..
حرفی که ارزشی نداره
 لوه بنه خنده/لوه کونه خنده/لبه بنه خنده/...نیشخند،،  خنده پنهانی،،،  خنده از روی ترس یا خجالت هم هست
[۱۲/۸،‏ ۱۱:۳۵] #زلیخا_صبا: زبان تالشی _گویش ماسال.
 اَخم. چیرات 
خنده / خنده
 لبه بنه خنده / تبسم 
گریه / بِرَمِسه /بِرَمِه
 بغض / بوغص
نیشخند /مَزکه خنده
جنجال / هیاهو
اخم وتَخم کردن چهره درهم کشیدن به حالت قهر / موچوموتره 
  جیدی یَس و جیندر/ با خشم وغضب و عصبانیت به کسی نگاه کردن 
 مات مبهوت شدن / زت آبرده
گوشه بن ایما کرده. وحرف نشنو / انه مس 
 تیه گف و صدی سن نار ه حرف / حرف مفت

[۱۲/۸،‏ ۱۱:۵۰] #مجید_نعمتی_سیاهمزگی: 
چمه گویش ( منطقه سیاهمزگی شفت ) 
برمه - شیون نی وایم 
ریشند 
جیندیر
ماتوره کردشه - مچه کردشه
تاسنده 
زت به 
میجه نژنه
اشته نه مسه ژندشه
تیه گف . خالیه حرف 
اگه ای نفر فقط لوعه بکره   و کاری  انجام مده مثال ژنن که فلانی گره خونه کیلاک دری نیه . ( رعد و برق فلانی بارانی نداره - فقط سر و صدا داره)

[۱۲/۸،‏ ۱۱:۵۵] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی- گویش غرب آستارا 

بام ، بَم bâm: گریه 
بامی یِه bâmiye : گریستن ، گریه کردن 
بوُنی یِه bəvoniye :  گریاندن، به گریه انداختن

[۱۲/۸،‏ ۱۲:۴۶] #مریم_محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال

- گریه = برمسه bəraməse
- گریستن= برمه bərame ، برمستهbəraməste، برمسه کردهbəraməse karde
- مدام گریه کردن ، درحال گریستن =آبرمهābrame 
- گریه و زاری= ببرم آبرم bəbram ābram
- زیاد گریستن = ویبرمه vibrame ، ویبرم ژندهvibram žande
- خون گریستن = خون آبرمهxun ābrame 
- گریان = برمسه چم bəraməse čem
- بغض در شروع گریه = برمسه لوک bəraməse luk
- گریاندن= برماونده bəramāvənde، برمسه درندهbəraməse darande
- به گریه افتادن = برمسه دلکه 
bəraməse dalake

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با فک وصورت انسان
قسمت دوم

- قهقهه زدن= خنده آچاکندهxanda āčākənde = خنده پچاکندهxanda pečākənde
- چشم غره = جیندرjinder = جیدیس jidias لوچوکونlučukun= لوچونlučun

- بغض = بغ
- بغض کردن = بغ دکرده bəq dakarde = برمسه لوک به bəraməse luk be 

[۱۲/۸،‏ ۱۲:۵۱] #مریم_محسنی: زبان_تالشی_گویش_ماسال
- اخم. چیراتčirāt ، زم zəm (بد اخمی)
- اخمو= چیراتنčirātən ، اخمنaxmən 
-اخم کردن و بغض کردن و عبوسی همراه با انتقاد و اعتراض =
مچه کرده mačakarde= موتره کردهmutra karde= مچه موتره کرده mača mutra karde=بوک کردهbuk karde = زم ویگتهzəm vigete (سیاه گرفتن)
- خنده = خندهxanda

-خنده کنان = خنده خندهxanda xanda

- به خنده گرفتن و تمسخر = خنده آگتهxanda āgete

- خنداننده کسی که همه را به خنده وا میدارد

خنده کوئهxanda kua = اویین uyin = مخسره maxsara

- خندان = خنده به رو xanda ba ru

- لبخند= جیربنه خنده jirəbəna xanda. لوه بنه خنده ləva bəna xanda = لوه کونه خنده ləva bəna xanda= بوکه بنه خنده buka bəna xanda= خنده تهxanda te

- خنده دار = خنده کوئه xanda ku = خنده دار xanda dār

- خنده بلند =کرچه خنده kərča xanda
 بغض کرده و بغض دار = بغنbəqən

- پرحرفی کردن = وییره واییviyaravāyi= سرِه səre

- پر حرف = وییره لوئه کرviyara lua kar=وییره وا viyara vā = لسه چونه. lasačuna =درازه روئه drāza lua= پور چونهpurčuna =کله گفچی kalagafči
- نیشخند =غرسه خنده qərsa xanda = آگته خندهāgeta xanda.= مخسره خنده maxsara xanda.الکیه خنده alakiya xanda 

[۱۲/۸،‏ ۱۴:۱۱] #زلیخا_صبا:
 افچه خنده 
 تله خنده
[۱۲/۸،‏ ۱۴:۵۱] #حسین_زاغی_ماسال: غرسه خنده.
خنده از سر لج
داریم؟
[۱۲/۸،‏ ۱۴:۵۷] #مریم_محسنی: آگته خنده خنده مسخره آمیز که از سر لج هستش

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با صورت انسان
قسمت سوم

[۱۲/۸،‏ ۱۶:۴۹] #بهنام_ن: 
زبان تالشی گویش ماسال
_چم ویرن: از چشم افتاده
_اسبه کله هرده شه:کله سگ خورده:کنایه از آدم بسیار پر حرف
_اسبه چونه: سگ چانه: پرحرف
_ابرو ریحانه خاله:ابروهایی مثل شاخه ریحان
_ اسبه لاو : حرف سگی؛  به کسی که حرف بی خود و گنده تر از دهانش می زند می گویند فلانی وابده اسبه لاو کره
_چم سور: چشم شور ؛ فلانی چم سوره:چشم فلانی شور است
_چه چمی دیله مو داره : کنایه از نمک نشناس بودن
_چمه زوبون مو برو دشه: زبونم مو در آورد:کنایه از تکرار  موضوعی که مخاطب گوش نکرده و به آن عمل نمی کند و تکرار آن برای گوینده باقی مانده
_اشتن وینی نشا پرونته:دماغشو نمی تونه بکشه بالا:کنایه از فرد بی دست وپا و بی لیاقت و بی عرضه
[۱۲/۸،‏ ۱۶:۵۴] #صادق_شیرزاد_ماسال: تالشی... ماسال 
پیشنی/pishny== پیشانی
خاواره/ khavaráرگ خواب، گیجگاه
اورم/āwrām/ابرم  ābrām ابرو
میجه /mijá== مژه
چم/čem== چشم 
چمه پشت /čemapesht== پشت چشم،  پلک بالایی
چمه پیلهčemapilá== پلک پایینی چشم
چمه فاک/čemafāk== چشم پرباد،  چشمی که براثر خستگی یا پرخوابی باد کرده
چمه گوزه /gozá == ورم چشم.. چشمی که ورم کرده همراه با ماده لزج که تالشی بش خنگر  xngår  میگویند 

[۱۲/۸،‏ ۱۸:۳۰] #مریم_محسنی: تالشی ماسال

- جیندرjinder ، جیدیس jidias لوچوکونlučukun= لوچونlučun = چشم غره
- بغbəq = بغض
- بغ دکرده bəq dakarde ، برمسه لوک به bəraməse luk be = بغض کردن
- بغنbəqən= بغض کرده و بغض دار
- وییره واییviyaravāyi، سرِه səre = پرحرفی کردن
- وییره لوئه کرviyara lua kar، وییره وا viyara vā ،لسه چونه. lasačuna ،درازه روئه drāza lua، پور چونهpurčuna ،کله گفچی kalagafči = پر حرف

[۱۲/۸،‏ ۱۸:۴۵] #سعید_بشری_ماسال: 
بسیار عالی 
ولی بنظر بنده :
کَله گفچی = کسی که حرف قلمبه سلمبه می‌زند و غلو میگند.

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۲۰] #حسین_زاغی_ماسال: 
زبان تالشی-گویش ماسال
گازه گرشنه : فشردن دندان ها به هم از عصبانیت
قیض : داد و قال کردن با چهره بر افروخته
لفچ کرده شه: قهر کردن با لب و لوچه اویزون 
موتره کرده شه: بغ کردن
مات آبه: زل زدن،زت ابه
سا شه: خیره شدن
افچه کرده شه:؟؟؟ 

چشم نظر ،یا چشم شور ،معادل تالشی دارد؟

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۳۳] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
_سنگه چم... یا سنگینه چم:چشم شور و دارای چشم زخم
 _گازه کرچینه... 
_غیض
_ساشه یعنی حواسش رفت
_افچ یعنی بی مزه

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۳۵] #مریم_محسنی:
 
_سنگینه لوز
_سوره چم

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۳۶] #بیت اله_صفری_فومن:
گوزگا چم ، بٓوٓشتٓه چٍم  = بابا قوری
لفچن  ،  لفچو = انواع لبهای شکری  و....
البته استفاده از این واژه بیشتر برای سخره گرفتن استفاده میشه.
لفچ= لب
لفچ کرده شه:
وختی به حالت قهر لبهای پائین رو برجسته کرده و ابروها رو هم در هم میکشیم ( نوعی چیرات)
کورٓه = قسمتی از پیشانی، گیجگاه
گازٓه کَرچٰنٓه = دندان قروچه
بیل گاز , گازن ، گازو  = کسانی که دندانهای نامنظم دارند و حتی بعضاً دارای دو دندان در یک جا هستند...
مٓچٓه کٓردٍنٰ = ابروها رو در هم کردن و لبها رو منقبض کردن به صورت  اخم  و قهر ( چیرات، ماتره، )
گویش تالشی جنوبی، فومنات اکثر روستاهای  سمت جاده قلعه رودخان.

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۳۸] #زلیخا_صبا:
 
  زرنگه چم / به چشمهای خیلی زاغ می گویند
کاسه چم / به چشم رنگ روشن می گویند چشم رنگی 
  قاپه چم.  / چشم درشت می گویند
بروشته چم. / به چشمهایی که براثر گواتر بر آمده باشد 
 مسته چم/ به چشمهاس خمار می گویند 
 سیا چم. /به چشمهای سیا ه می گویند 
رشه چم / به چشم عسلی می گویند  
لوچه چم. /  به چشم های کج می گویند


 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4

کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi
وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با صورت انسان
قسمت چهارم

 ‏ اسفندیار_احمدی#
🔴🔶چشم ( چم) در زبان تالشی

🔴 در تالشی
 گاهی با دو کلمه ، ترکیبی درست می شود که مقصود گوینده را به راحتی بیان می کند ؛ اغلب بصورت صفت استفاده می شود.
✅ تنگ چم ( معنای لغوی چشم تنگ ): به کسی که خسیس است میگویند.
✅ چم سیر (معنای لغوی چشم سیر ): به کسی که ثروتمند است واز مال دنیا سیر ،گویند.
✅ اسرگه چم ( معنای لغوی چشم پر اشک): به کسی که گریان است وعزادار ،گویند.
✅چم  سور (..چشم شور ): به کسی که نظرکننده و به اصطلاح چشمش شور است گویند.
✅ آهوهه چم (..چشم آهو ): به کسی که چشمهایی مثل آهو دارد و زیبارو است ،گویند.
✅ حرومه چم (..چشم حرام ): به کسی که هیز است وبه ناموس دیگران نظر دارد گویند .
✅ چـم پاک (..چشم پاک): به کسی که مورد اعتماد است وناموس دیگران را ناموس خود میداند گویند.
✅ لوچه چم(..چشم کج): به کسی که به دنبال نقاط ضعف دیگران است وحقیقت را نمی بیند گویند.
✅ دبسته چم (..چشم برروی هم ): به کسی که خواب است و واقعیت را درک نمیکند ،گویند.
✅ چار چم (..چهار چشم): به کسی که دقیق است وبا

[۱۲/۸،‏ ۲۲:۵۴] #زلیخا_صبا: 
 این واژه برای چشم های بد 
مگه کوریره نوینی/ 
 چمه چمه تیره خار چشم من 
مگه اشته چمی اسگل گینه. مگر به چشمت. خار خورده
  چه چمیشون اسپه میزینه شسته
چشمش را با ادار سگ شستن یعنی خیلی بی صفت و نمک نشناس است  
 بی چم ودیم. / کسی خوبی ونیکی را منظور ندارد 
 

 گِزگه چم/. چشمی که حریص است
 بی نوره چم / چشمی. بی سو وفروغ است 
  خوبی چه چمی دری نیه. کسانی خوبی در چشمشان نمی ماند 
 چم آکرده/. چشم باز 
مثل کسیکه چشم باز از دنیامی رود 
یا کسیکه به مال کسی چشم دوخته
 چم ویچینده 
کسی چشمش را به همه چیز بسته 
چم به را. چشم به راه
 چم آدیس 
  دید زدن 
 

[۱۲/۸،‏ ۲۳:۳۰] #سعید_بشری_ماسال: 
فکر میکنم 
ترییه چم هم در تالشی به معنی چشم های نافذ داشته باشیم.
و 
سَره کوره گِته= کسی که داره پشت سر دیگری حرف میزنه و معمولا هنگام پرش پلک از این اصطلاح استفاده می شود.
تا چم کار کری = تا جایی که می شد دید
غالبا برای زیادی و بی نهایت بودن چیزی استفاده می شود
 چمه چِمِن تیری ویری شینی= خوب ندیدن به خاطر خواب آلودگی و یا خستگی و ضعف
 اشتن چِمون ایله  کارما کش (کاروان کش) رچ آکاردشا ایله روزه ستاره = برای  مسخره کردن و اشاره به کسی که  ببخشید دوبین است.

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال
چمه ژر/ چشم زخم
چم کرده/چشم زدن
چم روشون/تیز بین ،تیزهوش
قلازه چم،کله چم/چشم درشت

چم آدیم,چم آرس/ قابل دید رس بودن

چمه تی،چمه اسکل/خارچشم بودن
چم داشته /انتظار داشتن،طمع داشتن ،مواظب بودن
چم آکرده/چشم باز کردن یعنی حواس جمع بودن
چم ویچینده/بستن چشم 
به حرف  کسی توجه نکردن ،بی اعتنا به حرف دیگران بودن

چم ویرن به/ازچشم افتادن،بی ارزش شدن

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با صورت انسان
قسمت پنجم

[۱۲/۹،‏ ۰:۴۹] #حسین_زاغی_ماسال: 
چم درن: قابل دیدن،در مسافتی که می توان دید.
معادل چم ادیم

[۱۲/۹،‏ ۶:۴۶] #فرنگیس_قلیزاده: چمه کنه کلاچ/کلاغ چشم کن،به کسی که رودروبدون خجالت حرفش را می زند،


[۱۲/۹،‏ ۹:۱۸] #مریم_محسنی: 
گویش ماسال
چمَ چاله čema čāla حدقه چشم
چم چال čəməčāl چشم و اطراف چشم
چم َدول. čemadul حدقه چشم
چمَ کنگول ویسیسه اصطلاحی برای لاغر شدن صورت به این معنی که فرو رفتگی اطراف چشم اتفاق افتاده
چمَ کونه.čema kuna زیر چشم بین چشم و گونه
دیس آدیس diyas ādiyas دید زدن
چم داشتهčem dāšte مواظب بودن، پاییدن
چم َ پایی čema pāyi پاییدن با نگاه
چم آگاردنندهčem āgārdənde غافل شدن
چم به را čem ba rā چشم بدر، منتظر ، چشم به راه
چم َ دیلهčema dila داخل چشم
چمی سو čemi su نور چشم
چم ویرن čemviran چشم پوشی، از دید دور کردن
چماییčemāyi سرزنش
چم آدیسčemādiyas میدان دید. دید زدن
چم َ سیاینهsiyāyna سیاهی داخل چشم
چمَ ایسبینه isbina سفیدی داخل چشم
چم َ پشتčema pešt بالای چشم بین ابرو و‌چشم
اسرگ asərg اشک
اسرگه چمasərga čem چشم گریان
آدیمādim آشکار، قابل رویت، 
چمَ میجهčema mija مژه چشم
ابرم abram= اورمavram ابرو
اورمه خاله abrama xālaکمان ابرو
اورم خالنavrama xālen دو ابرو، ابروان
خاوارهxāvāra گیجگاه
دیمَ چالهdima čāla گودی زیر گونه
دیمَ کول.dima kul گونه
گوشً کون.guša kun زیر گوش
گوشَ دیله. guša dila سیلی. داخل گوش
دیمَ پوستdima pust پوست صورت
دیمَ پوسته سختهdima pusta saxta سخت سری، تحمل زیاد
سخته سر saxta sar پوست کلفت
دیمَ پوسته dima pusta پوست صورت
دیمه نوئهdima nue کنار گذاشتن، از جلوی دور کردن
دیشتهdiyašte نگاه کردن
وینده vinde دیدن
چم مداčem madā انتظار نداشته باش
چم َ خنگر. ترشح چشم
چمَ داور = داوره dāvr=dāvra دور چشم
چم آکرده زونوم čemākarda zunum
مطمئن هستم 

#مسعود_نوربخش از تالش شمالی هیران آستارا:
گویش_آستارا
چ‍َش.....چشم
چَشٍ گلٰ.....حدقه چشم
چَشِ بن.......زیرچشم
چَشِ دلَ .....داخل چشم
چَش ویندِ......دید چشم.. میدان دید چشم
چَشِ ایسپینَ......سفیدی چشم
چَشِ پِشت........پشت چشم
چَش گُردنیِه...... نگاه کردن به اطراف.چرخاندن چشم 
چَش آیدُی....چشم بستن چشم پوشی کردن
بامیِ......گریه کردن
بامیاچَش.....چشم گریان
كوآ چَش....چشم کور
سییُ گلَ......سیاهی چشم
کااُواچَش.....چشم آبی
هاوزَه چَش......چشم سبز
میجَه...مزه
بآ......ابرو
گلُ... مردمک چشم
چَشِ پیلَ......پلک


[۱۲/۹،‏ ۱۴:۲۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: 
درود ،تالشی شمالی/نمین/عنبران
چشم/چَش
مردمک چشم/گٚلو
صلبیه (چشم)/سٚپیئَه گٚلو
کاسه چشم/بَبَک،بَبَگ 
واژگان سییو گٚلو
 بیئَه هم هست در اجزای چشم کاربرد دارد در دست بررسی می باشد
در خصوص واژه ببک در بین اساتید ما اتفاق نظر نیست برخی شبکه چشم برخی عینبیه و برخی کاسه چشم نظر دادند
 چشم درشت/گٚلٚنَه چَش

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

گفتگوی  گروه واجه واج
پیرامون واژگان و اصطلاحات مرتبط با صورت انسان
قسمت ششم

[۱۲/۹،‏ ۱۶:۰۵] #زلیخا_صبا: 
 چمه ژَره مره :مهره چشم زخم 
 چمه ره مرده
 چشم از دیدن کسی که خوشش نمی آید. حالت بدی پیدا می کند
چم آدیم./ چشم انداز 
چم آرس /آنچه که در دیدرس باشد 
چم آلک /به چشم آمده به نظر آمده 
چم به را / چشم انتظار
 چم به گوله /چشمداشت 
چمایی: سرزنش 
چمه پشتی ویگته: شاهد مرگ کسی بودن 
چمه تی / خار چشم 
چمه اسکل / مورد نفرت 
چم ویلک /از چشم افتاده 

[۱۲/۹،‏ ۱۶:۳۶] #سعید_بشری_ماسال: 
چمه پشت ژنده ، لوچوکن = چشم غره رفتن

[۱۲/۹،‏ ۱۹:۰۱] #صادق_شیرزاد_ماسال: 
چم ب چم. صفت ب صفت.. سر ب سر: رو در رو 
مک :شوره مو و سر 

#اسفندیار_احمدی:
تب خال =گِرَسای

#سعید_بشری_ماسال:
دیما دیم = روبروی هم و بیشتر برای مکان بکار میره 
تیتیک = کک و مک
واکِنش= تبخال 
پِتِخل = آبله رو
#مریم_محطنی
سیسکsisak لک و‌ مک
 سیسکنsisakən لک و‌مک دار      واگنش vāgənəš تبخال
 آوله به روāvla ba ru پتخلنpətəxələn  آبله گون
 سورخونsurxun سرخ گونه

#فرنگیس_قلیزاده
زبان تالشی _گویش_ماسال

چهره به چهره یا رو در رو : چم به چم
لک و مک صورت: سیسک
تبخال لب: واگنش
آبله گون: پتخلن
سرخی گونه: سورخون
رنگ های رخسار: سیا تاوه دیم / چهره  متمایل به رنگ سیاه
ایسپی روشنه دیم /  چهره متمایل به سفید
سره رو/چهره سرخ
کاچه اسیبیه دیم/چهره سفید بی مزه
کاله دوئه ایسبی/چهره زیادی سفید بی مزه
سیسکنه دیم/چهره لک ومکی
پتخلن دیم/چهره آبله گون
بوره سرورو /چهره بور متمایل به طلایی

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

همراهان گرامی تالش زبان
با سلام
استفاده از محتویات این کانال رایگان بوده 
و برای استفاده از محتویات کانال نیاز به  ذکر منبع نیست
از مطالب استفاده کنید 
و در گروه ها و کانال هایتان پخش کنید

با آرزوی حفظ و احیای کهن واژه های زبان تالشی

گروه واجه واج

گروه واجه واج

گفت و شنود در گروه واجه واج:

[۱۲/۴،‏ ۰:۲۶] ‏#حسین_زاغی 
این اصطلاح را کسی شنیده؟
*قولع آچیه شه*
مرغ یا ماکیانی که ظاهری آشفته دارند،پرهاشون کمی آویزون است.یا کمی ناخوش هستند.
البته برای انسان و سایر موجودات هم بکار می برند.
کسی توضیح دقیق تری داره ،لطفا اصلاح کنه.
گویش ماسالی
[۱۲/۴،‏ ۰:۳۲]#شهرام_آزموده: 
با درود.
در اسالم قوقلَه کَردِهquqla karde می‌گویند. تا حدودی معادل اصطلاح کِز کردن در فارسی است.

[۱۲/۴،‏ ۰:۴۵] ‏#حسین_زاغی ‏:
 *چول*
آب گل آلود
*رت*
گل آبکی که قابلیت پرتاپ یا پخش شدن دارد.
*زق*
گل سیاه و لجن مانندی که سالهای متمادی در برکه ای وجود دارد،معمولا محل رشد زالو است.
*تیویل*
خاگ آب خورده ای که به هنگام راه رفتن بر رویش به کفش و دست و پای حیوانات می چسبد.
*گیل*
خاک آب خورده ای که ورز داده شده تا چیزی باهاش ساخته شود،گاهی به آن افزودنی مثل کاه یا پشم حیوانات اضافه می‌شود.
مثل ساخت خشت یا تنور

#صادق_شیرزاد:
چول به آب گل آلود گفته نمیشه.. بلکه تکه های گل آبخورده است ضمنا چول به خرده های گیاه یا گل نیز گفته میشود مثلا میگوییم چول و پول... یعنی خورده ریزهای مختلف.. مخصوصا برای کاه و کلش بکارمیره
زق هم به نشت اب گفته میشه.. و لجنی که از نشت آب بوجود میاد
رت به آب و گل روان گفته میشه
تیویل.. گِل چسبناک
گیل.. گل و لای

[۱۲/۴،‏ ۸:۵۶] #زلیخا_صبا:هزاران درود 
 واژه چول همانطوریکه جناب شیرزاد شما فرمودید
 به آب گل آلود گفته نمی شود اولا چول بیشتر گیلک زبانها بکار می برند و در گویش ما چول و پؤل. به خرده و خاشاک کاه وکُلش می گویند.

[۱۲/۴،‏ ۹:۳۶ ]#معصومه_اپروز  ‏: درود بر شما 
زق لجن سیاه و حبابدار که در بعضی جاها که اصطلاحا به آنجا چ‌نفت یا همان زمینهای باتلاقی میگویند پیدا میشود 
رت، گل آبدار که  معمولا مثل ماست یا فیرینی شل باشه که از لحاظ رنگ و مکان گل آلود با زق و چل فرق میکنه
تیویل یا ت‌ول،گل چسبنده 
گیل ،همان گل به معنای عموم است
چول،که همان چل به زبان تالشی منطقه جاده ماسوله و فومنات به کار میرود 
عموما به گل آبدار میگویند مثل گل مزرعه /بجار در قدیم با چل بیجار دیوارهای خانه ها را با چله گزه یا جاروی چل زنی رنگ میکردند (ویشورین)چل خیلی آبکی است و
 گیلکها به آن چول میگویند البته چل یا چَل هم میگویند اما چول و پول به خرده های کاه برنج میگویند که دوستان اشاره فرمودند 
یک نفرین هم داریم که عموما شنیده میشود سیا چول ببو یا چول ببو یعنی نابود بشود یا خراب بشود هم داریم که همیشه با فعل همراه است و تنهایی نمی آید
اپروز /جاده ماسوله لهجه گسگره ای فومن

[۱۲/۴،‏ ۹:۳۹] ‏#معصومه_اپروز
اصطلاح قوله آچیه یا قوقله کرده در منطقه ما هم رایج است معمولا وقتی مرغها در گوشه ای کز میکنند و سرشان را در گردن فرو میبرند یا شاید احساس سرما یا کسالت میکنند میگوییم کرگی قوقله کرده یا بعضیها میگویند کرگی قوله آچیه
البته این اصطلاح را به کنایه برای انسان هم به کار میبرند اگر کسی در گوشه ای بنشیند یا بایستد و احساس پکر بودن یا در خود فرو رفتن داشته باشد یا گوشه‌ای کز کرده باشد میگویند فلانی قوقله کرده یا فلانی کرگون شی قوقله کرده یا قوله آچیه‌شه البته قوله آچیه‌شه اصطلاحی لست که در قدیم بیشتر شنیده میشد الان اکثرا همان قوقله کرده را به کار میبرند

[۱۲/۴،‏ ۱۰:۵۳] #صادق_شیرزاد: درود جناب زاغی عزیز اصطلاح قولع آچیه.. شاید قلپ آچیه بوبو ک امه نی بکار برم.. ولی قولع ندارم.. شاید بضی محلون کو بوان
قلپ آچیه امه  پر ویدوئه و گژگ آچینده نه وایَم

#بیت_اله _صفری
قوقوله، یا قوقوره، یا قلپ ای تا معنی دارن.
بعضی واجه ئن هم استینه که در جاهای مختلف تالش ای معنی دارن بما کمی در گویش یندی نه فرق دارن
مثلن« چولی پول»
امه وایم «سولی پول » 
یا ای تا کلیمه « چوبلیزه»
chubliza
پوسته برنج که از شلتوک جدا میشه.
و همین چوبلیزه معنی دیگه ای هم داره.
مثلن فردی که از سرما جایی کز کرده باشه و خودشو جمع کرده باشه، میگیم سَرٰدَ مَلَرٰزَ کردشه،
یا چوبلیزه کرده شه.

گفت وشنود سیزدهم آذرماه۱۴۰۰

 گروه واجه واج:

https://chat.whatsapp.com/Hc3FkZnRtcvEWwaY4xWPe4


کانال تلگرام:
https://t.me/vajenameh_taleshi

وب سایت:
http://vajenameh-taleshi.blogfa.com

پست واژه

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۴
۱-اشکیل (aškil): شخم  
اولیه مزرعه که اواخر 
پاییز یا اوایل زمستان
روی زمین صورت میگیرد

۲-مرزدواره(marzədəvāra):
ترمیم کردن دوباره کرتهای
مزرعه 
۳-تومه کیله گته (tuma kila gete)
خزانه گرفتن برای شالیزار

۴-تومه کیله دس پنوئه(tuma kila das penue):صاف کردن خزانه 
با دست وآماده کردن برای
جوپاشیدن

۵-تخمه ژه( təxma ža):
جو یا شلتوکی که برای 
بذراستفاده می شود

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۵
۱-ژه آودکرده(ža āv dakarde):
درآب ریختن وخسیاندن جو
تا تیغ دربیاورد

۲-تومه دکری(tuma dakari):
جوی خیس شده وتیغ در
آورده را درخزانه می پاشند

۳-خاک آشون کرده(xāk āšun  karde): پاشیدن
خاکی که ازسوزاندن  
کاه بدست می آید روی
توم خزانه می پاشند تا
زودت رشد کند سبز
شود

۴-توم (tum): بوته های 
برنج که درخزانه  سبز 
شده اندوآماده نشا هستند

۵-ووران کرده(vurān karde)
شخمی که جلوتر از نشا در
زمین برای نرم شدن صورت
می گیرد۰
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۶
۱-پیشکاول ژنده(piškāvəl žande):
بعدازووران شالیزاررا با
وسیله ای بنام پیشکاول
 صاف می کنند

۲-تخته ویسا(taxta visā): 
 بعدازپیشکاول باتخته ای
درحد دومتر روی شالیزار
می کشند تا خوب صاف
شودوآماده نشا باشد

۳-نشاستن (nəšāstan)=
تاوکار(tāvkār): نشاکردن
شالیزار که باید به سرعت
انجام گیرد 
۴وجین کرده( vijin  karde):
کندن علفهای هرزشالیزار
که پانزده روزبعداز نشا
انجام می گیرد

۵-دواره(dəvāra): چند 
روز بعد ازوجین دوباره
برای کندن علفهای باقی 
مانده به شالیزارمی روند
تاخوب آباد شود
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۷
۱-پیگه ( pige): بردار

۲-پیگته(pigete): برداشتن

۳-پیگتشه(pigetəša): 
اوبرداشت
۴--پیگتمونه(pigetəmuna):
ما برداشتیم
۵-پیگتشونه (pigetəšuna)  
آنها برداشتند
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

درخت ها در زبان تالشی 


فرهنگ تالشی

 گویش شفت - سیاهمزگی

دکتر علی نصرتی سیاهمزگی

نشر فرهنگ ایلیا

#زبان_تالشی_گویش_عنبران۱
۱-روژَه مانگ (roža mâng): ماه روزه (ماه رمضان)

۲- چَشَه دوژ (čaša dož): چشم‌درد
۳- اوتَشه دو (otašə dü): دودِ آتش
#گردآورنده_داود_مژده_عنبران
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۸
۱-آتیله (ātille):ازپایین به
طرف بالا دویدن-سرایت کردن-
پخش شدن
۲-پتیله (petille): ازپایین به 
طرف بالا دویدن-سرایتکردن-
پخش شدن
۳-آتاونیه(ātāvəniye): حرارت
دادن زیاد
۴-ویتاونیه(vitāvəniye):
حرارت دادن-نوردادن

۵-پتاوه( petāve):تحمل
 کردن -طاقت آوردن
#گردآورنده-فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پست جالب #امین_حیایی
از پرستاری که به زبان #تالشی
و گیلکی و چندین زبان بین المللی
از مردم خواسته در خونه بمونن

تقدیم به تمامی خوبانی که دلشان به راستی  برای تالش و سربلندی آن می تپد.   

  ☆  من تالشم تالش ☆
                     رسول علیزاده ماکلوانی

سراسر جنگلم وجنگلی ام می خوانند، من پوشِ سبزِ ایرانم ،تالشم.
برون آمده از سینه ی جوشانِ من هزاران هزار
چشمه ی زلال، که روان رودها جاری ساخته و
غبارخستگی را از تن ها زدوده ام.
سرزمینِ هزار رودم وجاری است ازمن طراوتی
دلِ کویری زمین را و نیزدریا ساخته ام وهم آن دریا بزرگی خود را وامدار من است.
دیار الآشونم وتاک روییده از این آب وخاک که خوشه بیرون داده وکام مام میهن خویش را شکرین ساخته ام.
من اهل پونوسم وچون پونه ، معطر وعطر آگین .
من مولم را وطنم ، همان چکادِ آزاد و پایدار نقاشِ سپهر.
من قلعه رودخان را تاج بر سر و ماسوله را عروس در بر دارم.
من مهد فاخته ها وبلبلانِ حنجر طلایی ام ، که
هر جا رنجش گل دیده بسیار نا لیده ام 
من از ژرفنای تاریخم . کیان کادوسم و لک سیری هخامنشم. اوستا گفته وارنا مکانم و اهورائیم به حقیقت من آتور پادگانی باستان
 و آذری راستانم.
من آن شرار بلندای البرزم وآذر برزینم. و
 به علی من آن دیلمی شیعه گستر بی نام
 ونشانم.
من کلامِ برزبان جاری شده ی هزاران هزار
شهید خفته در این سامانم .من تالشم تالش
پس زنده باد تالش به اتفاق تمام اقوام سآکن در ایرانم و پاینده باد ایران عزیز تر از جانم..


#رسول_علیزاده_ماکلوانی

#زبان_تالشی_گویش_عنبران۲
۱- پِتاقِه(petāqe): از پایین (سرپایینی) به سمت بالا دویدن

۲- اَتاقِه ( atāqe):  از بالا (سربالایی) به سمت پایین دویدن
۳- پِتووِه (petove): تحمل کردن؛ طاقت آوردن
چند مورد از واژه‌های تالشی عنبرانی و تفاوت آنها با تالشی ماسالی

#گردآورنده_داود_مژده_عنبران
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#تالش_پژوهی_تالش_شناسی

هر تالش یک پژوهشگر  

همانطور که می دانیم در گذشته یعنی حدوداً در چهل یا سی سال پیش کتاب هایی که درباره تاریخ ، فرهنگ و زبان تالشان به چاپ می رسید بسیار کم بود ولی حدوداً در پانزده سال اخیر کتاب های بیشتری از نویسندگان تالش منتشر شده است .  ولی این تعداد کتاب هایی که تا کنون درباره تالشان به چاپ رسیده است کافی نیست و باید کتاب های بیشتری درباره فرهنگ و زبان تالشان به چاپ برسد . 

هر تالش زبانی که علاقمند به تاریخ ، فرهنگ و زبان خود می باشد می تواند تمامی موارد مربوط به این موضوعات را گردآوری کند و در آینده ای نزدیک در کتاب هایی به چاپ برساند . شاید بعضی ها که تا کنون در زمینه پژوهش نبودند بگویند چگونه باید شروع کرد ؟ چگونه می توان کتابی در این زمینه ها نوشت ؟ 

در ادامه به فهرستی اشاره می شود که هر تالش زبانی می تواند در مورد این موضوعات در منطقه ، شهر یا روستای خود پژوهش کند و موارد را برای چاپ در کتابی گردآوری کند . این کار از تمامی عناصر فرهنگی و هویتی یک قوم پاسداری خواهد کرد . 

نمونه فهرست : 

1 – گردآوری واژه های تالشی . 

2 – ضرب المثل ها ، چیستان ها . 

3 – خوراک های محلی . 

4 – معماری خانه ها . 

5 – صنایع دستی و پوشاک محلی . 

6 – فرهنگ و آداب و رسوم ، سنت ها و باورها . 

7 – جشن های عروسی در منطقه مورد اشاره . 

8 – نام روستاها و ییلاق های منطقه و معنای آنها . 

9 – نام درختان ، درختچه ها ، گیاهان ، گلها ، سبزی ها و ... 

10 – جغرافیا ( نام کوه ها ، رودها ، جنگلها ، آبشارها ، قلعه ها ، غارها ، روستاها و ... ) . 

11 – کشاورزی و باغداری ، میوه ها و محصولات ، ابزارهای کار و کشاورزی ، دامداری . 

12 – نام حیوانات ( حیوانات اهلی و وحشی : چهارپایان ، پرندگان ، خزندگان ، حشرات و ... ) . 

13 – جشن های ملی در منطقه مورد اشاره ( نوروز ، شب چله ، چهارشنبه سوری ، سیزده به در و ... ) 

14 – و ... 

هر تالش زبانی می تواند در منطقه خود موضوعات این فهرست را گردآوری کند و برای پاسداری از فرهنگ و زبان تالشان آن را در کتابی به چاپ برساند . 

#تالش_شناسی
#کتابهای_تالشی

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- سا دلکه (sā dalake): سایه شدن
۲- سا ویلنگه (sā vilange): سایه شدن
۳- سا دار (sā dār): درخت سایه دار
۴- سا شه (sā še): مبهوت شدن
۵- سا سر (sā sar): زمان سایه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- سرآکرده (sar ākarde): دک کردن
۲- شپغ ژنده (šapaq žande): درخشیدن، نور دادن
۳- وشه (vaše): سوسوزدن، روشن بودن
مترادف سو ژنده su žande
۴- سو دلکه (su dalake): وسوسه شدن
۵- سو درنده (su darande): به وسوسه انداختن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- دورو (duru): دروغ
مترادف دورو مورو (duru muru): دروغ مروغ
، دزد و دورو (dəzd ə duru )
۲- دوروئه وا (durua vā): دروغگو 
۳- دورو ساته (duru sāte): دروغ پردازی
۴- دوروئه ساز (durua sāz): دروغ پرداز
۵- دورو گلاونده (duru gəlāvənde): زیاد دروغ گفتن 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- دوروئه وایی (durua vāyi): دروغگویی
۲- دورو دوئه (duru due): دروغ دادن 
۳- دورو دره (duru dəre): دروغکی
۴- دورو دوروئه (duru durue): دروغکی
۵- دورو نه (duru na): با دروغ ، با دروغگویی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- برقه دار (barqa dār): تیر برق ، دکل
۲- دس نگینه (das negina): ‌دست نخورده، تازه ، نو
۳- دورو واته (duru vāte): دروغ گفتن
۴- سو پیگته (su pigete): هوس کردن
۵- سو پتیله (su petille): تشنه شدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال  
۱- دورو نه شون چه نه پیگته (duru na šun če na pigeta): مطابق اصطلاح بند نافش را با دروغ بریدند
۲- دورو واته نه (duru vāte na): با دروغ گفتن
۳- دورو واته (duru vāte): دروغ گفتن
۴- دورو نه (duru na): با دروغ گفتن
۵- خیف (xayf): حیف ، افسوس
مترادف هزار خیف hazār xayf هزار حیف، هزار افسوس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- مز (maz): رنگ غیر شاد
۲- ویمرده رنگ (vimarda rang): رنگهای تیره
۳- تاچه (tāča): یک گونی یا کیسه پر از بار
مترادف لینگه linga
۴- لینگه ژنده linga žande بار را در گونی بسته بندی کردن
مترادف تاچه ژنده tāča žande
۴- تاچه ژنده (tāča žande): بسته بندی در اندازه بزرک 
۵- کون دکرده (kun dakarde): نشستن در جایی که به راحتی نتوان آنها را بلند کرد در مثل ریشه کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- سم دکرده (səm dakarde): سریش شدن
۲- دشکنه (dəškəne): مهمان ناخوانده
۳- ناهنگومی سوکله (nāhangumi sukla): خروس بی محل
۴- شیل کیل آکرده (šilə kil ālarde): سبک کردن کارها
۵- گاردنده (gārdəndi): گرداندن، گردانیدن، چرخاندن، چرخانیدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شیلّه (šilla): پلوی نرم، هر غذای شفته و نرم
مترادف شیلّه پلا (šilla pəlā)
مترادف لرتَ (lərta)
۲- شیلّ َ (šilla): پیله نرم که کرم نوغان داخلش مرده باشد.
۳- شیلّ َ پلو (šilla palu): تنبل
مترادف شیلّ َ کون šilla kun، شیلّ َ جانšilla jān
۴- کَلّه kalla): کوچک، تکه کوچک
۵- شیلّ (šill): شُل، لق، رقیق
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شیل ویل (šill ə vill): شل و ول
۲- کل کله (kəl kəle): لنگ لنگان، لنگان لنگان
۳- کلَ رنگ (kəla rang): کمی لنگ زدن
۴- لینگه لینگه (linge linge): با یک پا راه رفتن و پای دیگر را بالا نگهداشتن
لینگه لینگه مزا لیله بازی
۵- لینگه (linga): لنگه . هر عدد از هر شی جفت را می گویند. مثل ای لینگه گوشبار . یک عدد گوشوار از دو گوشوار و همچنین واحد طلاست:ای لینگه تونگ یعنی یک عدد النگو
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- لینگ (ling): پا
۲- سنگاونده (sangāvənde): وزن کردن، سبک و سنگین کردن
۳- سنگ آپشته (səng āpəšte): به باد فنا دادن، ارزان فروختن
۴- سنگ آپشییسته (səng āpšeyista): قمر در عقرب شدن، جور در نیامدن
۵- سیا سنگ آبه (siyā səng ābe): قمر در عقرب شدن
۱- کله (kala): سنگ چیدن عمودی به منظور محصور کردن
۲- سنگه ویکر (sənga vikar): سنگچین کردن افقی و کف 
۳- سنگ آوز (səng āvaz): سنگهای بزرگ کف رودخانه که برای عبور از رودخانه استفاده می شود
۴- دازه کول (dāza kul): ضربه با پشت داس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- هسه (həsa): الان، حالا
۲- هسّه (həssa): همین حالا
۳- اسه دِ (əsa de): حالا دیگر
۴- دا هنته (dā hənte): تا حالا، تا الان، تا بحال
مترادف دا هسهdā həsa
۵- بَدَ (bada): بعدا، بعدش
۶- بدزنی (badazəni): سپس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۵۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- بدز چه (badaz če): بعد از آن
۲- بدز چیمی (badaz čimi): بعد از این
۳- پیشتر (pištar): قبلا
۴- اوختی (avaxti)= اوختنی (avaxtəni)= اوختون (avaxtun)= پیشترون (pištarun): آن موقعها، قبلنا، زمان قبل
۵- ام روزون (əm ruzun)= هم روزون (həm ruzun) : این روزا، آینده نزدیک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۵۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- اشته بَ نار (əštə ba nār): قبل از شما
۲- اشته بَ دوم (əštə ba dum): بعد از تو
۳- چیمی به نار (čimi ba nār): قبل از این
۴- چومون (چمون) به نار (čumun , čəmun ba nār): قبل از اینها
۵- چومون (چمون) به دوم (čumun , čəmun ba dum): بعد از اینها
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۵۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- چوون به نار (čavun ba nār): قبل از آنها
۲- چوون به دوم (čavun ba dum): بعد از آنها
۳- چیم به دیم (čim ba dim): بعد از این
۴- نار دره (nār dəre): در جلو ، از جلو
۵- نار نار (nār nār): جلو جلو
مترادف نار نارهnār nāre
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۵۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- پس (pas)= دوم (dum)= دومله (dumla): ته ، دنبال ، پی ، عقب، پشت سر
۲- نار و پس (nār u pas): جلو و عقب
مترادف نار و دوم nār u dum
۳- پس پسکه (pas pasake): عقب عقب
۴- سر و کله شوشته (saru kalla šušte): حمام کردن
مترادف جان شوشته jān šušte
جانَ شوری jāna šuri
۵- چه به نار (če ba nār): قبل از آن، قبل از او
#گردآورنده_مریم_محسنی۵۵۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- جیگر و جینه (jiger u jina): پس انداز ، قناعت
۲- جیکار درنده (jikār darande): از پای انداختن، از نفس انداختن
۳- جیکار دلکه (jikār dalake): از پای افتادن، از نفس افتادن
۴- کرچ (kərč)؛ ترد، خیلی خشک
۵- غاییم (qāyim): کلفت ، چاق
۶- مشینی (mašini): دقایقی پیش، لحظاتی پیش، ساعتی پیش
#گردآورنده_مریم_محسنی۵۵۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۹
۱-سس (sas): صدا ،آواز

۲-سس لم (sasa lam):
سروصدا
۳-سس لم نکرده(sasa lam nekarde):
سرصدا نکردن، ساکت ماندن

۴-سسی ویکشته (sasi vikəšte):
ساکت شدن،خاموش شدن
صدا
۵-گره سس(gəra sas):
صدای گرفته ودورگه

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajensmeh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۴۰
۱-غوله سس (qula sas):
صدای کلفت وبلند

۲-وینی فسنه سس(vini fəsəna sas):
صدای تو دماغی 

۳-ساج بنه(sāj bəna): 
بار وبنه کم ومختصری 
که قابل جابجا کردن باشد

۴-ساروج(sāruj): ملاتی
تشکیل شده از آهک وشن
و خاک که خیلی محکم
است
۵-سلامه(sallāma): 
باد خنک کوهستانی

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال ولجه واج🌺

#vajenamhe_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۴۱
۱-دوشته (davašte): فرار
کردن
۲-دوز (davaz): فرارکن
۳-مدَوز (madavaz): 
فرار نکن
۴-بتیل ( bətil) بدو
۵-متیل ( matil): ندو
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺
#vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۴۲
۱-تییه پچینده(tiya pečinde):
برداشت بد کردن،سوء تعبیر
کردن
۲-دتاویسته (datāvista): 
تابیده است
دتاوییه (datāviya): 
تابیده است
۳-دچیک ( dačik): محکم 
بچسب
۴-دچیکاون(dačikāvən):
محکم بچسبان
۵-وچیکه ( vičike):خشک
 وچسبده شده
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاره
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

کانال واجه واج – واژه نامه تالشی 

در این کانال ، واژه ها و جمله های تالشی از هر سه گویش زبان تالشی قرار می گیرد . 

گویش شمالی ، گویش مرکزی ، گویش جنوبی . 

تا کنون بیش از هزاران واژه از هر سه گویش زبان تالشی در این کانال قرار گرفته است که مورد استفاده تمام پژوهشگران می باشد . 

نویسندگانی از هر سه گویش زبان تالشی به صورت مرتب در این کانال واژه های تالشی قرار می دهند .

برای یافتن واژه مورد نظر خود فقط کافیست نام واژه را در قسمت جستجو وارد کنید . 

Https://t.me/vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شیل ویل (šill ə vill): شل و ول
۲- کل کله (kəl kəle): لنگ لنگان، لنگان لنگان
۳- کلَ رنگ (kəla rang): کمی لنگ زدن
۴- لینگه لینگه (linge linge): با یک پا راه رفتن و پای دیگر را بالا نگهداشتن
لینگه لینگه مزا لیله بازی
۵- لینگه (linga): لنگه . هر عدد از هر شی جفت را می گویند. مثل ای لینگه گوشبار . یک عدد گوشوار از دو گوشوار و همچنین واحد طلاست:ای لینگه تونگ یعنی یک عدد النگو
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- لینگ (ling): پا
۲- سنگاونده (sangāvənde): وزن کردن، سبک و سنگین کردن
۳- سنگ آپشته (səng āpəšte): به باد فنا دادن، ارزان فروختن
۴- سنگ آپشییسته (səng āpšeyista): قمر در عقرب شدن، جور در نیامدن
۵- سیا سنگ آبه (siyā səng ābe): قمر در عقرب شدن
۱- کله (kala): سنگ چیدن عمودی به منظور محصور کردن
۲- سنگه ویکر (sənga vikar): سنگچین کردن افقی و کف 
۳- سنگ آوز (səng āvaz): سنگهای بزرگ کف رودخانه که برای عبور از رودخانه استفاده می شود
۴- دازه کول (dāza kul): ضربه با پشت داس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۴۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- هسه (həsa): الان، حالا
۲- هسّه (həssa): همین حالا
۳- اسه دِ (əsa de): حالا دیگر
۴- دا هنته (dā hənte): تا حالا، تا الان، تا بحال
مترادف دا هسهdā həsa
۵- بَدَ (bada): بعدا، بعدش
۶- بدزنی (badazəni): سپس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۵۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

تطبیق واژه هایی از زبان های آذری ، تالشی ، تاتی

1 – خانه : 
آذری گلین قیه : کَر kar 
آذری کرینگان : کا kā
تالشی آستارا : کَه kâ
تالشی ماسال : کَه kâ
تاتی کلور : کَه ka 
تاتی تاکستان : کی یِه kiye 
تاتی وَفس : کِه ke ، رُت rot 

2 - اجاق خوراک پزی :
آذری گلین قیه : کُورَه Kūra : کوره آتش 
آذری کرینگان : کیرا kirā
تالشی آستارا : کی یَه kiya 
تالشی ماسال : کیلَه کا Kilakā ؛ کیلاکا kilākā
تاتی کلور : کیرَه kira
تاتی تاکستان : کِلِه kele ، کِلَه kela 
تاتی وَفس : کِلَک kelak 

3 – خواهر : 
آذری گلین قیه : هُو hōv 
آذری کرینگان : باجی Bāji
تالشی آستارا : هُوَه hovâ
تالشی ماسال : خواَر xoar ، خا xā  
تاتی کلور : خاو xāv 
تاتی تاکستان : خاکِه xāke 
تاتی وَفس : خاکَه xāka

4 – دختر : 
آذری گلین قیه : کینَه kina 
آذری کرینگان : کینا kinā
تالشی آستارا : کِلَه kela ، کینَه kina 
تالشی ماسال : کینَه kina ، کیلَه kila 
تاتی کلور : کیللِه kille 
تاتی تاکستان : تیتی یِه titiye 
تاتی وَفس : کِلِه kele 

5 – پسر : 
آذری گلین قیه : زُرَه zōra 
آذری کرینگان : زووا zuvā
تالشی آستارا : زوآ zuâ ، زَه zâ 
تالشی ماسال : زواَ zua ، زَه za 
تاتی کلور : زا zā
تاتی تاکستان : فِر fer ، فِرِه fere 
تاتی وَفس : لازَه lāza 

6 – عروس : 
آذری گلین قیه : ویی یی viyi ، وِیی veyi
آذری کرینگان : وَی vay 
تالشی آستارا : وای vây ، وَی vay 
تالشی ماسال : وِاو veu ، گِشَه geša 
تاتی کلور : وَیو vayu 
تاتی تاکستان : وِیِه veye 
تاتی وَفس : وِی وِه veyve 

7 – داماد : 
آذری گلین قیه : کُورَکَن kūrakan 
آذری کرینگان : زومو zumo 
تالشی آستارا : یِزنَه yezna ، یَزنَه yazna 
تالشی ماسال : زما zǝmā 
تاتی کلور : زاما zāmā
تاتی تاکستان : زُما zomā
تاتی وَفس : زاوا zāvā ، زاووا zāvvā

8 – اشک چشم : 
آذری گلین قیه : اُسُر ōsōr 
آذری کرینگان : آستِر āster 
تالشی آستارا : آست āst ، آرس ārs 
تالشی ماسال : اَسرگ asǝrg ، اَسرک asrǝk 
تاتی کلور : اَسِرگ aserg 
تاتی تاکستان : اَرسِه arse 
تاتی وَفس : اَرسَه arsa 

9 – پیراهن : 
آذری گلین قیه : شِیی šeyi 
آذری کرینگان : شَی šay 
تالشی آستارا : شای šây ، شَی šay
تالشی ماسال : شِیی šeyi ، شَی šay 
تاتی کلور : شِی šey 
تاتی تاکستان : شِی šey
تاتی وَفس : شِی šey ، پاچین pāčin 

10 – گوسفند : 
آذری گلین قیه : پاس pās 
آذری کرینگان : پَس pas 
تالشی آستارا : پاس pâs 
تالشی ماسال : پَس pas
تاتی کلور : پَس pas
تاتی تاکستان : چَروا čarvā
تاتی وَفس : چَروا čarvā

11 – گرگ : 
آذری گلین قیه : وُرگ vorg 
آذری کرینگان : وارگ vārg 
تالشی آستارا : واگ vâg 
تالشی ماسال : وَرگ varg 
تاتی کلور : وَرگ varg
تاتی تاکستان : وَرگ varg
تاتی وَفس : وَرگ varg

12 – سگ : 
آذری گلین قیه : اسبا ǝsbā ، ایسبا isbā 
آذری کرینگان : پا pā
تالشی آستارا : اسپَه ǝspâ
تالشی ماسال : اسپَه ǝspa
تاتی کلور : اِسپَه espa 
تاتی تاکستان : اَسبِه asbe 
تاتی وَفس : اَسبَه asba

13 – خورشید : 
آذری گلین قیه : روژ ruž 
آذری کرینگان : هَرَشی haraši ، رُوژ rūž 
تالشی آستارا : هَی شی hayši ، هَشی haši 
تالشی ماسال : آفتاو āftāv 
تاتی کلور : آوتاو āvtāv
تاتی تاکستان : آفتاو āftāv
تاتی وَفس : خُر xor 

14 – ماه ، کُره ماه : 
آذری گلین قیه : اوشمَه ušma ، اُشمَه ōšma 
آذری کرینگان : اوشما ušmā 
تالشی آستارا : اُوشم ovšǝm ، اُشم ošǝm 
تالشی ماسال : منگ mǝng ، مَنگ mang 
تاتی کلور : مونگ mung 
تاتی تاکستان : ما mā
تاتی وَفس : مَفتُو maftō 

15 – پریدن : 
آذری گلین قیه : واشنِه vāšne 
آذری کرینگان : واشتِه vāšte 
تالشی آستارا : واشتِه vâšte
تالشی ماسال : وَشتِه vašte ، واز vāz 
تاتی کلور : وَشتِن vašten 
تاتی تاکستان : بِپپَرَستَن bepparastan  ، بِوَزَستَن bevazastan 
تاتی وَفس : وَستَن vastan 

منبع و پی نوشت : 
از آستارا تا فومن ( تطبیق واژه هایی از گویش های مختلف زبان های تالشی و تاتی ) ، ضیاء طرقدار ، نشر فرهنگ ایلیا ، چاپ اول 1396 . 
آ : ā ؛ اَ a ؛ آ â : صدای بین آ و اَ 
روستای گلین قیه در شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی قرار دارد . 
روستای کرینگان در شهرستان ورزقان در استان آذربایجان شرقی قرار دارد . 
آستارا در شمال غربی استان گیلان در منطقه تالش قرار دارد . 
ماسال در غرب استان گیلان در منطقه تالش قرار دارد . 
شهر کلور در شهرستان خلخال در جنوب استان اردبیل قرار دارد . 
تاکستان در جنوب غربی استان قزوین قرار دارد . 
روستای وَفس در شهرستان کمیجان در استان مرکزی قرار دارد .
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_عنبران٣
واژه‌هایی که از کتاب آقای ضیاء طرقدار انتخاب شده در گویش تالشی عنبرانی (استان اردبیل) بدین‌صورت تلفظ می‌شود:
۱- خانه: کَه ka
۲- اجاق خوراک‌پزی (سنّتی): کی‌یَه kiya
۳- خواهر: هُوَه hova
٤- دختر: kina
٥- پسر: زُوَه zova
۶- عروس: وَیی vayi
٧- داماد: یَزنَه yazna
٨- اشک: آرس ārs
۹- پیراهن: شه‌یی šayi
۱۰- گوسفند: پَس pas
۱۱- گرگ: نِچی neči
۱۲- سگ: سپَه səpa
١٣- خورشید: هَشی haši
۱۴- ماه: اُوشم uovšm
١٥- پریدن: واشتِه vašte/ پَرِه pare
#گردآورنده_داود_مژده_عنبران
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

🛑 دو تن از خوانین ماسال در زمان قاجار

نشسته = محمدحسین خان پسر جوادخان
ایستاده = کاظم بک ( بیگ )

✍ ماسال سیتی | فرزندزادگان محمدحسین‌خان امروزه با نام خانوادگی #جوادی و فرزندزادگان کاظم بک با نام #کاظمی در ماسال و تاسکوه شناخته می شوند

رابینو در کتاب فرمانروایان گیلان، محمد ولی‌خان را از نخستین حاکمان ماسال دانسته که در ماسال به قدرت رسید و درخانه مرکز حکومتش بود. بعد از وی کربلایی یعقوب ماسالی و سپس مرحوم انامقلی ماسال کنترل امور را در دست داشتند

📸 برگرفته از صفحه کیوان پندی پژوهشگر تاریخ

🆘 کانال ماسال سیتی👇
❥═━┈••°♥°••┈━═❥
      @MasalCity2016
❥═━┈••°♥°••┈━═❥

یگانگی زبان ها و گویش های محلی ایران با زبان پارسی – ضیاء طرقدار

درباره زبان پارسی و زبان های محلی ایرانی و اقوام ایرانی دو سخن نادرست و بیهوده از سوی بی دانشان و ایران ستیزان گفته می شود ؛ یکی اینکه گفته می شود ایران از اقوام گوناگون و متفاوتی تشکیل شده و این اقوام هیچ اشتراکی با یکدیگر ندارند ؛ این سخن تماماً نادرست است چرا که یگانگی و پیوند اقوام ایرانی را در تاریخ ، نژاد ، فرهنگ ، آداب و روسوم و زبان آنها آشکارا می توان دید . برای نمونه در تمام ایران و در بین تمام اقوام ایران زمین و در تمام سرزمین های اطراف ایران که جزو ایران فرهنگی هستند جشن های نوروز ، چهارشنبه سوری ، شب چله ، و دیگر جشن های ملی و آیینی برگزار می شود . 

دیگر اینکه گفته می شود زبان پارسیِ کنونی هیچ یگانگی با دیگر زبان ها و گویش های ایرانی کنونی ندارد ، که این سخن نیز نادرست است . تطبیق واژه های زبان ها و گویش های محلی ایرانی با یکدیگر و همچنین با زبان پارسی ، یگانگی اقوام ایرانی و زبان های آنها را با یکدیگر و با زبان پارسی آشکارا نشان می دهد . 

تنها نکته ای که می توان گفت این است که بخشی از واژه های زبان ها و گویش های محلی ایرانی ، ساختار و تلفظ کُهن تری را نگاه داشته اند که شبیه واژه های زبان اوستایی و پارسی باستان می باشد ؛ ولی بخش دیگری از واژه ها در زبان ها و گویش های محلی ایرانی همچون واژه های پارسی کنونی است با کمی تفاوت در تلفظ و حرکات واژه ها . 

برای نمونه « گوسفند » در زبان اوستایی « پَسو pasu ؛ فشو fšu » گفته می شود ؛ و در زبان تالشی « پاس pâs ؛ پَس pas » ، و در زبان کُردی سنندج « پاز pāz » گفته می شود . 
« خانه » در زبان اوستایی « کَتَه kata » گفته می شود ؛ در زبان تالشی « کَه kâ » ، در زبان تاتی تاکستان در قزوین « کی یِه kiye » ، در زبان تاتی وَفس در استان مرکزی « کِه ke » ، و در زبان نائینی در اصفهان « کی یَه kiya ؛ کی ki » گفته می شود . 
« گُرگ » در زبان اوستایی « وِهرکَه vehrka » گفته می شود ؛ در زبان تالشی « وَرگ varg ؛ واگ vâg » ، در زبان گیلکی « وَرگ varg ؛ وِرگ verg » ، در زبان تبری « وِرگ verg » و در زبان تاتی تاکستان و تاتی وَفس « وَرگ varg » گفته می شود . 
« مرغ » در زبان اوستایی « کهرکَه kahrka » گفته می شود ؛ در زبان تالشی « کَرگ karg ؛ کاگ kâg » ، در زبان گیلکی « کَرک kark ؛ کاتیک kātik » ، در زبان تبری « کِرگ kerg » ، در زبان تاتی تاکستان « کَرکِه karke » ، در زبان تاتی وَفس « کرگِه karge » و در زبان نائینی « کَرک kark » گفته می شود . 

واژه های یگانه در زبان ها و گویش های محلی کنونی ایران با واژه های زبان اوستایی بسیار زیاد است ، ولی در ادامه برای نمونه تعدادی واژه از زبان تالشی آورده می شود که مانند واژه های زبان پارسی می باشد و تفاوت چندانی در ساختار و تلفظ با واژه های برابر خود در زبان پارسی ندارد . 
به دلیل اینکه نگارنده گویشور زبان تالشی می باشم در این بررسی واژه های تالشی آورده شده است . واژه های تالشی از دو گویش شمالی و جنوبی زبان تالشی می باشد . ( منطقه تالش در غرب استان گیلان می باشد ) . 
دیگر گویشوران زبان های محلی ایرانی نیز می توانند تعدادی از واژه های یگانه زبان های محلی خود با زبان پارسی را نوشته و منتشر کنند تا یگانگی و پیوند زبان ها و گویش های محلی ایران با زبان پارسی برای همگان آشکار شود . برای آگاهی بیشتر درباره پیوند زبان های محلی ایرانی با یکدیگر و با زبان پارسی به کتاب های گوناگون فرهنگ واژه ها و گویش های ایرانی نگاه شود . 

واژه های پارسی – تالشی 

پارسی : آب 
تالشی : آو āv ، اُو ov 

پارسی : زَن 
تالشی : ژِن žen ، یِن yen 

پارسی : مَرد 
تالشی : مِرد merd ، مِردَک merdak 

پارسی : پشیمان 
تالشی : پِشمون pešmun 

پارسی : چشم 
تالشی : چاش čâš ، چَش čaš ، چِم čem 

پارسی : شلوار 
تالشی : شالو šâlo ، شوار šǝvār 

پارسی : ناخُن 
تالشی : نانگر nângǝr ، مَنگِه mange 

پارسی : جنگل ، بیشه 
تالشی : ویشَه viša 

پارسی : تلخ 
تالشی : تِل tel ، تِلل tell 

پارسی : دُشمَن 
تالشی : دشمِن dǝšmen ، دشمِند dǝšmend 

پارسی : مُزد ، پاداش 
تالشی : مژد mǝžd ، مز mǝz 

پارسی : هیزم 
تالشی : ایزیم izim ، ایزم izǝm ، اِزم ezǝm 

پارسی : سپید ، سفید
تالشی : ایسپی ispi 

پارسی : آهن 
تالشی : اُسن osǝn ، آسون āsun 

پارسی : خُشک 
تالشی : هشک hǝšk ، خشک xǝšk 

پارسی : سوختن 
تالشی : سوتِه sute ، سیستِه siste ، سی یِه siye 

پارسی : دوختن 
تالشی : دوتِه dute ، دِشتِه dešte 

پارسی : دوشیدن 
تالشی : دوشی یِه dušiye ، دوشِه duše 

پارسی : دیدن 
تالشی : ویندِه vinde 

پارسی : نشستن 
تالشی : نشتِه nǝšte ، نِشتِه nešte 

پارسی : باریدن 
تالشی : وُیِه voye ، وارِه vāre ، وارِن vāren 

نویسنده : ضیاء طرقدار
@tarikh_astara

پست واژه

زبانهای ایرانی شمال غربی : 

زبانها و گویشهای شمال غربی از گویشهایی گرفته شده اند که در دوره باستان در بخش شمالی و شمال غربی فلات ایران ( منطقه ماد ) رواج داشته اند . زبان اوستایی ( زبان اوستای جدید ) نیز از نظر ممیّزه های اصلی به شمال غرب تعلق دارد . گویشهایی را که در دوره میانه در این بخش رایج بوده اند زیر عنوان پارتی می آورند . بعضی از این گویشها در نوشته ها ثبت شده اند . در پایان دوره میانه گویشهای جنوب غربی کاملاً جای گویشهای شمال غربی ( مادی و پارتی ) را در خراسان و در ایران مرکزی گرفت . گویشهای قدیم تنها در بعضی مناطق روستایی جدا از هم باقی مانده است . با این همه در بخش غربی و شمال غربی فلات ایران ، در کردستان و آذربایجان و در سواحل دریای خزر تعداد زیادی از گویشهای ایرانی شمال غربی باقی مانده است . علیرغم اینکه از قرون گذشته ( در آذربایجان ایران ) زبان ترکی جای این گویشها را گرفته و در بعضی مناطق دیگر فارسی جایگزین آنها شده و بدین ترتیب منطقه رواج آنها به تدریج محدود شده ، هنوز در زمان ما تعداد قابل توجهی از زبانها و گویشهای این منطقه دنباله شاخه شمال غربی است . این زبانها و گویشها عبارت اند از کردی ( با گویشهای آن ) ، زازا ، تالشی ( با گویشهای آن ) ، تعدادی از گویشهای غرب ایران و آذربایجان ایران ، گیلکی و مازندرانی . گویشهای متعدد ایران مرکزی و غربی و چند گویش استان فارس ( سیوندی ) نیز بازمانده های گویشهای ایرانی شمال غرب اند . بلوچی نیز به زبانهای ایرانی شمال غرب متعلق است . رواج آن در بلوچستان ، در فاصله زیادی از مرکز گویشهای ایرانی شمال غربی مولود مهاجرت قبایل بلوچ به جنوب شرق در یک دوره نسبتاً تازه است . 

زبانهای ایرانی ، یوسیف . م. ارانسکی ، ترجمه : دکتر علی اشرف صادقی ، انتشارات سخن ، چاپ اول ، 1378 ، ص 163 – 164

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

زبان تالشی 

زبان تالشی دارای سه گویشِ شمالی ، مرکزی و جنوبی می باشد . 

مقصود از تالشی شمالی ، تالشی آن سوی رود اَرَس ، یعنی تالشی جمهوری آذربایجان است که ادامه آن در ایران تا کرگان رودِ تالش ، پیش رفته است . 

مراد از تالش مرکزی ، گویش هایی است که در قلمرو دو رودخانه شفارود در جنوب ، و ناو رود در شمال ( اسالم ، پره سر ،  و... بین شهرتالش و رضوانشهر ) تداول دارد . 
و منظور از تالشی جنوبی ، تالشی میان شفارود تا سفید رود است که شامل تالشی خوشابری ، ماسالی ، ماسوله ای ، سیاهمزگی و دیگر گویش های جلگه ای گیلان می شود .

منبع : زبان تالشی ، توصیف گویش مرکزی ، دکتر محرم رضایتی ، نشر فرهنگ ایلیا ، چاپ دوم 1390 ، ص 18 – 19 

@vajenameh_taleshi👇👇👇

#زبان_تالشی

زبان تالشی 

زبان تالشی دارای سه گویشِ شمالی ، مرکزی و جنوبی می باشد . 

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

معرفی کتاب : 

زبان تالشی 
( توصیف گویش مرکزی )
دکتر محرم رضایتی 
نشر فرهنگ ایلیا 
چاپ دوم 1390 
قیمت : 10 هزار تومان 

تهیه کتاب تماس با نشر فرهنگ ایلیا

۳۳ - ۳۳۳۴۴۷۳۲  - ۰۱۳

تلگرام نشر فرهنگ ایلیا : 
@nfilia

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

معرفی کتاب : 

زبان تالشی ( زبان باستانی ایران ، و دستور زبان تالشی ، گویش ماسال ) 
علی ماسالی 
نشر فرهنگ ایلیا 

تلگرام نشر فرهنگ ایلیا : 
@nfilia

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

نگاهی به زبان تالشی

زبانی که قوم تالش بدان سخن می گویند (( تالشی )) نامیده می شود . تالشی از جمله زبانهای موسوم به هند و اروپایی است که به شاخه شمال غرب گروه زبانهای ایرانی باز بسته است . زبان تالشی از مشخصات ویژه ای برخوردار است که نخستین کسانی را که به آن زبان علاقمند شده اند ، متعجب کرده است . از جمله ی ویژگی های آن زبان ، کهنگی و مهجوری ترکیب اصوات باشد که در بسیاری موارد با زبان پارسی تفاوت داشته و با مادی و پارتی و اوستایی شباهت دارد . (1).

زبان تالشی در گذشته های نه چندان دور از گستردگی جغرافیایی زیادی برخوردار بوده و به گفته پژوهشگران و محققین ، زبان تالشی روزگاری کل منطقه آذربایجان را در بر می گرفته است .

یوسیف . م . ارانسکی در کتاب (( زبانهای ایرانی )) می گوید : تالشی دنباله یکی از گویشهای ایرانی شمال غربی است که در ادوار گذشته در آذربایجان رواج داشته اند . دو بیتی هایی که در منطقه اردبیل به دست آمده اند و به قرن دهم . ه/ شانزدهم.م تعلق دارند به یکی از این گویشها سروده شده اند . تحلیل این دوبیتی ها ( توسط ب.و. میلر ) نشان داده است که گویش اردبیل در قرن دهم / شانزدهم دارای ویژگیهایی است که آن را به تالشی کنونی بسیار نزدیک می کند . (2).

کسروی در کتاب (( آذری ، یا زبان باستان آذربایجان )) می نویسد : آذری یکی از نیم زبانهای بزرگ و ریشه داری همچون کردی و مازندرانی و تالشی و گیلانی و مانند اینها بوده و در سراسر آذربایجان سخن گفته می شده و آن جز شاخه ای از زبان ایران نبوده .(3).

کیامهر فیروزی در کتاب خود (( آذربایجان تُرک نیست ، تُرک زبان است )) می آورد : سال 431 هجری ، نقطه عطفی است در آغاز دگرگشت زبان مردم آذربایجان . چه آنکه یورش ترکان سلجوقی در همین سال اتفاق افتاد . (4).

گویش ( زبان ) تالشی و تاتی زبان اصلی آذربایجان بوده که در مقابل فارسی مخصوصاً زبان آذری بعد از مغول ( آذری کنونی ) حالت رکود را دارد و زبان آذری کنونی بر زبان تالشی به دلیل همجواری و مهاجرت آذری ها به این منطقه نفوذ و تسلط یافته است ، به طوری که اکثر تالشها به زبان آذری می توانند تکلم کنند اما آذربایجانی ها حتی یک کلمه از گویش ( زبان ) تالشی را درک نمی کنند . قبل از هجوم مغول به ایران هیچگونه تغییری در زبان تالشی و تاتی که زبان اصیل آذربایجان بوده انجام نگرفته ولی بعد از استیلای مغول و حکومت سلاطین آن در آذربایجان و رشد زبان ترکی آذری ، در مدت زمان ، زبان تالشی و تاتی جای خود را به ترکی آذری سپرد و بتدریج پس از حکومت صفویان در ایران ، ترکی آذری آرام آرام به مناطق کادوسیان ( تالشان ) یعنی ساحل دریای خزر ( کاسپین ) رسوخ یافته است . (5). 

منابع :

(1)-  تالشان کیستند ، علی عبدلی ، نشر جامعه نگر ، ویراست سوم ، چاپ اول 1391 – ص 15
(2)- زبانهای ایرانی ، یوسیف م. ارانسکی ، ترجمه دکتر علی اشرف صادقی ، انتشارات سخن ، چاپ اول 1378 ، ص 139
(3)- زبان پاک ، آذری زبان باستان ، نام شهرها و دیه های ایران ، سید احمد کسروی تبریزی ، انتشارات فردوس ، چاپ دوم ، 1379 ، ص 136
(4)- آذربایجان تُرک نیست ( تُرک زبان است ) ، کیامهر فیروزی ، انتشارات به نگار ، چاپ اول 1387 ، ص 87
(5)- تاریخ جامع آستارا و حکام نمین ، بهروز نعمت اللهی ، انتشارات شیخ صفی الدین ، چاپ اول ، 1380 ، ص 14 و 27 و  28.

@vajenameh_taleshi

پنجاه واژه پُرکاربرد از زبان تالشیِ گویشِ شمالی - منطقه آستارا 

1 – نَنَه nânâ : مادر 
2 – دَدَه dâdâ : پدر 
3 – مَمَه mâmâ ؛ یولَه نَنَه yola nana : مادر بزرگ 
4 – بوبو bobo ؛ یولَه دَدَه yola dada : پدر بزرگ 
5 – ژِن žen : زن 
6 – مِرد merd : مَرد 
7 – زوئه zuâ : پسر 
8 – کِلَه kela ؛ کینَه kina : دختر 
9 – بوئه buâ ؛ بوَه bǝva : برادر 
10 – هووَه hovâ : خواهر 
11 – هردَن hǝrdân : کودک ، بچه 
12 – وَی vây ؛ وَیو vayu : عروس 
13 – یِزنَه yezna ؛ یَزنَه yazna : داماد 
14 – پاواندی pâvândi : نامزد 
15 – ماشوی mâšoy : کفش 
16 – اُلَت olât : لباس 
17 – شای šây : پیراهن 
18 – شالو šâlo : شلوار 
19 – لوئه luâ ؛ لَچَک lačk : روسری 
20 – کَه kâ : خانه 
21 – اُو ov : آب 
22 – دو do : درخت 
23 – رو ru : رود ، رودخانه 
24 – هَی شی hayši : خورشید 
25 – اُشم ، اُوشم ošǝm ، ovšǝm : ماه ، کُره ماه 
26 – سوک suk : خروس 
27 – کاگ kâg : مرغ 
28 – واگ vâg : گرگ 
29 – بیلی bili : اُردک 
30 – پاس pâs : گوسفند 
31 – اسپَه ǝspâ ؛ سبَه sǝba : سگ 
32 – مِش meš : زنبور 
33 – موز muz : مگس 
34 – وِیشی veyši ؛ وَشی vaši : گرسنه 
35 – تِی شی teyši ؛ تَشی taši : تشنه 
36 – ناهو nâho : صبحانه ، وعده خوراک صبح 
37 – چوشتَه čoštâ : ناهار ، وعده خوراک ظهر 
38 – شانگونَه šângonâ : شام ، وعده خوراک شب 
39 – کِلوک kǝlok ؛ کیلوک kilok : باران 
40 – پِه pe : بالا 
41 – سای وِه sâyve ، جینَه jina : پایین 
42 – زینَه zina : دیروز 
43 – اِمروژ ǝmruž : امروز 
44 – سِبادام sǝbâdâm ؛ ماشکی māški : فردا 
45 – یُل yol ؛ گلن gǝlǝn : بزرگ 
46 – گول لو gullu ؛ گَدَه gâda : کوچک 
47 – پارد pârd : پُل 
48 – کِچَه keča : قاشق 
49 – چوک čok : خوب 
50 – دیم dim : روی ، چهره 

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی

کانال واجه واج – واژه نامه تالشی 

در این کانال ، واژه ها و جمله های تالشی از هر سه گویش زبان تالشی قرار می گیرد . 

گویش شمالی ، گویش مرکزی ، گویش جنوبی . 

تا کنون بیش از هزاران واژه از هر سه گویش زبان تالشی در این کانال قرار گرفته است که مورد استفاده تمام پژوهشگران می باشد . 

نویسندگانی از هر سه گویش زبان تالشی به صورت مرتب در این کانال واژه های تالشی قرار می دهند .

برای یافتن واژه مورد نظر خود فقط کافیست نام واژه را در قسمت جستجو وارد کنید . 

@vajenameh_taleshi

درود
 مقایسه ای درباره  
مقایسه صرف بن مضارع بین دو گویش تالشی(ماسوله) 
و 
اَشُمی شمال هرمزگان (روستای سیرو)

 #تالشی_ماسوله
🅰 میروم: شوم šum = šu+m
🅱 میروی: شِه še = š+e
🅰 میرود: شو ∅+šu = šu
🅱 میرویم: شَم šam = š+am
🅱 میروید: شَن šan = š+an
🅰 میروند: شون šun = šu+n

#گویش_اشمی_سیرو(هرمزگان)
می روم = اَشُم = ašom
می روی = اِشی = eši
می رود = اشو = ešu
می رویم = اِشیم = ešim
می روید = اِشین = ešin
می روند = اِشِن = ešen

اکنون با به خاطر سپردن وزن تصریفی این دسته افعال، یک فعل دیگر را نیز بر این وزن تمرین میکنیم:
صرف بن مضارع (آبو) در معنای شدن از

  #تالشی_ماسوله
میشوم: آبوم ābum
میشوی: آبِه ābe
میشود: آبو ābu
میشویم: آبَم ābam
میشوید: آبَن āban
میشوند: آبون ābun

صرف بن مضارع (اِبو=ebu) در معنای شدن 
#گویش_اشمی_شمال_هرمزگان (روستای سیرو)

می شوم = اِبُم = ebom
می شوی = اِبی = ebi
می شود = اِبو = ebu
می شویم = اِبیم = ebim
می شوید = اِبین = ebin
می شوند = اِبِن = eben

🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi
گردآورنده بخش جنوبی (اَشُمی)  #صادق_سالار_حسینی

گردآورنده بخش تالشی_ماسوله
#آذرخش

درود وام گردی تالشه هموندون خدمت
❤️شمه  تازه سال موارک بوبو❤️
شمه را دیلخشی و زیرونی و اهلیت
ناجه دارم
سق بمونه ایلاهی شمه عزیزون ور
و ایلاهی هرگز غم شمه را ما
 و بدبیاری شمه مگره🙏


🌺کانال واجه واج🌺


@vajenameh_taleshi

زبان تالشی – گویش آستارا 


1 – آست – āst ؛ آرس ârs : اشک

2 – اوز – uz : پوست ضخیم ؛ مانند پوست فندق و گردو که به سختی بشکند

3 – هانگ – hâng : پوست نازک ؛ مانند پوست فندق و گردو که به راحتی بشکند

4 – اِلیزگان – elizgān : چوبی که سرش عصایی شکل است و برای پایین آوردن شاخه ها برای چیدن میوه ها استفاده می شود

5 – ایشکاف – iškāf : کمدی درون دیوار ؛ کمد دیواری

6 - ناق – nâq : لثه

7 – اَوِسنِه – âvēsne : هَوو ؛ نسبت دو زن یک مرد با هم

8 – جوکَه – juka : جوانه ؛ جوانه زدن

9 – پِلِشتِه – pelešte : لیس زدن ، لیسیدن 

10 – اُموتِه – omote : آموزش ؛ یادگیری

11 – تیلبو – tilbo : تَویله ، طویله ، مکان نگهداری گاو ، اسب و ...

12 – اَژدَهو – aždaho : اژدها ؛ مار بزرگ

13 – پِچورونی یِه – pečoroniye : نوشیدن ؛ یک مایع خوراکی را نوشیدن و یا اصطلاحاً سر کشیدن ، مانند : آب و ...

14 – اَرَه – ârâ : میان ؛ بین ؛ وسط ؛ بین دو چیز

15 – اِلنگ – eleng : گره ؛ مانند گره زدن دو طناب به هم

16 – اُلُوونی یِه –  olovoniye : آرام کردن ؛ از گریه بازداشتن

17 – لرسی یِه – lersiye : خسته ؛ خسته شدن

18 – آشاندِه – âšânde : افشاندن

19 – نونج – nonj : زرد رنگ ؛ کمی رسیده ؛ میوه ای که کمی رسیده باشد

20 – کاوَه – kâvâ : ظرفی مانند سطل که با پوست درخت های گیلاس ، وِزِم یا ماتول درست می کنند

21 – هی یَه – hiya : پارو ؛ جنس آن همه از چوب است .

22 – لَپیتکَه – lapitka : بیل ؛ ابزار کشاورزی ، دسته آن چوبی و کف آن آهنی است .

23 – اومبِر – ombēr : خزه ؛ خزه هایی که روی درخت ها و سنگ ها می روید .

24 – توجونی یِه – tojoniye : تاختن ؛ مانند تاختن با اسب .

25 – ویتِه – vite : دویدن .

26 – هاردِه – hârde : خوردن .

27 – هاتِه – hâte : فروختن .

28 – اُموتِه – omote : آموزش ؛ یادگیری .

29 - بیل - bil: برکه آب، آبگیر. 

30 – بیلی – bili  : اُردک .

 31– هوستَه – hostâ : آهسته .

@vajenameh_taleshi

از اشته گف ژِه و سسی را مرم
دیل و جان و همه کسی را مرم

دیلی مو کلکله آبه بری دِه
از اشته شونه و دسی را مرم

✍ آرزو جوادی

🌿❤️🌿🌿 ❤️🌿

🔴 تالشی صحبت نمی کنی؟؟
 پس تالش نیستی!!

به راستی چه چیزی جز زبان برای اثبات قومیت و هویت تالشان در دست ما هست؟؟؟
واقع بینانه بگوییم هیچ چیز...

اگر همین امروز هم خبر برسد که تالشان زبان مستقلی ندارند خیلی ها  اگر آب دستشان باشد زمین میگذارند و قلم به دست می شوند و اجدادمان را به هزار کس منتسب می کنند.

خسته کننده ترین جمله ی این روزها شده؛ «من تالشم اما تالشی بلد نیستم» کمی بیشتر هم که پیگیر می شوی میگویند من فرد باهوشی هستم و به دو سه زبان موجود در ایران مسلطم اما متاسفانه زبان مادریم را خیر، نیاموخته ام!!!

در فضای مجازی به عنوان یک تالش اصیل قد علم میکنیم اما در دنیای واقعی چاقو بر گردن زبانمان گذاشته ایم.
شوخی بزرگیست که تلگرام زبانمان را نجات می دهد!!!

قومی که آثار مکتوب به زبان خود هم ندارد و از نبود زبان واحد رنج می برد محکوم به فناست چرا که ما حتی به بزرگان تالش هم رحم نکردیم و با کارگروهای ده سال یکبارمان بدون توجه به زحمت های مرد «دائم التالش» در انتشار الفبای تالشی، الفبای جدید منتشر کردیم، چهره ی تالش شناس شدیم، نمک به زخم تالشان پاشیدیم، مشکلات را دوچندان کردیم و رفتیم...
پس ما تالش نیستیم...

👤تخلص: ویشه کیجه
@vajenameh_taleshi

درد و دل 
یکی از همراهان #تات زبانمان
درود بر همه تات زبانان 
که برادران و خواهرانِ کهن ما هستند
واجداد ما در زمان باستان 
 روی یک زمین  و زیر یک آسمان کنار هم زیسته اند
وقت آن است  به اتحادمان برگردیم
ما از یک خانواده ایم..

متنی که ایشان فرستاده اند👇👇

راستی نِزانم که که چرا دویست و شصت گِلَه دومیلَه آکَر داری...!!؟زانم......!!افسوس...اشته واژه ان کو،واتَه ان کو،راستینَ گپان کو،لذت برم(کِف کرم)و سود بَرِم...سپاس...همه چی خانی...از هِراو(خلخال،هراو آباد) تاتیم(مادَ زِوان،کاسی،کادوس)،راستینَ آذری...هراو شاهرودِ شِنیم...آذربایجانِه باستانیَه زِوانِه(پایانینَه وِندَردَ جیگا)(ایستگاه پایانی).....تالشان چَمه براییند...اَمه و تالشان ای گله ئیمان...ای رَگیمان و بسیار دِوِندی نَن نزدیکیمان...شِمَه زِوان چَمَه جانه...شمه که وینَم به اِم آرَسَم که تِیْنا نیمان و شمه چَمَه همراهیران...خیلی شمه نن خَشیمان...هِنجور بِشِن پیش را...کارِر به راستی دونیا اَرزه...سپاس بزرگوار . . .همیشه اشته کاناله واته ان چارچَشمی خوانم...!بدرود ...

#کانال_واجه_واج

در #زبان_تالشی به خروس سوک گفته میشود؟ اگر به واژه نامه پارتی و پهلوی مراجعه شود   در انجا در بره مفاهیم سوک چنین نوشته شده : 
سوکsuk = شاخ و زائده برجسته 
سْری سوک sri suk = گاو سه شاخ دار - در اوستا ،سری سوک یا  سری شوک، نام گاوی است که مردمان با آن به خْوَنیرس (یکی از هفت لُویژ ( قاره) بزرگ جهان باستان کوژین ( مهاجرت) کردند. 
وچون تاج خروس به شاخ تشبیه شده بود آنرا سوک نامیدند. درکنار این واژه  معلوم شد که کلمه (تری = سری = سه 3) در زبان انگلیسی کلمه ای اوستائی است.
گاهی نیز ا برخی شنیده میشود که به سوراخ یا حفره سولاخ میگویند  این واژه نیز در لغت نامه پهلوی بصورت « سولاک sulãk =  به معنی سوراخ، حفره »  امده است --- 
استخراج از 
#علی_ماسالی

زبان تالشی – گویش آستارا 

فعل « رفتن » در زبان تالشی در زمان های گوناگون 

مصدر : 
شِی šey : رفتن 

ماضی ساده : 
بششیم bǝššim : رفتم
نشیم nǝšim : نرفتم 

ماضی استمراری : 
آشیم âšim : می رفتم 
ناشیم nâšim : نمی رفتم 

ماضی مستمر : 
شِدابیم šedâbim : در حال رفتن بودم ، داشتم می رفتم 
شِدانبیم šedânǝbim : در حال رفتن نبودم 

ماضی نقلی : 
شِه آیم šǝâym : رفته ام 
شِه آنیم šǝânim : نرفته ام 

ماضی بعید : 
شِه آبیم šǝâbim : رفته بودم 
شِه آنبیم šǝânǝbim : نرفته بودم 

ماضی التزامی : 
شِه آبُم šǝâbom : رفته باشم 
شِه آنبُم šǝânǝbom : نرفته باشم ، رفته نباشم 

مضارع اخباری : 
شِدایم šedâym : می روم 
شِدانیم šedânim : نمی روم 

مضارع التزامی : 
بشم bǝšǝm : بروم 
نشم nǝšǝm : نروم 

مستقبل ( آینده ): 
باشیم bâšim : خواهم رفت 
نی یاشیم niyâšim : نخواهم رفت 

امر : 
بش bǝš : برو 

نهی : 
ماش mâš : مَرو ، نرو

@vajenameh_taleshi

تاوه کاری ألم شنگه زونی چه؟
بجارداری را وقت تنگه زونی چه؟

بدا قشنگینه بوام بوزونی
بجاری هیستابه چنگه زونی چه؟

بهنام_نمنه پشت

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۹

۱- دوش آگته (duš āgete): 
چیزی را روی شانه گذاشتن

۲-وشی گته(vəši gete): 
از پشت یقه یکی را گرفتن

۳-روآگته (ru āgete):
پرسیدن حرفی برای یقین
رسیدن ،پرسش برای فهمیدن
دروغ وراست
۴-ای ورآوشته(i var āvašte):
به کناررفتن،دوری کردن

۵-اوسیره (avsira): طنابی
که به گردن گوساله می بندند

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۰
۱-ایزَللا درمه (izallā darme): 
بیزار شدن، ذله شدن
 
۲-ایژبیر (ižbir): زبر وترک
ترک دار
۳-ای سر ایتا(i sar itā)
لباس زنانه چین دارشهری،
لباس غیر محلی

۴-پله (pala) پاره ،تکه
د^پله به (də pala ba): 
دوتکه شد
۵-پله پله به(pala pala ba): 
تکه تکه شد،پاره پاره شد

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺 

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۳۱
۱-آویندییه (āvendiye):
بستن چیزی از رو،
بستن روسری،چیزی را
به کسی نسبت دادن

۲-تپچه (tapača):
حرفهای بی سروته،
داستاتهای واحی و
ساختگی

۳-تجه ( taja): هجوم

۴-تجه برده (taja barde):
هجوم آوردن:هجوم کردن

۵-گده وره (gada vara):
بره ای که زیادشیر می خورد
وسیری نداردوزودهم بزرگ
وچاق می شود

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۳۲
۱-رکج ( rəkəj): بدقواره-
قدکوتاه
۲-رک (rək):  دلخوری-
دلگیری
۳-اویجه(avija):جای خلوت
وترسناک-بیابان وبدون سکنه

۴- اودال (avdāl): پریشان و
بی قرار بودن

۵-پرچل parčəl): کثیف-
نامرتب
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

توانایی زبان تالشی 

زبان تالشی – گویش غرب آستارا 

چُک čok : خوب ( حالت عادی ) 
کُک kok : خوب ( برای احوال پرسی به کار می رود . به معنای چاق نیز می باشد ) 
فَر far : نیک ( مفهومی معنوی و آسمانی دارد ) 
خُس xos : زیبا ، قشنگ ، خوب نازنین 

جینَه jina ؛ جی یِه jiye : پایین عمودی 
سای وِه sâyve ؛ ساوِه sâve : پایین افقی ، سرپایینی 

ویندِه vinde : دیدن 
داداشتِه dâdâšte : نگاه کردن 

اسپَه ǝspâ : سگ بزرگ 
کتَه kǝtâ : سگ کوچک 

ژی ži : زنده ؛ حالت معنوی ، یعنی زنده و جاوید و آرزوی زنده بودن همیشگی برای کسی یا چیزی ؛ بژی یویش bǝžiyoyš : زنده باشی ؛ برای سپاسگزاری و آروزی جاودانگی برای کسی . 
ساق sâq : زنده ؛ حالت مادی ، یعنی زنده بودن یا نبودن یک جاندار . 

گی gǝy : گردن ؛ جلوی گردن 
مل mǝl : گردن ؛ کنارهای گردن 
کافُرَه kâforâ : گردن ؛ پس گردن

تی ti : تیغ ، تیغ گیاهان 
بر bǝr : خار ، خار گیاهان 

لاوَه ، لَوَه lâvâ : شکم ، درون شکم ، قسمت هضم خوراک 
تر tǝr : شکم ، بیرون شکم ، شکل ظاهری شکم 

تور tur : دیوانه 
شیت šit : عصبانی 
سَفِی safey : کم عقل ، بی سر و عقل ، بی کَله 

یُل yol : بزرگ ، برای انسان 
گلن gǝlǝn : بزرگ ، برای اشیاء 

سق sǝq : سنگ ، سنگ های آذرین ، سنگ های سخت و کوچک 
کت ket : سنگ ، سنگ های رسوبی ، سنگ های بزرگ 
قَیَه qâyâ : سنگ های خیلی بزرگ ، صخره 

گول لو gullu : کوچک 
هرد hǝrd : ریز 

سارد sârd : سَرد ، هوای سرد 
سارین sârin : خُنَک 

گام gâm : گرم ، هوا و دمای گرم 
تات tât : داغ ، هوا و دمای داغ 
اُسی یِه osiye : دمای ملایم ، مانند دمای ملایم مایعات ، نه داغ نه خُنَک 

ایلی ili : یکی ، یک کسی ، یک شخصی 
ایللَه illa : یکی ، برای شمارش ، 
ایگلَه igǝla : یک دانه ، یک عدد 

واشتِه vâšte : پریدن 
ویشتِه vište : جهیدن 
ویتِه vite : دویدن 

مُی moy : ماهی دریا 
سُل sol : ماهی رودخانه 

پی نوشت : 
غرب و جنوب غربی دریای کاسپین منطقه تالش می باشد که در ایران کنونی غرب استان گیلان را در بر می گیرد و زبان تالشی زبان قوم تالش می باشد که از زبان های شاخه شمال غربی زبان های ایرانی می باشد . ( ض – ط ) . 

@tarikh_astara

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۳۳
۱- شاتمس (šātamas):
کسیکه شیرین عقل است
وزودگل می خوردوخودش
را می بازد
۲-چیلیک (čilik): چینه دان
پرندگان
۳-جیگیر(jigir): شیاف

۴-نوئرش(nuarəš): 
خورشتی که بابرنج یا
نان می خورند
۵-پیروا نون ( pirvā nun):
نان بربری
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

زبان تالشی - گویش آستارا 

کارده  kârde : کردن ، انجام دادن 

آکارده  âkârde : ریختن ، ریختن چیزی از بالا به درون چیزی دیگر

په کارده  pekârde : برخیزاندن ،  بلند کردن ،  بالا کردن ، بیدار کردن از خواب

جیکارده  jikârde : گستراندن ،  پهن کردن ، پایین کردن ، مانند پهن کردن سفره 

باکارده  bâkârde : خارج کردن ،  اخراج کردن ، خارج در آوردن 

باماکان ، بمکان  bâmâkân : خارج نکنید ، اخراج نکنید

بی یه باماکان  biye bâmâkân : بیرون خارج نکنید ، بیرون نکنید 

باکه  bâkâ : خارج کن ، اخراج کن

باکان ، بکن  bâkân : خارج کنید ، اخراج کنید 

کَه کو باکان kâ ko bâkân : از خانه خارج کنید ، از خانه اخراج کنید

کَه کو باکان بی یه  kâ ko bâkân biye: از خانه خارج کنید بیرون ، از خانه اخراج کنید بیرون

یُدکو باماکان yokǝko bâmâkân : از یاد خارج نکنید ( از یاد و خاطر خود خارج نکنید ) 

کُری یه   koriye: کشیدن ( مصدر ) 

داکری یه  dâkoriye : در کشیدن ،  درون کشیدن ،  به سمت خود کشیدن ، در امتداد کشیدن ، مانند کشیدن یک طناب

په کری یه  pekoriye : بالا کشیدن 

باکری یه  bâkoriye : خارج کشیدن ، بیرون کشیدن ،  چیزی را از درون به بیرون کشیدن ، مانند کشیدن یک میخ از درون دیوار به خارج و بیرون 

باکر  bâkor : خارج بِکِش ، بکش خارج 

باکُر بی یِه bâkor biye : خارج بکش بیرون ، بکش بیرون 

بارده  bârde : بُردَن ، انتقال دادن ( مصدر ) 

ببام  bǝbâm : بِبَرَم 

نبام  nǝbâm : نَبَرَم 

مابا ، مَبَه  mâbâ : نبر،  مبر 

ببا ، ببَه  bǝbâ : بِبَر، امر به بردن 

ببان  bǝbân: ببرید

مابان ، مَبَن  mâbân: نبرید 

یُدکو مابان yodǝko mâbân : از یاد نَبَرید ( فراموش نکنید ) 

#گیلان_تالشان
#غرب_گیلان_منطقه_تالش

@vajenameh_taleshi

بایه
چمه
نه نه زوبونی
غم بَرَم


بیایید
زبان
مادریمان را
حفظ کنیم

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۱

۱) آسِن āsen = آهن
۲) آو āv = آب
۳) ایسپی ispi = سفید
۴) اَوی avi = گم، ناپیدا
۵) چاک čāk = خوب
۶) چَتین čatin = سخت، دشوار
۷) روک ruk = کوچک
۸) روکَتی rukati = یه کم، اندکی
۹) وییِر viyer = زیاد
۱۰) پیل pil = بزرگ

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۲

۱۱) لوئَه lua = سخن، صحبت
۱۲) هَنی hani = هنوز
۱۳) اونی uni = الان، همین لحظه
۱۴) اورِه ure = امروز
۱۵) اوشان ušan = امشب
۱۶) زر zər = دیروز
۱۷) زرَه شَو zəra šav = دیشب

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۳

۱۸) برا brā = برادر
۱۹) ما، موئَر mā, muar = مادر
۲۰) پِه، پییَر pe, piyar = پدر
۲۱) خوئَر xuar = خواهر
۲۲) مِرخا merxā = خاله
۲۳) زوئَه zua = پسر
۲۴) کلَّه kəlla = دختر
۲۵) کینَه kina = در سایر گویش‌ها یعنی دختر اما در گویش ماسوله به معنی چکش است.
۲۶) وِیو veyv = عروس
۲۷) زما zəmā = داماد

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۴

۲۸) کَچَه kača = قاشق
۲۹) خَرکارَه xarkāra = ماهیتابه
۳۰) خَرکارَه دَریج xarkāra darij = نوعی شیرینی
۳۱) لِو lev = برگ
۳۲) دار dār = درخت
۳۳) لس ləs = چوب تنبیه، مجاز از کتک
۳۴) اوشتار uštār = ترکه، چوب باریک

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۵

۳۵) مَرجو marju = عدس
۳۶) سِو sev = سیب
۳۷) خندل xəndəl = تمشک
۳۸) تِرَو terav = ترب
۳۹) سو su = گیاه گلپر
۴۰) سوئَه دونَه sua duna = دانه گلپر
۴۱) سِر ser = ازگیل
۴۲) سر sər = سرخ

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۶

۴۳) کوی kuy = آبی، کبود
۴۴) تِنَه tena = تنها
۴۵) تییَه tiya = نقطه، مکان دقیق
۴۶) ویر vir = یاد، خاطر
۴۷) ور vər = گیج، منگ
۴۸) وَر var = سو، طرف/برفن
۴۹) کلاک kəlāk = باران
۵۰) خر xər = مِه

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۷

۵۱) فوش fuš = شن
۵۲) لاس lās = صخره سنگ
۵۳) چل čəl = گل
۵۴) رت rət = لجن
۵۵) رو ru = رود
۵۶) روخون ruxun = رودخانه
۵۷) تک tək = نوک (قله کوه، لبه رود، نوک پرنده)
۵۸) گیرییَه giriya = ییلاق
۵۹) گِلون gelun = جلگه

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۸

۶۰) کَه ka = خانه
۶۱) بَر bar = درب
۶۲) بَرییَه bariya = پنجره
۶۳) پِشِن pešen = دستشویی
۶۴) کَفا kafā = بالا
۶۵) جِر jer = پایین

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۹

۶۶) فیچ fič = چهره
۶۷) مِلَّه mella = گردن
۶۸) لوک luk = گلو
۶۹) زَوون zavun = زبان
۷۰) وییَه viya = وجب
۷۱) وینی vini = بینی
۷۲) چِم čem = چشم
۷۳) چِمَه čema = چشمه
۷۴) توک tuk = لب
۷۵) اشکَم əškam = شکم
۷۶) منگَه mənga = ناخن
۷۷) میجَه mija = مژه

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۱۰

۷۸) اَسرک asərk = اشک
۷۹) گل gəl = جوش آب 
۸۰) تیشک tišk = جوش پوست
۸۱) هِدَه heda = این همه، این قدر
۸۲) چِدَه čeda = چه قدر

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۱۱

۸۳) سوک suk = خروس
۸۴) کرگ karg = مرغ
۸۵) کرگوئَه kargua = تخم مرغ
۸۶) اوئَه ua = تخم
۸۷) مِش meš = مگس
۸۸) عَسلَه مِش asala meš = زنبور عسل
۸۹) مارنَه marəna = مورچه
۹۰) خرس xərs = خرس
۹۱) خو xu = خوک، گراز
۹۲) خرس خو xərsə xu = مجاز از جانوران وحشی

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۱۲

۹۳) اسپَه əspa = سگ
۹۴) اسپَه لاو əspa lāv = صدای سگ
۹۵) اسپَه کِتَه əspa keta = توله سگ
۹۶) کِتَه keta = توله
۹۷) پوچو puču = گربه
۹۸) گا gā = گاو
۹۹) گرنَه gərna = نعره
۱۰۰) گا گرنَه gā gərna = صدای گاو
۱۰۱) گوسَن gusan = گوسفند

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسوله ۱۳

۱۰۲) نی ni = نیز، همچنین
۱۰۳) نِه ne = نه
۱۰۴) ها hā = آری / آنجا
۱۰۵) خالَه xāla = شاخه
۱۰۶) چو ču = چوب
۱۰۷) اسپج əspəj = شپش
۱۰۸) شت šət = شیر خوراکی
۱۰۹) شِر šer = شیر درنده
۱۱۰) خَلا xalā = لباس
۱۱۱) سَس sas = صدا
۱۱۲) سس səs = بی مزه

#گردآورنده_آذرخش
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پیام یکی از همراهان عزیز کانال که خیلی لطف داشتند🙏🙏

ماسوله واژه ان تیکَه خیلی چاک به...خیلی خوبِر آوْجیَه به اَ واژه ان و واته ان...راستی که کِرا زحمت کشی.....سپاس...ماسوله چَمه روستاکو زیاد دور نی...چَه واژه ان پیلَه تیکه هرا آبادِ شاهرودِ زوان نَن ای اِسه...هَندَه که چمه زِوانه واژه ان خطرِکو دَریند،هَندَه ئین چمه زوانِه (دستورزبان) خطرکو دَرِه...اومیدواریم چمه زوانه همه دِوِندینَن بِپایم و قَم بَرَم...سپاس برا...

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- کلشه مشته (kəlaša məšta): اسکاچ
مشتی از کاه نرم و سبوس (فل به تالشی) یا خاک آتش برای ظرفشویی استفاده می شد. یعنی کاه اسکاج بود و فل و خاک بجای مایع ظرفشویی که به آن مشت کاه "کلشه مشته" گفته می شد. 
کلشه مشته و فلی نه مرسی بوشور چه چرمینه شو
Kəlaša məšta u fəli na mərci bušur če čarmina šu
با کاه و سبوس ظرفها را بشور چربیش پاک می شود.
۲- مرسَ شور (mərsa šur): اسکاچ 
بعداز کلشه مشته که اسکاچ و انواع آن پیدا شد به آن "مرسه شور" گفته می شود
مرسه شوری کیلاکا خاکی پسا سیا پاتیلان پشتی بوشور ایسبی آبو
mərsa šuri kilaka xaki pesā siyā pātilan pešti bušur isbi ābu
اسکاچ را با خاک آتش آغشته کن دیگهای سیاه را بشور سفید می شود.
۳- مرسه دچین (mərsa dačin): آبچک
وسیله ای که ظرفها را بعد از شستن آنجا می گذاریم تا خشک شود. که معمولا در کنار چاه آب یا در گوشه ای از ایوان با چوب ساخته می شد.
۴- "لوآبی (luābi) یا لوآوی(luāvi) : تشتی لبه دار از جنس روی یا مس یا لعابی با لبه تقریبا پنج سانتی خم شده بطرف بیرون، که گودتر از تشت ها بود مخصوص ظرف و ظروف دم دستی بعد از جمع کردن از سر سفره تا شستن بود. و البته برای این کار از تشتها و سینی های مسی و رویی (سیمکا ) هم استفاده می شد.
سیمکا لوآوی بوئه انشوره مرسون دکرم
simkā luābi bua anašura mərsun dakarəm
لوآبی رویی را بیار ظرفهای نَسشته را توش بریزم 
۵- سیمکا (simkā): فلز روی
مترادف رو(ru) = روف (ruf)
سیمکا تاسی کو شت دکه بگلاون
simkā tāsi ku šəti daka bəglāvən
تو کاسه رویی شیر بریز و بجوشان
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۰۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پرمِه (perme) = ایشته (ište)= ور اومه(var ume): ورز آمدن خمیر
دیسم خمیر (پرمه = ایشته = ور اومه) نون بسازم
diyasəm xamir išta nun bəsāzəm
ببینم خمیر ورز آمده نان درست کنم
۲- پگرد کرده (pegard karde)= آشوریه (āšuriye)=آشوریسته (āšuriste): شاداب شدن، جوان و با روحیه شدن بعد از یک دوره خمودگی
چه پگردی کردشه، آشوریسته، ای ناآزونوستمه
čə pegardi kardaša āšurista ay nāāzunustəma
چقدر جوان و شاداب شده نشناختمش
۴- گِری یِه (geriye ) = گریسته ( geriste) : پر شدن سورخ گوش
خردنی گوشی شون خل کرده هنی گریستَ
xərdani guši šun xəl karda hani gwrista
گوش بچه را سوراخ کردند باز هم بسته شده
۵- پرور کردِ (pervar karde): عود کردن بیماری
د رچ آبا هنی چه سرگیه ناخوشی پرور کرده 
de reč ābā hani če swragiya nāxuši pervar karda
خوب شده بود دوباره سرماخوردگیش عود کرده
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۰۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- هف چرخ (haf čar): اجداد، نیاکان
۲- کون مشور (kun mašur): از خدا بی خبر
۳- جیشورآو (jišurāv): پساب
۴- دم وینده (رشوه دادن): رشوه دادن
۵- جیپش (،jipəš): در لوا ، در کنار، بهوا
مترادف دیاغ (dayāq)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۰۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۱۰
۱- پژن (pežan): متمایل
۲- خست آبه (xast ābe): غلیظ شدن
۳- خست آکرده (xast ākarde): غلیظ کردن
۴- آرنده (ārande): سقط کردن ، سرایت دادن
۵- آلکه (ālake): سرایت کردن، همراه شدن
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- آگاردنده (āgārdənde): برگرداندن، پشت و رو کردن
۲- دگاردنده (dagārdənde); چهره عوض کردن، از این رو به اون رو شدن
۳- ویگاردنده(vigārdənde): به پشت برگرداندن، برگرداندن لبه لباس در خیاطی
۴- پگاردنده (pegārdənde): به رو برگرداندن
۵- چیچیلی دفرس (čičili dafars): سین جیم کردن، تفتیش کردن 
مترادف چیچیلی دپرس (čičili dapars)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پرچیه (parčiye): تحمل کردن، رد کردن، گذرادن
مترادف پرچینده(parčinde)
۲- فیلت فیلت (filta filta): تکه تکه بزرگ 
مترادف پَله پَله (pala pala)
۳- فیته (fita): ریز، خیلی کوچک
۴- فیته فیته (fita fita): ریزه ریزه، ریز ریز
۵-- جندر جوئه(jəndərə jua): پاره پاره ، لت و پار
مترادف شندر جوئهšəndərəjua
مترادف شندر شندرšəndər šəndər
مترادف رخه رخهrəxa rəxa
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- بغه ژنده (beqa žande)= بغه کرده (beqa karde): جوانه زدن درخت
۲- ترتاوه دلکه (tərətāva dalake): عجله کردن
۳- پنه ویدار (pena vidār): حدس و گمان
۴- دسیسته (dasista): دختر ترشیده
۵- ساته (sāte): کنار آمدن و ساختن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- آرورده (ārvarde) = پرورده (pervarde): قی کردن، بالا آوردن
ماده جوش داره چن گی یلش اورو پرورده (آرورده)
māda juš dārə čan giyalš uru pervarda (ārvarda)
تهوع داره چند بار امروز قی کرده است
۲- اشبیل ژنده (ašbil žande): دونه دونه به(duna duna be): شکرک زدن دوشاب
دشاوه گوله اشبیل ژنده دونه دونه به
dəšāva gula ašbil žandaduna duna ba
دوشاب کوزه شکرک زده است
۳- پبندیه (pebendiya)= پبندیسته (pebendiste):
سفت شدن و جامدشدن 
نوقولدونی مروا پبندیه
nuqulduni muravā pebendiya
مربای داخل شیشه سفت شده یا شکرک زده است
۴- تون گته (tun gete) : ته گرفتن
خیکاره مهرز تون بیگرهxaykāra maharz bigrrə
نگذار ماهیتابه ته بگیرد
۵- کرگه جغه (karga jəqa): داد و فریاد مرغ و خروس
کرگه جغه یی وشتهKarga jəqa yi vašta
داد و فریاد مرغها در آمد 
۶- کوره انگل (kura angəl): گره کور
لافندی کوره انگل مکه بوبو آکرده
Lāfəndi kura angəl maka bubu ākarde
طناب را گره کور نزن بشود بازش کرد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
پسوته (pesute): کتک زدن، کتک شدیدی که علامتش باقی باشد
۲- دبلنگی (dəblengi): دو قلو
۳- سبلنگی (seblengi): سه قلو
۴- چزلگ (čəzləg): برشته و نزدیک سوختن
۵- بوریانه(buryāna): کاملا سوخته شده
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- غله کشه (qala kaše): دایره کشیدن روی زمین برای بازی
۲- بجاره کار (bəjāra kār): کشاورزی و کار در مزرعه برنج، برنجکاری
۳- بجاره کاره کر (bəjāra kāra kar): کارگر مزرعه برنج
۴- گیله کار (gila kār): کشاورزی
۵- گیله کاره کر (gila kāra kar): کشاورز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شت و ماست (šət u māst): لبنیات
۲- فوس مچّه کرده (fus mačča karde): خیت کردن، دماغ سوخته کردن
۳- فوس مچّه به (fus mačča be): خیت شدن
۴- کلّه پوته گینه (kalla puta gine): کنایه دماغ سوخته شدن، و با‌ عصبانیت و ناراحتی جایی را ترک کردن
۵- توتوغ ژنده (tutuq žande): برق زدن، نورانی بودن، نور باران
مترادف وشه vaše
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱ - صبی زو (səbi zu) : صبح زود
۲- صب ایشته (səb ište): سحرخیزی
۳- صبه ایزی ( səba izi ): سحرخیزی 
۴- صبه خاو (səba xāv): خواب صبحگاهی، خواب صبح
۵- مل (maal) : بیحال و خسته
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شو درن (šav daran): شبانه، شب انداختن
۲- شو نشته(šav nəšte): شب بیداری
۳- شوه نشی (šava nəši): شب بیداری
۴- شونه (šavna): شبانه، شب هنگام
۵- شویرا (šavi rā): هنگام شب، شب هنگام، توی شب
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۱۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- شو دا روز (šav dā ruz): شب تا صبح
۲- نِخته (nexəte): بی خوابی، نخوابیدن
۳- بی خاوی(bixāvi): بی خوابی، نخوابیدن
۴- چاس (čās): گوشه، سلام تظامی
۵- کنج (kənj): کنج، گوشه
۶- سونگ (sung): گوشه، زاویه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پسه (pasa): ته، کنج، پشت
پسه مسه (pasa masa): گوشه کنار ته ته ها، پشت پشتها
۳- پس و کون غاپ (pas u kun qāp): ته ته ها، پشت پشتها
۴- لفچ لغار (lafčə ləqār): لب و لوچه
۵- لفچ لغار ویرشته (lafčə ləqār virašte):
لب و لوچه آویزان بودن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- سروندون (sarvandun): موقع ها
مترادف سر بندون sarbandun
۲- ویلاوه (vilāve): بگو بگو کردن زیاد
۳- خشک آبه (xəšk ābe): گرفتگی عضلات
۴- غاغ به (qāq be): غیر قابل انعطاف، گرفتگی عضلات
۵- بر کرده (bar karde): بیرون کردن، در کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- تی ( tey): خالی
۲- تی آکرده (tey ăkarde): خالی کردن
۳- تی به (tey be): خالی بودن
۴- تی آبه (tey ābe): خالی شدن
۵- تِیَه دس (teya das): دستِ خالی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- دس تیی (das teyi): دست خالی
متراف دس تی das tey
۲- تی تیی (tey teyi): خالی خالی
۳- تییه تییه (tiya tiya): کم کم، تکه تکه
۴- تییه (tiya): تکه
۵- تیه ته (tiya te): تکه کوچک، کمی، ذره ای
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- تییَلی ( tiyali ): کمی، یک کمی
۲- تِیَ دیل (teya dil): شکم گرسنه
۳- تِیَ اشکم (teya əškam): شکم گرسنه
۴- آج و سوز (āj u suz): گرسنه و تشنه
۵- ای تیَیَه (i tiya): کمی، یک کمی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- خشکه لوک (xəška look): تشنه و گرسنه
۲- تیَ پا (teya pā): پای بدون جوراب
۳- لَ لَ پا (la la pā): پای بدون جوراب
۴- گداز دوئه (gədāz due): حرارت دادن و جوشاندن مثل کره را با حرارت کم تبدیل به روغن مایع کردن
۵- دوئه ( dua): دوغ ته نشین شده از گداز دوئه کره که در ته ظرف باقی می ماند، دود حاصل از سوختن هیزم که به مرور بر در و دیوار محل روشن شدن آتش می چسبد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- کولوس (kulus): هیزم درشت کمی کوچکتر از کنده
۲- کنده (kənda ): کنده، هیزم بزرگ و درشت
۳- کنده کولوس (kənda kulus): کنده، هیزم درشت
۳- لنج کرده (lənj karde): آویران شدن، آویخته شدن، سنگین شدن به طرف پایین و کیس کردن
۴- لایی یه (lāyiye): به آرامی تکان تکان خوردن
۵- خردخال (xərdəxāl): بچه ، بچه مچه، فرزند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- بد به (bad be): قهر بودن
۲- بدکرده (bad karde): قهر کردن، اشتباه کردن، کار نادرست انجام دادن
۳- ویچراونده (vičərāvənde): سرازیر کردن ظرف آب و مایعات و ریختن آن
۴- مچم (məčəm): نم گرفتگی
۵- پوته خال (puta xāl): چوب خشک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- آگاردنه ور (āgārdəna var): طرف داخلی لباس
۲- هبییه کرده (habiya karde): جوش دادن
مترادف هوی یه کردن haviya karde
۳- بند ژنده (band žande): قوری بند زدن
۴- که کچی (ka kəči): خانه نشین، کسی که در خانه بودن را بر بیرون رفتن ترجیح می دهد
متضاد برون بروز berun barvaz
۵- برون بروز (berun barvaz): آدم بیرونی، کسی که بیرون از خانه بودن را بر خانه بودن ترجیح می دهد یا کسی که هنگام عصبانیت از منزل خارج می شود و در بیرون از خانه صدا کلفت می کند.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۲۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- زربه (zarba): تلخ
۲- گون به (gun be): بزرگ شدن پستان گاو 
۳- گون گله کرده (gunə gəla karde): بزرگ شدن و پر از شیر شدن پستان گاو نزدیک زایمان 
۴- شپ کرده (šəp karde): گیاهی که پر شاخ و برگ شده است.
۵- شی کرده (ši karde): گیاهی که شاخه های باریک و نازک زیاد و پرپشت دار است
۶- لچ کرده (lač karde): تمایل شاخه گیاهان بطرف پایین از انبوه برگ یا میوه یا گل
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- کول (kul): پشت ، بلندی، برجستگی، تپه
۲- رباره کول (rəbāra kul)= رواره کول (rəvāra kul): کنار رودخانه، ساحل رودخانه
۳- کوله پشته (kula pešta): بلندی، تپه
۴- کولَ سر(kula sar)=کولی سر (kuli sar): روی تپه
۵- کول کول (kul kul): تپه تپه، برجسته
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- ‌کول آگته (kul āgete): بر پشت گذاشتن
۲- کولی نه برده (kuli na barde): بر پشت گذاشتن و حمل کردن
۳- باره کول آگر (bāra kul āger): کولبر 
۴- کوله باره بر (kula bāra bar): کولبر
۵- بار کول آگته (bār kul āgete): کولبری کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- کولَ باره بری (kula bāra bari): کولبری کردن
۲- بارَ کول آگری (bāra kul āgeri): کولبری کردن، حمالی کردن
۳- کولَ بار (kula bār): باری که با پشت حمل می شود
۴- کشبلنده (kašblenda): بار را با طناب بر پشت بستن
مترادف کشه بیله کرده kaša bila karde
۵- باره کرنی (bāra kərəni): بارکشی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- باره بری (bāra bari): حمل بار ، بار بردن، بار کشی، حمالی
۲- بار برده (bār barde): بار کشی
۳- باره بر (bāra bar): بارکش ، حمال
۴- بار آگته (bār āgete): پیاده کردن بار، بار بر زمین گذاشتن، بصورت کنایه کتک زدن هم معنی می دهد.
۵- باره بره حیوون (bāra bara hayvun): حیوان بارکش
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- باره بره ماشون (bāra bara māšun): وانت، ماشین بار بر، کامیون ...
۲- کرنده (kərənde): کشاندن، حمل کردن
۳- بالَ کول (bāla kul): آرنج دست
بالَ کول ژنده bāla kulžande تذکر دادن و متوجه کردن‌ کسی با ضربه آرنج
۴- کوله (kula): پسرک
۵- ویسا ویسا (visā visā): کشان کشان بر روی زمین
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پسا آسا (pesā āsa): به همه جا مالیدن
۲- ویسوئه (visue): با کشیدن بر روی زمین حمل کردن
۳- پسوئه (pesue): مالیدن دو چیز با هم 
مثل شتی پلا نه پسوئه
۴- آسوئه (āsue): مالیدن مثل دست کثیف بر دیوار مالیدن
۵- پا ویسا (pā visā): هنگام راه رفتن پا بر روی زمین کشیدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- سوئه (sue): ساییدن بر اثر مالش، تیز کردن
۲- سوئه سنگ (sua səng): سنگی که با آن تیز می کنند 
۳- سا پیگته (sā pigete): تیز شدن، مغرور شدن، تند روی کردن
۴- سا (sā): سایه
مترادف نسا nəsā
۵- سا دلک (sā dalak): سایه دار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- لفز دکرده (lafz dakarde): نفوس بد زدن
مترادف لوز دکرده  lavz dakarde
۲- خدا قوت با دکرده (xədā quvat bā dakarde) :خسته نباشید گفتن
۳- لفز (lafz): لهجه، زبان
مترادف لوز  lavz
۴- لش (laš): جسد حیوانات، مردار
۵- کپ (kəp) : بالاترین نقطه درخت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۳۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پست واژه

سیا خرخیالره ،ک آسمونی پیگری
ساره ناری بمونی ،
آفتاوی جونی ویگری
سیلاوی شارآکری،
زمین زمونی پیگری
ت نشای ت هیچ زمون،
کوبازی لونی جیگری
ر.ع( سراوش)
معنی:
ای ابرسیاه تو خیال داری که آسمان را به تصرف درآوری.
مقابل ستاره بمانی وجوانی را ازخورشید بگیری.
سیلاب راتحریک کنی وزمین وزمان راازمیان برداری
تونمیتوانی تو هیچ زمان لانه عقاب کوهی رابتسخیر دربیاوری

#رسول_علیزاده

چرا  ام  شوون  درازینه خدا
میجه ین آهینه   پازینه
خدا
چرا چرکینه دیلن ام مینه کو
پن   آکرده   جانمازینه  
خدا


زرتشت

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- لنتی(lanati) = دوم دراز (dum dərāz)=
مار (mār): مار 
۲- کوره روف (kura ruf)= کوره لپ (kura ləp)=
کوره مار (kura mār): شیشه مار 
مار بزرگ و زرد رنگ یا قهوه ای است
۳- فورشابک ( furšābak) = فورشابگ (furšābag): مار آبی
۳- کَ مار(ka mār)= سیا مار (siyā mār ): مار خانه یا مار سیاه
ماریست بسیار سیاه، می گویند هر بنایی که ساخته شود در گوشه و کنار آن محوطه ساکن می شود
۴- گوزگا (guzgā): قورباغه
۵- چلچل (čəlčəl): مارمولک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

آرتور آپهم پوپ در کتاب بررسی هنر ایران نوشته‌ است: به سختی می‌توان مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان را محصول دست بشر دانست.

🛠 @ProductionLine

بهاری دس کلایه که کرا سی
سیا بختی بلایه که کرا سی

موایه جنگلَه, دارَه ,دوچینَه
چَمَه جانی خلایه که کرا سی

بهنام_نمنه پشت

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پپرده pepərde): راه رفتن حشرات
۲-ویرسه (virase): وارد شدن، داخل شدن، به داد و کمک کسی رسیدن.
۳-خفت پتیله (xaft petille): گر گرفتن
۴- سمبر (səmbar): خرده های کاه بعد از خرمنکوبی
۵- چول و پول(čul u pul): خرده های بسیار ریز کاه همراه با دانه های بی مغز شالی که بعد از خرمنکوبی جمع میشود.
۶- چت و پرنده (čət u paranda): دانه های بی مغز شالی که بعد از خرمنکوبی جمع می شود. 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

کتاب لنه صدو از شاعر تالش زبان عنبرانی محمد اسرافیلی.

 (لِنه،لینه یا لَه لَه در تالشی به معنای ساز نی مخصوص تالشان است). 

این کتاب شامل اشعار و برخی ضرب المثلها به زبان تالشی منطقه عنبران نمین اردبیل است که در ۱۸۶ صفحه توسط انتشارات اندیشمندان کسرا منتشر گردیده است.

تلفن پخش :
 09122104093

Leynə sədo -Anbənıjə Tolışə şeiri kitob- Muhəmməd İsrafili

🆔 https://t.me/Espiarodakora

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۴۹۷
۱- لنتی(lanati) = دوم دراز (dum dərāz): مار 
۲- کوره روف (kura ruf)= کوره لپ (kura ləp): شیشه مار 
مار بزرگ و زرد رنگ یا قهوه ای است که در باغ و بیشه زندگی می کند.
۳- فورشابک ( furšābak) = فورشابگ (furšābag): مار آبی
۳- کَ مار (ka mār)= سیا مار (siyā mār ): مار خانه یا مار سیاه
ماریست بسیار سیاه، می گویند هر بنایی که ساخته شود در گوشه و کنار آن محوطه ساکن می شود
۴- گوزگا (guzgā): قورباغه
۵- چلچل (čəlčəl): مارمولک
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- آریه بند(āriya bend): موقتی
۲- سیه سیه (siya siya): کم کم
۳- دوروسه(duruse): به بدی یاد کردن، بگو بگو کردن
- هَوَ (hava): همانست، خودشه
مترادف هَیَ haya ، اشتنه əštana
۴- بسه (bəse): باید
۵- گداز دوئه (gədāz due): جوشاندن در دمای بالا
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- جیدزدیه (jidəzdiye): مخفی کردن
۲- جیربنکی (jirbənaki)= جیربنکه (jirbənake)
مخفیانه
۳- چزلگ به (čəzləg be): برشته شدن در روغن، سوختن و جمع شدن
۴- چم آکرده ( čem ākarde): در نظر گرفتن، چشمداشتن، طمع داشتن، چشم باز کردن
۵- آلیز آکرده (āliz ākarde): آلوده کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ننه زوبونی آموته واینه 
 لوئه کرده گردی آدمون
 حقه🌹
بختره که شمه خردنون
،شمه آوندآرسونه تالشی
لوئه بکره🌹
 nana zubuni āmute u ayna lua karde haq gərdi ādamuna bextara kə šəma xərdanun u šəma āvənd ārasuna tāləši lua bəkara🌹
حرف زدن وآموختن 
زبان مادری حق تمام 
مردم است🌹
بهتراست بابچه های 
شما وفامیلین دورو
نزدیکتان تالشی حرف
 بزنید🌹
دوم اسفند روز جهانی
 زبان مادری گرامی
 باد🌹
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- گور(gəver): چاق و بی تناسب
۲- کفر (kəfər ): کرخت
۳- واسه(vāse): بگو 
۴- رمه (rama): گروه ، گله، دسته
۵- سر به (sər be): سرخ شدن غذا در روغن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۵۰۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ای دونیا مهرَبانی نه اومَیره
تیته کرده جَوانی نه اومَیره

ویمارون  جانی غم هرده خونِه را
ته اشته شیر نه  جانی نه اومَیره


#بهنام_نمنه_پشت

پ.ن:
 به پاس زحمات شبانه روزی #سرداران_کادر_درمان که در تنگنای بیماری کرونا بی ریا وجان بر کف مشغول به انجام خدمات درمانی اند

🍀✍️منتشر شد

چَکَ پَرد / پل شکسته
پدید آورنده انوش ناریابی
ناشر نشر سپیدرود به سفارش حوزه هنری گیلان .
چَکَ پرد مجموعه ست از اشعار شاعر صمیمی و پیشکسوت, انوش ناریابی که به تالشی فومنات و در فرم « هساشعر » سروده شده است. این اثر نخستین دفتر از هسا شعر تالشی ست که چاپ و دراختیار دوستداران ادبیات امروز تالش قرار گرفته.

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۱
۱- سورچم (surčam): شور نسبت، نسبتاً شور
۲- تیتک (titak): خال، خال در چشم
۳- تیتکن (titakən): کسی که در چشمش خال دارد 
۴- تیتیکن (titikən): پارچه گلدار، خالدار، رنگی و غیر ساده
۵- چیچیکن (čičikən): گلدار، خالدار، رنگی و غیر ساده
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۲
۱- سوزنده (suzanda): مخلفات تند شامل سیر و پیاز و سبزی
۲- ترشه چی (tərša či): ترشیجات
۳- پلخه پلخه (pəlxə pəlxə): صدای غل غل کردن طبخیات
مترادف پلخ پلخ pələx pələx
۴-پلته پلته (pəltə pəltə): صدای خاموش شدن فتیله چراغ
مترادف  پرته پرته pərtə pərtə
۵- کونه خاره (kuna xāra): نوعی بیماری طیور و کنایه ایست برای بیقرار بودن
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۳
۱- ونجوا دوئه (vənjə vā due): تکان تکان دادن
۲- تنگ مینکی (tangə minaki): تنگنا، بحبوحه
مترادف تنگ مینه tangə mina
۳- شیوه (šiva): ناز ، کرشمه، فریب
۴- هچل دوئه (hačal due): زیر پا خالی کردن
۵- چنگیز دوئه(čangiz due): به دام انداختن
مترادف چنگ آدوئه čəng ādue
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۴
۱- اوچورتومه (učurtəma): مکر زنان
۲- ویپچرده (vipačarde): ترتیب دادن ، آماده کردن
۳- ویشوشته(višušte): از سر تا پا شستن، نثار کردن
۴- گژگن (gəžgən): مو فرفری
۵- وختواری (vaxtəvāri): وقت مناسب، فرصت مناسب
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۵
۱- ترت آبه (tərt ābe): له شدن
۲- لرت آبه (lərt ābe): له و لورده شدن
۳- ترت آکرده (tərt ākarde): له کردن
۴- لرت آکرده (lərt ākarde): له و لورده کردن
۴- چفتنک (čəftənak): بچه تقریبا دو سه ماهه که از قنداق در آمده  در دست براحتی جا می گیرد و می توان به طور عمودی در بغل گرفت 
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال ۵۰۶
۱- سر آبه (sər ābe): سرخ شدن
۲- خاله (xāla): انشعاب، شاخه
۳- خاله خاله کرده (xāla xāla karde): انشعاب دادن، شاخه شاخه کردن
۴- بنه منده (bəna mande): کمین کردن ‌، منتظر حمله بودن
۵- اوزون (uzun): خوروش ، مخلفات غذا 
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

‍ 🖤به مناسبت
 #پرواز_ملکوتی
 ‏
 ‏ " آوتاوی سردیم آنش "
 ‏
 ‏سرکار خانم #لیدا_مظفری 
شاعره ی خوش ذوق و
 مردمی دیار تالش
 ‏روانش شاد و نام و
 ‏ یادش ماندگار


   " ناشاده اَحفال "
            ‏
ناشاده اَحفال و ناجوره روزگاری دارَم .
  درد و بلا پِوار ویوارَه .
  ‏ کاری اَمَنَه بَه که واتَنی نی .
عزیزر بمِره و مَشای چِه قبری سر نشتِه .
 خردَنر درد بداره و مشای ای نشرغ آو
 ‏ چِه لوکی کو دَکَردِه . 
 ‏نشته مشای ، ایشتِه مشای ، تیلّه مشای .
بال بالی گِتِه مشا ، آدم آدمی آرَسِه مشا .
 مشای بوای ، مشای بمَسی 
 ‏مشای بیوینی و دییَسی .!!
آدم ما دلکه و دنیا دلکه ، بدز را دلکه .
 ناجه ناجه سر دچینه ایته چینه و
 ‏ ای دنیا نچینه و چِم ویچینه .
 آخ بوشونی و مَچینی ، بچینی و آچینی 
 ‏ ناجه به دیل چِم ویچینی .؟؟!!
هما دنیا ؟ هما آدمی ؟
 همی نه واینی زندگی ؟ 
 ‏عزیزه خالا جان ، خاسه برا جان !
 ‏" سر به سلامت / تسلیت "
بَلِه همی نه وان زندگی 
 رَوَندَگی ، دَوَندَگی و پِمَندَگی !!

روخون دَریمونَه جُوملَه 
 ایلی ناره ، ایلی دومله .

اَی روزگار مَگه چه چی  ویندرَه
گوله باغی ، رمشی آچیندره  ؟
تالشون گول ، هلا تازه پره سا
تالشی کو ،  تازه گولی چیندره 
آکرده چِم گول ته بچین روزگار
ام گولی را چِم چرا ویچیندرَه؟
خاسه گولی ، کا بَردرَه  روزگار ؟
سیا غمی ، دیلون کو دچیندره
تالشون اه شیرنه میوه شیرینا
شیرنه میوه سفره کو پچیندره
خیرمَوینی گول چییِه نه روزگار
غم غمی سر دیلی کو دچیندرَه

✍#محمدرضا_فدائی ( #مولوم)

🖤🖤🖤🖤🖤🖤🖤🖤🖤
تالشِ نوین 
@TalesheNovin

دده اون قدری بوزونم....
ویشتر
هنی ویشتر....

🌺🌺🌺🌺

چمه گیلون تنخا نی....

گیلونم  هندی  چرا  وش ته آری
سری دا پا   چرا     آتش ته  آری
گیلونم    تنخا  نیره  نازه  نه نه
مهروونه  ایرانی    کش ته  آری

اشته بوکی ٱ رندینه خشیمه

اشته سینه تلندینه خشیمه

اشته کاسه چمون ابروئه خاله

از اشته پیشنی ، بندینه خشیمه


#صادق شیرزاد

ای دونیا مهرَبونی نه اومَیره
تیته کرده جَوونی نه اومَیره

ویمارون  جانی غم هرده خونِه را
ته اشته شیر نه  جانی نه اومَیره


#بهنام_نمنَه پِشت

پ.ن:
 به پاس زحمات شبانه روزی #سرداران_کادر_درمان که در تنگنای بیماری کرونا بی ریا وجان بر کف مشغول به انجام خدمات درمانی اند

پست واژه

#تاریخ_تالش_آستارا

منطقه تالش و آستارا در دوران فرقه تجزیه طلب دمکرات ها 

ایران در سال 1320 در اشغال متفقین ( آمریکا ، انگلیس و شوروی ) بود . پس از پایان جنگ دوم جهانی نیروهای انگلیس و آمریکا خاک ایران را تَرک کردند ولی روس ها به طمع گرفتن امتیاز نفت شمال حاضر به فراخواندن قوای خود که آذربایجان را در اشغال داشتند نشدند . پس از مدتی با تدبیر قوام السلطنه نخست وزیر وقت و اخطار آمریکا به شوروی ، استالین مجبور شد در تاریخ 16 اردیبهشت 1325 به ارتش سرخ دستور دهد که فوراً خاک ایران را تخلیه نماید . 
روس ها در طول مدتی که شمال ایران را در اشغال داشتند ، به منظور حفظ جای پای خود و فراهم نمودن اهرم چانه زنی با دولت ایران ، فرقه تجزیه طلب دمکرات آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری را تأسیس کردند . این فرقه تجزیه طلب در سال 1324 در آذربایجان اعلام خودمختاری نمود . 
فرقه دمکرات ها به منظور تهدید بندر انزلی و رشت با مساعد دیدن شرایط اجتماعی بلافاصله پس از اشغال هشت پر و اسالم ، بلوک تالشدولا را نیز به تصرف درآوردند . در اوایل مهر ماه سال 1324 سربازان روسی آشکارا در نمین و روستاهای غرب آستارا مبادرت به پخش اسلحه و مهمات در بین هوادارن فرقه تجزیه طلب دمکرات می کردند . 
در شب 24 آذر ماه قوای مسلح فرقه دمکرات با پشتیبانی ارتش سرخ به آستارا سرازیر شده و پس از درگیری اندکی با نگهبانان شهر و به شهادت رساندن سرهنگ علی ظهیرنیا مرزبان آستارا و چند تن دیگر از درجه داران شهربانی و ژاندارمری ، وارد شهر آستارا شدند و هر مانع مسیر خود را وحشیانه درهم کوبیدند و به سرعت ادارات و پایگاه های نظامی را به تصرف در آوردند و چند روز بعد هشتپر مهمترین شهر منطقه تالش را نیز اشغال کردند . 
در آستارا پس از توافق های هوشمندانه قوام السلطنه با روس ها در مورد واگذاری امتیاز بهره برداری از میادین نفت شمال ایران و اخطار آمریکا به روس ها و خروج ارتش سرخ از استان هایی که تحت اشغال داشتند ، پشت پیشه وری و دوستانش ناگهان شدیداً خالی شد و ارتش ملی ایران بدون روبرو شدن با مقاومتی قابل توجه ، سنگرهای فدائیان تجزیه طلب دمکرات را درهم کوبید و دقیقاً در سالروز اعلام خودمختاری در آذربایجان ، آن ایالت را آزاد نمود و سران فرقه تجزیه طلب دمکرات و نیروهای مسلح آن سراسیمه به سوی مرزهای شمال غرب سرازیر شدند تا خود را به خاک شوروی برسانند . آستارا که اصلی ترین گذرگاه فراریان تجزیه طلب در آن زمان بود ، شاهد وقایع و فجایع زیادی گردید . 
یک شاهد عینی که خود از جمله آن فراریان بود ، در خاطرات خود می گوید : سران فدایی بانک ملی آستارا را غارت کردند . بازار نیز غارت و به آتش کشیده شد . بسیاری از اماکن به بهانه های مختلف به وسیله دمکراتهای در حال فرار ، چپاول گردید و در آتش سوخت . آنها حتی به شماری از زنان شهر تجاوز کردند . زمانی که حوادث مذکور در آستارا جریان داشت ، قوای مسلح اعزامی از تهران ، از مسیر انزلی – تالش به سوی آستارا در حال پیشروی بود و سران عشایر منطقه به ویژه در تالشدولا و کرگانرود وارد صحنه مبارزه با تجزیه طلبان فرقه دمکرات شدند و آنها را بازداشت و یا متواری نمودند و سرانجام در روز 23 آذر سال 1325 نیروهای دولتی وارد آستارا شده و زمام امور را به دست گرفتند . 
پس از ختم غائله تجزیه طلب دمکرات ها به رهبری جعفر پیشه وری ، در استان گیلان نیز جشن و سروری میهنی با مشارکت گسترده مردم بر پا گردید و قوای دولتی و عشایر تالش که نقش مهمی در مبارزه با تجزیه طلبان دمکرات ایفا نموده بودند ، در شهر رشت و در مقابل مردم رژه رفتند . 
( منبع مورد استفاده : تاریخ تالش ، علی عبدلی ، نشر جامعه نگر ، چاپ دوم 1393 ، ص 269 – 272 ) 

شعار ملی و میهنی قوم تالش : 

تولشیمون ، هِستیمون ؛ یولَه اِیرونه پِشتیمون
Tolǝšimun hestimun yola ironǝ peštimun
تالشیم ، هستیم ؛ پُشتِ سَرِ ایران بزرگ هستیم
🍀🍀🍀
🌺🌺🌺

#تاریخ_تالش_آستارا
#آستارا_قلب_منطقه_تالش 

@tarikh_astara

🛑👌 شعر جنجالی شاعر ماسالی در دانشگاه تهران خطاب به مسئولین کشور

❤️ #سیدتقی_سیدی

عزيز بحث جناح و خط و دولت نيست
كسى ميان رئيسان به فكر ملت نيست

رئيس ها همه يا خسته اند يا سفرند
وزير ها همه در فكر عزل يك دگرند

كمى زيادترش كن هنوز بى حس نيست
حقوق خلق، كه در راس كار مجلس نيست

خدا به داد جوانان بى زبان برسد
مگر دوباره لياخوف به دادمان برسد

به ما چه كه شايد حزبتان خلاص شود
امام گفت نبايد كه اختلاس شود

رئيس حق بده ما هم به عدل شك كنيم 
تو پشت ميز نشستى كه ما كمك كنيم ؟

رئيس با خبرى سفره هايمان خاليست
ليسانس فلسفه مشغول كار حماليست ؟

#کمپوت_گیلاس

🆘 کانال ماسال سیتی 👇
❥═━┈••°♥°••┈━═❥
      @MasalCity2016
❥═━┈••°♥°••┈━═❥

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
1- مزاغه نداره (məzāqa nedāre): عیب ندارد،ایراد ندارد.
2- خون خونه دبه (xun xune dabe): در حد کشتار و خونریزی دعوا کردن
3- دگنج (dagənj): خمیازه کشیدن با سر و صدا 
4. پش و وریت (pəš u vərit): کج و معوج
5- سره (səre): یک ریز نالیدن،زیاده گویی، نالش و صدای پلنگ 
#گردآورنده_مریم _محسنی ۷۱
#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

Maryam Mohseni:

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۲
۱-بزه موئه رسند ( bəza mua rasand)طنابی که از 
موی بزمی بافند
بزه موئه لافند(bəza mua lāvənd): طنابی که از موی بز می بافند

۲-دییار (biyār): دیوار
دییار( diyār):آشکار-نمایان-
قابل دیدن
۳-نشته ایشته(nəšte ište): نشستن وبرخاستن

۴-لرزه تو(larza tav):تب
 شدیدی که باعث لرزیدن
میشود
۵-گاز پرکه(gāza parake):
لرزیدن چانه وبهم خوردن
دندانها براثر  سرما

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۳
۱-دنه للَ(dana lala):ریزه
 خواری-خوردن چیزهای 
ریز برای جلوگیری دل ضعفه

۲-چکر (čakar) =چیلکا(čilakā)
ترکه های ریز خشک 
درختان که زودشعله ور 
می شودومی سوزد
۳-نپرا (neperā):نمی روید-
بالا نمی آید
۴-دسر دمبک(dəsar dəmbak):
دورو -چابلوس
۵-زلا مرده به (zalā mardea be):
زهره ترک شدن-ترسیدن زیاد
زله ترکه به(zala tərak be): 
زهره ترک شدن-ترسیدن زیاد

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

اسامی پیشنهادی برای کسب وکارهای مرتبط با #عسل


طلایَه مِش (زنبور طلایی)
خاسه مش (زنبور ناز)
بهاره مش (زنبور بهار)
تیجره مِش(زنبور بهار)
بوره مِش (زنبور زرد )
گیریَه مِش (زنبور ییلاقی)
کاسه مِش (زنبور چشم سبز)
کو أ  مِش (زنبور کوهی)
جَنگَلَه مِش (زنبور جنگلی)
کوکوجله مش (زنبور لپ سرخ)


دیلاچیک(دلچسب)
بَهَربَهَر(بخور بخور)
هَردَنی (خوردنی/صفت)
خاس (ناز)
خاس خاسَکِه (ناز نازانه)
میشین(گل بنفشه)
پَپو(پروانه)

تم آرزو (طمع)
کسر'  مَبو  (کمیاب, کم پیدا)
دیلی درمون (درمان دل!)

مشی ساته
مشی ساته چی  (ساخته ی زنبور)


بوره کَندو
داره کندو
خاسه کندو
چوئه کندو

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کنجه ( kənja): کنجه کیسه ای از جنس پنبه 
ام اسبی کنجه بار بژن
əm asbi kənja bār bəžan
این اسب را آن باری که تو کیسه است بار کن
۲- دونزه (dunza): دوازده، معیار وزن، سبک وزن
دونزده گله مورغونه کرگی جینه
dunza gəla murquna kargi jina
دوازده تا تخم مرغ زیر مرغ برای جوجه کشی بگذار
ای دونزه کره مرا بکش
i dunza kara mərā bəkaš
ای دونزه کره برام بکش
ماشالله هنته یه ای دونزه
māšālla həntaya i dunza 
ماشالله خیلی سبک وزن هستش که باعث فرز و چابکیش است
۳- مغاره (maqāra): غار
کفاینه وری مغاره ای نوئه
kafayna vari maqārayi nua
کمی بالاتر غاری هست
۴- لاسه مغاره (lāsa maqāra): غار یا حفره بزرگی در داخل صخره ها که مانند پناهگاه است
هه لاسه مغاره دیله دشه
ha lāsa maqāra dila daša
داخل غارِ همان سنگ بزرک هست
۵- دسه سر (dasa sar): دم دست
دسه سر نوئه dasa sar nua
دم دست هست
دسه سری (dasa sari): دم دستی، رو دست 
دسه سری بنه dasa sari bəna دم دست بگذار
دسه سری ای غم هرن
dasa sari ay qam harən 
روی دستشون‌نگهمیدارن (یعنی نازش میدارن)
#گردآورنده_مریم_محسنی  ۴۳۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- چم روشون (čem rušun): آگاه، کاردان، زرنگ، وارد، روشنفکر
چم روشونَ آدمی یهčem rušuna ādamiya
آدم آگاه و زرنگ و کاردان و روشنی است
۲- جیرونجیه (jirunjiye):کشیده شدن
ام وی یر جیرونجیسته (جیرونجییسته)
əm viyar jirunjista (jirunjeyista)
این خیلی به پایین کشیده شده است
۳- فیلیکنده (filikinde)= فلکنده (fələkənde): دست مالی کردن، مشت و مال کردن، مالش دادن، ورزدادن
شامی ساته را بی شامیه گوشتی ویشتر بفلکنه
šāmi sāte rā bi šāmiya gušti vištar bəfilikəna
برای درست کردن شامی گوشتش را باید بیشتر (ورز بدهید)
خردنی هته مفیلیکن xərdani hata mafilikən
بچه رو آنطور مشتمال نده
۴- بیسکه (biska)= له (le)= گوزه (guza)=
کته (kəta)= ه : به آخر اسامی می چسبد و به معنی
کوچک و فقیر است و معنای" ک" پسوند فارسی را می رساند.
این کلمات در انتهای اسامی فرد قرار گرفته و معنای تحقیر آمیز دارد
یدیه بیسکه د چه وا yadiya biska de čə vā
فکر می کنم بیلیسکه biliska هم بکار می رود
یدییَک دیگر چه می گوید
هیدی له زوئه یهhidi le zua ya 
پسر هیدیک است 
ددیه گوزه واز واز دری
dadi ya guza vāz vāz dari
ددیک اینور و انور می پرد
هچیه کته که ور hačiya kəta ka var
جنب خانه هچییک
حوسِنه ژنهhusena žena
همسر حسینک است
۵- لاسه کرده (lāsa karde)= پلاسیده شدن و محکم به چیزی چسبیدن (له شدن یک چیز نرم مثل خرما، خمیر ، میوه و گل ...محکم چسبیدن به چیزی که جداکردنشان دشوار باشد)
خرماشون ایته هرده ایته ام لا سری ویکرده پا گینه لاسش کرده اسه بی چنته ای شوشته
xərmāšun ite harda ite lā sari vikarda pā gina lasaš karda əsa bi čənta ay šušte
خرما رو مقداری خوردن، مقداری را روی گلیم ریختن، لگد مال شده و محکم چسبیده حالا چطور باید شست
مترادف دمالیهdamāliya یا دمالیسته damaliste
۶- لاسین آبه (lāsin ābe): پلاسیده شدن
مترادف پوسته آبه pusta ābe
ام تشتی سوزی لاسین آبه
əm tašti savzi lāsin āba
سبزی توی این تشت پلاسیده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۴۳۴
۱- کولام (kulām): نوعی دام برای صید ماهی در رودخانه : به این شکل که با سنگ یا چوب مسیر آب رودخانه را تنگ تر کرده و سبدی چوبی (سفه) را در مسیر قرار میدادند تا ماهیها هنگام عبور، در آن سبد( سفه) گیر بیفتند
کولام نوئه شونه کرا مایی گرن
Kulām nuašuna kərā māyi gerən
کولام گذاشتند در حال ماهیگیری اند
۲- کولونگور (kulungur): نوعی تله و دام برای صید پرندگان
از دم اسب می ساختند.
وری را کولونگور نین کفات گرین
vari rā kulungur nayn kafāt gerin
وقتی برف بود تله کولونگور می گذاشتند و پرنده "ابیا" صید می کردند
۳- جکه جکه کرده (jiəka jəka karde): صدا نازک کردن و بلندکردن در هنگام صحبت کردن یا هنگام عصبانیت، تک صدای سگها 
نزونوم چه به هنی جکه جکه دریه
nezunum čə ba hani jəka jəka dariya
نمیدونم‌چی شده باز هم صداش بلند شده است. 
اسبه کته جکه جکه کره بینه چه ویندشه
əsba kəta jəka jəka dari bina čə vindaša
صدای سگ در آمده ببین چی دیده
۴- دِدِه کور (dede kur): بی عرضه و بی لیاقت
مترادف ننه کورnana kur
چه ننه ای ده کور کرده هشته نیشه برون برشو چم روشون برا
če nana ay dede kur karda hašta niša berun baršu čem rušun barā
متدرش بی عرضه بارش آورده نگذاشته پا به بیرون بگذارد و زرنگ و فرز شود. 
۵-جیرونته (jirunte): به زور یا نیرنگ گرفتن، از زیر دست کسی کشیدن، از زیر چیزی کشیدن، به زور از کسی حرف کشیدن.
ایکو جیرونتشه ay ku jiruntəša
بزور ازش گرفت (حرف کشید)
با شگرد ازش گرفت ( حرف کشیدن هم معنا می دهد)
چه دسی بنی کو جیرونتشه
če dasi bəni ku jiruntəša
از زیر دستش کشید
چه بنی کو جیرونج če bəni ku jirunj
از زیرش بکش
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کنز (kənz): تکه بزرگی پلوی سرد
کلمه کنز فقط برای تکه بزرگ پلوی سرد بکار می رود
سره پلا کنزی دشاو و ووزه مزگی نه هردشه و شه
sera pəlā kənzi dəšāv u vuza mazgi na hardəša u ša
۲- کولو( kulu ): تکه بزرگ از چیزی
سره پلا کولویی دری یا سوره و پیازی نه هردشه شه
کولویی قندش چاکنده kuluyi qandəš čākənda
تکه بزرگی قند را خرد کرد
کولوکولو (kulu kulu): تکه تکه بزرگ
کولو کولو پلاش ویبرده تکه تکه پلو رو قورت داد
سره پلا کولو (sera pəlā kulu): تکه بزرگی پلوی سرد
سره پلا کولویی پاتیلی کو دری
sera pəlā kuluyi pātili ku dari
تکه بزرگی پلوی سرد توی دیگ هست
۳- گیله کوتو (gila kutu)= گیله کولو (gila kulu):
کلوخ (گل خشک شده) 
خشکه گیل (xəška gil): گل خشک
خشکه گیله کولو (xəška gila kulu)=خشکه گیله کوتو (xəška gila kutu) یک کلوخ گل خشک
گیله کوتو نه موچون پخس
gila kutu na mučun pexəs
با تکه ای گل خشک گنجشکها را دور کن
گیله کولو ویداشتشه ژندشه چه کله
gila kutu vidāštəša žandəša če kalla
تکه ای گل خشک را پرتاب کرد زد به سرش
کوئه یی خشکه گیل kua i xəška gil
پشته ای یا کپه ای از گل خشک
۴- گولّه(gulla): گوله
ای گولّه پو i gulla pu یک گولّه نخ پشمی 
ای گولّه کمپا i gulla kampāیک کلاف کاموا
ای گولّه شامی i gulla šāmi یک شامی
ای گولّه خمیر i gulla xamir یک گوله خمیر
ای گوله حلبا i gulla hakbā یک لقمه حلوا لقمه ای
ای گوله گیلی نه ای ساتشه
i gulla gili na ay sātaša
با یک گوله گل نرم درستش کرده است
گولّه = گلوله تفنگ
گوله ویداشته gulla vidāšte شلیک کردن
گوله ویدا شالی بکشgulla vidā šāli bəkəš
شلیک‌کن شغال را بکش
گوله = موچه (muča)= مشته (məšta): چیزی اندازه یک دست مشت شده 
گولّه گولّه (gulla gulla) =
موچه موچه (muča muča)= لقمه لقمه 
گوله گیج (gulla gij): دست و پا را گم گردن، غافل شدن
گوله گیج به نزونوستشه کرا چه کره
gulla gij ba nezunustəša kərā čə karə
غافل شد ندونست دارد چکار می کند
گوله به (gulla be): به شکل گرد و کروی در آمدن، از ناراحتی زیاد عجله کردن
گوله به شه gulla ba ša
از ناراحتی با سرعت رفت
گولّه کرده (gulla karde) =گوله گته (gulla gete): به شکل گرد و کروی درآوردن
خمیری گوله بیگه xamiri gulla bige
خمیر را گوله کن 
ام ریسی یا پو یا کمپا گوله بکه
əm risi ( pu, kampā ) gulla bəka
این نخ را بپیچ به شکل توپ گولّه کن
گوله گوله(gulla gulla) = گولِه گولِه
گولَه گولَه ور واره gulla gulla var vārə
گوله گوله برف می بارد
گولّه گولّه به (gulla gulla be): پرز پرز شدن
گولّه آبه (gulla ābe): آعشته شدن که باید با یک‌مواد آعشتنی همراه باشد.
مثل:
آوه گوله آبه(به) āva gulla ābeشرّه آب شدن
رته گوله آبه (به) rəta gulla ābe گل آلودشدن
گیله گوله آبه (به) gila gulla be گل مالی شدن
نته گوله آبه nata gulla ābe و ....نفتی شدن
۵- گنده(gənda)= گوله (gulla ): گولِه، قلمبه
گنده گته(gənda gete): گولِه ساختن، گولِه کردن، قلمبه کردن
خمیری گنده بیگه نون بسازم
xamiri gənda bige nun bəsāzam
خمیر گولّه کن تا نان درست کنیم
گیلی گنده بیگه دیاری بژن
gili gənda bige diyāri damāl
گِل را گولّه کن به دیوار بمال
ای گنده گیلی نه ای ساتشه
I gənda gili na ay sātaša
با یک گوله گل نرم درستش کرده است
گنده گنده (gənda gənda): گوله گوله، قلمبه قلمبه
برای خمیر و گل و.. هر چیز نرم و گوله شونده بکار می رود
گنده گنده گیل یا ویریgənda gənda gil yā viri
گوله گوله یا تکه تکه گل اینجا ریخته است
۶- لاس lās= گوله خیلی بزرگ، قلمبه ، توده بزرگ از گل و خمیر و ...
لاسی خمیرش گته نونه سازی را
lāsi xamirəš geta nuna sāzi rā
خمیرزیادی (قلمبه ای خمیر) برای درست کردن نان درست کرده است 
مترادف پیله گوله(pilla gulla): قلمبه
پیله گوله ای خمیر ساتشه
pilla gullayi xamir sātaša
فلمبه ای خمیر درست کرده است
لاسَ لاسَ (lāsa lāsa)= گوله گوله بزرگ، قلمبه قلمبه
لاسَ لاسَ چه خلا کو گیل دچیکا
lāsa lāsa če xalā ku gil dačikā
گولِه گولِه گِل به لباسش چسبیده بود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-اسبه زوئه (əsba zua): فحش است به معنی پدر سگ برای مذکر
۲- اسبه زنده (əsba zanda): فحش است به معنی مادرسگ 
۳- اسبه کینه (əsba kina): فحش است به معنی پدرسگ برای مونث
۴- اسبه کته (əsba kəta): توله سگ در فحش و ناسزاگویی هم گفته می شود
۵- اسبه رو (əsba ru): پر رو
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گا روئن (gā ruan): کره، روغ گاوی
ترشه تاره گا روئنی نه بسازه
tərša tāra gā ruani na bəsāza
خوروش ترشه تره را با کره درست کنید
۲- آو کرده روئن (āv karda ruan)=
آو آکرده روئن (āv ākarda ruan): 
سوره روئن (sura ruan): روغن گاوی (کره را جوش داده و در حین جوش به آن نمک می پاشند تا نمک سود شود و ماندگاری بیشتری داشته باشد)
آو کرده روئنی نه مورغونه (مورنه) دچاکن
āv karda ruani na murquna (murna) dačākən
با روغن گاوی نیمرو درست کن
۳- موچه به (muča be): مچاله شدن، دلگیر شدن
اورو چمه دیل موچه یه
uru čəmə dil mučaya
امروز دلم گرفته (دلگیرم)
۴- تره پنیر (tara panir): پنیر بهاره گاوی یا گوسفندی که تازه و نرم و بدون نمک
تره پنیری آبره tara paniri ābre
پنیر تازه را توی روغن سرخ کن 
۵- پزگه پزگه کرده (pazga pazga karde): برش برش دادن، برش دادن، ریز ریز کردن 
#گردآورنده_مریم_محسنی۴۳۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پنییسته به خدا (peneyista ba xədā): توکل بر خدا، دست خداست، واگذار به خدا
۲- خدا اومودی نه (xədā umudina): به امید خدا
۳- آسنییسته (āsneyiste): نزدیک شدن، تماس داشتن، مماس شدن
هر کسی ای آسنییته سیسته
har kasi ay asneyiata siste
هر کسی به او نزدیک شد سوخت
۴- آسوته (āsute): با سوزاندن پر پرندگان یا پشم حیوانات را از بین بردن
بعد از پر کندن پرندگان موهای ریزشان رامی سوزاندند
و یا پشم از کله پاچه را با آهن داغ سوزاندن
۵- ویسوته (visute): با آتش زدن چیزی را به کلی از بین بردن و نابود کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

برخی از اسامی اصیل ایرانی به همراه معنی آنها 

آبان دخت : دخترآبان ، نام زن داریوش سوم
آبتین : نام پدر فریدون پادشاه پیشدادی
آتوسا : قدرت و توانمندی – دختر کورش وزن داریوش اول
آفر : آتش – ماه نهم سال شمسی
آفره دخت : دختر آتش – دختری که در ماه آذر به دنیا آمده است .
آذرنوش‌: شیرین و دل انگیز
آذین : زیور، طاق نصرة‌، تزئین ، آرایش
آراه : نام فرشته موکل روز بیست و یکم ازماه پنجم درآئین زردشت
آرزو : کام ، مراد ، معشوق ، امید
آرش: درخشان ، آفتاب ، جد بزرگ اشکانیان – پهلوان کمانگیر ایرانی در لشگرمنوچهر
آرتین: عاقل و زیرک,نام پهلوان ایران در زمان منوچهر پادشاه پیشدادی
آرتام:والی فریگه در زمان کوروش هخامنشی
آرتمن:نام برادر بزرگ تر خشایار شاه پسر داریوش شاه
آرشام : بسیار قوی – پدر بزرگ داریوش بزرگ هخامنشی
آرمان : آرزو – خواهش – امید
آرمین : آرام گرفتن – پسر کیقباد پادشاه پیشدادی
آرمیتا: آرامش یافته ، کلمه ای زردشتی است
آریا فر: دارنده شکوه آریائی
آریا : آزاده نجیب – یکی از پادشاهان ماد – مهمترین نژاد هند و اروپائی
آریا مهر : دارنده مهر ایران – از سرداران داریوش سوم
آرین : سفید پوست آریائی
آزاده : دلیر و بی باک ، رها
آزرم : شرم ، مهر ، محبت ، عشق
آزرمدخت : یکی از ملکه های ساسانی
آزیتا : آزاده
آناهیتا : الهه آب

@Ancient_fact  ™️

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آتیله(ātille): سرایت کردن، دچار شدن، پخش شدن
دن به دن آتیله dan ba dan ātilla:
پخش شد، دهان به دهان گشت (پخش شد)
ری آتیله ri ātilla: دچار اسهال شد، اسهال به او سرایت کرده
۲- آتنیه (ātaniye) = آتنده (ātande) : ریشه دوانیدن ، همه گیر شدن، پخش شدن، منتشر شدن، فرا گرفتن
کوکو تی تیه بنه یا آتنیه (آتندشه)
kukutiti ya bəna yā ātaniya (ātandaša)
این گل شیپدری تو اینجا ریشه دوانیده است (اینجا را فرا گرفته است)
۳- کوکو تی تی (kukutiti)= تال(tāl): گلی خودرو و پخش شونده با گلهای سفید شیپوری
۴- ویجه (vije): ریختن
خاکشون چه سری ویجه xākəšun če sari vija
خاک را رو سرش ریختند، یک وجب خاک روی سرش ریختند
۵- ویجه آنوئه (vija ānue): وجب کردن، با وجب اندازه گرفتن
ام تخته ویجه آنه بینه چده یه
əm taxta vija āna bina čadaya
این تخته را با وجب اندازه بگیر ببین چند وجب است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سره تاش (sara tāš)= دلاک (dallāk): آرایشگرمردانه، سلمانی
سره تاشه مردک هته پا مندا
sara tāša merdak hate pā mandā
مرد آرایشگر همانجا ایستاده بود
۲- سرَتاشی (sara tāši)=
سره تاشه دوکون (sara tāša dukun
دلاکی(dallāki): سلمانی
سره تاشه دوکون انیه نی؟ 
sara tāša dukun ənya ni?
سلمانی اینجاها نیست
۳- سر تاشه (sara tāše): تراشیدن و کوتاه کردن موی سر و صورت، اصلاح کردن مردان 
سر تاشه وان خوبه
sar tāše vān xuba
می گویند تراشیدن سر خوبست
۴- سمبل(səmbel): سبیل
سمبله پاچه یی دارهsəmbela pāča yi dārə
سبیل کلفتی دارد
۵- خدا گته (xədā gete): غافل شدن
واتره خدا ای گتهvātəra xədā ay geta
انگار غافلگیر شد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اسبه (əsba)= اسپه (əspa) :سگ 
چده اسبه یا دریčada əsba yā dari
چقدر سگ اینجاست
۲- کته (kəta)= کوتو (kutu)= لولو (lulu): اسامی دیگر سگ در هنگام ناز دادن
کته جان kəta jān سگ دوست داشتنی
کوتو لیkutu li سگ خوب
لولو lulu سگ ناز
۳- اسبه جوئه (əsba jua ): گاز گرفتن سگ
اسبه جوئه ببی آدمه جوئه مبی
əsba jua bəbi ādama jua mabi
سگ ترا گاز بگیر و آدم گازت نگیرد
۴- اسبه کته (əsba kəta): بچه سگ، سگ کوچولو
اسبه کته کرا اشتن ننه شتی هره
əsba kəta kərā əštan nana šəti harə
سگ کوچولو دارد شیر مادرش را می خورد
۵- اسبه لاو (əsba lāv)= هاب هاب (hāb hāb): صدای سگ، صدای پارس سگ
اسبه لاوی (əsba lāvi)= اسبه هاب هابی چمه سری برنده
(əsba hāb hābi čama sari baranda
صدای پارس کردن سر ما را برد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اسبه لون (əsba lun)= 
اسبه لونه(əsba luna): جای سگ
یا هنته اسبه لون (لونه) مونو
yā hənta əsba lun( luna) munu
اینجا شبیه لونه سگ است
۲- جغره (jəqəre): دندان قروچه سگ برای حمله
مترادف جغر جغر کرده (jəqər jəqər karde)
اسبه مه جغریستهəsba mə jəqəriste
سگ برایم دندان قروچه می کرد که حمله کند
۳- جغره گته (jəqra gete): دعوای دو سگ و حمله به همدیگر
مترادف اسبه جنگ əsba jang
اسبان بندی نه جغره گتا 
əsbān bəndi na jəqra getā
سگها با همدیگر دعوا گرفته بودند
۴- چخه(čəxa)= کچی (kəči): صدای دور کردن سگ به معنی دور شو سگ
اسبه نه چخه (کچی) بکه بدا بوشو
əsba na čəxa (kəči ) bəka bədā bušu
به سگ چخه یا کچی بگو تا دور شود
۵- چوله (čula): سگ خالدار سیاه سفید
چوله اسبه یی بلته پشتی مندا
čula əsbayi balata sari mandā
سگ خالداری (دارای خالهای سیاه و سفید) پشت دروازه بود
#گردآورنده_مریم_محسنی۴۴۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دِله (dela): سگ ماده
دله چه مونو اشکم داره
dela čə munu əškam dārə
سگ گویا باردار است
۲- دوم گل دچینده (dum gal dačinde): دم در بین دو پا قرار دادن 
زمان دور کردن، سگ دمش را لای پاهاش قرار می دهد و دور می شود
اسبه نه بوای چخه اشتن دومی گل دچینه شو
əsba na bəvāy čəxa əštan dumi gal dačinə šu
به سگ بگویی دور شو دمش را بین پاهاش می گذارد و می رود
۳- دومه لوئه (duma lua): دم جنباندن، دم تکان دادن سگ برای طلب غذا و یا ابراز رضایت
اسبه چنته ای را دومه لوئه دری
əsba čənta ay rā duma lua dari
سگ چطور براش دمش را می جنباند
۴- دیونه اسبه (divna əsba): سگ هار
دیونه اسبه ای گشتهdivna əsba ay gašta
سگ هار گازش گرفته است
۵- کوتو به (kutu ba )= کته به (kəta ba)= کته به آ اَ (kəta ba ā a) = کوت کوت (kut kut ): صدای فراخواندن سگ به معنی بیا سگ، کجایی سگ
کته به آ اَ بکه اسبه دخون هر جا بومونو البهل آ
Kəta ba ā a bəka əsba daxun har jā bumunu albahal ā
 کته به آ اَ  بگو ، سگ را صدا کن هر جا باشد فورا می آید
#گردآورنده_مریم_محسنی۴۴۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لاره (lāra): ظرف غذای سگ
اسبه خوراکی چه لاره کو دکر
əsba xurāki če lāra ku daka
غذای سگ را در ظرف غذاش بریز
۲- لاو کرده (lāv karde): عوعو کردن، پارس کردن
دیس بینه اسبه چه وینده لاو کره
dias bin əsba čə vinda lāv karə
ببین سگ چه دیده پارس می کند
۳- لومه (luma ): سگ دم بریده
لومه اسبیی هنته مندا
luma əsbayi hənte mandā
سگ دم بریده ای اینجا بود
۴- ویترکه (vitrake) : حمله سگ
اسبه ناخور مه ویترکه əsba nāxavar mə vitraka
ناگهان سگ به من حمله کرد
۵- کته کرده (kəta karde): بچه آوردن سگ
ام اسبه اوسال چار کته کرده
əm əsba usāl čār kəta karda
این سگ امسال چهار توله آورده
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi


#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دیمه پچین (dima pečin)=
ژنک دلاک (ženaka dallāk): آرایشگر زن، آرایشگر بانوان
دیمه پچینه ژنک اوما چه که
dima pečina ženak umā če ka
خانم آرایشگر آمده بود منزلش
(زمانهای گذشته آرایشگرها برای آرایش بانوان به منزلشان هم می رفتند)
۲- دیم پچینده (dim pečinde)= 
دیمه پچینی (dima pečini)= صورت آرایی
اوختینه داوره وییرچی دیم پچینده (دیمه پچینی)ژنکون را دو نیا
avaxtina dāvra viyarči dim pečinde (dima pečini) ženakun rā dav niyā 

زمان گذشته صورت آرایی بانوان چندان مد نبود 
۳-گشه ساته (geša sāte)=
گشه رچ آکری (geša reč ākari) : عروس درست کردن، آراستن عروس
گشه شون برده گشه سازی ( رچ آکرده را)
geša šun barda geša sāzi(reč ākarde rā)
عروس را بردن برا درست کردن
۴- رچ واز کرده (rečə vāz karde)= تزیین کردن، زینت دادن، آراستن، آرایش کردن
مترادف رچ آکرده (reč ākarde)= 
رچ واز آکرده (rečə văz ākarde)
۵- گشه به(geša be): عروس شدن، عروس بودن
اشته ننه گشه به مه ویره
əšte nana geša be mə vira, xāsā
عروس شدن مادرت یادمه زیبا شده بود
#گردآورنده_مریم_محسنی۴۴۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-گوال گا (gual gā): گردشگاه و محل گردش مردم 
گیریه، خلکی گوال گا یه
girya xalki gual gā ya
ییلاق محل گردش مردم هست.
۲- گرد گی یَل (gardə giyal):گردش 
شینه گرد گی یلšayna gardə giyal
رفتند گردش
۳-قوچاق (qučāq): چاق
قوچاقه ژنکی یه
qučāqa ženaki ya
خانم چاقیه.
۴-قرژدمه (qərəždəma) =گرژدمه (gərəždəma): بی قد و قواره
قرژدمه مردکی یا
qərəždəma (gərəždəma)
merdaki yā
مرد بی قد و قواره ای بود.
۵-کلکله سون به (kəlkəlasun be): کاملا سوختن و خاکستر شدن
چه امبار کلکله سون به
če ambār kəlkəlasun ba
انبارش کاملا سوخت و خاکستر شد.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۱۲۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

سره تیته پرییه  قوری مونی
سیفی که آرسه;  پوندوری مونی!

هنی مستابیمه اشته چمون نه
شیرینه  ایسپیه  انگوری مونی!


بهنام_ن

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گلنده (gəlanda):جوشان
چایی بی گلنده آوی نه پنوئه
čāyi bi gəlanda āvi na penue
چایی را باید با آب جوشیده دم کرد
۲- پنوئه (penue): دم کردن
۳- سلنده (səlanda): عریان
اشته سلنده جانی دپوش
əštə səlanda jāni dapuš
بدن عریانت را بپوشان
۴- برنده (bəranda): برهنه ، لخت
جان برنده که کو برشه
jān bəranda ka ku barša
برهنه از خانه به بیرون رفت
۵- دمنده (damanda):گیر افتاده، گرفتار، درمانده، کم آورده
اورنه زمونه همه گلن دمندینه
urna zamunahama gəlen damandayna
الان (این زمان)همه مردم در زندگی کم آوردن (گرفتارند)
۵- ویمنده ( vimanda): وامانده، به فکر فرو رفته، ساکت، مکث کننده
ایته ویمنده بدز را دلکه 
i te vimanda badaz rā dalaka
یک کمی مکث کرد بعدا راه افتاد
#گردآورنده_مریم_محسنی۴۴۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آگا(āgā): هوشیار، در حالت نه خواب و نه بیدار، بیدار
حلا خواو آشه نیما، آگایما
halā xāv āša nimā, āgāymā
تا آنزمان کامل نخوابیده بودم، در حالت نه خواب و نه بیداری بودم 
۲- سوک (suk): راست قامت و عمود
مترادف دیک (dic)
سوکه ژنکیه suka ženakiya بانوی راست قامتی است
اسکتی دیک بنهəskati dic bəna
اون پایه چوبی را عمود بگذار
۳- وور دکرده (vur dakarde): تشر زدن
ای وور دکردشه پختشه
ay vur dakardəša pexətəša
تشرش زد و فراریش داد
۴- ویگرده (vigarde): روی شکم دراز کشیدن
مترادف ویگرده لکه(vigarda lake)
ویگرد اشته پشتی زمات بمالم
vigard əštə pešti zəmāt bəmāləm
روی شکم بخواب، پشتت را با پماد مالش دهم
۵- ویخته ( vixəte): با عصبانیت قهر کردن و زیر لحاف روی شکم خود را پنهان کردن
غرنه شه لفی بنی ویخته
qarna ša lefi bəni vixəta
قهرآلود رفت زیر لحاف پنهان شد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گیج گرده (gij garde)=
گیجه گرده (gija gard3): دور زدن، چرخیدن
اموره گیجه گردهəmvara gija gardə
اینورا می گردد
۲- گردن گته (gardan gete): اعتراف کردن
پیشتر نبیسته چه گردن درنده دواره اشتن گردن گتشه
pištar nebiste če gardan darande dəvāra əštan gardan getəša
ابتدا نمیشد به او قبولاند بعدا خودش اعتراف کرد
۳- داد وازنده (dād vāzənde): صدای اعتراض کسی را در آوردن
هنی چه دادی وازندره؟ hani če dādi vāzəndəra
باز هم صدا شو در اوردی؟
۴- داد اومه (dād ume)=اعتراض کردن
مترادف سس برمه sas barme
گرونی را همه داد اومینه
gəruni rā hama dād umayna
برای گرانی همه اعتراض کردند
گرونی را همه گله سس برمه
gəruni rā hama gəla sas barma
گرانی صدای اعتراض همه را درآورده است
۵- داد وشته (dād vašte): معترض شدن
مترادف سس ایشت sas ište 
اوسالنه گرونی را خلکی داد وشته
usālna gəruni rā xalki dād vašta
برای گرانی امسال مردم معترض شدند
اوسالنه گرونی را خلکی سس ایشته
usalna gəruni rā xalki sas išta
برای گرانی امسال صدای اعتراض مردم درآمد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱. دیمه پوسته(dima pusta): رو، طاقت 
آدمی دیمه پوسته نزونی چه!
ādami dima pusta nezuni ča
روی آدمی نمیدونیه چیه!
منظور اینکه آدمی طاقت همه چیز را دارد
هر ناراحتی را تحمل می کند و ادامه می دهد.
۲. پوسده (pusda)=پوسته (pusta): پوسیده
پوسده لیو =لیف(pusda liv) =
پوسته لیو (لیف)(pusta liv =lif): لاشبرگ
گوله بنه بنی پوسده لیو ویکه دا پرا
gula bəna bəni pusda liv vika dā perā
زیر گل لاشبرگ بریز تا رشد کند
۳- آوشکنده (āvəškande): نخ نخ کردن، از هم باز کردن
مترادف وشکندهvəškənde 
پشمه آوشکن بدز ای لف بدرز
Pašma āvəškan badaz ay lef bəderz
پشم را از هم باز کن بعدا لحاف بدوز
۴- پوشکنده (pevəškande): زیر و رو کردن
کلشکنه گله باغی پوشکنده
kələškəna gəla bāqi pevəškənda
مرغ با جوجه هاش خاک باغرا زیر و رو کردند 
۵-دوشکنده (davəškande): بهم ریختن
دزدی چه که تمونه جیگا دوشکندا
dəzdi če ka tamuna jigā davəškandā
دزد همه جای خانه اش را بهم ریخته بود
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

قدیمی‌ترین ترجمهٔ فارسی از قرآن، «قرآن قدس» است که حدود سال ۲۵۰ قمری ترجمه شده و بسیاری واژهٔ پهلوی دارد !

‏جالب اینجاست که حتی بدیهی‌ترین واژگان عربی مانند «کافر» و «مؤمن» نیز به صورت «کژاندیشان» و «باور داران» ترجمه شده‌است !

@Ancient_fact  ™️

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۴
۱-پکشه (pekaše): بالا کشیدن

۲-پتاخییه ( petaxiya):
 پخش شده،پاشیده شده
پتاخیسته(petāxista):
پخش شده،پاشیده شده

۳-ویکله ویمار(vikələ vimar):
بیحال ومریض احوال

۴-لکه(lake)از پاافتادن

۵-مواجب (məvajəb):
دست مزد
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_talshe

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۱۵

۱-تنه ساری ( tana sāri): 
گرفتاری ،ناملایمات
۲-چودخو( čudaxu): 
انگولک کردن،زیاد ور رفتن
باچیزی
چوجیخا (čujixā): انگولک 
کردن چیزی،زیادوررفتن باچیزی

۳-فیرشیل( Firšil): دستار
پزشک
۴-دیل ماج (dil māj): 
مترجم، محرم اسرار

۵-نا افسیل(nā afsil): شکمو
به کسی گفته می که هرچیز
را می بیند دلش می خواهد

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجا واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مال (māl): دام ، گاو و گوسفند و احشام و چهارپایان، جنس و کالا
چه سم سرا مالی نه پوره
če samə sərā māli na oura
حیاطش پر از احشام است
اشته مالی سخت بیگه اشته همسوئه دزد مگه
əšte māli saxt bige əšte hamsua dəzd mage
مالتو مواظب باش به همسایه ات تهمت دزدی نزن
هم ماله خری بخر نخری اشته‌جان بوبو سغ
həm māla xəri bəxər nexəri əštə jān bubu saq
همین جنسه میخری بخر نمی خری جانت سالم
۲- مالن(mālen)= مالون (mālun): دامها (جمع)
مالون غرقی دکه mālun qərəqi daka
احشام را به باغ حیوانات هدایت کن
۳- مال داشته (māl dāšte): دامداری
مالدارن وان اورو مالداشته چتینه
māldāren vān uru māldāšte čatina
دامداران می گویند تو این زمان دامداری سخت است
۴- ماله غم هری (māla qam hari): دامداری
مترادف ماله غمری māla qamari=
ماله داری māla dāri
ماله غمری را بی جای جیگا بداری
māla qamari rā be jāyə jigā bədāri
برای دامداری باید جای وسیعی داشته باشید
۵- ماله غمر (māla qsmar): دامدار 
مترادف ماله غم هر māla qsm har=
ماله غمه هر māla qama har
māla qamar bi əštan kāri sar bumunu
دامدار باید سر کارش حضور داشته باشد
۶- ماله دوکتور (māla duktur) : دامپزشک =
ماله دوختور (māla duxtur)
مونده کته ماله دوختری ور ببه
Munda kəta māla duxturi var bəba
گوساله را نزد دامپزشک ببر
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۴۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آگلر هرده (āgler harde): غلت خوردن
خردن اشتن ننه دومله آگلر هری برمی
xərdan əštan nana dumla āgler hari bərami
بچه دنبال مادرش غلت می خورد گریه میکرد
۲- نقل (naql): داستان
نقله وا (naqla vā): داستان گو
نقله وا شونشینی را همه گردآگری اوون را نقل وای
naqla vā šavnišini rā hama gərd āgeri avun rā naqəl vāy
داستان گو در شب نشینی همه را جمع می کرد و برایشان داستان می گفت
۳- تسه (tase): داغ بودن
تسه چی خردنی دسه سر منه
tasa či xərdani dasa sar mana
چیز داغ دم دست بچه نزار
۴-خراوه به(xarāva be): خراب شدن، داغان شدن 
خراوه (xarāva): خراب شده
آ چرا هنته خراوه بهā čərā hənta xarāva ba
آنجا چرا اینقدر خرابه شده است؟
۵- نفسول (nafsul): شکمو، کسی که اسم هر خوردنی به میان بیاید دلش آنرا بخواهد
نفسوله آدمی یه چه وری کو هردنه چی نومی مگه، هسه وا خوام
nafsula ādamiya če vari ku hardena či numi mage həsa vā xām
آدم شکمویی هست جلوش اسم خوردنی را نیار حالا میگه من می خوام
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گردآگته(gərd āgete): جمع کردن
دنیاش گردآگتهdənyāš gərd āgeta
دنیا را جمع کرده (منظور خیلی مال و منال جمع کرده)
۲- گردآکرده (gərd ākarde): جمع کردن، گرد کردن
چاتر داوره گردآکهčātəri dāvra gərd āka
دورچادر را گرد کن (پارچه را بصورت هلال ببر)
۳- تاک آبه (tāk ābe): جدا شدن ، تنها شدن
مترادف تاک آوشتهtāk āvašte
سیفا آبهsifā ābe
کرگه گله دی یر کرگون کو تاک آبه
karga gəla diyar kargun ku tāk āvašta
آن مرغ از بقیه مرغها جدا شد
تاک آبینهtāk ābayma
تنها شدم
۴- ویچکه (vičake): آوارشدن، فرو ریختن 
چوون که سر گرمه وا را ویچکه
čavun ka sar garma vā rā vičaka
سقف خانه اش تو باد گرم شکسته و افتاده است.
۵- سخت گته (saxt gete): مواظب بودن، محکم گرفتن، سخت گرفتن
ام داری سخت بیگه əm dāri saxt bige
این چوب را محکم نگهدار.
(دار dār هم به معنی درخت و هم چوب است)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ایور گینه (i var gine): بیرون زدن، بیرون رفتن
که کو ایته برشه ای ور بگین
ka ku baršə i var bəgin
از خانه خارج شو و بزن بیرون (برو یک طرفی)
۲- چکله واز کرده (čəkla vāz karde): پریدن 
خردنن ها کو چکله واز درینا
xərdanen hā ku čəkla vāz daruna
بچه ها در آنجا می پریدند 
۳- وچلی واز کرده (vačli vāz karde): جنب و جوش داشتن، پریدن و بازی کردن
خردنن سرا کو گردآبینه وچلی واز درینه
بجه ها تو حیاط جمع شدند و می پرند و بازی می کنند
۴- سخت گته (saxt gete): مواظب بودن، محکم گرفتن
ام داری سخت بیگه əm dāri saxt bige
این چوب را محکم نگهدار.
(دار dār هم به معنی درخت و هم چوب است)
۵- درسه خون (darsa xun)=
درزه خون (darza xun): تحصیلکرده
الان د کئون کو چن گله درسه خون دری
alān de kun ku čan gəla darsa xun dari
الان دیگه تو خونه ها چند تا تحصیلکرده هست
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گاز آگته (gāz āgete): به دندان گرفتن، به دهان گرفتن، میوه را بدون استفاده از جاقو با دندان خوردن 
اسبه اشتن کته گاز آگتا
əsba əštan kəta gāz āgetā
سگ بچه اش را به دندان گرفته بود
بیه گله یی گاز آگتشه کرا هره
biyā gəlayi gāz āgetaša kərā harə
یک به را به دهان گرفته دارد می خورد
۲- آوه پیگر (āva piger)=
آوه وی یر (āva viyar): برای استفاده و برداشتن آب یا شستن وسایل در کنار رودخانه ای که از وسط آبادی می گذشت را سنگچین کرده تا راحت تر مورد استفاده قرار گیرد این مکان مرتب و سنگچین شده را آوه پیگر یا آوه وی یر می گفتند که نزدیکترین فاصله را تا منزلها داشت.
بش چمه آوه پیگر (آوه ویری) کو ای چیری آو بوئر
bəšə čama āva piger (āva viyari)ku i čiriāv buar
برو از کنار رودخانه نزدیک خانه ما یک پارچ آب بیار
۳- وی یر چی (viyar či): نه چندان، نه زیاد
وی یرچی د را منده نیه 
viyar či de rā manda niya
راه زیادی باقی نمانده است
۴- سای دوروسه (sāy duruse): در شش و پنج زندگی دیگران بودن
چده خلکی سای دوروسی؟
čada xalki sāydurusi?
چقدر از زندگی دیگران می گویی؟چقدر در شش و پنج زندگی دیگران هستی؟
۵- چده (čada):چقدر، خیلی
چده لوئه کرهčada lua kara
چقدر حرف می زنید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جلد ( jald ): زرنگ ، فرز 
جلدَ کینه jalda kinaدختر زرنگ و فرز
۲- چسک (čəsk): چابک، فرز
چسکه زوئه کته یی یهčəska zua kəta yi ya
پسرک چابکیست
۳- دن چلاک (dan čallāk): بد دهان
دن چلاکی آدمی یهdan čallāk ādami ya
آدم بد دهانی هست
۴- پچکه(pečaka ): ناقلا، زرنگ، رند
مترادف تربیک (tarbik)= آمه رسه(āmarasa)=
نومره (numra)
ته نزونی چه پچکه، تربیک ، آمه رسه یا نومره یی استه
tə nezuni čəpečaka, tarbik, āma rasa,numrayi esta
تو نمیدانی چه ناقلا و رند و زرنگی هستش
۵- وی یره زون (viyarazun): کسی که سر از همه چیز در می آورد
وی یره زونه خردنی یهviyara zuna xərdani ya
بچه ایست که سر از همه چیز در می آورد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۶
۱-تلکه یی (talakayi): کمی،
مقداری
۲-لوئه لوئه (lua lua): 
باهم حرف زدن، گفتگو،
سروصدا
۳-لوئه آرس(lua āras): 
تاحدودی نزدیک به هم
که صدا به صدا برسد

۴-دونه(duna) دانه
گیاهان
۵-استه ( asta): هسته
میوه ها
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۷

۱-باغ آودونی (bāq āvduni):
آبادکردن باغ ازعلفهای هرزو
آماده کردن برای کاشت
سبزیجات وصیفیجات

۲-تیرکرده (tir karde):
تحریک کردن،
انتیریک ( antirik): تحریک
کردن

۳-اقلربه(eqler be): 
مطمئن بودن

۴-تپلمه (taplama ): 
پر،لبریز
تپلمه کرده (taplama karde):
پرکردن لبریز کردن

۵-گرگر(gər gər): غرغر
گرگر ژنده(gər gər žande):
غرغر زدن
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- هشته (hašte): اجازه دادن، گذاشتن
۲- نی هشته (ni hašte)= نییشته (niyašte): مانع شدن، نگذاشتن، اجازه ندادن، جلوگیری کردن
۳- پس هشته(pas hašte) =پسشته(pasašte): جا گذاشتن، باقی گذاشتن، بجا گذاشتن
۴- پس منده (pas mande): جا ماندن، باقیماندن، بجا ماندن
۵- پس پسه (pas pase): عقب عقب
مترادف کوناکونkunākun
پس پسهpas pase
پس پسکهpas pasake
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱ - ایشته (ište): بیدار شدن، بلند شدن، ور آمدن خمیر
دیس بین ایشته diyas bin išta
نگاه کن ببین بیدار شده است
۲- ایزاونده (izāvənde): بیدار کردن
ای بیزاونay bizāvən
بیدارش کن
۳- خوردار (xavardār)=خته نی (xəta ni): بیدار
خورداره xavardāra= حلا خته نی halā xəta ni
بیدار است
۴- بیخاوی (bixāvi)= نخته (nexəte): بیداری، بیدار ماندن
زیره شو بیخاوی کشمهzira šav bixāvi kašama
دیشب بیداری کشیدم
نخته مه کوری دَ nexəte mə kuri da
بیداری اذیتم می کند
۵- خته (xəte): خوابیدن
شوی خته روزی کو بختره
šavi xəte ruzi ku bextara
خوابیدن شب از خوابیدن روز بهتر است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خسی (xəsi): خوابیدن، خواب
روزه خسی وان چاک نی
ruza xəsi vān čāk ni
میگویند خواب روز خوب نیست. می گویند خوابیدن روز خوب نیست
۲- خاو آشه (xāv āše): به خواب رفتن
دا هنته خاو آشه نیره
dā hənte xāv āša nira?
تا الان نخوابیده ای؟ تا الان بخواب نرفتی؟
۳ - خاو دبه ( xāv dabe): خواب بودن، خوابیدن
خاو دریما اومهxāv darimā uma
خواب بورم آمد
۴- خاو وینده ( xāv vinde):خواب دیدن
بده خاوی ویندمهbada xāvi vindama
خواب بدی دیدم
۵- خاو منده (xāv mande):خواب ماندن، دیر بیدار شدن
اورو صبی خاو مندیمه
uru səbi xāv mandima
امروز صبح خواب ماندم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خاو سر آشه (xāv sar āše): خواب ماندن
بد خواب شدن
خاو خردنی سر آشا xāv xərdani sar āša
بچه بدخواب شده بود
خاو سر آشیمه xāv sar āšima
خواب ماندم
۲- خاوه کوئه (xāva kua):خواب آلود
چرا هته خاوه کوئَیره čərā hata xāvaquayra
چرا آنقدر خواب آلودی؟
۳- خاو (xāv):خواب
چن شوه خاو ندارم čan šava xāv nedārəm
چند شبی است خواب ندارم
۴- خاو دره وینده (xāv dəre vinde):در خواب دیدن
خاو دره ای وینمxāv dəre ay vinəm
در خواب می بینمش
۵- خاوی کو وینده (xāvi ku vinde): در خواب دیدن
خاوی کو بی دِ ای بوینیxāvi ku bi de ay bəvini
در خواب باید دیگر ببینیش
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-دگته (dagete): لحاف بر روی خود کشیدن، مرهم گذاشتن
مترادف دشونده dašunde
دشونی اشتن دگر dašuni əštan dager
با لحافی خود را بپوشان
۲- خته جیگا (xəta jigā):خوابگاه، محل خواب
ختَ جیگایی دربند ببم
xəta jigāyi darband bəbam
در فکر جای خوابی باشیم
۳- خته مون (xəte mun): طرز خوابیدن
چه ختمون چه ننه مونو
če xətemun če nana munu
طرز خوابیدنش مثل مادرش است
۴- چم ویچینده (čem vičindw):چشم بستن
کرا خسی چمی ویچین 
kərā xəsi čemi vičin 
داری میخوابی چشمهایت را ببند 
۵-چم آکرده (čem ākarde):چشم باز کردن
اشته چمی آکهəštə čemi āka
چشمت را باز کن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

بسیاری واژگان امروز در زبان‌ها و لهجه‌های ایرانی، ریشه در  زبان‌های هخامنشی و پهلوی دارند. در این متن به شماری از واژگان عصر هخامنشی که هنوز استفاده میشوند اشاره شده است:

هخامنشی_ _ _ _ _فارسی امروز
دروگ  _ _ _ _ _ _ _  دروغ
ستونا  _ _ _ _ _ _ _  ستون‌ها
راستام  _ _ _ _ _ _ _  راست
دئیوا  _ _ _ _ _ _ _  دیوها
اسبار  _ _ _ _ _ _ _  اسوار (سوار)
مِرغا  _ _ _ _ _ _ _  مرغ
گوسپندا  _ _ _ _ _ _ _  گوسفند
کوف  _ _ _ _ _ _ _  کوه
داریامی  _ _ _ _ _ _ _  دارم
دریَ  _ _ _ _ _ _ _  دریا
زورَ  _ _ _ _ _ _ _  زور
زورَکَرَ  _ _ _ _ _ _ _  زورگر ، ظالم
تونوا  _ _ _ _ _ _ _  توانا 
روت  _ _ _ _ _ _ _  رود  _ رودخانه
وزرگ  _ _ _ _ _ _ _  بزرگ
تومه‌یا  _ _ _ _ _ _ _  تخمه (نژاد)

@Ancient_fact  ™️

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۸
۱-پرورده (parvarde): پردر
آوردن پرندگان

۲-پرآگته(par āgete): 
پرواز کردن

۳-پرآدوئه (par ādue):
به پرواز درآوردن

۴_پرژندpar žande):
بال زدن وبه پرواز درامدن

۵-پرآوزبه (par āvaz  be):
بزرگ شدن،درحال پردر
آوردن
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سره دوا (səra davā): مرکورکرم، دوا گلی
زمی سره دوا بژن رچ آبو
zami səra davā bəžan reč ābu
روی زخم دوا گلی بزن خوب می شود
۲- د رنگه حو (də ranga hav): قرص آکسار
قرص دو رنگی بود یک طرف سفید و طرف دیگرش صورتی
وان د رنگه حو سره سی را چاکه
vān də ranga hav sara si rā čāka
میگویند آکسار برای سر درد خوبست
۳- خسه دوا (xəsa davā): داروی سرفه
مترادف خسه شروتxəsa šarvat
خسه دوا (شروت) بی بهری دا رچ آبی
xəsa davā(šarvat)bi bahari dā reč ābi
۴- ری یه حو (riya hav): قرص اسهال
خردنی را ریه حو ویگهxərdani rā riya hav vige
برای بچه قرص اسهال بگیر
۵- چمه پاماد (čema pāmād): پماد چشم
مترادف چمه پوماد čema pumād
چمر خنگر کره چمه پاماد (پوماد) بی دکری
čemər xəngər karə čema 
pāmād (pumād) bi dakari
چشمت عفونت دارد باید پماد چشم بریزی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۵۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اشکمه سیه حو (əškama siya hav): قرص شکم درد
۲- گجه حو (gaja hav):هر نوع قرص سفید رنگ
۳- سیا حو (siyā hav): قرص جویدنی سیاهرنگ
مترادف زغاله حوzəqāla hav
۴- سوزن (syzan): آمپول
۵- سوزنه ژن (suzsna žan ): آمپول زن
۶- رگه سوزن (raga suzan): آمپول وریدی، سرم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جان دوئه (jān due): جان دادن
۲- جانه ورنگ دوئه (jāna varang due): جان دادن، بدجان دادن
۳- نفس پس دوئه(nafas pas due): در نفسهای آخر بودن
۴- مرگه نا(marga nā): ناله زمان مرگ
مترادف مرگه ناره marga nāra
۵- پخلته (pexalte): با نفسهای آخر دست و پنجه نرم کردن، بی قراری هنگام مرگ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پخلته ناره ژنده (pexalta nāra žande):
ناله در نفسهای آخر نزدیک مردن
۲- آخلته (āxalte): دست و پا زدن زمان مرگ
سغت به saqat be مردن حیوانات
۳- نفس پسیسته(nafas pesiste): قطع شدن نفس 
۴- مرده شورخونه (marda šur xuna): غصالخانه
مترادف مرده شوره جیگا mardašura jigā
۵- پرسته (parəste): ستایش کردن، پرستاری کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- جنجله (janjala): سر در گم، کلافه
مترادف گنگله gangala
اورو جنجلیمه uru janjalayma
اورو گنگلیمهuru gangalayma
امروز کلافه هستم
۲- مات (māt): غلیظ، کدر
در معنی غلیظ مترادف خست xast است
آوه تیی چِ دیله دکه ماتَ
āva teyi če dila daka māta
کمی آب توش بریز غلیظ است
ماته شیشه کو دمکهmāta šiša ku damaka
در شیشه کدر رنگ نریز
۳- پرکاونده (parkāvənde): پراندن 
موچه گلر پرکاونده؟ 
muča gəlar parkavənda?
گنجشکه را پراندی؟
۴- جت برده (jət barde): سین جیم کردن
چده ای جت بری čada ay jət bari
چقدر سین جیمش می کنی؟
۵- چک ژنده (čək žande): لگد زدن حیوان
گا چک ژنده ای چیری شتش ویکرده
گاو لگد زد یک پارچ بزرگ شیر را ریخت
چک ویداشته (čək vidāšte): لگد کوفتن حیوان
اسبی چک ویداشته مقولی ای نگینه
asbi čək vidāšta maquli ay negina
اسب لگد زد خوب شد بهش نخورد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کرنده (kərənde): با دشواری باری را کشیدن و حمل کردن، حمل کردن بار با کشیدن آن بر روی زمین، وسایل سنگین را در پی خود کشیدن
ام کیسه لینگان بی کرنده بردن ها نوئن
əm kisa lingān bi kərənde barden hā nuen
این کیسه ها را باید کشید و برد همانجا گذاشت
مترادف کرنیه kərəniye
۲- کرن کرن (kərən kərən): کشان کشان
کرن کرنی نه ووزه کیسان بردشه
kərən kərəni na vuza kisān bardəša
کشان کشان کیسه های پر از گردو را حمل کرد (برد)
۳- بکرن آکرن دبه (bəkərən ākərən dabe): ببر بیار کردن با و وسایل، جابجا کردن وسایل و اسباب
چه صتا صتایه بکرن آکرن دریه
če sətā sətā ya bəkərən ākərən dariya
سر و صدای جابجا کردنش میاد
صتا صتا (sətā sətā): سر و صدا
۴- ویلوئه (villue): تکان دادن، تکان دادن با دو دست
برنج را در سینی ریخته و با دو دست تکان دادن طوری که خرده ها در جلوی سینی و درشتها در ته جمع می شوند و آشغالها هم به بیرون پرت می شوند
مترادف ویلا ویلا دوئه villā villā due 
دارش ویلوئه توش ویکرده
dārəš villua tuš vikarda
درخت را تکان داد توتها را ریخت
برزش ویلوئه چه خبیسش گته
bərzəš villua če xəbisəš geta
برنج را با سینی تکان داد و خرده هایش را جدا کرد
۵- ویلّا آلّا دوئه (villā āllā due): تکاندن به منظور خاکروبی
جیکرون سرا کوش ویلا آلا دوئه
jikarun sərā kuš villā allā dua
پهن کردنیها (فرش و موکتها) را تو حیاط تکاند
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۴۶۱
۱- ماده جوش(māda juš): تهوع
مترادف میده جوشmida juš
۲- لوکه سی (luka si): گلو درد
۳- اشکمه رفت (əškama raft): اسهال
۴- سخته (saxta)= خشکی (xəški): یبوست
مترادف سغل səqəl
۵- سینه خرخر (sina xər xər): آسم، نفس تنگی
#گردآورنده_مریم_محسنی
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دیل کوئه (dil kue): تپش قلب
مترادف دیله کویی dila quyi
۲- روئه پیچی (rua piči): قولنج روده
۳- باباسیل (bābāsil): بواسیر
مترادف پولک pulak
۴- غلت (qəlt): غده
۵- فسک (fəsk): زایده، غده کوچک
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

م ^ 
 
چم^

 دیلی 

اشت^ وینده را

 کوک کردا

نزونوم چرا... 

اشته وینده پسو...

"شور"

ژنه....

#صادق شیرزاد

دوبیتی 
وطن دا کی پی داغی کو بسییه؟
غریب آبو دیاغی کو بسییه؟
مگه کم لاله و الاله  ویبه!؟
چده پی کوپره باغی کو بسییه؟!

#معصومه_اپروز

تا کی باید وطنم در داغ بسوزد 
غریب بشود و در خلوت بسوزد 
مگر لاله و آلاله کم ریخته شده است 
چقدر غنچه باید در این باغ بسوزد 
###
دوبیتی 
نییه دردم ایتا چنته منالم؟
بلا دومله بلا چنته منالم؟
وطنی دایری شون نگبتی ویته
ویواره خون خدا چنته منالم؟

#معصومه_اپروز

دردم یکی نیست چگونه ننالم 
بلا دنبال بلاست چگونه ننالم 
درادور تادور وطنم خاک نکبت پراکنده اند 
خدا خون میبارد و من چگونه ننالم

@Masomehaprooz

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۹
۱-فورمی برده (furmi barde): 
فرمان بردن، اطاعت کردن از
دستورات
۲-سوجه بوجه (suja buja):
حسرت خوردن و آه ناله
کردن
۳-دل(dal): انبوهی از علف
هرز
دل ودُل(dal u  dul): 
انبوهی از علف هرز 

۴-پپرده(pepərde):از روی
چیزی راه رفتن،لقدزدن

۵-ویپرده(vipərde): 
آرام از روی چیزی راه
رفتن
ویپر آپر(vipər āpər): آرام
آرام رفت وآمد کردن

#گردآورنه_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenamhe_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۲۰
۱-پتخلن (pətəxələn):
صورت آبله گون، پوک شدن
وسوراخ سوراخ شدن چوب
براثر گرم خوردگی

۲-را نشو دوئه (rā nəšun due):راه نشان دادن
را آوینوئه(rā āvinue): راه
نشان دادن

۳-را درنده(rā darande): 
به را انداختن،آماده کردن،
راهنمایی کردن

۴-را دلکه (rā dalake): 
به را افتادن،آماده شدن

۵-را دوییر(rā daiyar):
رهگذر
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenamhe_taleshi

چبی


چبی  قصابی   لیشه  را  مگردی
توری  داری     ریشه  را  مگردی
چبی زمونه  دسی سنگه راسته
چمه دیله ته  شیشه  را  مگردی

زرتشت

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۱
۱-رادیشته (rā diyšte): 
چشم براه بودن، منتظر
بودن
۲-گوشه داری (guša dāri):
منتظر بودن 
۳-رادوسته (rā davste):
بستن راه،سدراه شدن

۴-را وینایی (rā vināyi):
راهنمایی کردن 

۵-را آکرده (rā ākarde) 
راه باز کردن، کمک کردن،
پذیرایی کردن

را برکرده  (rā barkarde):
راه بازکردن،کمک کردن،
راهنمایی کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenamhe_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۲

۱-واتمه(vātəma): گفتم

۲-واتشه (vārəša) گفت

۳-واتره (vātəra): گفتی

۴-واتنی (vātani):گفتنی

۵-نبو واته (nebu vāte): 
نمی شود گفت،گفتنی نیست

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
1- اسری (asari): پیش فروش
2- تمباکول (təmbākul): هل دادن به طرف جلو 
3- غر و غلیه کرده (qər u qaliya karde): نابودکردن، تار و مار کردن، متلاشی کردن، قتل عام کردن
مترادف غر کرده qər karde
غر به (qər be): متلاشی شدن، تار و مار شدن، نابود شدن، قتل عام شدن
4- پریشته (perište): تندتند و یکریز حرف زدن
مترادف لوئه ریسه lua rise، لوئه ریجه lua rije
5- ریه بر (riya bar): رد یاب
ریه (riya): رد پا
گردآورنده_مریم_محسنی
#توجه:دوستان وهمراهان کانال واجه واج شما میتوانید نظراتتان را در خصوص واژه های منتشر شده با ما در میان بگذارید.
و_ن

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۳

۱-پاره پیچنه (pāra pična): پینه زدن،
وصله زدن چیزهای
کهنه وپاره شده
۲- پاره پیچنه خلا (pāra pična xalā) لباسهای وصله دار وکهنه

۳-سرنه خلا ( serəna xalā):
لباس خنک تابستانی

۴-انور اَ وره خلا (ənvar a vara xalā)
لباس مهمانی،لباس مجلسی
جگا خلا( jegā xalā): لباس
مهمانی،لبا س مجلسی

۵-پوشه پاره (puša pāra):
کهنه بچه

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ترم (tərm): اهرم
نیزه ترمی نه بی ای ایزاونده
neyizə tərmi na bi ay izāvənde
بلند نمیشود به اهرم باید بلندش کرد
۲- سرن (serən): خنک
یا سرنه yā serəna اینحا خنکه
۳- تیکه پیگته (tika pigete): حساسیت داشتن
مترادف تیه پیگته tiya pigete
ای د تکو تیکه پیگتهay de təku tika pigeta
او دیگه ازت حساسیتی شده
۴- آنما (‌ānəmā): شهره شهر
ام ولتی کو آنما بهəm vəlati ku ānəmā ba
تو این منطقه شهره شهر شده
۵- سنگه ددار آگته (sənga dadār āgete): 
سنگباران کردن
ای شون سنگه ددار آگتا
ay šun sənga dadār āgetā
او را سنگباران کرده بودند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پا ویداشته (pā vidāšte): لگد زدن
پا ویداشتشه ژندشه ای برندشه
pā vidāštəša žandəša ay barandəša
لگد زد آنرا انداخت
۲- پاسر ویداشته (pāsar vidāšte): لگد انداختن
پاسری ویداشتشه ژندشه چه کمری
Pāsari vidāštəša žandəša če kamari
لگدی انداخت زد تو کمرش
۳- ای تخته (i taxta): قطعه بزرگ
ای بجار ه تختیی چه کَ وری نو چیگی شنه
i tbəjāra taxtayi če ka var nu čigi šəna?
یک قطعه بزرگی مزرعه کنار خونه اش هست مال کیست؟
۴- دیشتنی (diyašteni): دیدنی، قابل دیدن
ندیشته بی بوای چه ، دیشتنی نی
nediyašta bi bəvāy ča , diyašteni ni
نگاه نکرده باید بگی چیه، نگاه کردنی نیست
۵- مسیی (maseyi): شنیدنی، بی صدا
مسیی نی فقد بی دی یسی
maseyi ni faqad bi diyasi
بی صداست ، شنیدنی نیست فقط باید نگاه کنی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- زوره سوزن (zura suzan ): آمپول فشار 
زوره سوزنشون ژنده چه خردن به
zura suzanəšun žanda xərdan ba
آمپول فشار زدنش بچه بدنیا آمد
۲- خردن پیگره دزگا (xərdan pigera dazgā): فورسپس 
اگم خردن تنگم دلکه دوکتورن خردنَ پیگره دزگا دارن اینه پیگرن
agam xərdan tangəm dalakə dukturen xərdana pigera dazgā dārən ayna pigerən
اگر بچه ای در شکم مادر گیر کند پزشکان با(دستگاه ) فورسپس در می آورند
۳- پیگته ممه (pigeta mama): مادر بزرگی که از شکم مادر برداشته و به دنیایش آورده است ( اصطلاحی است برای قابله که بچه را از شکم مادر به دنیا می آورد و بجای مادر بزرگش تلقی می شود)
حومرا ماشی چه پیگته ممه یه
humrā māši če pigeta mama ya
خاله حمیرا مادر بزرگی هست که از شکم مادر او را درآورده است
۴- خردن پیگته (xərdan pigete)= 
خردن جیگته (xərdan jigete): مامایی کردن ، برداشتن و درآوردن و بدنیا آوردن بچه از شکم مادر
خردنی پیگری هر کسی کار نی
xərdana pigeri har kasi kār ni
مامایی کار هر کسی نیست
۵- لوئه دلکه (lua dalake) : حرف افتادن، حرف شدن
لوئه دلکه وام lua dalaka vām
حرفش شد می گویم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- برورده (barvarde): دم درآوردن
ای نی بروده ay ni barvarda
او هم دم درآورده
۲- برورده (barvarde): درآوردن، بیرون آوردن، خارج کردن
کَ کو ای بروَ ka ku ay barva 
از خانه بیارش بیرون
۳- اله (ala): برص، پیسی
اله گتشه ala getaša به برص مبتلا شده است
۴ - اله چوله (ala čula): خط خطی، درهم برهم، خالدار
ام چه اله چوله نیویشتره
əm ča ala čula nivištara
این چیست درهم برهم و خط خطی نوشته ای
اله چوله اسبه یی یا گردی
ala čula əsba yi yā gardi
سگ خالداری اینورا پرسه میزد
۵- سیه کرده ( siya karde): فریاد وحشتناک زدن، صدای مهیب
مرگه سیه یی مسمهmarga siya yi masəma
صدای مهیبی شنیدم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۶۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- هنتکی ( həntaki): مجانی، همینجوری
مترادف هنتهhənta
۲- جیمون دوئه (jimun due): از بین بردن 
۳- تغه ژر (taqa žar): آسیب دیده
۴- برز و ژَ (bərzə u ža): برنج و شلتوک، محصول مزارع برنج
۵- درز و برز (darz u bərz): شالی، محصول کشاورزی مزارع برنج
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- وچنگاز (vačangāz): یک الف بچه، نیم وجبی
مترادف وچَ گازvača gāz
۲- خرد خال (xərdə xāl): بچه مچه
۳- تیکمه پچینده (tikma pečinde): نکته گرفتن، خرده گیری
مترادف ریزه پچینی riza pečini
۴- هِ (he): اینجا، همینجا
۵- شنگه (šanga): بی سر و پا ، مسخره
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ام ور اَ ور (əm var a vār): بیرون، اطراف
۲- واتِیی ( vāteyi): گفتنی
مترادف واتنی vāteni
۳- موئه شال (mua šāl): شغال ماده، موذی
۴- کلشکن (kələškən): فرو مایه
۵- جلمپر (jələmpər): برهنه، فقیر و ندار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- غوزن quzən): گوژپشت، قوزدار
۲- چمه فاکن (čema fākən): دارای چشمهای باد کرده(کسی که بالای چشمش پف کرده است)
۳- زغیسته (zəqista): رنجور
۴- زرده زغیسته (zarda zəqista): زردمبو
۵- روکرده ( ru karde): قورت دادن، ظرف مسی را روکش کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دمبز (dəmbəz): خیلی سیاه
مترادف : سیا دمبز siyā dəmbəz،
سیا آلوسsiyā ālus
۲- بنه منده (bəna mande): کمین کردن
۳- سفیون (safyun): دیوانگی
۴- چو آبه (ču ābe): سفت شدن، اصطلاحاً مجسمه شدن
۵- سورخون (surxun): سرخروی
مترادف سرسنج sərəsənj
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کونیکی (kuniki): بی دم ، برای پرندگان بکار می رود که دم ندارند و برای کسانی که باسن صاف و غیر برجسته دارند
۲- فچه(fəča): چاق و قدکوتاه
۳- چمه عقلاً (čəma aqlan): بنظر من
۴- یا ها (yā hā): اینور اونور، اینجا و او نجا، اینطرف اونطرف
۵- زغزغ کرده (zəq zəq karde): گریه خفیف و ناله زدن بچه در اثر ناراحتی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اجلاف (ajlāf): زیاده، اسراف
اجلافه لوئه کر (ajlāfa lua kar): هرزه گو، وراج
اجلافه هر(ajlāfa har): پر خور
۲- ممس (mamas): حرف نشنو
ممس آدمیه mamas ādamiya
آدم حرف نشنویی هست
۴- کس (kas): آدم بزرگ
پیله کسییه pilla kasiya
آدم مشهوری و بزرگی است
۵- جیبه (jibe): در شش و پنج دیگری بودن
چرا هنته ته جیرییه čərā hənta tə jiriya
چرا همیشه در شش و پنج توست؟
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- دوم جیخس کرده (dum jixəs karde): تعقیب کردن، دنبال کردن کسی، فراری دادن
شالی شون دوم جیخس کرده آواره به
šāli šun dum jixəs karda āvāra ba
شغال رو تعقیب کردند فرار کرد
۲- گو(gav): حرف، سخن
گو زیاده همه گوون واته نیو
gav ziyāda hama gavun vāte nebu
حرف زیاده همه حرفا رو نمیشود به زبان آورد (گفت)
۳- گرد پیچنه به (gərdəpična be): بدور خود پیچیدن ، لول خوردن، مچاله شدن
ماره گله داری بنی کو گرد پیچنه یه 
māra gəla dāri bəni ku gərdə pična ya 
مار زیر درخت بدور خود پیچیده است
۴- گرد پیچنه کرده (gərdə pična karde): مچاله کردن
کاغذی گرد پیچنه بکه فر بده
kāqazi gərdə pična bəka fər bəda
کاغذ را مچاله کن دور بنداز
۵- پیچنه کرده (pična kard3): جمع کردن، مچاله کردن
کنه پاره پیچنه بکه موشی برستی کو جیخا
Kana pāra pična bəka muši barəsti ku jixā
پارچه کهنه را مچاله کن تو مسیر و سوراخ موش فرو کن (قرار بده)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پیچنه به (pična be): جمع شدن، مچاله شدن
پیچنه به هته خاو آشهpična ba hate xāv āša
مچاله شده همانجا بخواب رفت
۲- سوته (sute): سوزاندن
اشتن دسیش سوتهəštan dasiš sutaدستش را سوزاند
۳-سوته (suta): ته دیگ
سوته نه خشیمهsuta na xəšima
ته دیگ دوست دارم
۴- جوئه شنه(jue šəna): برای جویدن است
ونجه جوئه شنهvanja jue šəna
شنšən از آنِ ، مالِ ، برای
سقز یا آدامس برای جویدن است
۵- سیسته (siste): سوختن
چه دس سیستهče das sista
دستش سوخته است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- بزم هرده (bazam harde): بدرد خوردن، بکار آمدن
جیگا بده ای روزی بزم هره
Jigā bəda i ruzi bazam harə
محفوظش کن روزی به درد میخورد
۲- نخونده مولّا(nexunda mullā): کسی که درس نخوانده و سواد ندارد ولی ادعای علامه بودن دارد
اَ نخونده مولّایه a nexunda mullāya
او علامه درس نخوانده است
۳- لینگه ژنده (linga žande) : بار را در کیسه یا گونی جا سازی کردن
برزی بی لینگه ژنده bərzi bi linga žande
برنج را باید در گونی جاسازی کنیم
۴- کنه یتیم kana yatim): با تجربه، کسی که به فوت و فن زیادی وارد باشد و از پس حیله ها در بیاید
اَ کنه یتیمه همه چی کو چه سر برشو
a kana yatima hama či ku če sar baršu
او با تجربه است از همه چیز سر در می آورد
۵- چو و چمند(ču u čamand): فوت و فن مکارانه ، حیله و مکر، ادا ادا و اطوار فریبکارانه
چده چو و چمند زونوčada ču u čamand zunu
چقدر ادا و اطوار دارد، چقدر فوت و فن می داند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۷۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پالون  pālun 
اسبه پالون asba pālun=پالان
تالشی ماسال مریم محسنی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۴
۱-پلخیسته (pəlxista):زرد 
ورنگ ورو رفته، گندیده
پلخیسته مورغونه (pəlxista murquna)تخم مرغ گندیده
پوچه مورغونه(puča murquna)
تخم مرغ کندیده یا پوچ

۲-کلکه کرگ(kəlka karg):
مرغ کُرچ که باید روی تخم
بخوابد
۳-کلشکن (kələškən): 
مرغی که جوجه به همراه
دارد۰
۴-کلکه آبه (kəlkəla ābe):
کلافه شدن،سردرگم شدن،
موهای ژولیده وپیچ درپیچ

۵-سره سیمایی (sara simāyi): سراسیمه شدن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۵
۱- پیچ پنوئه (pič penue): 
درمنگنه قراردن،گیردادن

۲-نا الاجن(nā elājan): 
مقدار کمی،خیلی کم

۳-بره کولاغ (bəra kulāq):
مکانی که پرازتیغ باشد

۴-چمایی (čemāyi): سر
زنش کردن، زخم زبان زدن

۵- پسه کرن(pasa kərən):
تنبل و سنگین خیز

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۶
۱-کمه (kama): کدام است
۲-کم وره(kam vara): 
کدام طرف است

۳-کمیله ( kamila):
کدام یکی

کمیلیه (kamilaya): 
کدام یکی است

۴-کنته ( kante): کجا،
کدام مکان

۵- کناره (kanāra): گوشه،
کنار،فرش کم عرضی که 
گوشه اتاق پهن می کنند
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال  
۱- اربده (arbada): ضربه پیشینه از کسی یا چیزی خوردن
پیشتر ایکو اربده داریسته
Pištar ayku arbada dāriste 
قبلا از او ضربه ای دیده بود
۲- شیطونه تله ( šaytuna tala): دام شیطانی
ام چه انته شیطونه تله نوئه شونه
əmča ənte šaytuna tala nuašuna
این چیست ؟ اینجا تله شیطان گذاشتند .
وقتی یک شی تحریک آمیز که موجب ایجاد اختلاف میشود در مسیر و جایی قرار دادن.
۳- پبسته (pebaste): نسبت ناروا دادن، تهمت زدن
ایرا شون پبسته ay rā šun pebasta
بهش تهمت زدند ، به او نسبت ناروا دادند
۴- بندی درنی (bəndi darani): دو بهم زنی ، ایجاد اختلاف 
مترادف یندی درنی yandi darani
د بندی درنی bəndi darani
د بندی ژنی də bəndi žani
د بندی درنی چه کاره
dəbendi darani če kāra
کارش ایجاد اختلاف بین مردم است
۵- لسمه (lasma): یقه لباس
چه شیی لسمه آچینییسته
če šeyi lasma āčineyista
یقه پیراهنش پاره شده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- وش آگته (vaš gete): آتش گرفتن
۲- هنتره (hĕntəra): یک جوری، خیلی زیاد
مترادف هنتهhənta
هنتره (هنته) وارش واره قیامت
hĕntəra (hənta)vārəš vārə kə qəyāmat
یه جوری باران می بارد، قیامت (خیلی زیاد)
قیامت qəyāmat : خیلی زیاد
۳- پچنییه (pečneyiye)=
پچینیسته (pečneyiste): جمع شدن
بازار پچینییه (پچنییسته)
bāzār pečneyiya (pečneyista) 
بازار جمع شده است
۴- پچینده (pečinde): جمع کردن، انتخاب کردن
بازارشون پچیندهbāzārəšun pečinda
بازار را جمع کردند
ام میوه خرشه بازاری کو میوه ترا پچین بکه
əm bāzāri ku miva tərā pečin bəka
تو این بازار میوه ، میوه را خودت جمع کن
پچین کرده pečin karde انتخاب کردن، برگزیدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- واشیار (vāšyār): علفزار
واشیار گیریه یی نومه
vāšyār giryayi numa
واشیار اسم ییلاقی است
۲- پوف ( puf)= فل (fəl): سبوس
اوختینی فلی مالون دین
avaxtəni fəli mālun dayn
قدیم سبوس را به حیوانات می دادند
پوف سبوسی ریز تر از فل است .
۳- ول خشک (vəlxəšk): نیم خشک
مترادف پچلکیسته pəčlekista پچلکیه pəčlekiya
خلا ول خشکه xalā vəlxəška
لباس نیم خشک است
۴- سرچل (sarčəl): چای تازه دم و دبش
چایی سرچلی ای ایستکام مرا دکه
čāyi sarčəli i istəkām mərā daka
۵- فلوس (fulus): چای کهنه
فلووسه چایی هرده نبو
fulusa čāyi harde nebu
چای کهنه را نمیشود خورد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- اوختینی (avaxtini): قدیما، آنوقتها
اوختینی خردنن اشتن دَدَ کو ویشتتر حساو برین
avaxtini xərdanen əštan dada ku vištar həsāv barin
قدیما بچه ها از پدرشون بیشتر حساب می بردند
اوختینه (avaxtina): آن زمان
اوختینه خردنن مسیارینا
avaxtina xərdanen masyārinā
بچه های آن زمان حرف گوش کن بودند
۲- درنده (darande): انداختن
ای شون کشتا چا درندا
ay šun kəštā čā darandā
او را کشته بودند توی چاه انداخته بودند
۳- بره بوراغ (bəra burāq): خارستان
بره بوراغی پلکیمهbəra burāqi pelakima
به خارستانی برخوردم
مترادف بره کولاغ bəra kulāq
۴- دگته (dagete): لحاف پوشاندن ، محصور کردن
لف دگتشه lef dagetaša
با لحاف خودش را پوشانده است
باغ داوری دگه bāqi dāvri dage
دور باغ را محصور کن
۵- میجه نوئه (mija nue):چرت زدن، یک لحظه خوابیدن
مترادف میج نوئه mij nue
مترادف میج ژنده mij žande
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- خاوه خره (xāva xərə): خر و پف
۲- پدربابایی (pədar bābāyi): آبا اجدادی
۳- گوز گره دلکه (guzgeradalake):به درد سر افتادن، گرفتار شدن
۴- میجه ژنده (mija žande): مژگان بر هم زدن، پلک زدن
۵- اوستا (ustā): استاد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پلکه (pelake): برخورد کردن، مواجه شدن
۲- دیم آپر خته (dim āper xəte)= رو به بالا خوابیدن
۳- شوئرژنی کرده (šuar ženi karde): شوهر داری کردن
۴- مولّا خونه (mullā xuna)=
ملا خونه (məllā xuna) : مکتب خانه، مکتب 
۵- مولّا (mullā)= ملا (məllā): مدرس مکتبخانه ، آخوند، روحانی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

اسه که هرزی  توی کو بمرم
چمه بی ساره شوی کو بمرم
بدا اسرگه گله  شی    ویلکم
آرسم   اشته   لوی کو  بمرم

زرتشت

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- درزه خونی (darza xuni)= 
درسه خونی(darsa xuni): تحصیل
خردنن شینه درسه خونی
xərdanen šayna darsaxuni
بچه ها رفتند برای تحصیل (مدرسه)
۲- خردنه مدرسه (xərdana madrasa): دبستان
چه که هه خردنه مدرسه وره
če ka ha xərdana madrasa vara
خانه اش نزدیک همان دبستانست
۴- زوئه کته مدرسه (zua kəta madrasa)=
(zua kətān madrasa)زوئه کتان مدرسه
: دبستان پسرانه
د گله مدرسه بندی وری کو نوئه، ایله کینه کتان مدرسه یه ایله زوئه کتان مدرسه یه
də gəla madrasa bəndi vari ku nua, ila kinakətān mad4asa ya ila zua kətān šəna
دو تا مدرسه کنار همند، یکی دبستان دخترانه است یکی دبستان پسرانه است
۵- کینه کته مدرسه (kina kəta madrasa)=
(kina kətān madrasa)کینه کتان مدرسه
دبستان دخترانه
#گردآورنده_مریم_محسنی  ۴۸۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پیله خردنه مدرسه(pilla xərda madrasa) دبیرستان
۲- پیله کینان مدرسه(pilla kinān madrasa): دبیرستان دخترانه
۳- پیله زوآن مدرسه (pilla zuān madrasa):
دبیرستان پسرانه
۴- درزه دَ (darza da)= درسه دَ (darsa da): 
معلم ، مدرس، آموزگار 
۵- درزه دیی (darza dayi)=
درسه دیی (darsa dayi): معلمی، آموزگاری
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- درز دوئه (darz due)= ‌
درس دوئه (dars due): تدریس کردن 
۲- درزه خون (darza xun)=
درسه خون (darsa xun)= 
درزه خونه شاگرد ( darza xuna šāgərd): محصل
دانش آموز
۴- مودور (mudur)=
مدرسه پیله تر (Madrasa pillatar): مدیر
۵- خردن (xərdan): فرزند، بچه، کودک 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۸۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- خود تراش (xudtərāš): مداد تراش 
۲- ایداره (idāra): اداره 
۳- گانتور (gāntur)= دفتر (daftar): محل کار 
۳- آموته (āmute): تربیت کردن، پرورش دادن
مترادف آموج دوئه (āmuj due)
۴- آموج (āmuj): ادب و تربیت
۵- آموج گته (āmuj gete): تربیت شدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- دیل پیسته (dil pista): معشوق
مترادف دیلی گته (dili geta)
۲- آموجه دَ (āmuja da)= اوه آموج (ava āmuj):
ادب کننده 
۳- انه آموج (ana āmuj): بی تربیت، بی ادب 
۴- دیل دوئه (dil dua): دقت کردن، تلاش کردن 
۵- بوریانه به (buryāna be): سوختن و خاکستر شدن، از شدت مصیبت و بلا سوختن
مترادف کلکله سون به kəlkəlasun be 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- دیله (dila ): داخل ، درون
۲- سرا (sərā): حیاط، بیرون
۳- آکردِ (ākarde): باز کردن، سکونت دادن و گذاشتن
۴- آخِمی(āxemey): وای بر من
۵- آچر ویچر کرده(āčar vičar karde): نیمچر کردن و ریختن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال
۱- وییره وا(viyara vā): وراج
۲- شیله چونه (šilla čuna): وراج
۳- شیل (šill): شُل، لق، شَل
۴- شیله پا(šilla pā): لنگ 
مترادف کلَ لینگ kəla ling 
۵- کل (kəl): لنگ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۷
۱-ویبه (viba): ریخت
۲-ویرییه (viriya): ریخته
شده
۳-ویبینه (vibina):  ریختند
۴-پرکییه (parakiye) لرزیدن
پرکیسته(parakiste) لرزیدن
۵-دریزیسته ( dariziste): 
له شده،وارفته
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۲۸
۱-تاشه (tāše)تراشیدن،
خراش دادن
۲-بتاش (bətāš) بتراش،
خراش بده
۳-ژنده ( žande):زدن
۴-اوه ژن( ava žan): 
کسی که می زند 
۵-نوم برنده (num barande):
معروف شدن،سرشناس شدن
#گردآورنده_فرنکیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajemameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- پنازه (penāze): نازیدن، خود را بالاتر دانستن، تکبر داشتن
چرا هته اشتن پنازه
čərā hata əštan penāzə
چرا آنقدر بخودش می نازد (تکبر دارد)
۲- سفره دوئه (səfra due): مهلت دادن، فرصت دادن
د روز ای سفره بدَ də ruz ay səfra bəda
دو روز بهش فرصت بده
۳- پره دوئه (para due): لبه دوزی کردن، برگرداندن پارچه لبه لباس در دوخت و دوز، کنار ساختمانی یک سازه کوچکی بعنوان سایبان اضافه کردن، سایبان کنار ساختمان
شیی پره بدهšeyi para bəda
پیراهن را لبه دوزی کن
که جیره وری پره تیی درن (فاکونی درن)
ka jira vari para teyi daran (fakuni daran)
در قسمت پایین خونه سایبانی درست کن 
۴- شیله پلا (šilla pəlā): پلوی شفته و نرم
مترادف نرمه پلاnarma pəlā، لرتَ پلا lərta pəlā
شیلّ پلایی ناهاری را ساتشا
šilla pəlāyi nāhāri rā sātaša
پلوی شفته ای برای ناهار درست کرده بود
۵- وینی ترن (vini tərən): دماغ گنده
وینی ترنَ مردکی یاvini tərəna merdaki yā
مرد دماغ گنده یی بود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- تاونده (tāvənde): جوش دادن شیرتا آبش کاملا بخار شود
تاوندِ (tāvənde): به عجله وا داشتن
مترادف تاونیه(tāvəniye)، تاو آنوئه ( tāv ānue)
۲- سر تاونده (sar tāvənde): فریب دادن، تحریک کردن
مترادف سر آشتیاوندِ sar āštiyāvənde،
سر آشتاوندِ sar āštāvənde
۳- تاونده (tāvənde): پیچاندن، پیچ دادن
مترادف تاو دوئه (tāv due)
کلشی تاونن پریس سازن
Kəlaši tāvənən paris sāzən
پریس paris طنابی که از کاه درست می شود
۴- تاو آدوئه (tāv ādue): پرت کردن
۵- مات آکرده (māt ākarde): غلیظ کردن، جوشاندن شکر حل شده در آب تا مرحله غلیظ شدن، قوام آمدن 
مترادف خست آکرده (xast ākarde)
مورَوا ساته را بی شکری مات آکرده
Muravvā sāte rā bi šakari māt ākarde
برای ساختن مربا باید شکر را در آب حل وجوشاند تا غلیظ شود (قوام بیاید)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ ماسال 
۱- وازیده ورده (vāzida varde): به تنگ آوردن
مترادف ایزلا ورده Izallā varde
۲- وازیده اومه (vāzida ume): به تنگ آمدن
مترادف ایزلا اومه izallā ume
۳- ویرشته (virašte): آویزان شدن، آویزان بودن، آویزان کردن
مترادف ویرزیه (viraziye) = 
ویرزیسته (viraziste)
۴- سیا دس (siyā das) : شوم
کسانیکه چیزی به کسی می دهند شومند و ناسازگار و طرف هیچ فایده ای از آن شی نمی برد
۵- سیا گندَ (siyā gənda): آدم سیه چهره و قد کوتاه و چاق
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۹۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پست واژه تالشی

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دوا (davā):دارو
۲- دواخونه (davā xuna): داروخانه
۳-دوا ساز (davāsāz): داروساز 
۴- دواآده(davā āda)=دواخرشdavā xəraš)= دواخونه چی (davāxuna či): دارو فروش
۵- دواجیگا(davā jigā)=دوا شیشه(davā šiša)
دارو دان
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ترکیب «تالشَه خٰلِه»(آوای فراخوانی تالشان) با آوای فراخوانی سوئدی ها که کیولنین(kulning)نامیده می شود توسط بانو ینی تایدرمن اُستِبری از سوئد و با صدای او.
🌸کانال ماهنامه تالش🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۷۲
۱- زیرون(zayrun): خوشبخت، شادان، شاداب
بندی نه پیر و زیرون ببه
bəndi na pir u zayrun bəba
با همدیگر خوشبخت شوید. به پای هم پیر و شاد شوید.
۲- پتیله (petille): دامنگیرشدن ، گریبانگیرشدن ، پرخاش کردن، پخش شدن
غشی مه پتیله xaši mə petilla
ضعفی دامنگیرم شد
مه پتیله mə petilla به من پرخاش کرد
آتش همه جیگا پتیلهātaš hama jigā petilla
آتش همه جا را فرا گرفت
۳- دتیله(datille): با عجله وارد شدن
چرا دتیله که دیلهčərā datilla ka dila
چرا با عجله و هیجان وارد خانه شد
۴- دشم (dašəm): ورودی
ام امبارتی دشم کم وری یه
əm ambārati dašəm kamvari ya?
ورودی این ساختمان از کدام طرف است؟
۵- برشم (baršəm): خروجی
ام باغی برشمی بیگه əm bāxi baršəmi bige
خروجی این باغ را ببند
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۷۳
۱- دار(dār) = دار و دوچون (dār u dučun)= دار و چو(dār u ču): درخت، دار و درخت، درخت مرخت 
چده دار یا دار و دوچون یا دار و چو ام سرا کو دری
čada dār = dār u dučun =dār u ču əm sərā ku dari
چقدر درخت تو این حیاط هست؟
۲- چو (ču) = دار و چو ,(dār u ču)= چک چو(čəkə ču): چوب
چده چو = دار و چو= چک چو ام سرا کو ویری
čada ču =dār u ču = čək u ču əm sərā ku viri
چقدر چوب تو این حیاط ریخته است
۳- آکریه (ākəriye)= آکرییسته (ākəreyiste): برخورد کردن، خوردن
چمه زمه پا آکرییسته اوستولی پاچه کو
čeme zama pā akəreyista ustuli pāča ku
پای زخمی من به پایه صندلی خورد.
۴- لَلَ (lala): خدمتکار، پرستار
اشنن خردنی غم هرده را شون لَلَ گته
əštan xərdani qam harde rā šun lala geta
برای نگهداری بچه شون پرستار گرفتند
۵- دیونه خونه (divna xuna): دارالمجانین
ای شون برده دیونه خونه
ay šun barda divna xuna
او را به دار المجانین بردند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- رو آخازه (ru āxāze ): پررویی کردن
رو آخازه نه اشتن کاری نار درنه
ru āxāze na əštan kāri nār daranə
با پر رویی کارش را جلو می اندازد
۲- رو آخاز رو آخازه (ru āxāz ru āxāze): با کمال پر رویی 
رو آخاز رو آخازه نه واتشه
ruāxāz ruà āxāze na vātəša
با کمال پر رویی گفت
۳- رو آچق (ru āčəq): پر رو
رو آچقه ژنکی یه ru āčəqa ženakiya
زن پر رویی است
۴- پشت آلکه (pešt ālake): به پشت خوابیدن، به پشت افتادن
اومه هنته کو پشت آلکه 
uma hənte ku pešt ālaka
آمد همینجا به پشت افتاد
پشت آلک pešt ālak 
به پشت بخواب
۵- سر آدرز کرده (sar āderz karde): دهانه کیسه یا هر چیزی را لبالب دوختن، سر دوز کردن
ام برزه کیسه سرآدرز بکه
əm bərza kisa sarāderz bəka
دهانه این گونی پر از برنج را سر دوز کن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اوه درز (ava derz): دوزنده
۲- خلا درزه ماشون (xalā derza māšun): چرخ خیاطی
۳- خلا برده (xalā bərde): برش دادن لباس
۴- بولیز (buliz): بلوز زنانه
۵- دامان (dāmān): دامن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بولیز دامان (buliz dāmān): بلوز دامن، کت و دامن
۲- ای سر ای تا (i sarə i tā): پیراهن کمر چین زنانه
مترادف چین داره شیی čin dāra šeyi، سرداسری sardāsari
۳- سر شیی (sar šeyi)=کمپاشیی(kampā šeyi): پولیور ، بلوز بافتنی
۴- یخه داره شیی (yaxa dāra šeyi): پیراهن مردانه
۵- بولیز شوار (buliz šəvār): بلوز شلوار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

«ناجه»

خـَیـلی وَختَـَـــه باهــــاري دیـل گِرييـَه

پـایـیــــزي غـــرصـَه چﬞ  دوشي پـِرييـَه

نِـبی  پـایـیـــــز مﬞ نـَه هَمـــسایَه ببی

خشـــــکـَه  دار چـمﬞ سَری سایَه ببی

واسِـه آفـتـــــاوی چــــمﬞ  دَس آرَسی

دیل واسِه مَنـگی نـَه هَر شَوْ بخسی

وَلی چﬞ  فایـْـــدَه کﬞ  ناجَـــه چـمﬞ  شن

تا کﬞ  خــوا جـان بیگِـــرﬞ، گـِــرﬞن کشن

دِه نِـخــــوام بـاهـــــــاری مَـــردِه بوینم

بـــــرَمِـــه سـیـیــــا دَکــــــــَرْدِه بـوینم

خـــوام هَـنی بلـبــلی خــونـدِه بمَسم

خـــردَنــون دَس کیـــــلا ژَنـــدِه بمَسم

نِــزونـــوم دَشت و دومَــن گُل پِـِــرومَه

بلبلِن  شان بســــازن هَـــــر جا خومَه

نِـــزونـــوم شـــومْـنـَــه کـــــرا لـَلـَه ژَنﬞ

بَـنــــدی سَــــــر سَـــــوزَه و اَلالـَه ژَنﬞ

خـــوبـا  بلــبـــل بــوخــونی داری کـَفا

جَنـگَــلی گـــوش مَمَــسـی دازَه صتا

ای دَفـَـــه ده نـاجَــه دارم کﬞ  خــــدا

بـاهــــاری پـیـگِــــرﬞ  با چَـمَـــه ســـرا 

حسين رضايي
@Masomehaprooz

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دورو چلسکنده (duru čələskənde): دروغ را با آب و تاب و حق به جانب گفتن و توجیه کردن
هنته دورو چلسکنه
  hənta duru čələskənə 
همچنان دروغ را  آب و تاب می دهد و حق به جانب  می گوید.
لوئه چلسکنده (lua čələskənde): با آب و تاب  و حق به جانب حرف زدن
لوئه چلسکنه وا lua čələskənə vā
حرف را آب و تاب می دهد و  حق به جانب می زند.
مترادف چلسکاونده čələskāvənde
۲-دورو گلاونده (duru gəlāvənde): دروغ بافتن، دروغ ساختن 
هنته دورو گلاونه hənta duru gəlāvənə
همچنان دروغ می بافد
۳- لوئه گلاونده (lua gəlāvənde): حرف بافتن، حرف ساختن، وراجی کردن
لوئه گلاونده چه کاره lua gəlāvənde če kāra
کارش حرف بافتن هست
۴- هف رایی واته (haf rāyi vāte): هذیان گفتن، حرف بیهوده گفتن، دری وری گفتن
۵- پت لور کرده (pətə ləver karde)= پت کرده (pət kard): کف کردن و جمع شدن آب دهان در هنگام حرف زدن طوری که آب دهان به بیرون پرت شود و یا در مواقع عارض شدن بعضی بیماریها کف کردن
هندی لوئش کرده پت لورش کرده
hada luaš karda pətə ləverəš karda
اینقدر حرف زد کف کرد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

دمیده پرتو مهر الهی
به جان عالم از لطف خدایی
جهان را روشنی بخش امدستی
فروغ روی احمد آمدستی
فراوان عزتی شد شامل ما
زیمن مقدم سرو دل آرا
محمد آیت لطف خداوند
زمان را داده با جنّات پیوند
زنور رحمت للعالمین است
هرآن نعمت که اندر عالمین است
یکی زین نعمت و جود محمد
که باشد جلوه آن لطف سرمد
امام صادق آل طریق است
همان کو علم وایمانش،دقیق،است
مبارک باد این ایام شیرین
بکام دوستان خوب دیرین
عزیزان عیدتان خرسند بادا
شما را باعلی پیوند بادا

#صـــادق شیرزاد

سردیسى از يك مرد پارتی ( اشكانى) با چهره اى بسيار زيبا كه در شهر باستانى پالمیرا در سوریه كشف شده است...

@hirmirtel

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بفا (bafā): وفا
دنیا بفا نداره dənyā bafā nedārə
۲- بفامند (bafāmand): وفادار
هیکس آدمی را بفامند نی
hikas ādami rā bafāmand ni
هیچ کس به آدم وفادار نیست
۳- پرنده (perande): براه انداختن، ساختن، کردن
چه هرای هرای پرندره؟
ča harāy harāy perandara?
چی شده داد و فریاد براه انداخته ای؟
۴- ای دسی گته(i dasi gete): سبک شمردن، دست کم گرفتن
ای ای دسی گتره یه ay i dasi getaraye
او را دست کم گرفتیا
۵- ارزون خرته(arzun xərate): بی ارزش کردن، سبک کردن
چوون وری کو امه ارزون مخرش
čavun vari ku ama arzun maxraš
پیش اونا ما رو بی ارزش نکن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- چره (čəre): تراوش، ریزش چکه چکه مایع
چه گوشی کو چرک چره če guši ku čərk čərə
از گوشش چرک می ریزد
۲- چرش کرده (čərəš karde): تراوش مایعات
چه دسی زم چرش کرهče dasi zam čərəš karə
از زخم دستش خون بیرون می آید
مترادف برون ژنده berun žande بیرون زدن
۳- ویچره (vičəre): ریختن آب از بالا به پایین
آو کفا سو دارون مینی کو ویچره چه ستایی داره 
āv kafā su dārun mini ku vičərə čə sətāyi dārə
آب از لای درختان از بالا به طرف پایین می ریزد چه صدایی دارد
۴- وینا (vinā): بینا
چه چم ایته کم وینایه
če čem i te kam vinā ya
چشمش کمی کم بیناست
۵- مسیار ( masyār): حرف شنو، حرف گوش کن
مسیار خردنیه masyāra xərdani ya
بچه حرف شنویی هست
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آج (āj)= دله (dala)= گزگ (gəzg)= 
آدمه هر (ādama har)=
اشکم پیس (əškam pis) = 
جوغ ویشه (juq viša)=
چمی سو شه(čemi su ša): حریص، آزمند
۲- آخازی کرده (āxāzi karde): آرزو کردن ، خواستن
آخازی (āxāzi)= ناجه (nāja): آرزو
مه آخازی کره روکته ای بوینم
mə āxāzi karə rukate ay bəvinəm
ناجه دارم روکته ای بوینم
nāja dārəm rukate ay bəvinəm
آرزو می کنم کمی او را ببینم
۳- گل پیگته ( gal pigete): قدم برداشتن
ریزه گل پیگته riza gal pigete : آهسته راه رفتن
مترادف ریزه پا پیگتهriza pā pigete
۴- آلی ژنده (āli zande) = جن زدگی
مترادف بیوختی به (bivaxti be) ، جندی ژنده ( jəndi žande) 
۵-- آله ژنک (āla ženak): جن زن
مترادف جند jənd ، اجنده ajənda،
جند پری jəndəpari ، آلāl، پیرونpayrun، جند بیسم اللهjəndə bismillā
آله مردک(āla merdak):جن مرد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آژیه (āžiye)= آژیسته (āžiste): زنده ماندن ، بهبود یافتن
مرا چه مونو مونده کته کرا آژیه
mərā čə munu munda kəta kərā āži
به نظرم گوساله در حتل بهبود یافتن است
۲- زرافت کرده (zarāfat karde): شوخی کردن
اَ ته نه زرافت کره a tə na zarāffat karə 
او با شما شوخی می کند
۳- هنته (hənta): مجانی، بدون‌پول
خلکی دار بنه هنته آدین
xalki dāra bəna hənta ādayn
به مردم یک بوته درخت مجانی می دادند
۴- جره (jəre): وراجی کردن
چده جری ؟ ?čada jəri چقدر وراجی می کنی؟
۵- سوره آمنده (sura āmande): به مخمصه افتادن کاری، انجام کاری پی در پی به تعویق افتادن، به اصطلاح طلسم شدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-زور دبه(zur dabe)= زور کرده (zur karde): مجبور کردن
هیکس ای زور دری نی hikas ay zur dari ni
کسی مجبورش نمی کند
هیکسی ته زور کرده نیhikasi tə zur karda ni
هیچکس مجبورت نکرده است
۲- ارسه ورده (arsa varde): پرورش داده 
اَ گندمه کیله کی ارسه ورده
a gandəma kila ki arsa varda?
آن گندمزار را کی پرورش داده است
۳- زغ (zəq): گلی، گل نرم و چسبناک و خیس که عبور و مرور را مختل می سازد
۴- آراساونده (ārāsāvənde): رسانیدن ، پروراندن 
ته کی ارسه ورده tə ki arsa varda
ترا چه کسی پرورانده است؟
۵- دلم دلم هرده (dalam dalam harde): تلو تلو خوردن
چرا هته دلم دلم هره مجه؟
čərā hata dalam dalam harə məjə?
چرا موقع راه رفتن تلو تلو می خورد؟
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ویرجیه (virijiye)= ویریجیسته virijiste =
ویریجییسته (virijeyiste): فرو ریختن‌
دیار ویریجیسته = ویریجییستهdiyār virijeyista
دیوار فرو ریخت 
۲- ویپته (vipate):گرفتن آب غذا و پخت بیشتر و بهتر آن و نزدیک به ته گرفتن با حرارت کم
ویپییستهvipeyiste : گرفته شدن آب غذا در اثر حرارت دادن و پختن بیشتر
پاتیله بنی خاره آتش بکه بدا ویپیه
pātila bəni xāra ātaš bəka bədā vipeyə
شعله زیر دیگ را کم کن بگذار آبش گرفته شود 
۳- آپته āpate دوباره پختن غذا 
تاره بی آپته tāra bi āpate
ترش تره (غذای شمالیست) را باید دوبار پخت
یک بار سبزی را با نیمدانه برنج آب پز کردن بار دوم با روغن و سیر و ادویه دو باره پختن = آپته
۴- دپییسته (dapeyiste): دم کشیدن
پلا بنه دپیهpəlā bəna dapeyə پلو بگذار دم بکشد
۵- ویخته (vixəte): روی چیزی خوابیدن ( مثل خوابیدن پرنده روی تخم)، خم شدن برای پنهان کردن خود از دید دیگران
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۸۴
۱- جنگل وون (jangalvun): جنگلبان
۲- تور گیری (turgiri)=
دیونگی (divnagi)=
آزاری (āzāri)=
هوایی (havāyi)= 
پرتوی partavi): جنون و دیوانگی
مصدر تور به tur be ، دیونه بهdivna be، آزاری بهāzāri be، هوایی به havāyi be
۳- ور (var): جوار ، نزدیک، کنار
۴- منگه گوره (manga gura): جوجه تیغی بدون خار
تی داره گوره (ti dāra gura): جوجه تیغی خاردار
۵- ای جا(i jā)=
ای جانه (i jāna)=
ای جیگانه (i jigāna)=
بندی نه(‌bəndi na)= 
یندی نه (yandi na)= 
همه گلن(hama gəlen)=باهم ، همه با هم، جملگی، دستجمعی
#گردآورنده_مریم_محسنی
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ستمه (sətama): سختی، سخت
ترا ستمه نی ووزه داری ویکو
tə rā sətama ni vuza dāri viku
سختت نیست گردوهای درخت گردو را بچین
۲- سردکر به (sardakar be): سر رسیدن، سرازیر شدن
همه ای دفیی سردکر بینه
hama i dafayi sardakar bina
همه با هم بر سر ما ریختند
۳- ویواره (vivāre): بارش شدید باران
زیره شونه شوی وارش ویواره
zira šavna šavi vārəš vivāra
دیشب تمام مدت باران‌ با شدت باریده است
۴- ویتیله (vitille): از سرازیری با شدت و تند رفتن
کفا سو ویتیله شهkafā su vitilla ša
از بالا با شدت به طرف پایین رفت
۵- ویکوئه (vikue): شدید کوبیدن ( دو چیز را با کوبیدن از هم جدا کردن)
مثل چیدن گردو با کوبیدن بر درخت
۶- ژَ کرده (ža karde): شلتوک را از شالی جدا کردن
قدیمه داوره درزی ویکوئه نه ژه کرین
qadima dāvra darzi vikue na ža karin
زمان قدیم شلتوک را با کوبیدن از شالی جدا می کردند #گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال  
۱- لیسه کرده (lisa karde): جلبک زدن
وارش کردشه چمه سرا لیسه کرده
Vārəš kardaša čama sərā lisa karda
۲- خلا آوته(xalā āvate)=
خلا کندهxalā kande=
برنده آبه (bəranda ābe) =
جان برنده به (jan bəranda): لخت شدن، برهنه شدن
۳- جان برنده آکرده (jan bəranda ākarde)= برنده آکرده (bəranda ākarde)=
خلا کنده (xalā kande): لخت کردن
۴- بندیه (bendiye)= بندیسته (bendiste)=
دبندیه (dabendiye)
دلمه دبسته (dalama dabaste): لخته شدن
شت خراو به دلمه دبستشه =بندیسته
šət xarāv ba dalama dabastəša (bendista)
۵ - جفصل کرده (jafsal karde)= آنوئه(ānue):جوش دادن
ام د کلّه آسونی مرا جفصل بده=( جفصل بکه)=بندی کو آنه
əm də kalla āsuni mərā jafsal bəda (bəka)= (bəndi ku āna)
این دو تکه آهن را برام جوش بده
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است..
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
1-چوخان (čuxān)=گولازه کر (gulāza kar): بلوف زن 
2- چلسکنده (čələskənde): تخمه شکستن، با آب وتاب و شمرده و حق به جانب حرف زدن
لوئه چلسکنه وا lua čələskənə vā
دورو چلسکنه duru čələskənə
سیبیشکه چلسکنه
sibiška čələskənə
تخم آفتابگردان را با سر و صدا می شکند و می خورد
ونجه چلسکنه vanja čələskəne
آدامس را با سر وصدا جویدن
3- جفنگ (jafang): خرافات، گله پوک
4-فوسه چو (fusa ču): زود رنجی که بلا فاصله به گریه می افتد.
5-اوه خون (ava xun): خواننده، قرائت کننده.
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۷
#توجه:دوستان وهمراهان کانال واجه واج شما میتوانید نظراتتان را در خصوص واژه های منتشر شده با ما در میان بگذارید.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پرکیه (parakiye)=
پرکیسته(parakiste): لرزیدن
۲- پرکیه (parkiye)=
پرکیسته (parkiste): پر کشیدن 
۳- دیل پیسته (dil pista): دلداده
۴- ویر آرورده (vir ārvarde): یاد آوردن، یادآوری کردن
۵- پوتین(putin):کفش چرمی
اشته پوتینی دکه əštə putini daka
کفشت را بپوش
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۸۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- موچه پافله (muča pāfla): چس فیل ، ذرت بوداده
موچه پافله نه خردنن خشینه
muča pāfla na xərdanen xəšina
بچه ها از چس فیل خوششان می آید
چس فیل رو بچه ها دوست دارند
۲- خش به (xəš be): دوست داشتن، خوش آمدن
ته کو خشم آ tə ku xəšəm ā از شما خوشم می آید
۳- پافله (pāfla): آبسه، آفت 
چه جانی پافله کردهče jāni pāfla karda
بدنش آبسه کرده یا آفت زده
۴- دچیکاونده (dačikāvənde): چسباندن، چسبانیدن
ام چار پاچه دیاری کو دچیکاون
əm čār pāča diyāri ku dačikāvən
این میز را به دیوار بچسبان
۵- ور وره دیشته (var vare diyašte): چپ چپ نگاه کردن
ور وره مه مدیسvar vare mə madiyas
چپ چپ نگاهم نکن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چره (čare): چریدن
موندن دومنی درینه چرن
munden dumani darina čarən
گوساله ها تو جنگل در حال چریدنند
۲- ژریسته (žarisye)= ژریه(žariye): کوفته شدن
چتینه کاری بنی کو چمه جان ژریسته
زیر بار کار سخت جونم کوفته است
۳- چمه ژر به (čemažar be)=چم به (čem be): چشم خوردن
پیگریستیره چمه ژر بیره (چم بیره )
Pigeristayra čema žar bayra(čem bayra)
دست و دلت به کار نمیرود چشم خوردی
۴- چمه ژره مره (čema žara məra)= 
چمه ژنه‌مره (čema žana məra)
چشم شیشه ای یا مهره شیشه ای که چشم زخم را دفع می کند
۵- چمه ژره دوا (čema žana dəvā)=
چمه ژنه دوا (čema žana dəvā): دعای چشم زخم
چمه ژره (چمه ژنه ) دوا ای را بساز 
čema žara (žana) dəvā ay rā bəsāz
دعای چشم زخم برایش درست کن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لیشکه (liška): چروک زیر چانه، چروک
۲- لیشکه ویرمه (liška virme): چروک شدن
چه دیمی لیشکه ویرمه če dimi liška virma
صورتش چروکی شده
۳- چیلیم (čilim): چروک
۴- چیلیم هرده (čilim harde)=
چیلیم اومه (čilim ume): چروک خوردن
چمه چاتری شوشتمه چیلیم هردشه(چیلیم اومه)
čəmə čatəri šuštəma čilim hardaša (čilim ume)
چادرم را شستم چروک خورده است (چروک آمده)
۵- چیلیم ورده (čilim varde):چروک کردن
امون بندی پبشتره چیلیم وردره
əmun bəndi pəbəštara čilim vardara
اینها را بهم پیچاندی چروک کردی
چیلیم چیلیم (čilim čilim): چروک چروک، لباسی که احتیاج به اتو کردن دارد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پچیکه (pečike)=آچیکه (āčike): چهار چنگولی یا با دست و پا چسبیدن به چیزی صعود کردن از آن
پوچو دیاری پچیکه (آچیکه)پشه کفا
Puču diyāri pečika peša kafā
گربه با چسباندن خودش به دیوار، از آن بالا رفت
۲- ویچیکه (vičike): چسبیده به زمین
ونجه لا کو ویچیکه vanja lā ku vičika
آدامس به گلیم چسبیده است
۳-نار آگته (nār āgete): جلوی کسی را گرفتن
۴-رو آگته (ru āgete): رو در رو شدن
۵ - رو آگر رو آگره (ru āger ru āgere): رودر رو قرار دادن، رو به رو کردن 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دچیکه (dačike): چسبیدن ، نزدیک شدن
هنته مه دچیکه hənta mə dačika
همینجوری بهم چسبیده است
منه دچیکه نشته məna dačika nəšta
نزدیک من نشسته است، چسبیده به من نشسته است
۲- تری آبه(təri ābe): تیز شدن
ام کارده تری آبه؟ əm kārda təri āba
این چاقو تیز شده؟
۳ - تری آکرده (tri ākarde): تیز کردن
ام کارده تری آکردره؟ əm karda rəri ākardara
این چاقو را تیز کردی؟
۴- تری به (təri be): تیز بودن
ام کارده تریه؟ əm kārda təriya این چاقو تیز هست؟
۵- سغ به‌ (saq be): زنده بودن، سالم بودن
اشته دده سغه؟ ?əštə dada saqa 
پدرت زنده است؟
سق استیره؟ saq estira سالم هستی؟
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چیلکیه (čiləkiyə)= چیلکیسته (čilekiste): چروکیدن، مچاله شدن، شادابی را از دست دادن
ام سیفه گلن چیلکیینه =چیلکیستینه 
əm sifa gəlen čilekiyayna =čilekistayna
این چند تا سیب چروکیده شدند
۲- چیلیکاونده ( čilekāvənde): چروکیده کردن، مچاله شدن
چرا ام سره ونجومه گلان آفتاوی نوئرونه چیلیکاوندرونه
čərā əm səra vanjuma gəlān āftāvi nuaruna čilikāvəndaruna
چرا این گوجه فرنگیها را تو آفتاب گذاشتیدچروکیدشون کردید
۳- پچلکیه (pečlekiye): گرفته شدن آب وسایل خیس، تا حدودی خشک شدن آب وسایل خیس
خلا آفتاوی کو روکه ته پرن بدا پچلکیه
xalā āftāvi ku ruka te peran bədā pečlekiyə
لباسها را کمی در مقابل آفتاب پهن کن بگذار کمی خشک شود
۴- گیج هرده (gij harde): به دور خود چرخیدن
گیج هردشه =گیجه لالا مزا کردشه چه میده جوش کره
gij hardaša gija lālā məzā kardaša če mida juš karə
۵- گیجه لالا هرده (gija lā lā harde): به دور خود چرخیدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چفگره (čafgera)=چوغ(čuq) =قاق(qāq)= غولچماغ (qulčumāq) :غیر قابل انعطاف، خشک، سفت
هده کار کردمه چمه جان چفگره یه
hada kār kardama čeme jān čafgeraya
اینقدر کار کردم بدنم خشک و سفت و قابل تکان دادن نیست 
لس (las)= لفک (lafk)= شیل و ویل (šillə vill)=شیل (šill)= لم لس (lamə las): منعطف، نرم و انعطافدار
ام گالیش چوغ نی شیلله
əm gāliš čuq ni šilla
این کفش لاستیکی (گالش) سفت نیست نرمه ، انعطاف دارد
۲-لای لچ (layəlač): گوشه دار و نامیزان از نظر زاویه گوشه ها، چپ اندر قیچی
ام پارچه لای لچ داره بی ایته مغرازی نه بیگری
em parča lāyə lač dārə bi i te məqrāzi na bigeri
این پارچه گوشه هاش میزان نیست باید کمی با قیچی بگیری
۳- لولوکه آدوئه (luluka ādue): پوسته پوسته شدن
چه دسی تونی لولوکه آدوئه
če dasi tuni luluka ādua
کف دستش پوسته پوسته شده است.
۴ -خوار (xəvār)=خنوار(xəmvār)= هنوار(hənvār)= فلک (fəlak)= فلت (fəlat): صاف
انته زمینن خنوارینهənte zamin xənvārina
زمینهای اینجا صاف و هموارند
۵- ناچوکول (nāčukul)=گور ( gəver)= گورگور (gəver gəver)=کول کول (kulkul): ناصاف، ناهموار، برجسته
انته (انیه)زمینن خنوار نینه، درسته کول کول دارن و ناچوکولینه
ənte (ənya) zaminen xənvār nina dərəsta kulkul dārən u nāčukulina
زمینهای اینجا صاف نیستند کلا برجستگی دارند و ناصافند.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۴۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مردال (mərdāl): کثیف ، نجس، حرام شدن
مصدر مردال آبه mərdāl ābe کثیف شدن، نجس شدن، حرام شدن: حیوانی قبل از سر بریدن بمیرد و گوشتش حرام شود.
گودر گلر آبه چتی کو مردال آبه
gudar gəler āba čəti ku mərdāl āba
گاو نر جوان از بالای سنگلاخ افتاد و مرد و گوشتش قابل خوردن نیست
۲- نجست (najəst)، نجس، کثیف
مصدر نجست آبه najəst ābe کثیف شدن، نجس شدن
نجست آکرده najəst ākarde نجس کردن، کثیف کردن
انیه اسبه گرده نجستهənya əsba garda najəsta
اینورا سگ گشته نجس است
۳- ایار کرده (paymāne zadan): پیمانه زدن
برزی ایار بکه‌مه آدهbərzi ayār bəka mə āda
بدنج را با پیمانه مشخص کن به من بده
۴- لس کرده (las karde)=
لسه کرده (lasa karde): شل شدن، خم شدن
داری خاله لس کردهdāri xāla las karda
شاخه درخت خم شده است
۵- لاو کرده (lāv karde): پارس کردن سک، عو عو کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لیزگ هرده (lizg harde): لغزیدن، سر خوردن، لیز خوردن
مترادف لیزگی هرده lizgi harde=
لیزگیه lizgiye=لیزگیستهlizgiste
جیلیزگیستهjilizgiste=
جیلیزگیهjilizgiye
لیزگیستیمه (جیلیزگیستیمه) گینیمه زمین
لیزگیمه (جیلیزگیمه)گینیمه زمین
لیزخوردم افتادم زمین
۲- لیزگ (lizg): لزج، سری
یا لیزگه بپا yā lizga bəpā اینجا سریه مواظب باش
۳- آنما کرده (ānəmā karde): رسوا کردن، زبانزد کردن
منر خلکی دیله کو آنما کرده
mənər xalki dila ku ānəmā karda
توی اجتماع رسوایم کردی
۴-آنما به (ānəmā be): رسوا شدن، زبانزد شدن
۵- اولار سالی (ulār sāli): خیلی وقت پیش، قدیما
کرکره ویرم درا اولار سالی لوئه یه
kar kare cirəm darā ulār sāli lua ya
خیلی کم یادم می آید این حرف خیلی وقت پیش است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال  
۱- خشرده (xəšarde): زیر خاک پنهان کردن، دفن کردن
۲- دخشرده (daxšarde): زیر زمین نهادن، پنهان کردن
۳- قبرآگر کرده (qabr āger karde): کفن و دفن کردن، به خاک سپردن، درست کردن قبر
۴- پیگر آگر کرده (piger āger karde): خاکسپاری کردن، به خاک سپردن، کفن و دفن کردن
۵- چال بیل کرده (čālə bil karde): چال کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال  
۱- خل (xəl): سوراخ، چاله
۲- چالکند (čāləkənd): چاله چوله
۳- لکند (ləkənd): زمین شیب دار
لکندی بنləkəndi bən پایین شیب،
لکندی سر ləkəndi sar بالای شیب
۴- کول (kul): تپه، بلندی
۵- له (lə): رانش
مصدر له کرده lə karde رانش کردن
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- رادیا (rādiyā): رادیو
رادیا بیگه rādiyā bige رادیو را روشن کن
۲- کوره (kura)=پیچ (pič): بخاری
کوره آگه kura āge بخاری را روشن کن
۳- نته کوره (nata kura): بخاری نفتی
نته کوره دکش nata kura dakəš
بخاری نفتی را خاموش کن
۴- ایزمه کوره (izma kura): بخاری هیزمی
ایزمه کوره فو دکه بیگره
izma kura fu daka bigerə
بخاری هیزمی را فوت کن (بدم) شعله ور شود
۵- سفته (səftə): چوب افقی پایین چارچوبه در، پشت در ، نزدیکترین مکان به خانه، ورودی خانه، راه پله
سفته سری منش تنه واته وات کرن
səftə sari manəš təna vāte vāt karən
روی چوب چهارچوبه در منشین با تو بگو بگو می کنند(یک باور است)
سفته بنی جیمندا səftə bəni jimandā
پشت در قائم شده است.
سفته سری پنه از پیگرم
səftə sari pna az pigerəm
روی راه پله بگذار من بر میدارم
اسبه سفته بنی خته ته مگره 
əsba səftə bəni xəta tə magerə
سگ زیر راه پله خوابیده است به تو حمله نکند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۹۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- رخت لا (raxtə lā): پوشاک
مترادف دکرده چی dakarda či، 
خلا xalā
۲- ریشکه ریشکه (riška riška): ریش ریش
۳- پاچه(pāča): پایه، چرخ 
۴- گردال (gərdāl): چرخ چوبی
۵- ویزارنده (vizārənde): چاک دادن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- وریت (vərit): کج، کج و معوج
۲- پرد آبه (pard ābe): منحرف شدن
۳- لریه (leriye)= لریسته (leriste): تکان خوردن بدن از چاقی زیاد هنگام راه رفتن
۴- چیم به دیم (čim ba dim): منبعد
۵- پدشته (pedešte): دوختن عمودی از پایین به بالا
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پسندیه (èsəñdiye): قطع کردن ، پاره کردن
۲- پسیه (pesiye)= پسیسته (pesiate): قطع شدت ، پاره شدن
۳- سخت آکرده (saxt ākarde): محکم کردن ، قفل کردن، چفت کردن، محکم بستن در، وصل کردن
۴- چفته کرده (čafta karde): قفل موقت کردن، بستن
۴- چفته ژنده (čafta žande): نصب کردن قفل موقت به در ، بستن موقتی در ، چفت کردن، بستن
۵- چفته (čafta) : قفل موقت : این قفل دو تکه است حلقه ثابت (گنگ gəng) که به چهارچوبه میخ شده است و سگک متحرک که به در میخ شده است در بسته می شود و سگک متحرک در حلقه چفت می شود. (چفته رزک  čafta razak) این نوعی قفل موقتی است برای زمانیکه همون دور و بر باشیم و جای دوری نمی رویم و هنگام تنها گذاشتن منزل برای زمان طولانی روی چفت قفل می زنیم.
قپل (qəpəl): قفل
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آهینه چی(āhina či)= آسونه چی (āsuna či): وسایل آهنی
کنه آهینه چی (آسونه چی) خرن
kana āhina či (āsuna či)xərən
وسایل آهنی کهنه می خرند
۲- فشته کرده (fəštə karde): تیرزدن خون
چه پا شیشه دبرده خونی فشته کرده
če pā šiša dabərda xuni fəštə karda 
۳- صورت (surat): لیست، فهرست
چه چیون صورت بکهče čiyun surat bəka
وسایلشو لیست کن
۴- کاغد (kaqaz): فیش، رسید، قبض، مدرک، نامه
ای کو کاغذ داری؟ ay ku kāqaz dāri
ازاو مدرک دارید؟
امه راش کاغذ نیویشتهama rāš kāqaz nivišta
برای ما نامه نوشته است.
۵- ام اَ سر کرده (əm sar a sar karde): فیصله دادن، خاتمه دادن
دکش آکش مکره ام سر اَ سر بکره آگزاره
dakaš ākaš makara əm sar a sar bəkara āgzāra
کش و قوسش ندهید فیصله بدهید تمام کنید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- شرطه خاش (šarta xāš): استخوان سینه مرغ که با آن شرط بندی می کنند
به شرطه خاشی نه شرطی بیگرم
be šarta xāši na šarti bigeram
بیا با استخوان جناغ شرطی بگیریم
۲- دسه پاره (dasa pāra)= 
صافه پاره (sāfa pāra): 
پارچه آشپزخانه که با آن ظروف را پاک می کنند
باخشاوون دسه پاره بکشم
bāxšavun dasa pāra bəkašəm
بشقابها را با پارچه تمیز کنم
۳- خج کرده (xəj karde)=خج ژنده (xəj žande): قاچ کردن
هیندونه گله خج بکهhinduna gəla xəj bəka
این هندوانه را قاچ کن
خج خج کرده = خج خج ژنده :قاچ قاچ کردن
۴- چی (či):وسیله
در صورت جمع : چی ین či yen و چی یونčiyun
چی یون همه اشتنه بوئر
čiyun hama əštan na buar
تمام وسایل را با خودت بیاور
چی ین چه بینه؟ čiyen čə bina 
وسایل ها چی شدند؟
۵- هیچ به(hič be)=
بد زونوسته (bad zunuste): قباحت داشتن، زشت بودن، بد بودن
انجوره کارون مکه هیچه
ənjura kārun maka hiča
اینجور کار ها را انجام ندهید زشت است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آگزاشته(āgzāšte): انجام دادن ، تمام کردن
هسه چمه کارونم آگزاشته
həsa čəmə kārunəm āgzāšta
الان کارهایم را تمام کردم.
۲- وشتنگا (vaštangā): مکان رقص و شادی، جایگاه پریدن
وشتن کرده vaštan karde رقصیدن
دوش کرده (duš karde رقصیدن
وشتهvašte پریدن
واز کرده vāz kardeپریدن
انته قدیمه وشتنگایه ənte qadima vaštangā ya
اینجا محل رقص قدیمی ها بود
انته زوئه خردنون وشتنگایا ، واز کردی ام وندی کو
ənte zua xərdanun vaštangā yā, vāz karin əm vəndi ku
۳- نشتنگاه (nəštangā)= مندن (mandan): محل اطراق و اقامت کردن
چمه اولنه نشتنگا گیریه کو هنته یا
čama avval na nəštangā girya ku hənte yā
اولین محل اقامت ما تو ییلاق همین جا بود
۴- کی نه سالون (kay na sālun): زمان نامشخص و نا معلوم، تا ابد
کینی شی؟ kayni ši 
کینه سالونkayna sālun زمانش معلوم نیست
(البته بار معنایی سر بالا دارد)
۵- گیلون (gilun): قشلاق
کینی گیلون دره اومیرونه؟
kayni gilun dəre umayruna
کی از قشلاق آمدید؟
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- جیبندیه (gibəndiye): حلق آویز کردن، دار کشیدن
مترادف دار کشه (dār kaše)
اشته را اشتن جیبندیشهəšta rā əštan jibendiša 
خودش خودش را حلق آویز کرد
۲- آوادی(āvādi): روستا، آبادی
ام آوادی کو بدا əm āvādi ku bədā
تو این روستا نگهدار
۳- گرده قرار دوئه (gərda qarār due): کنترات بستن
که ساته را بی گرده قرار دوئه
ka sāzi rā bi gərda qarār due
برای ساختن خانه باید کنترات بست
۴- نوئه (nue): قرار دادن، گذاشتن
هته بنه hate bəna همانجا بگذار
۵- جیخوئه چیزی را زیر چیز دیگر قرار دادن و پنهان کردن 
چه بنی جیخا če bəni jixā زیرش پنهان کن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پنوئه (penue): چیزی را روی چیزی گذاشتن
چه سری پنهče sari pena
رویش بگذار
پاتیلی سری پنه pātili sari pena 
در دیگ را بگذار
۲- حو(hav): قرص
اشته حوون ماقه نه بهəštəhavun māqe na ba
قرص هایت را سر وقت بخور
۳- نوقوندار (nuqundār)= کج دار (kejdār): کسی که کرم ابریشم پرورش می دهد
نوقون داره سال کج نهnuqundāra sāl kej na
پرورش دهنده کرم ابریشم است . در سال کرم پرورش می دهد.
۴- پل (pal)= پلاشکات (palāškāt): بزرگ و تنومند
پلاشکاتی یه (پلی یه) palāškāti ya, pali ya
۵- زنگه لوله (zanga lula): قندیل یخی
وری را که ین زنگه لوله دبندن
vari rā kayen zanga lula dabendən
زمان بارش برف خانه ها قندیل یخی می بندند 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کاره کری (kāra kari): کار کردن
منده نی شه کاره کریmanda ni ša kāra kari
نیست رفته برای کارکردن
۲- کون پس شه (kun pas še): دنده عقب رفتن ، به عقب رفتن، به قهقرا رفتن
۳- کون آگرد کرده kun āgard karde برگشتن به عقب، برگشتن
۴- امیله ایله کرده (əmila ayla karde)
سبک سنگین کردن، قیاس کردن
مترادف پچین کرده pečin karde
امیله ایله مکه، آگزار بدا بوشو
əmila ayla maka, āgzār bədā bušu
این یکی اون یکی نکن، انجام بده بگذار بره پی کارش
۵- خط دوئه (xat due): قرار داد نوشتن ، مدرک رد و بدل کردن
مترادف کاغذ دوئه kāqaz due
خط = کاغذ = سند و مدرک
ایکو خط داره (کاغذ داره)
ay ku xat dārə (kāqaz dārə)
از او سند و مدرک دارد؟
بندی شون خط دوئه (کاغذ دوئه)
bəndi šun xat (kāqaz)dua
بین خودشون قرارداد نوشتند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- حلبا (halbā):حلوا (مخلوط آرو و شکر و کره و ادویه)
۲- تره حلبا (tara halbā): حلوای نرم و شل
۳- حلبا گوله (halbā gulla): حلوای گرد و تقریبا سفت
۴- آرده پسا (ārda pesā): شیرینی پودری شکل از مخلوط آرد برنج برشته و تفت داده شده و شکر و کره و ادویه
۵- تبکه تونی (tabaka tuni)=
کرده کش (kərdakəš): حلوایی که آرد برشته شده با کره و شکر آبکرده و ادویه مخلوط و خمیر حاصل بعد از پهن کردن توی سینی با چاقو بشکل لوزی بریده می شود .
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۰۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دنگی حلبا (dangiya halbā): نوعی حلواست که بجای شیرینی عید استفاده می شود
۲- مورومه قاتق (muruma qātəq)=
سوزیه قاتق ( savziya qātəq) : قورمه سبزی
۳- تر (tar)= لرت (lərt): نرم
۴- فولون کس (fulun kas)= اِجان (e jăn): فلانی
۵- چکله چکله (čəkla čəkla): کپه کپه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کشتی چی (kašti či): ناخدا
مترادف کشتیه رون
۲- ماشون چی (māšun či): راننده
مترادف ماشونه رون
۳- لوتکاچی (lutkā či): قایقران
۴- ماتورچی (mātur či): راننده موتور سیکلت
۵- ماتوره ژن (mātura žan): خرمنکوب:کسی که با دستگاه خرمنکوب کار می کند و شلتوک را از شالی جدا می سازد .
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سئو (sau): سبو ، کوزه سفالی
۲- دول (dul): کوزه آب
۳- گوله (gula): کوزه آب
۴- آوخوری (‌āv xuri): لیوان
۵- دول و گوله ساز (dul u gula sāz): کوزه گر
۶- تونگی (tungi)= دولچه (dulča): پارچ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دول (dul): گود، عمیق
۲- شاته (šāte): توانستن
۳- شا (šā): توانا
۴- دبرده (dabərde): بریدن
۵- اوه دبر (ava dabər): کسی که می برد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ترک هرده (tərak harde): ترک برداشتن
۲- ترکه (tərake):ترکیدن
۳- تراکنده (tərākənde): ترکاندن
۴- وافوس آکرده (vāfus ākarde):
باد فنا دادن، برباد دادن
مترادف سر دکرده sar dakarde
۵- ایفلیج کرده (iflij karde)= 
ایپلیج کرده (Iplij karde ): فلج شدن، درهم شدن، دگرگون شدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- واشک (vāšak): قوش، سنقر
۲- موچ (muč): گنجشک
۳- هوا شلخت (havā šəlaxt): قو 
۴- کلاج (kalāj)= کلاچ (kalāč): کلاغ
۵- کشکره (kaškara):زاغ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- نر (ner): گوسفند نر
۲- نچه (načča): بز نر
۲- گودر (gudar):گاو نر جوان
۳- ورزا (varzā): گاو نر
۴- لیشه(liša):گاو ماده جوان
۵- بز (bəz): بز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نار دوشته (nār davašte): جلو زدن، سبقت گرفتن
۲- نار دوزی (nār davazi ): سبقت، جلو گرفتن
مترادف نار دلکه، نار ژنده
۳- جیدوئه (jidue): قالب کردن، به خورد دادن
۴- پرشونده (peršunde): پاشیدن، عصبانی شدن و قاطی کردن
۵- جیگا هرده (jigā harde): پنهان شدن، یکه خوردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ژنده (žande): نصب کردن
عکسه گله دیاری بژنaksa gəla diyāri bəžan
این عکس رو به دیوار نصب کن
۲- جیشه (jiše): قائم شدن در زیر چیزی
موشه گله چار پاچه بنی جیشه
muša gəla čār pāča bəni jiša
موش زیر میز رفت و قایم شد
۳- لچ (lač): نوک، کناره، لبه
داری لچه کو ووزه گله یی آریه
dāri lača ku vuza gəlayi āriya
روی نوک درخت یک گردو آویزانست
ام پارچه لای لچه
əm pārča lāyəlača
لبه یا کناره پارچه کج و نامیزان است
۴- لچه لچه (lača lača): نوک نوکا، بالای بالا
داره بنه لچه لچه زرد آبه
dāra bəna lača lača zard āba
نوک نوکای این درخت زرد شده است
۵- چم کرده (čem karde): چشم زدن
ای شون‌چم کردهay šun čem karda
به او‌چشم زدن
۶- سوره چم (sura čem): چشم شور
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آگرده (āgarde): برگشتن
آگرده اومه āgarda uma برگشت آمد
۲- ویگرده (vigarde): واژگون شدن، دمر خوابیدن
ویگرده خته vigarda xəts دمر خوابیده است
۳- پشت آگاردنده (pešt āgārdənde): پشت کردن، رفتن
۴- پگرده (pegarde): از وسط راه برگشتن، به پشت خوابیدن
پگرده خته pegarda xəta به پشت خوابیده است
پگرده اومه pegarda uma از وسط راه برگشت آمد
۵- دگاردنده (dagārdənde): منقلب شدن، عوض شدن
هوا دگاردنده havā dagārdənda هوا برگشت و متقلب شد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

از پا مندیمه منه موایه یه دریا واشیمه 
سر پنومه آسمونی تکله کو سرآشیمه
ریشه کردمه هه کو پرونتمه دسون کفا 
تالشیمه تالشیمه اَنزَلَه  الاشیمه 
کی واته جنگلی کو جون/گم آبوم از بی نوم آبوم 
کی واته سیلاوی نه دمرده دریا چمه نوم 
کی واته تالشه خله دنیا دره ویکشته شان 
تالشون دومنی کو دا کشکشون ژنم بروم 
چمه نوم اوی نیه تاریخی مینه کو دری 
چمه خون هیرکانیه جنگلی سینه کو دری 
...
معصومه اپروز 
عکس از خانم تحویلداری

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جل آگته jəl āgete = گیر کردن شیئ در داخل شیئ دیگر
بری چمه شیی جل آگته پزریسته
bari čəme šeyi jəl āgeta pezerista
پیراهنم لای در گیر کرد و پاره شد 
۲- چارخنده (čārxənde): چرخاندن
ام پاچه بچارخنəm pāča bəčărxən
این چرخ را بچرخان
۳- گاردنده (gārdənde):چرخاندن، گرداندن
ام ارده پاچه بگاردنəm arada pāča bəgārdən
چرخ این گاری را بچرخان
۴- وند (vənd): گودال پر از آب کنار رودخانه ها که استخر شنای پسر بچه ها بود
خردنن وندی کو جانه شوره درینا
xərdanen vəndi ku jānašure darinā
بچه ها در استخر کنار رودخانه شنا می کردند
۵- گیجه وند (gija vənd): چرخاب : گودال پر از آب کنار رودخانه ها که آب هنگام رد شدن از آن به صورت چرخاب دور خودش می چرخید
گیجه وندی قدیمون هنته رباری کو نوآ
gija vəndi qadimun hənte rəbāri ku nuā
قدیما چرخابی کنار این رودخانه بود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- درونجیه (darunjiye)= درونجیسته (darunjiste) : کشیده شدن، کش آمدن
چمه دسی پوست خشکه درونجیی
čəmə dasi pust xəška darunjeyi
پوست دستم خشکه کشیده می شود
۲- ویرونجیه(virunjəye): کش آمدن به طرف پایین
ام پارچه هر روز کرا ویرونجیی دراز آبو
əm pārča har ruz kərā virunjeyi dərāz ābu
این پارچه هر روز دارد بطرف پایین کش می آید و دراز می شود
۳- پرونجیه (perunjeye): کش آمدن به طرف بالا، لول شدن به طرف بالا
چیته پارچه خلا پرونجیی کتا آبو 
čita pārča xalā perunjeyi kətā ābu
لباس از پارچه چیت به طرف بالا لول می خورد و کوتاه می شود
۴- آرونج آدوئه (ārunj ādue): کشیدن آخر کلمات هنگام حرف زدن
لوئه (گفی) آرونج آدهlua )gafi( ărunj āda
موقع حرف زدن آخر کلمات را می کشد
۵- درونج آرونج کرده (darunj ārunj karde):
کش و قوس دادن، اینور آنور کشیدن
مترادف دکش آکش کردهdakaš ākaš karde
ببر بوئر کرده bəbar buar karde: ببر بیار کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ویرونج آرونج کرده (virunj ārunj karde)
کشیدن به پایین و مرتب کردن، حمایت کردن
اشته خلا ایته ویرونج آرونج بکه
əštə xalā virunj ārunj bəka
لباست رو بکش پایین و مرتبش کن
اشتن زوئه را ویرونج آرونج کره
əštan zua rā virunj ārunj karə
از پسرش حمایت می کند
۲- تنه موجه کرده (tana muje): کش و قوس دادن بدن، نرمش کردن 
مثل بچه کوچک بدنش را کش قوس می دهد و می کشد
خردن تنه موجه کره پیل آبو
xərdan tana muje karə pill ābu
کش و قوس دادن بدن بچه برای بزرگ شدن است
۳- حرصن (hersən): غضبناک
چه حرصنهčə hersəna
چقدر غضبناکه
۴- دجیه (dajiye)= دجیسته (dajiste): درد کردن
چمه لوک دجیهčəmə luk dajiyə
گلویم درد می کند
۵- دجیاونده (dajiyāvənde): درد آوردن
خلکی دیلی دجیاونده خدا خش نا
xalki dili dajiyāvənde xədā xəš nā
درد آوردن دل مردم خدا را خوش نمی آید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔


چنه وان 

ته زونی دیلی چاکنده چنه وان؟
چَکه دیلی  گلاوندِه  چنَه وان

تیلاوندِه ، تیلاوندِه ، چَکَه  پا 
چکه پا آسییا وندِه چنه وان ؟

وشیره  اشکمَه  آدمی گِتِه ؛
چه خاشَه جانی لاکندِه چنه وان؟ 

بار آوَستی اشکمَه مایدونی کا 
کرا زَنده ، اَی تاوندِه چنه وان ؟ 

ته زونی ناجَه به گور بَردِه چیَه 
قبری کا اَی خساوندِه چنه وان ؟


* اشکمه مایدون: مادیان حامله

#شیرمحمدعاشوری

😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔😔

لاپدون (lāpadun): 
تارعنکبوت
#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

خور دارم دیلر تنگه کراشی
خیالی نر سر جنگه کراشی

هوس کرده حواسر پرت آبه که
د^چمر خونینه رنگه کرا شی

اسرگی را ریه منده دیمی کو
لوی سر غرصه آهنگه کرا شی

باهاری پمچالینه پرومیرا
غریبه پاییزی ونگه کرا شی

ته که آوتاوینه دنیا سو آدی
دییس یا سایه ویلنگه کرا شی

#صادق.شـــــــــــــــــــــــــــیرزاد

وقتی به شهر قم رود یک دسته آهو
یعنی برادر کرده سمت خواهرش رو

چشم وچراغ شهروقتی که تو باشی
مهتاب پنهان میشود در بین پستو

شال عزایت را می اندازم به رویم
پیش تو شاید روسفیدم کرد بانو

از شهرباران امدم با اشک چشمم
صحن وسرایت را زنم من آب وجارو

دست کریم تو مثل هارا عوض کرد
جای خودش برگشته آب رفته از جو

این کوه خضری که همیشه استوار است
لب ترکنی پیش تو می افتد به زانو

برزخم کاری دلم مرحم تو هستی
من امدم نزد شما دنبال دارو

#فرزانه_قربانی.شاندرمن

https://t.me/asheghanehayyekzan

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- شیلون کرده (šaylun karde)=
شیلان (šaylan karde):خوشگذرانی کردن، کیف کردن
ای عومر شیلونش کرده i umur saylunəš karda
یک عمر خوشگذرانی کرده است
۲- ششگولی وشته (šašguli vašte): کیف کردن، سرحال بودن،شاد و خرم بودن، پایکوبی کردن
امن چه ششگولینه= امن چه ششگولی وزن
əmen čə šašgulina=əmen čə šašguli vazən
اینها چه سرحالند
۳- اوشانک (ušānək): مسخره، لاغر و بد قیافه
کفتیه اوشانک ته چه وای؟
kəftiya ušānək tə čə vāy?
کوفتیِ مسخره تو چی میگویی؟
۴- ایشپیتیکا(išpitikā)=شفتکه (šəftəka): گربه وحشی
ایشپیتیکا برای آدم زشت هم بکار می رود
ایشپیتیکاییه که موا 
išpitikāyiya kə mavā
زشتروییست که نگو
۵- ماده گین به (māda gin be): رودل کردن
ویر هردشه ماده گین به
viyar hardaša māda gin ba
زیاد خورده است رودل کرده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اَنج (anj): آشغال و خار و شاخه های ریز و برگ درختان انباشته شده و در هم گره خورده و نامرتب
ام انج چه یا ویریه پیگه فر بده
əm anj ča yā viriya pige fər bəda
این آشغال چیه اینحا ریخته بردار و دور بریز
۲- انج‌ منج (anjə manj) = انه کوئه(anja kua):
آت و آشغال و خار و خاشاک و برگ درختان که مدتها در یک جا جمع شود و درد سر ساز باشد، مخصوصا توده آشغالی که در مسیر رودها جمع می شود و راه آب را می بندد و از روان شدن آب جلوگیری می کند
ام انج منجون (انجه کوئه) رباری کو پیگه 
əm anjə manjun (anja kua) rəbāri ku pige 
این آت و آشغالهای توی رودخانه را بردار
۴- لیوه پر (liva par): برگ درختان افتاده روی زمین که به منزله آشغال هستند
سرا لیو پرون بی اورو دروفم
sərā livu parun bi uru darufum
آشغال برگهای درختان ریخته شده تو حیاط را بایدامروز جارو کنم.
۵- پوشه (puša ): آشغال، پسماند
سیفی به چه پوشه یا دکه
sifi ba če puša yā dska
سیب را بخور آشغالش را اینجا بریز
کولچه به چه پوشه (چه جیگا) یا مویکه
kulča ba če puša yā mavika
کلوچه را بخور پاکتش را اینجا نریز
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دس به دس (das ba das): دم به دم، لحظه به لحظه
دس به دس مه غش ویرای
das ba das mə qaš virāy
دم به دم ضعف میکردم
۲- را و ریه (rā u riya): راه
را و ریه دبندیستهrā u riya dabendista
راه بندان شده است.
۳- آماله (āmāle): پاک کردن ، دست بروی چیزی کشیدن
۴- تاو درنده (tāv darande): عجولاندن، به عجله وا داشتن
۵- تاو آنوئه(tāv ānue): به عجله وا داشتن عجولاندن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ای سر (i sar): عده ای، یک سری
ای سر کسن غرصه پیگر نینه
i sar kasen qərsa piger nina
یک سری آدما غصه خور نیستند
۲- ای سرن i saren = یک سری
ای سرن اومینه i saren umayna
یک سری آمدند
۳- ای سرون i sarun= 
ای سر کسون (i sar kasun): یک سری
ای سرون ( ای سر کسون) نه بی واتن
i sarun na bi vāten
به یک سری باید گفت
۴- تیه تیه (tiya tiya): سری به سری، کم کم
تیه تیه کرا آن tiya tiya kərā ăn
کم کم یا سری به سری دارند می آیند
۵- ای گردش (i gardəš ): یک سری ، یک دور
ای گردش چایی دومهi gardəš čāyi duma
یک دور یا یک سری چایی رو پخش کردم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آگرده (āgarde): برگشتن
آگرده اومه āgarda uma برگشت آمد
۲- ویگرده (vigarde): واژگون شدن، دمر خوابیدن، برگشتن
ویگرده خته vigarda xəts دمر خوابیده است
ماشونی نه ویگرده 
māšuni na vigarda
با ماشین واژگون شد
شیمه منده نیا ویگردیمه
  čima manda niā vigardima
رفتم نبود برگشتم
۳- پشت آگاردنده (pešt āgārdənde): پشت کردن، رفتن
۴- پگرده (pegarde): از وسط راه برگشتن، به پشت خوابیدن
پگرده خته pegarda xəta به پشت خوابیده است
پگرده اومه pegarda uma از وسط راه برگشت آمد
۵- دگاردنده (dagārdənde): منقلب شدن، عوض شدن
هوا دگاردنده havā dagārdənda هوا برگشت و متقلب شد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۱۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ای چرخ (i čarx): یک سری، یک دور
ای چرخ چایی دومه i čarx čāyi duma 
۲- فرند (fərənd): سری 
ای فرند یا کو تاسندشه i fərənd tāsəndəša
یک سری اینجا داد و فریاد کرد
۳- گییل (giyal): بار ، دفعه ، سری
ای گییل آو داغش هرده i giyal āv dāqəš harda
یک دفعه آب جوشیده خورده است
۴- فرت (fərt) = الف (alef) اله (ale): بلافاصله، اصطلاح "تا یک چیزی می شود"
دا فرتی بو اشتن که کو برشو 
dā fərti bu ka ku baršu
تا یه چیزی میشود، خانه اش را ترک می کند
مترادف جملات زیر:
واین مثالها برای نازک نارنجی هایی که با کوچکترین بهانه رنجیده می شوند با اعتراض منزل خودشان را به قصد قهر ترک می کنند کاربرد دارد
۵- دا وان " الف" اشتن که کو برشو
Cdā vān alef əštan ka ku baršu
تا میگویند الف خانه اش را ترک می کند
دا "اله" بو اشتن که کو برشو
dā ale bu ka ku baršu
تا یه چیزی می شود زود خانه اش را ترک می کند
دا "کرگ کتیلی سر پوزه" اشتن که کو برشو
dā karg katili sar pevazə əštan ka ku baršu
تا مرغ روی چهار پایه پر میزند خانه اش را ترک می کند
دا "پوچو سفر وره" اشتن که کو برشو
dā puču safər varə əštan ka ku baršu
تا گربه عطسه می زند خانه اش را ترک می کند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چخورته (čaxurta): استخوانی، خیلی لاغر
چخورتیی یا čaxurtayi yā استخوانی ای بود
۲- خاشه کوئه (xāša kua): استخوانی، خیلی لاغر
خاشه کوئه یه xāša kuaya 
استخوانی ای هستش
۳- غمخارش کرده (qamxārəš karde): نگهداری کردن، پرستاری کردن
چه غمخوارشه کر کیه؟
če qamxārəša kar kiya
پرستارش کیه؟
۴- جوئه جوئه کرده (jua jua karde): کج و اریب بریدن درخت یا پارچه یا هر چیز دیگری که صاف و درست در هنگام بریدن بریده نشود که بر اثر بی دقتی بوجود می آید ، تیکه پاره کردن، ریز ریز کردن
جوئه جوئه در اصل با دندان تیکه پاره کردن است که بصورت تشبیهی بکار می رود
ام کاغذی جوئه جوئه کردشونه یا ویکرده شونه
əm kāqazi jua jua kardəša yā vikardəša
کاغذ را ریز ریرکرده اینحا ریخته است
دار بنش دبرده جوئه جوئه کردشه یا ویکردشه
dāra bənaš dabərda jua jua kardaša yā vikardaša
درخت را بریده تمام نکرده خرد کرده اینجا ریخته است
کرا خلا درزه پارچه تش جوئه جوئه کرده یا ویکرده
kərā xalā derzə pārčaš jua jua karda yā vikarda
داشته خیاطی میکرده پارچه را برش داده همینجا ریخته
۵- جله جوئه کرده ( jəla jua karde ): جویدن طولانی ، با دندان با داخل لپ خود ور رفتن
بعضی تیک دارند که با دندان با داخل لپشان ور می روند، یا غذا را بجوند و در زیر لپشان در دهان نگهدارند و غورت ندهند معمولا کار بچه هاست
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- زرداون (zardāvən): زدنبو
زرداونیه (zardāvəniya): رنگ و رویش زرد است، زردنبویست
۲- زردک (zardak): زردنبو 
زردکیهzardakiya زردنبوییست
۳- چم آکرده (čem ākarde): تعقیب کردن
اوون چه پولی چم آکرده
avun če puli čem ākarda
آنها دنبال پولش هستند
۴- ناجه برکرده (nāja barkarde): به تمام خواسته ها و آرزوها رسیدن، کامیاب شدن، به کام دل نایل آمدن
اشته ناجه برکردره əštə nāja barkardəra
به آرزویت رسیدی
۵- مدا به (mudā be): به کام دل رسیدن
اشته دیلی مدا به əštə dili mudā ba
آنچه دلت میخواست شد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پرنده (perande): کشیدن، رسم کردن
پرنده معانی زیادی دارد. یک معنیش همین است.
گول پرنده (gul perande): گل کشیدن
موچه گله یی ای را ایسبیه پارچه کو پرن بدا ای بدرزه
muča gəlayi ay rā isbiya pārča ku peran bədā ay bəderzə
گنجشکی براش روی پارچه سفید بکش (رسم کن) تا آن را گلدوزی کند
۲-نخش پرنده (naqš perande)=
نخش درنده (naxš darande):نقاشی کردن و تصویر کشیدن، طرح و مدل انداختن روی چیزی ...پارچه و کاغذ و بافتنی و...
گوروه ای نخشی درن( پرن) 
gurave i naxši daran (peran)
جوراب را یک طرحی بده (منظور ساده نباف)
همه جوره نخش ام لا کو درندشه
hama jura naxš əm lā ku darandaša
همه جور طرح و مدل در این گلیم بافته است
 ۳- مشبغ ( ‌məšabaq): طرح و مدلی در جوراب بافیست
مشبغه گوروه بوج
məšabaqa gurave bəvaj
جوراب با طرح و مدل مشبغ بباف
۴- نخش کرده (naxš karde): طرح ها و مدلهای رنگی به هرچیز دادن، نقاشی کردن
۵- نخش و نیگار کرده (naxš u nigār karde): 
پراز نقش و طرح و رنگ و وارنگ کردن، تزیین کردن، زینت دادن، نقاشی کردن
انجوره نخش و نیگاره قالی خام
ənjura naxšə nigāra qāli xām
اینجور فرش گول گولی و رنگ و وارنگ می خواهم
مترادف نخش و نیگار پرنده (naxš u nigār perande): نقشهای رنگی انداختن ، گل و منگولی درست کردن، نقاشی کردن
قالی وجه ای نقش و نیگار پرنه
qāli vaja ay naxš u nigār perana
فرش می بافید گل و منگولی و رنگی ببافید
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۲۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دیل آچیک (dil āčik): لذت بخش، دل پسند
۲- ته زونی خدا (tə zuni xədā)=
ته به خدا (tə ba xədā): ترا به خدا
۳- خدا پزومیکیه (xədā pezumikiye): دست به دامن خدا شدن، بخدا استغاثه کردن
۴- پزومیکیه (pezumikiye): التماس کردن، دست به دامن شدن، پناه بردن
مترادف پزومیکیسته pezumikiste
۵- زوموکیه (zumukiye): نالیدن، از شدت درد عجز و لابه کردن
مترادف زوموکیسته zumukiste
#گردآورنده_مریم_محسنی ۴۳۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پست واژه

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- تیلی (tiyali): کمی، اندکی
تیلی بومونی از بام tiyali bumuni az bām
کمی باشی (صبر کنی) من بیام
۲- سنگ اومه (səng ume): وزن داشتن
ام برزی بکش بینم چده سنگ آ
əm bərzi bəkaš binam čada səng ā
این برنج را بکش (وزن کن) ببینیم چقدر وزن دارد
۳- شوشه کرده (šuša karde): پربار شدن میوه روی درخت
شوشه شوشهšuša šuša توده توده، انبوه
خجه داری خجی نه شوشه کرده، شوشه شوشه داری خج آری
xəja dāri xəji na šuša karda, šuša šuša dāri xəj āri
درخت خج (گلابی وحشی) خیلی پرباره، توده توده خج آورده 
مترادف گرچه گرچهgərča gərča
۴- وینی پدوشه (vini peduše): بالا کشیدن آب بینی
چده وینی پدوشی بش اشته وینی ویگه
čada vini peduši bəšə əštə vini vige
چقدر بینی تو بالا می کشی برو دماغتو تمیز کن
وینی ویگته (vini vigete): دماغ گرفتن، دماغ تمیز کردن
۵- اشتن کیسه (əštan kisa): دانگی
هر کسی اشتن کیسه بشم پلا هره جیگایی کو ناهار بهرم
دانگی بریم یک رستوران ناهار بخوریم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

💐💐💐
خاسه خدانومینَه
حاتم طایی دَفَرسشونه
ته^کوبَخشَنَده تَرداهنتِه 
هَنی آدَمی ویندَه رَه؟
واتشَه: بله مِردَکی که^
تَمون ثیروَت چِشن د'ه
گلَه گوسندا۰ ایلَه مرا
سرآوردشَه چه جیگرش
 کَواو کَردَه مه^ دوشَه
چِه جِیگَره کواوی مزَه 
کو تَریفم کَردَه۰
سَباینَه روزی اشتَن اَیلَه
گوسندش سَرآورده چِه
 جِیگَریش مراکَواوکَردَه.

بدَز هَنی اَی دَفَرسشونَه
ته^چه^کرد^ره؟
واتشَه:مه^پونسَت گلَه
گوسند اَی بَخشمَه.
واتشونَه ته^که^اَی کو
بخشَندَه تَری رَه.
واتشَه نِه: چُون اَه
هرچی داری مه^دوشَه
بَما مه^روکَه تئ چمه^
ثیروتی اَی آدومَه 
پَز فیطرت آدَمی بی
بلَند ببو که^ بختَرین
ثیروته
آگاردن: ایله نیویشته کو

فرنگیس قلیزاده
💐💐💐

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- فرته فرته (fərtə fərte): صدای بالا کشیدن آب بینی
بشه اشته وینی ویگه چده فرته فرته کری
bəšə əštə vini vige čada fərtə fərtə kari
برو بینی تو بگیر چقدر فین فین
مترادف فسه فسه کرده fəsə fəsə karde 
۲- فینگی فینگی (fingi fingi): غر غر زیر لب
مترادف فنگه فنگه fəngə fəngə
۳- فرّه فرّه (fərrə fərrə):صدای بینی اسب در حال خستگی و ترس و احساس خطر
۴- لکه لکه ( ləkə ləkə): صدای دمپایی که در اثر تند رفتن به پاشنه پا میخورد و صدا می دهد. 
صدای حاصل از تکان شدید دوغ در ظرف کره گیری (نره) در حین کره گیری 
مترادف قورتو قورتو صدای آب در شکم 
چه اشکم قورتو قورتو کره =لکه لکه کره
نره چنته لکه لکه کره
۵- تکه بکه (təka bəka): بکن نکن بگو مگو، بحث کردن
اوون بندی نه تکه بکه کرده
avun bəndi na təka bəka karda
اونا با هم بحث کردند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ریشه چند اصطلاح عامیانه

زپرتی:
واژة روسی Zeperti به معنی زندانی است و استفاده از آن یادگار زمان قزاق‌های روسی در ایران است. در آن دوران هرگاه سربازی به زندان می‌افتاد دیگران می‌گفتند یارو زپرتی شد و این واژه کم کم این معنی را به خود گرفت که کار و بار کسی خراب شده و اوضاعش به هم ریخته است.


هشلهف:
 جملة انگلیسیI shall have به معنی من خواهم داشت را به مسخره هشلهف خوانده‌اند تا بگویند ببینید واگویی این عبارت چقدر نامطبوع است
 و اکنون دیگر این واژه مسخره آمیز را برای هر واژه عبارت نچسب و نامفهوم دیگر نیز (چه فارسی و چه بیگانه) به کار می‌برند.

چُسان فسان:
از واژة روسی Cossani Fossani به معنی آرایش شده و شیک پوشیده گرفته شده است.

شر و ور:
از واژة فرانسوی Charivari به معنی همهمه، هیاهو و سرو صدا گرفته شده است.

اسكناس:
از واژة روسی Assignatsia که خود از واژة فرانسوی Assignat به معنی برگة دارای ضمانت گرفته شده است.

فکسنی:
از واژة روسی Fkussni به معنای بامزه گرفته شده است و به کنایه و واژگونه به معنای بیخود و مزخرف به کار برده شده است.

نخاله:
یادگار سربازخانه‌های قزاق‌های روسی در ایران است که به زبان روسی به آدم بی ادب و گستاخ می‌گفتند Nakhal و مردم از آن برای اشاره به چیز اسقاط و به درد نخور هم استفاده کرده‌اند.

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- شیرنه نفس (širna nafas): عزیز، گرامی، به نفس آدم بند است 
۲- شرته پرته (šərta pərta): شلخته
۳- شرته شرته (šərtə šərtə): صدای راه رفتن در آب
۴- خرته خرته (xərtə xərtə): خر خر سینه
۵- خورتو خورتو (xurtu xurtu): غرغر آرام
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- زوئه خردن (zua xerdan): پسر بچه 
مترادف زوئه کته zua kəta پسر کوچولو
زوئه تیهzua tiya = پسرک
زوئه خردنینه zua xərdanina 
پسر بچه  هستند
۲- کینه خردن (kina xərda): دختر بچه
مترادف کینه کته kina kəta دختر کوچولو
کینه تیهkina tiya = دخترک
کینه خردن یا منده نیه
kina xərdan yā manda niya
دختر بچه اینجا نیست
۳- زوئه زا (zua zā): نوه دختری
چه زوئه زایه če zua zā ya نوه پسریش هست
۴- کینه زا (kina zā): نوه پسری 
چه کینه زایهče kina zāya نوه دختریش هست
۵- کوله بار (kula bār): یک عالمه، باری که بر پشت می گذارند 
ای کوله بار مرس ویرییه شوشته را
i kula bār mərs viriya šušte rā
یک عالمه ظرف برای شستن ریخته است
کوله باری پریشا
 kula bāra perišā
باری بر پشت داشت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_تالشی ۱۹۷
۱-آبو ( ābu): باز می شود
برآبو (bar ābu): در باز میشود
رچ آبو ( reč ābu): درست می شود،

۲-ویلی ویلی (vili vili): تکان تکا خوردن

۳-غد غد (qədə qədə): قلقلک

۴-تل (tal): درشت بخیه زدن-کوک شل زدن

۵-پرچل (par čəl): کثیف

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱۹۸
۱-دنه چیلکا ( dana čilakā): ریزه خواری-خوردن تنقلات درطول روز۰

۲-نییارم بییارم (niyārəm biyārəm):باترس وتردید

۳-یاره (yāre): سابیدن
بییارم (biyārəm):  بسابم

۴-آنشا (ānəšā): نشا کردن
نشوئه (nəšue): نشا کردن

۵-وال (vāl): گشاد
وشل (vəšel): گشاد 

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱۹۹
۱-بی پا به (bi pāba): بیهوده از بین رفت-به هدر رفت
۲-آچین آساز (āčin āsāz): بازکردن وساختن-اصطلاحی برای شخص تقلب بکار می رود

۳-اشکم پیس (əškam pis)شکمو-شکم پرست

۴-رو گاردن (rugārdən): روگردان 

۵-ویکرده (vikarde): ریختن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۰
۱-چاله درنده ( čāla darande):به چاله انداختن- بوجود آوردن گرفتاری برای یکی

۲-رووییرده (ruviyarda): به طرف پایین رفت

۳-یکه (yakka): بزرگ
پیله (pilla): بزرگ
پیله تر (pilla tar): بزرگتر-سرپرست

۴-روک(ruk): کوچک
روکه ته (ruka te): کمی-اندکی

۵- همه گله (hama gəla):همگی دستجمعی
گردی(gərdi): همگی،دستجمعی

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کونه پسکه (kuna pasake): وارونه
مردک کرا کونه پسکه مجه
merdak kərā kuna pasake məjə
آقا دارد وارونه راه می رود
(یعنی به جای اینکه به جلو راه برود به عقب راه می رود)
۲- کوله (kula): دستمزد، نوکر بچه، بار
آسیاوونی چه آرده کوله ای کیلو خبیس پیگته
آسیابان برای آرد کردن نیمدانه برنج یک کیلو از آن را برای دستمزدش برداشته است
کوله تیی گتشونه دا چوون خردنی غم بهره
kula teyi getašuna dā čavun xərdani qam baharə
نوکر بچه ای را گرفتند تا بچه آنها را نگهداری کند
کوله تیی دگر را دلک kula teyi dager rā dalak
بار کمی جمع کن و راه بیفت
۳- سیا پا (siyā pā)= نسه پا( nasa pā)= سره هر(sara har)= نگبت (nagbat)= شوکمت(šukmat): بد قدم
۴- نگبتی (nagbati): بدبختی، نکبتی
۵- سیاروز (siyā ruz): بد بخت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

پَسو :انتهايى،ته تغارى
پَسو كيله:دختر ته تغارى
زردهَ ملرزَه:زردنبو
مَدرْند(مردرند)؛آدم خشك و حسابگر ،خسيس (احتمالا به كسى اطلاق ميشده كه به مرده هم رحم نميكرده)
#شفت
#لپندون
#وحید_علیپور

A - g:
مَویندَه = انسان ندید بدید mavindah

اِ : علامت تعجب
اِ = شما
اِ کا شی
شما کجا می روید

من = من mn با م ساکن
ت = تو
اَ = او

اَز = من

آبشار دوقلوی گشت رودخان در زبان محلی معروف به  " مایه وزن " یعنی ماهی ها اگه بخوان برند بالاتر باید این ارتفاع را بپرند و بالاتر بروند !!

ویتر = بتمرگ vitr

آولیکَه = پوست کندن گردو (پوست سبز)

دیلی سنگ نوئِه = سنگدل شدن
دیل سُوتِه = دلسوزی کردن

دَگمیش = مست و بی حال
آلَک = سرایت، مسری

آلَکِه = راه افتادن

دَلَکِه = راه افتادن، از هم افتادن، جدا شدن

مردرند = فریبکار، دوبهم زن، شیطان صفت

#علی_گشتی

#فرهنگ_تالشی

کتاب های فرهنگ واژه های تالشی 

متاسفانه تعداد کتاب های فرهنگ واژه های تالشی بسیار کم است و تعدادی از این کتاب ها نیز در گذشته ها چاپ شده اند و دیگر چاپ دوباره نشده اند . تمامی پژوهشگران در کل منطقه تالش باید واژه های تالشی منطقه خود را گردآوری کنند تا بتوانند در آینده ای نزدیک کتابِ فرهنگِ واژه های تالشی منطقه خود را به چاپ برسانند . نوشتن و ثبت تمامی واژه ها موجب پاسداری از زبان تالشی خواهد شد. 

#زبان_تالشی

@tarikh_astara

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۱
۱-زوره برا (zura bəra): یاور،کمک کار

۲-دس کمال (dasə kamāl): زرنگی،
هنرمندی اصطلاحی که برای زنان هنرمند وخاندار بکار میرود
کلانتر (kalāntar): زرنگ، هنرمند 

۳- رشته تا( rəšta tā): تکه نخ

۴-د پا ای چموش دکرده (də pā i čamuš dakarde): دوپارا دریک چموش کردن اصطلاحی برای اصراروپافشاری زیاد در کاری

۵-جیوه دینا (civa dynā): مال دنیا

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالش_گویش_ماسال۲۰۲

۱-موئه شال (mua šāl): شغال ماده اصطلاحی که برای افراد ترسوو موزی
بکار می برند۰

۲-موزور(muzur):مزدور،مزدبگیر

۳-مزه سر (məza sar):
کارگری که طبق قرارداد با
مزدی مشخص  کار میکند
بعد ازاتمام کار مزدش رو
می گیرد

۴-خته (xəte): خوابیدن
خسی (xəsi): می خوابی
خسن (xəsən): می خوابند

۵-اجنده (acənda): اجنه،جن
پیرون (payrun)جن ،آل

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۳
۱-خته گا نئزاونده (xəta gā neizāvənde): گاوخفته
ازجابلند نمیکند ،اصطلاحی
که برای آدمهای بی آزار و
خوب ومهربان بکار می برند۰

۲-سری غم هرد (sari qam harde): گذران زندگی_روزمرگی

۳-دیله بر ( dila bar):
چیزبسیار شیرینی که
 باعث دل ضعفه می شود

۴-شته سر (šəta sar): 
سرشیر
۵-گرچه (gərča):انبوه
میوه نشسته روی شاخه 
درخت

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کاناا واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خلج (xalaj): زن شرور و بی حیا و پر داد و فریاد
مترادف جلف  jalaf
آها ها ها چه خلجه ژنکیا
‌ āhā hāhā čə xalaja ženakiya
اوه اوه چه زن شروری بود
۲- آهاهاها (āhā hāhā): اوه اوه
۳- بندوم (bandum): بدنام، کار بدی را به گردن کسی گذاشتن
ای شون بندوم ay šun bandum karda
او را بد نام کردند ، به گردنش انداختن
۴- نوم بندومی (num bandumi): بد نامی
نوم بندومی ای را منده
num bandumi ay rā manda 
بد نامی برایش باقی ماند 
۵- دور بوبو (dur bubu): خدا به دور
مترادف خدا دور بکره (دور بگاردنه) 
xədā dur bəkarə (dur bəgārdənə)
هف کو ادیم (haf ku adim)= هف کو و دریا ادیم haf ku u daryā adim:خدا به دور، دورباش
به معنی به اندازه هفت کوه و دریا از ما فاصله داشته باشد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۴
۱-رخت (raxt): لباس
۲-زما رخت (zəmā raxt):
لباس دامادی
۳-گشه رخت (gəša raxt): 
لباس عروس
۴-رخته پچینی (raxta pečini):
مراسم خریدن لباس عروس
ازبازار
۵_رخته بری (raxta bəri):
مراسم بریدنودوختن لباس
عروس
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانا واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گله (gəle):جوشیدن
کیتری گله kitri gələ کتری می جوشد
۲- گل کرده (gəl karde): جوشیدن
کیتری گل کره kitri gəl karə
کتری می جوشد
۳- پل پل کرده (pəl pəl karde): قل قل کردن آب جوش
آو گله پل پل کره (دری)
āv gələ pəl pəl karə (dari)
آب می جوشد و در حال قل قل است 
۴- گل ورده (gəl varde):جوش آوردن، جوشاندن 
پاتیله آوی گل وردمهpātila āvi gəl vardama
آب دیگ را جوش آوردم، جوشاندم
۵- گلاونده (gəlāvənde): جوشاندن ، آبکش کردن برنج
برزی بگلاون bərzi bəglāvən برنج را آب بکش
آوش گلاوندا āvəš gəlāvəndā
آب را جوش آورده بود 
۶- گل اومه (gəl ume) جوش آمدن، جوش آوردن و عصبانی شدن
آو گل اومه āv gəl uma آب جوش آمد
ته چرا گل اومیره tə čərā gəl umayra
تو برای چه جوش آوردی 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۱
#توجه: این واژه ها فقط بعدد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- وال آبه (Wāl ābe )= وشل آبه (vəšel ābe ): گشاد و شل شدن ، پهن شدن
ام شیی وال آبه= وشل آبه
əm šeyi wāl āba (wəšel āba)
این پیراهن گشاد شده است
۲- رخ (rəx ): باریک و کم عرض، نواری
ام زمینی کو که نبرا رخی یه
əm zamini ku ka nebarā rəxiya
از این زمین خونه در نمیاد باریکه، کم عرض است
۳- اشتن کیسه (əštan kisa) : دانگی
هر کسی اشتن کیسه بشم پلا هری کو ناهار بهرم
har kasi əštan kisa bəšam pəlāhari ku nāhār baharam
دانگی بریم رستوران ناهار بخوریم
۴- تکه تکه (təka təka) =لچه لچه ( lača lača ): بالاترین نقاط درخت
داری تکه تکه دیس=داری لچه لچه دیس؟
dāri təka təka diyas=lača lača diyas
۵- خلج (xalaj)= جلف (jalaf): زن شرور بد دهان و پر داد و فریاد
آ ها هاها خلجه ژنکی یه
ā hā hāhā xalaja ženakiya = jalafa ženakiya
اوه اوه زن شرور و بد دهانی هست
اوه اوه = آ ها هاها ā hā hāhā
۵- موشتلوغ چی ( muštuluq či): خبر خوش دهنده، بشارت دهنده
موشتدلوغ چیی با چه خشه خوری مه بده چاکه موشتولوغی ای دم
muštuluqči bā če xəša xavari mə bəda čāka muštuluqi ay dam
بشارت دهنده ای بیاد و خبر خوشی از او به من بدهد مژدگانی خوبی بهش می دهم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سر ویترک به(sar vitrak be): هجوم بردن
۲- تخیسته (təxiste): جوانه زدن
بغه ژنده ( bəqa žande= bəqa karde) : جوانه زدن
تغ آکرده (təq ākarde)=
تغ کرده (təq karde):جوانه زدن
تک برورده ( tək barvade):جوانه زدن
گاز آچیه (gāz āčiye): جوانه زدن
گاز آچینده (gāz āčinde):جوانه زدن
۳- تغ (təq)= بغه (bəqa): جوانه
۴- کاچ (kāč) : جمجمه
۵- کله کاچ (kalla kāč): جمجمه سر
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نار (nār):جلو، پیش
نار دری ( nār dari): جلو هست
۲- نار ژنده (nār žande): جلو افتادن، سبقت گرفتن 
امه کو نار ژندشه ama ku nār žandəša
از ما سبقت گرفت، از ما جلو افتاد
مترادف نار دلکه nār dalake
۳- نار درنده (nār darande): جلو انداختن 
ای مه نار درنده ay me nār daranda او مرا جلو انداخت، او باعث پیشرفتم شد
۴- نار آدوئه (nār ādue): جلو فرستادن
ای نار آده ay āda nār بفرستش جلو
۵- ناره (nāra): ناله ، نعره
تو داره ناره کرهtav dārə nāra karə
تب دارد ناله می کند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نار آکوئه (nār ākue): جلوی رفتن کسی یا چیزی را گرفتن، برگرداندن
چمه مونده ناری آکوčəme munda nāri āku
جلوی گوساله ام را بگیر تا نرود منظور بر گردانش
۲-- نار گته (nār gete): جلوگیری کردن
چه ناری بیگه če nāri bige جلویش را بگیر
۳- نار ناره (nār nāra): جلو جلو
نار ناره بش nār nāre bəš جلو جلو برو
۴- نار دبه (nār daba):جلو رو
اَ نار دبه آزونی a nārcdaba āzuni آن جلویی دارد میرود را می شناسی
۵- نار دبه (nār dabe): جلو بودن
از ای کو نار دبیمه az ay ku nār dabayma
من ازش جلو بودم
نارتر nār tarجلوتر
از چه نارتر مندیماaz če nārtar mandimā 
من جلو تر از او بودم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- به(be): به دنیا آمدن
چه به روزه če be ruza روز تولدش هست
۲- به (be): بگیر، بیابگیر، بفرما بگیر
به ویگر be viger بیا بگیر
مترادف ویگتهvigete 
۳- به(ba): بودن 
از به نیمه ‌az ba nima من نبودم 
۴- آبه (ābe): شدن، باز بودن
هیست آبیمه hist ābayma خیس شده ام
بر آبه bar āba در باز است
۵- دبه(dabe): بودن، رفت و آمد داشتن، رابطه داشتن ،دشمنی داشتن، ریخته شدن، 
از اوون نه دبیمه az avun na dabayma
من با آنها بوده ام، رابطه داشته ام 
اون اول دره منه دبینه aven mə na dabayna
آنها از از اول بامن دشمنی داشتند، با من خوب نبودند 
چمه گالیشی دیله آو دبه
čəmə gāliši dila āv daba
توی کفشم آب رفت
چه دیله دبه če dila daba
توش ریخت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نار دره (nār dəre)= ناری کو (nāri ku): در جلو، تو جلو، از جلو
هه نار دره مه خور دوشه ha nār dəre mə xavar duša از همون جلو بهم خبر داد
چه ناری کو بنهče nāri ku bənaجلوش بگذار
نار دره برمه nār dəre barma از جلو درآمد
۲- نار و دوم (nār u dum): پشت سرهم 
نار و دوم بومونه nāru dum bumuna پشت سر هم بایستید، یکی جلو یکی پشت بایستید
۳- چمی نار ( čemi nār): جلوی چشم
ای چمی ناری کو پیگره
ay čəmə čemi nāri ku pigera
آن را از جلوی چشمم بردارید
۴- نار دبه (nār dabe ): جلو بودن
چمه نار درینهčama nār darina
جلوی ما هستند ، جلوی ما دارند می روند
۵- نار منده (nār mande): جلو ماندن
‌اون نار مندینه aven nār mandina آنها جلو هستند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ناری منده (nāri mande): جلوی کسی ماندن و او را مخفی ساختن
چه ناری بومون بدا ای موینن
če nāri bumun bədā ay mavinən
جلوش بایست بگذار او را نبینند
۲- نار شه (nār še): استقبال کردن
کرا آ بیزه چه نار بشهkərā ā biza če nār bəša
دارد می آید پاشوید به استقبالش بروید
۳- نار تر (nārtar):جلوتر 
نارتر مش nārtar maš جلوتر نرو
مترادف ناقترnāqtar
۴- ناری نوئه (nāri nue): چیزی را جلوی چیز دیگری قرار دادن
مجمه آتش ناری بنه وا ای دمه کشه
majma ātaši nāri bəna vā ay damakəšə
سینی را جلوی آتش بگذار باد خاموشش نکند
۵- نار دکرده (nār dakarde): به جلو راندن و هدایت کردن 
اوردکون نار دکه مرا بواَ یا
urdakun nār daka mərā bua yā
اردکها را دنبال کن و هدایتشون کن برام بیار اینجا
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نارنه ( nārna): جلویی
نارنه گوسند موئه یه 
گوسفند جلویی ماده هست
۲- نارنه گله (nārna gəla): جلویی یه
نارنه گوسنده گله موئه یه 
گوسفند جلویی یه ماده است
۳- بژن (bəžan): قوی
بژنه مردکیه bəžana merdakiya
مرد قوی هیکلی است
۴- ور (var): کنار، طرف، نزدیک
چه ور مش če var maš کنارش= طرفش= نزدیکش نرو
۵- نزیک (nezik): نزدیک
چه نزیک مش če nezik maš
نزدیک او نرو
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۳۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۵
۱-یاوردوئه(yāvar due):کمک کردن 
یاور کرده(yāvar karde): کمک خواستن از دیگران 
برای انجام کارش

۲-بجاره کاره یاور (bəjara kāra yāvar): برای کار 
 درمزرعه به هم دیگر
 کمک می کنندتاکارشان 
عقب نیفتد۰

۳-گشه یاور(geša yāvar):
یاوربردن یاکمک بردن 
ازطرف داماد برای خانواده
عروسی که هنوز عروسی
نکرده خانه پدرش زندگی
می کند
۴-که سره یاور(ka sara yāvar):کمک یایاورگرفتن  
برای سربندی خانه که از 
کاه استفاده می کردند

۵-برزه بره یاور(bərza bəra yāvar):  کمک کردن برای درو برنج

۶-پیله آچینه یاور(pila āčina yāvar):
کجه آچینه یاور(keja ācina yāvar):
کمک کردن برای جدا 
کردن پیله کرم ابریشم 
از ساقه های سرخس

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

 @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- چمون سر (čemun sar): به روی چشم، چشم، باشه
ترا ورم چمه چمون سر 
te rā varəm čəmə čemun sar
برایت می آورم به روی چشمام= (چشم)، باشه
۲- دیمه نوئه dima nue کنار گذاشتن
شلاطونه مزا دیمه بنه šallātuna məzā dima bəna شارلاتان بازی را کنار بگذار
۳- تف دیمه (tafə dima ): کنار، گوشه کنار، دور از دسترس
حلا چه فرصتی ندارم ای تف دیمه یی بنه
hala če fərsati nedārəm i tafə dimayi bəna
حالا مجال انجام آن را ندارم یک گوشه کناری بگذار برای بعد
۴- دارکپکی (dārəkəpaki): یکریز 
(فقط برای کلمه فحش دادن و ناسزا گفتن بکار می رود)
دارکپکی فش دیdārəkəpaki faš day یکریز فحش می داد 
۵- کوره پوچو (kura puču): نمک نشناس
چه لوئه مکه کوره پوچوئه
če lua maka kura pučua
حرف او را نزن نمک نشناسه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اوسکونه (uskun): ساقه سبزیها
سوزی اوسکونه دبر savzi uskuna dabər
ساقه شاهی را ببر 
سوزی savzi شاهی
شیویدی اوسکونه پسندšividi uskuna pesənd
ساقه شوید را قطع کن
۲- سس دکرده (sas dakarde): صدا زدن
ای سس دکه با یا ay sas daka bā yā
صدایش بزن بیاید اینجا
مترادف آواز دکرده āvāz dakarde
۳- آواز پکرده (āvāz pekarde): خواستن چیزی از کسی که طرف از دادنش بی میل است 
مترادف زوون (زومون)آخازی zuun āxāzi
از کرا ای ناآدیم مه آواز پکردشه(زوون آخازی کردشه) 
az kərā ay nāādaym mə āvāz pekardəša 
(zuvun āxāzi kardəša)
۴- لوئه پکرده (lua pekarde): شروع کردن در حرف زدن با کسی. طرف را می شناسد ولی میلی به حرف زدن با او را ندارد. ولی طرف مقابل خودش با او حرف می زند. یا با کسی قهر باشد نخواهد با او حرف بزند ولی طرف خودش شروع کند به حرف زدن
اَ منه لوئه نکریسته مه ای لوئه پکرده
a məna lua nekariste mə ay lua pekarda
او نمیخواست با من حرف بزند ولی من با او حرف زدم 
۵- نومره (numra): نوع، جور
چن نومره خلا داره čan numra xalā dārə
چند جور لباس داره
چن نومره لوئه کردشه čan numra lua kardəša
چند جور (نوع) حرف زد
نومره به نومرهnumra ba numra= انواع مختلف، جور واجور
نومره به نومره قاتق ساتشا
numra ba numra qātəq sātašā
چند نوع خورش درست کرده بود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان-تالشی_گویش_ماسال ۲۰۶
۱-نوری نوا (nəvəri nəvā): 
اصطلاحی که برای اشخاص
لوس ونازنازی بکار میرود۰

۲-دج (dəj): چسبناک

۳-رت (rət): گل ولای

۴-شخته ژر (šaxta žar):
یخ زده،سرمازده

۵-عملییه گار (amaliya gāz):
دندان مصنوعی

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

  @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بلگوشا (balgušā): جای با صفا و دل باز
چه سرا بلگشایه če sərā balgušā jāyiya
حیاطش با صفا و دلگشاست
۲- رو پنه به(ru pena be): در عمل انجام شده قرار گرفتن، خجالت کشیدن
روپنه بیمه نشاتمه ای دس تی آگاردنده
ru pwna bima nešātəma ay das tey āgārdənde
خجالت کشیدم نتوانستم دست خالی برگردانمش
۳- فرا (fərā): پهن، گشاد، گسترده
پن و فرا شیی یی دریشا
panə fərā šeyi yidarišā 
لباس گل و گشادی پوشیده بود
۴- پا برکرده (pā barkarde): پاشنه در منزل کسی را از جا کندن، زیاده روی در رفتن به جایی
مه شمه پا برکرده mə šəma pā barkarda
۵- سفته سندیهsəftə səndiye 
مه شمه سفته سندیه mə šəma səftə səndiya
پاشنه در خانه شما را از جا کندم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۷
۱-پرآوز به (par āvaz be):
بزرگ شدن،رشد کردن

۲-ویراجن به (virājən be):
متوجه شدن،کمک کردن
ویرها به(virə hā):متوجه
 شدن، کمک کردن

۳-آتشی سر نشته(ātaši sar nəšte):
روی آتش نشستن ،دلواپسی داشتن

۴-سود نوشونsəvad nušun): 
نشانی دادن

۵- نرآبه(nar ābe) دراز کشیدن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مرده ملاش (marda malāš): مردنی
مترادف ممر مژیmamerə maži
مردنینmardanin
مرده مالmarda māl
مژگاروmažgāru
مرده ملاشیهmarda malāšiya مردنی است
۲- تون به تون گینه =به tun ba tun gine ,be 
زر به زر گینه =به   zər ba zər be
گور به گور شدن
تون به‌تون گینن  tun ba tun ginən
زر به زر گینن zər ba zər ginen
گور بگور شده ها
۳- تون دبه (tun dabe): پایین تر از سطح محیط قرار داشتن
هته زمینن تون درینه hate zaminen tun darina
زمینهای آنجا نسبت به سطح آنجا پایین تر هستند
۴- پشه بس (pəša bas): بحث ضد نقیض
چرا پشه بس کری čərā pəša bas kari 
برای چه بحث ضد و نقیض می کنید
۵- چیره (čira): زمین بایر یک طرف یا اطراف مزرعه 
بجاره چیره آپرچینا بکه
bəjāra čira āparčinā bəka
علفهای هرز و خار و خاشاک اطراف مزرعه را تمیز و جمع کن (ببر)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لیوه بار (liva bār): دسته ای از برگ درختان که برای خورا‌ک حیوانات تهیه می شود
مردکی لیوه باری پری یا روویرده
merdaki liva bāri periyā ruviyarda
مردی با باری از برگ درختان بر پشتش رد شد.
۲- مالدار (māldār): صاحب گاو و گوسفند
اون مالدارینهaven māldārina آنها گاو گوسفند دار هستند
۳- مال (māl):گاو و گوسفندو احشام
هته باغی یا مال دری یا پورا
hate bāqi yā māl dariyā purā 
یک باغی آنجا بود پر از احشام (گاو یا گاو و گوسفند)
۴- ایزمه بار (izma bār): یک بسته هیزم جمع شده برای حمل بر روی پشت
ژنکی ایرمه باری پری کرا آ
ženaki izəma bāri peri kərā ā
خانمی با باری از هیزم بر پشت دارد می آید
۵- بول (bul): چوب نرمی که به جای طناب هیزم یا برگ درختان را در آن می پیچند
لیوه باری بوله تایی نه پبشتشه
liva bāri bula tā yi na pəbəštəša
برگ درختان را با یک چوب نرم و انعطاف داری از شاخه درختان در هم پیچیده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- اجاره بار (ajāra bār): بسته چند تایی از اجار قرار داده شده در یک بول.
اجار شاخه تقریبا متوسط درخت که کمی انعطافدار است که برای پرچین کردن بطور افقی بافته می شود
دوته (davate): بافتن اجار را بر پایه (پوئه) می گویند.
۲- پوئه بار (pua bār): بسته چند تایی از پوئه قرار داده شده در یک بول.
پوئه چوب محکمی است که به زمین بند است ، که اجار در لابلای آن بافته می شود
۳- پلنگه بره بار (palanga bəra bār): دسته ای از شاخه سیا تلو برای پرچین موقت اطراف قرق (باغ محل چرای حیوانات)
۴- رمش (raməš): پرچین
۵- راکابند (rākābənd): نوعی حصار پرچین مانند که چوب افقی را با فاصله بر پایه ها به جای بافتن می بندند یا میخ می کنند.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

صدا و سیمای گیلان 

رادیو گیلان 

برنامه تالشونه 

تالشونه عنوان برنامه ای است که به زبان تالشی از رادیو گیلان پخش می شود.
شهرستان تالش بزرگترین شهرستان استان گیلان است و مردم آن به زبان تالشی صحبت می کنند. مردم این خطه از زمان های دور به زبان تکلم می کنند. زبان تالشی بیشتر از زبان فارسی به پهلوی قدیم نزدیک تر است. از این رو برنامه تالشونه به منظور ایجاد همبستگی، وحدت ملی تهیه می شود، نگاهی به گذشته و اصالت این قوم داشته و سعی دارد  تا بین نسل حاضر این قوم با سنت های گذشته ارتباط برقرار کند.
این برنامه هر شب ساعت ۲۱:۳۰ به مدت ۳۰ دقیقه از رادیو گیلان پخش می شود. 
آیتم های مختلف برنامه عبارتند از : گزارش، پیام های مردمی،شعر و موسیقی، معرفی جاذبه های گردشگری و ورزش های بومی و محلی، معرفی شخصیت های فرهنگی و تاریخی تالش، خبرنگاران افتخاری، فضای مجازی و آسیب های آن، ارتباط تلفنی و جوابیه مسوولان، بخش کارشناسی، در ازدحام امروز ( بررسی معضلات فرهنگی موجود در مناطق تالش نشین) و آداب و رسوم مردم تالش ...

طراح:علی شمسایی
تهیه کننده: علی شمسایی  - اعظم جمالی
گویندگان: طاهره رفاهی،مهرداد فیاض
نویسنده: علی شمسایی  - اعظم جمالی
گزارشگر : علی شمسایی  - اعظم جمالی
 
 
http://guilan.irib.ir/-/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4-10

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پینشا فتر (pinšā fətər): ازگیل درشت و بزرگ
۲- مردک (merdak): مرد
مردانهmardāna: مرد
۳-مردکَ کته (merdaka kəta): مردک ، مرد کوچک و ریره میزه، مرد کوتاه قد
۴- تن بژن کرده (tanbəžan karde): تذکر دادن
۵- موره وا (muravā): مربا
بیه وا  biya vā: مربای به
انجیله وا  anjila vā : مربای انجیر 
انگوره خمسangura xaməs: مربای انگور
اناره بوره anāra bura: مربای انار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۸

۱-یتیمچه (yatimča):
 اصطلاحی که برای اشخاص
بی سرپرست وبدبخت و
خودسر بکار می برند.

۲-هیچ برشه (hič bar še): 
مردن،از بین رفتن

۳-ویریجاونده (virijavənde): 
ریختن و آوار کردن

۴-ورچول(vačul): کج
پش (pəš)کج
شت(šat): کج

۵-ورچولکی دییشته (vačulaki diyašte):با غضب وخشم وکج
نگاه کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۰۹
۱-شپلی شپا (šəpəli šəpā): اصطلاحی
که برای کسی درآب
 گل آلود حرکت می کند

۲-وش (vəš): یقه

۳-واگینه (vāgine): باد
 پریان خورده،جن زده

۴-کنه خلی باکله دکرده
(kana xəli bākle dakarde):
درسوراخ کهنه باقالی ریختن کنایه: کارهای قدیم یاحرفهای گذشته را بیاد آوردن
۵-لته ژنده (lata žande): چابلوسی،نازکسی را بیجا 
کشیدن،به کسی بهاوارزش
بیجادادن
لته ژنده(lata žande) 
سابیدن وتمیز کردن جایی
 با پارچه یا چیز دیگر

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۰
۱-لکنده (lakanda): ناخوش
احوال،مریض وضعیف

۲-ارشت (arešt): لاغر، 
ضعیف ومردنی

۳-تلّه زوبون(tella zubun):
تلخ زبان، کسی که حرفهای
تند ونیش دار می زند
۴-چوچول باز (ču čul bāz): چابلوس ،
زبان باز
۵-غزری (qazri): باد سرد
همراه با سرمای سوزان

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenaneh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- هیست آبه (hist ābe):خیس شدن
۲- لجن آبه (lajan ābe): خیس آب شدن، از سر تا پا خیس شدن، خیس خیس شدن
۳- شور شوره آبه (šur šura ābe): خیس آب شدن
آوه شورّ آبه (āva šurra ābe) 
آوه گولّ آبه (āva gulla ābe)
شورّه آبه (šurra ābe)
آوه چفه آبه āva čəfa ābe
چف چفه آبه čəf čəfa ābe
۴- چفت رفت آبه čəftə rəft ābe
همه جای اطرافمان خیس شدن 
 وارش واره سرا و برون و را و ریه چفت رفت آبه
Vārəš vāra sərā u berun u rā u riya čəftə rəft āba
باران باریده حیاط و بیرون و راه خیس آب شده
۵- هیلالی (hilāli): آزگار
سه مای هیلالی ایم غم هرده
se māyə hilāli ayəm qam harda
سه ماه آزگار از او نگهداری کردم.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- چارکول (čār kul): مربع، مستطیل
۲- سه کول (se kul): سه گوش (se guš): مثلث
۳- غله (qala)=گردی (gərdi): دایره
۴- کتا (kətā)= کتاغ (kətāq)=کتا کلمه (kətā kəlma): کوتاه
۵- چه به دوم (če ba dum)=بدزنی (badazəni)=بدز چه (badaz če): بعد از آن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۴۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۰
۱-ایشته نشته (ište nəšte):
نشست برخاست 

۲-ارشت (arešt): لاغر، 
ضعیف ومردنی

۳-تلّه زوبون(tella zubun):
تلخ زبان، کسی که حرفهای
تند ونیش دار می زند
۴-چوچول باز (ču čul bāz): چابلوس ،
زبان باز
۵-غزری (qazri): باد سرد
همراه با سرمای سوزان

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenaneh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۱۱
۱- بره سری (bara sari)مقدارپولی که داماد موقع بیرون بردن عروس  
از خانه پدرش به برادر  
عروس که آنهارادم دراز
 زیرقرآن رد میکند می دهد

۲-کترا وشتن(katrā vaštan):
وختی که عروس وارد
حیاط داماد می شود 
مادرشوهر با بهم زدن
دوکفیر  می رقصد
آنقدرکفیگیرهارابه هم
 می زند تا شکسته 
 شوندبا این رقص  مادر
داماد نشان می دهد که
از امروز عروس کدبانوی
خانه است۰
قندکله وشتن (panda kala vaštan)
این رقص هم نشانه شیرن
شدن عروس برای افراد 
خانواده داماد است 
که  مادرداماد  دوتکه
قند را به هم میزند
ومی رقصد تا تکه قندها 
خرد شوند وبعد پرت
 می کند

۳-دسی عسل آسوئه ( dasi asal āsue): زمانی که 
می خواهندعروس را 
وارد خانه داماد کنند 
دست عروس را به عسل 
می زنندوبه بالا چهار
چوب در می زنند 
بعد  داماد وپدر مادر داماد 
عسل دست عروس را می خورند


۴-گشه نشته(geša nəšte): 
وختی که عروس وارد 
خانه داماد می شود
 سرپا می ماند تا از پدر
پدر شوهرش یامادر
 شوهرش هدیه ای از
 از قبیل گاو یا تکه ای
 زمین بگیرد وبعد  
بنشیند

۵-کمر دوسته (kamar davaste) به کمرعروس 
دستمالی می بندندکه باید 
برادر داماد آن را بازکند و
به عروس هدیه ای بدهد

۶-کلا ژنده (kəlā žande):
 برادر داماد کلاهی را
برمی دارد  وسر عروس
می گذاردمی گوید یک
دختر وبعد سر خودش
می گذارد می گوید 
هفت پسر بااین نیت که 
عروس دارای هفت پسر
ویک دختر شود۰

۷-کشه نش (kaša nəš):
وقتی که  عروس وارد  
خانه دامادشد ونشست 
پسر بچه ای را به نیت 
اینکه بچه اولش پسر
 باشد در بغل عروس
می دهند عروس جوراب  
رنگین دستبافی که همراهش
دارد به بچه هدیه می دهد
 
۸-گازه کریه (gāza kərya): 
وقتی عروس برای اولین 
بارکه می خواهد درخانه
داماد غذا بخورد۰نمیخورد
منتظر می ماند تا هدیه ای
بگیرد بعد غذا بخورد البته
حالا این رسمها خیلی کم
اجرا می شود

۹-برز آویشته(bərz āvište):
بعداز ظهر روزعروسی
وختی که فامیلین جمع 
هستند مادر شوهر عروس 
در سینی برنج می ریزد
 وجلو عروس می گذارد
 تا عروس  مشغول پاک
کردن برنج شود و
ومهمانها هم پولی را به
عنوان هدیه که تارف(tārəf)
نام دارد در سینی برنج
میریزند
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانا واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بی سفت (bi səfat): نمک نشناس، بی چشم و رو
۲- سو (su): نور، ترس، بینایی
چمی سو دری نی(če čemi su dari ni): ترس و باکی ندارد
چه چم سو ندارد (če čem su nedārə): چشمش بینایی ندارد، نا بیناست
خردن آدمی چه چمی سوئه
xərdan ādami čemi sua
بچه نور چشم آدم است
۳- گوز مرغی (guz ə mərqi): کسی که زود جوش می آورد
۴- وا آوا کرده (vā āvā karde)=
سر سینه کوئه (sarə sina que)
دیونه شیی شوار دکرده
divna seyi šəvār dakarde
بازگو کردن حرفی ،جوش زدن و حرص خوردن
۵- خار زار (xārə zār): مصیبت زده #گردآورنده_مریم_محسنی۳۵۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خلا (xalā): لباس
۲- خلا دکرده (xalā dakarde): لباس پوشیدن
۳- خلا آوته (xalā āvate): لباس کندن، لباس درآور‌دن
۴- خلا پچینی (xalā pečini): انتخاب لباس
این کلمه برای انتخاب و خرید لباس برای عروس بکار می رود
۵- گشه خلا (geša xalā): لباس عروس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- زما خلا (zəmā xalā): لباس دامادی
۲- زوموستونه خلا (zumustuna xalā):لباس زمستانی
۳- تاووستونه خلا (tavustuna xalā): لباس تابستانی
۴- خردنه خلا (xərdana xalā):لباس بچه، لباس بچگانه
۵- ژنکه خلا (ženaka xalā): لباس زنانه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مردکه خلا (merdaka xalā): لباس مردانه
۲- خلت (xalat): کفن
۳-شندره خلا(šəndəra xalā): لباس پاره و ژنده
مترادف پزره خلا pezera xalā
۴- شندرن (šəndərən): ژنده پوش
۵- چرکینه خلا(čərkina xalā): لباس چرک
مترادف چرکه خلا čərka xalā
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خلا درز (xalā derz): خیاط
۲- ماشون درز (māšun derz): خیاط
۳- خلا خرش (xalā xəraš): لباس فروش، بوتیک دار
۴- خلا خرشی (xalā xəraši): لباس فروشی، بوتیک
۵- خلا خریه (xalā xərye): لباس خریدن، خرید لباس
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ای لوئه خلا (i lua xalā): لباس نازک
۲- وته خلا (vata xalā): لباس بافتنی، لباس کاموایی
مترادف کمپا خلا kampā xalā
۳- خلا ویرز (xalā viraz) =
خلا ویرازن (xalā virāzən): لباس آویز، رخت آویز
۴- خلا شوره ( xalā šure): لباس شستن
مترادف خلا شوشتهxalā šušte
۵- خلا شوره ماشون (xalā šura māšun): ماشین لباسشویی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-خلا پرنده (xalā perande): پهن کردن لباس روی طناب
۲-خلا پچینده ( xalā pečinde): جمع کردن لباس از روی طناب
۳- خلا چک کرده (xalā čak karde): تا کردن لباس
۴- خلا صوندوخ (xalā sundux):صندوق لباس
مترادف خلا موره xalā mavara
صندوق فلزی جای لباس نو و تمیز
۵- خلا باخچه (xalā bāx ča): بقچه لباس
پارچه چهارگوش مربع شکلی که لباس تا شده را در آن بر روی هم می گذاشتند و چهار گوش را دو بدوی مقابل بهم گره می زدند و کار کشوی لباس امروزی را می کرد
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- خلا بری (xalā bəri): لباس بریدن
اصطلاح برش و دوخت لباس برای عروس توسط خیاط.
سالیان گذشته بعد از خرید پارچه در مراسم خلا پچینی، خیاط می آوردند تا لباس عروس را اندازه گرفته و بدوزد.
۲- دشته خلا (dešta xalā): لباس آماده
۳- نیمداره خلا (nimdāra xalā): لباس دست دوم
۴- کنه خلا (kana xalā): لباس کهنه
۵- مرسه شوره ماشون (mərsa šura māšun):
ماشین ظرفشویی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- شیرنه گوشت(širna gušt): دوست داشتنی
شیرنه گوشته خردنیهširna gušta xərdaniya 
بچه دوست داشتنی ای است 
۲- تلّه گوشت (tella gušt): بد اخلاق، بد برخورد
تله گوشته مردکیه tella gušta merdakiya
مرد بد اخلاقی است
۳- کیجه وچه (kija vača): جوجه کوچولو
مترادف کیجه کته kija kəta
کیجه وچه سرا بگرده خاسه
Kija vača sərā bəgardə xāsa
جوجه کوچولو تو حیاط بگرده قشنگه
• ۴- وره (vera): مرغ جوان که هنوز به تخمگذاری نرسیده باشد.
• مترادف واره vāra ، نیمچه nimča
• ورئون وخته د بی مورغونه دران
• verayen de bi murquna darān
الان وقتش هست دیگه باید این مرغهای جوان تخمگذاری کنند
مورغونه درمه (murquna darme) : تخمگذاری کردن مرغ
۵- دونه (duna)= تشک (təšk)=
بول (bul)= بوخارات (buxārāt): جوش
دونه گله ای (تشکی) چه پا کو پرمه
duna gəlayi (təški) če pā ku perma
جوشی تو پاش در آمده است
چه جانی بول (بوخارات) پرمه
če jāni bul(buxārāt) perma
تنش جوش زده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است..
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-خلا درزی (xalā derzi): ، خیاطی ( هم کار خیاطی و هم مکان خیاطی) ، تولیدی لباس، لباس دوزی
مترادف مکان خیاطی خیاط خونه (xayyāt xuna)
۲-خلا دشته (xalā dešte): لباس دوختن
۳- جا خلا (jā xalā): لباس مهمانی
مترادف جیگا خلا jigā xalā
۴- تالشه خلا (tāləša xalā): لباس محلی تالشی
۵- پوئه درزن (pua darzən): سوزن بزرگ
۶- چوغالدوز (čuqālduz): جوالدوز، سوزن بزرگ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۵۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است..
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۶۰
۱- پی (pi)= پیه (piyə): می خواهد
از مصدر پیه (piye)= پیسته (piste): خواستن
۲- دی (di)= دیه (diyə): شیر می خورد
از مصدر دیه (diye)= دیسته (diste): شیر خوردن طفل و حیوان شیر خواره
۳-زی (zi) = زیه (ziyə) : می زاید
از مصدر زییه (ziye)=زیسته (ziste)= زاییدن
۴- سی (si)=سیه (siyə): می سوزد
از مصدر سیسته (siste):سوختن
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

نفسی  راه گرییه
         جیر و کفا شییش
                        چتینه
کی چمه
       دیلی اناری کو
            خدا
               آو گته شه...... ؟؟؟


زرتشت

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سر دبند (sar dabend): روسری
مترادف سره دسمال (sara dasmāl)
۲- دسمال (dasmāl): روسری ، دستمال 
۳- لچک (lačak ): روسری سه گوش 
۴- چارق ( čārəq): دستمال بزرگ، روسری بزرگ 
بانوان تالش دو روسری را روی هم بر سر می بستن
۵- بنه دسمال(bəna dasmāl): دستمال زیرین که کوچکتر بود و با موی جلوی سر تقریبا تزیین می کردند
سرنه دسمال (sarna dasmāl): روسری رویی
که بزرگتر بود و روی بنه دسمال می بستند و در پشت گردن گره می زدند
۶- دسمال آبندیه (dasmāl ābendiye): روسری بستن
مترادف دسمال آوندیهdasmāl āvendiye
دسمال پرن ویرن کردهdasmāl peran viran karde
۷- دسه دسمال (dasa dasmāl): دستمال دست،
دستمالی که با آن دست و صورتشان را پاک می کنند که معمولا از جنس پارچه است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سر (sar): رو ، بالا 
چه سری بنه če sari bəna رویش بگذار
چه سری پنه (če sari pena): درش را بگذار 
چه سری دیه (če sari diya) رویش یا بالایش را نگاه کن
۲- سره ور (sara var): بالاسر، بالاتر
چه سره وری بنهče sara vari bənaبالا سرش بگذار
چه سره وری دیهče sara vari diys بالاترش را نگاه کن
۳- سرنه (sarna): رویی، بالایی
۴- کفاینه (kafayna): بالایی، رویی
۵- کفا تر (kafā tar): بالاتر
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کفاینه ور (kafayna var): بالاتر 
۲- تک (tək): خیلی بالا ، نوک، نوک پرندگان
۳- بن (bən): پایین
۴- بن نه (bən na): پایینی
۵- بن تر (bəntar): پایین تر
#گردآورنده_مریم_محسنی۳۶۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جیر (jir): پایین
۲- جیرنه (jir na): پایینی
۳- جیرتر (jirtar): پایین تر
مترادف جیره ور jira var
۴- مین (min): وسط
۵- مین تر (min tar): وسط تر
مین ترن (mintarən): وسطی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دوم (dum): بعد 
چه به دوم د ای وینده نیمه
če ba dum ay vinda nima
بعدش دیگه ندیدمش
۲- دومله (dumla): دنبال
چه دومله برش če dumla barš دنبالش برو
۳- دوم دره (dum dəre)=دومله دره(dumla dəre)
بعداً، بعد از آن
دومله دره ای وینده نیمه
dumla dərw ay vinda nima
بعد از آن ندیدمش
۴- لب (ləb): کنار
رباره لب هه واشی نه فته
rəbāra ləb ha vāši na fəta
کنار رودخانه پر از همان علفه
۵- تف (taf): کنار
چه تفی بنه če tafi bəna کنارش بگذار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#گیلک_تالش_تات
#نشر_فرهنگ_ایلیا

معرفی کتاب های گیلک ، تالش ، تات 

نشر فرهنگ ایلیا در گیلان تا کنون بیش از صدها کتاب درباره تاریخ ، فرهنگ و زبانِ گیلک ها ، تالش ها و تات ها به چاپ رسانده است که در ادامه تعدادی از این کتاب ها معرفی می شوند . 

1 – تاریخ گیلان ، دکتر ناصر عظیمی ، جلد اول ، 35000 تومان 
2 – تاریخ گیلان ، دکتر ناصر عظیمی ، جلد دوم ، 45000 تومان 
3 – تاریخ گیلان و دیلمستان ، ظهیرالدین مرعشی ، 20000 تومان 
4 – گیلان ، کریم کشاورز ، 12000 تومان 
5 – گیلان و خیزش جنگل ، افشین پرتو ، 20000 تومان 
6 – مشروطه و گیلان ، افشین پرتو ، 15000 تومان 
7 – میترائیسم در شمال ایران ، میثم نوائیان ، 15000 تومان 
8 – گیلتات ( تاریخ و فرهنگ عمارلو ) ، صمد شوقی ، 2 جلد ، 50000 تومان 
9 – تالش ها در انقلاب مشروطه ، سید مومن منفرد ، 42000 تومان 
10 – جشن ها و آیین های مردم گیلان ، محمد بشرا ، طاهر طاهری ، 10000 تومان 
11 – تمدن مارلیک ، بهروز همرنگ ، 10000 تومان 
12 – زبان تالشی ، دکتر محرم رضایتی ، 15000 تومان 
13 – از آستارا تا فومن ( تطبیق واژه هایی از گویش های مختلف زبان های تالشی و تاتی ) ، ضیاء طرقدار ، 15000 تومان 
14 – زبان گیلکی ، مسعود پورهادی ، 15000 تومان 
15 – تاریخ گیلان ( پیش از اسلام ) ، قربان فاخته ، 10000 تومان 
16 – تاریخ گیلان ( پس از اسلام ) ، قربان فاخته ، 10000 تومان 
17 – صنایع دستی گیلان ، فاطمه تهی دست ، 10000 تومان 
18 – زبان تاتی ، دکتر جهاندوست سبزعلیپور ، 10000 تومان 
19 – تمدن املش ، ولی جهانی ، 10000 تومان 
20 – پوشاک مردم گیلان ، فرشته تالش انسان دوست ، 10000 تومان 
21 – بازی ها ، سرگرمی ها و آیین های تالشی ، اعظم جمالی گشتی ، 15000 تومان 
22 – رودهای گیلان ، نیما فرید مجتهدی ، 12000 تومان 
23 – ادبیات شفاهی تالش ، علی عبدلی ، 15000 تومان 
24 – موسیقی تالشی ( مقام های سازی ) ، آرمین فریدی ، 15000 تومان 
25 – همواج ( ویژه نامه الفبا تالشی ) ، محرم رضایتی ، 25000 تومان 
26 – فرهنگ تاتی ، دکتر جهاندوست سبزعلیپور ، 20000 تومان 
27 – فرهنگ تالشی ، دکتر علی نصرتی سیاهمزگی ، 17000 تومان 
28 – فرهنگ گیلکی ، دکتر منوچهر ستوده ، 22000 تومان 
29 – نظام انطباق در زبان تاتی ، دکتر راحله ایزدی فر ، 16000 تومان 
30 – جستارهایی در زبان تالشی ، عبدالکریم اصولی تالش ، 12000 تومان 
31 – ترانه های گیلکی ، دکتر منوچهر ستوده ، 15000 تومان 
32 – دوبیتی های فولکلوریک تالشی ، رحیم نیکمرام ماسوله ، 20000 تومان 
33 – راهنمای گویش شناسی ( گیلکی ، تاتی ، تالشی ) ، دکتر جهاندوست سبزعلیپور ، 15000 تومان 
34 – ضرب المثل ها و اصطلاحات گیلکی ، ابراهیم فخرایی ، 15000 تومان 
35 – افسانه های تالشی ، دکتر علی نصرتی سیاهمزگی ، 20000 تومان 

نشانی دفتر نشر فرهنگ ایلیا : گیلان ، رشت ، خیابان آزادگان ، جنب دبیرستان شهید بهشتی ، خیابان صفایی ، خیابان حاتم ، شماره ۴۹ 
تلفن نشر فرهنگ ایلیا : 
۳۳۳۴۴۷۳۲ - ۳۳۳۴۴۷۳۳ – ۰۱۳
تلگرام : @nfilia

@tarikh_astara

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۳۶۶
۱- پره (para): کنار، لبه،دامنه، پایین
کوئه پره را شینهkua para rā šina
به طرف دامنه کوه رفتند
۲- دیمه (dima): کنار
دازی دیمه بنه اشتن دوری یه
داس را کنار بگذار حودت را می بری
۳- کلّه دوشان آگته (kalla dušān āgete): بر دوش سوار کردن، قلمدوش کردن
خردنی کله دوشان آگتشهxərdani kalla duşān āgetaša
بجه را بر دوشش سوار کرده است
۴-آوخونه (āvxuna):لگن و جای ادرار بچه در گهواره
گافرو کو آوخونه نوئه ویرر برشه
gāfru ku āvxuna nue virər barša
گذاشتن لگن در گهواره را فراموش کردی 
۵- گوشته گنده (gušta gənda): گوشتالو
خردن گوشته گنده یا
xərdan  gušta gənda yā
بچه گوشتالو (خیلی چاق) بود
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-ناخوش(nāxuš): بیمار، مریض
ناخوشه که ام وره نا nāxuša kə əmvara nā 
مریضه که این طرفها نمیاد
۲- ناخوشی ( nāxuši):بیماری ، مریضی
وان کرگه ناخوشی دری
vān karga nāxuši dari
می گویند بیماری طیور منتشر شده است.
۳- تو (tav): تب
وا چمه خردن تو داره vā čəmə xərdan tav dārə
می گوید بچه ام تب دارد.
۴- دوختور (duxtur)= دوکتور(duktur): پزشک
۵- دوختور خونه (duxtur xuna)=دوکتور خونه(dukturxuna): مطب، درمانگاه، بهداری
خردنی بردشه دوختورخونه سوزنه ژنی
xərdani bardaša duxturxuna(dukturxuna)suzana žani
بچه را برای آمپول زدن به درمانگاه برده است
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- آگته(āgete): روشن کردن
چرا آگتشه čərā āgetaša
چراغ را روشن کرده است
۲- آگته (āgete): گیر آوردن
ای آگتشه ay āgetaša او را گیر آورده است
۳- وش آکرده (vaš ākarde): روشن کردن
چرا وش آکردشهčərā vaš ākardaša
چراغ را روشن کرده است
۴- دس آگته (das āgete): بدست گرفتن
پاکتی دس آگه ببهpākati das āge bəba
پاکت را بدستت بگیر و ببر 
۵- پا آگته (pā āgete): کفش پوشیدن، به پا کردن، در پا کردن
پاورنده (پابرنده) مش پا افزاری پا آگه
pavranda maš pā afzāri pā āge
پا برهنه نرو پوشیدنی ای به پا کن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۶۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- وش گته (vaš gete): آتش گرفتن
دور دوره آتشه سویی وینم نزونوم کا وش گته
durdure ātaša suyi vinəm nezunum kā vaš geta
از دور روشنایی آتشی را می بینم نمیدانم کجاست آتش گرفته
۲- وش ژنده (vaš žande):آتش زدن
چه که شون وش ژندهče ka šun vaš žanda
خانه اش را آتش زده اند
۳- وشه (vaše):روشن بودن
چه که چرا وشهče ka čərā vašə
چراغ خانه اش روش است
۴- آگریه (āgeriye)=آگریسته(āgeriste): روشن شدن
چه که چرا آگریه če ka čərā āgeriya
چراغ خونه اش روشن شده است
۵- دشونده (dašunde): پوشاندن خود با چیزی ، لحاف بر خود کشیدن
سرده لف دشونsarda lef dašn
سرد است لحاف را رویت بنداز
#گردآورنده_مریم_محسنی۳۶۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آشونده (āšunde): پاشیدن
بشه تغ کرده ژه تومه کیله کو آشون
bəšə ža tuma kila ku āšun
برو شلتوک جوانه زده را در خزانه برنج بپاش 
۲- تراکنده (tərākənde): ترکاندن
اناره گله ویپشتشه تراکندشه چه آوش ویکرده
anāra gəla vipəštəša tərākəndəša če āv viba
انار را به زمین زد و ترکاند و آبش ریخت
۳- پتراکنده (petrākənde): پاره کردن، منفجر کردن
ژه لینگر پتراکندهža lingar petrākənda
گونی پر از جو را پاره کردی
۴- دتراکنده (datrākənde): هل دادن کسی و زدن به جایی
مه دتراکندشه دیاریmə datrākəndəša diyāri
هلم داد و زد به دیوار
۵- ویتراکنده (vitrākənde): خطری را در مسیر کسی قرار دادن
اسبی کرا مه ویتراکنی əsba kərā mə vitrākəni
اسب را داشت به طرف من می کشاند 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۷۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

برخی از اسامی اصیل ایرانی به همراه معنی آنها 
آبان دخت : دخترآبان ، نام زن داریوش سوم
آبتین : نام پدر فریدون پادشاه پیشدادی
آتوسا : قدرت و توانمندی – دختر کورش وزن داریوش اول
آفر : آتش – ماه نهم سال شمسی
آفره دخت : دختر آتش – دختری که در ماه آذر به دنیا آمده است .
آذرنوش‌: شیرین و دل انگیز
آذین : زیور، طاق نصرة‌، تزئین ، آرایش
آراه : نام فرشته موکل روز بیست و یکم ازماه پنجم درآئین زردشت
آرزو : کام ، مراد ، معشوق ، امید
آرش: درخشان ، آفتاب ، جد بزرگ اشکانیان – پهلوان کمانگیر ایرانی در لشگرمنوچهر
آرتین: عاقل و زیرک,نام پهلوان ایران در زمان منوچهر پادشاه پیشدادی
آرتام:والی فریگه در زمان کوروش هخامنشی
آرتمن:نام برادر بزرگ تر خشایار شاه پسر داریوش شاه
آرشام : بسیار قوی – پدر بزرگ داریوش بزرگ هخامنشی
آرمان : آرزو – خواهش – امید
آرمین : آرام گرفتن – پسر کیقباد پادشاه پیشدادی
آرمیتا: آرامش یافته ، کلمه ای زردشتی است
آریا فر: دارنده شکوه آریائی
آریا : آزاده نجیب – یکی از پادشاهان ماد – مهمترین نژاد هند و اروپائی
آریا مهر : دارنده مهر ایران – از سرداران داریوش سوم
آرین : سفید پوست آریائی
آزاده : دلیر و بی باک ، رها
آزرم : شرم ، مهر ، محبت ، عشق
آزرمدخت : یکی از ملکه های ساسانی
آزیتا : آزاده
آناهیتا : الهه آب

@Ancient_fact  ™️

پست واژه

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۰

۱-آلمییه ( ālamiye): ولو
شدن-پهن شدن

۲-وست آبر (vast ābar):به
اندازه کافی بودن

۳-تمارزو (tamārzu): 
آرزومند بودن-علاقه
داشتن

۴-مایه شوره (māya šura):
مه گرفتگی غلیظ صبحگاه 
بهاری
۵- رخیسته ( raxiste): 
رها شدن -نجات یافتن

#گرددآورنده_فرنگیس_قلیزاده 
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۱
۱-لب نخونده (ləb nexunde):
شادی نکردن-چهره غمگین
داشتن
۲-تلس (təlas):  تاول
گوزاوله (guzāvəla):
تاول

۳-پیسه کیجه ( pisa kija): 
برای کسی که از هرکس  
سرکوفت می خورد وبی 
حرمتی می بیند بکار میرود

۴-ام سرده(əm sar de): 
ازاین طرف

۵-ایلی ایلی (ili ili):
یکی یکی
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@Vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ورگه زوزه (varga zuza): روزه گرگ، 
زوزه zuza =زوزه، فریاد حیوانات
۲- پلنگه سره (palanga səre): نالش پلنگ، صدای پلنگ
سره səre = نالش
۳-خرسه گرمه (gərmə): صدای خرس شبیه غرغر
گرمه گرمه gərmə gərmə = غرغر آرام
۴-خوئه فشته (xua fəštə): صدای خوک، هن و هن خوک
فشته فشته fəštə fəštə =صدای نفس نفس زدن همراه با سر و صدا
۵- پرزه ونگ (pərza vang): صدای آهو، نالش آهو 
ونگ vang= صدای نالش و نعره آرام  بعضی حیوانات مثل گاو ، آهو
۶-گا ونگ (gā vang): ما ما ، صدای گاو
۷- گا گرنه(gā gərna): نعره و فریاد گاو شدید تر از ونگ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبانهای_ایرانی 

واژه هایی از زبان ها و گویش های ایرانی 
ضیاء طرقدار 

همه زبان ها و گویش های ایرانی از یک ریشه هستند و بنابراین اشتراکات زیادی بین تمامی زبان های ایرانی وجود دارد . در این نوشته به تطبیق واژه های تعدادی از زبان ها و گویش های گوناگون ایرانی پرداخته شده است و این زبان ها را در بر می گیرد : تالشی ، تاتی ، آذری ، گیلکی ، تبری ، کُردی ، لُری ، لَکی ، سیستانی ، و ... 

#زبانها_و_گویشهای_ایرانی

@tarikh_astara

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- گنزه گره (ganza gəre): صدای گوزن، نالش گوزن
گره gəre ناله آرام بعضی حیوانات مثل گوزن
۲- کشکره زهار (kaškara zəhār)= سر و صدای زاغ، داد و فریاد زاغ
کشکره خونده (kaškara xunde):صدای زاغ، خواندن زاغ
۳-اشکله جیسکه جیسکه (əškəla jiskə jiskə): صدای سنجاب
۴-کوره غوئه خونده (kuraqu xunde): صدای جغد، خواندن جغد
۵-کلاجه زهار (kalāga zəhār)=کلاجی خونده (kalāji xunde) : غار غار کلاغ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-گره (gəre): نق زدن
ام خردن چده گره(əm xərdan čada gərə)
این بچه چقدر نق می زند؟ 
۲- بلبله خونده (bəlbəla xunde): چهچهه بلبل
۳- موچه جک جک (muča jək jək): جیک جیک گنجشک
۴- گا گرنه (gā gərna): فریاد و نعره گاو
گرنه (gərna): نعره
۵- اسبه شییه (asba šiys): شیهه اسب
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در
"کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۲
۱-بی وختی (bi vaxti): 
اصطلاحی برای جن زدگی

۲-بیجی ته ( biji te): اندک،
خیلی کم

۳-نیمداشت (nimdāšt):
لباس کهنه دست دوم

۴-همه جا برپرمه (hama jā bər perma): همه جاخاردرامده 
درمواقع مشکلات سخت  
پشت سرهم بکار میرود

۵- دور آوز ( dur āvaz):
دور شدن -پرهیز کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

 @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- یاره (yāre)= یارسته(yārəste):جرات کردن
۲- کون دیمه به (kunə dime be): روگردان شدن، متنفر بودن
۳- پییم دوئه (payim ue): پیغام دادن
۴- پرمه (perme): بالا آمدن، درآمدن، سر بر آوردن
۵- بوراغ (burāq):خارستان
مترادف تی یه کیله ti ya kila
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ویر برشه (vir barše): فراموشی، فراموشکار بودن
اگم ویرم مبرشو اینه وامagam virəm mabaršu ay na vām
اگر فراموشم نشود بهش خواهم گفت
۲- ویر برکرده (vir barkarde): از یاد بردن
چه گفونم وی برکرده če gafunəm vir barkarda
حرفهایش را از یاد بردم
۳- ویر آرورده (vir ārvarde): یادآوری کردن
چه گفون ویر آرورم مرا چتینه
če gafun vir ārvarəm mərā čatina
حرفهایش را بیاد می آورم برایم سخت می گذرد
۴- ویر ورده (vir varde): یاد آوردن
نشام ویر ورده nešām vir vardeنمیتوانم یاد بیاورم
۵- ویر به (vir be): یاد بودن، بیاد بودن
ویرم بوبو وام virəm bubu vām یادم باشد می گویم
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۸۷
۱- پبسته (pebase): نسبت دادن، وصل کردن
۲- آبسته (ābaste): بار کردن
۳- دبسته (dabaste): بسته بندی کردن، بستن
۴- ویبسته (vibaste): دست و پای کسی را بستن
۵- جیبسته (jibaste): آویزان کردن، حلق آویز کردن
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پبشته (pebəšte): پیچیدن
۲- آپشته (āpəšte): پوشاندن
۳- ویپشته (vipəšte): به زمین زدن
۴-جیپشته (jipəšte): زدن
۵-دپشته (dapəšte): محکم زدن
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۳
۱-دبرده (dabərde): 
بریدن
۲-دبردره (dabərdəra): 
بریدی
۳-دبردرونه(dabərdəruna):
بریدید
۴-دبردشونه(dabərdəšuna)
بریدند
۵-دبردمه (dabərdəma):
بریدم
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

 @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۴
۱-زیارگار (ziyrgā): 
زیارتگاه
۲-زیارگا دار(ziyārgā dār):
درخت زیارت گاه-
درختی که به آن دخیل
می بندند وبه عنوان
زیارگاه مورداحترام
است
۳-چف دکرده (čəf dakarde):
بادکرده-ورم کرده
ایما دکرده (imā dakarde):
 ورم کرده-بادکرده
۴-زردآون ( zard āvən):
زرد و بادکرده
۵-برایسته (bəreiste): 
برشته شدن
برشته( bərešte): برشته
کردن
ببره (bəbre): برشته کن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

 @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۵
۱-تاریکه بره(tārika bara): راه تاریک
اصطلاحی که برای روزهای 
تنگدستی وبی کسی بکار
 میرود
۲-ماره کلا ( māra kəlā):
قارچ سمی

۳-دیماژه (dimāža):
خواب نما-کابوس-
خواب بد دیدن
۴-خشمه (xašama): خرد-
زیر چیزی سنگین له شدن-
خسته وکوفته
۵-خیشی (xiši): فامیلی-
خیشاوندی-وصلت کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺
 
 @vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۶
۱-کلوتون ( kəlutun): 
ندیدبدییه-تازه به دوران
رسیده۰
۲-تس آگته ( tas āgete): 
داغ شدن۰
۳-ددارو بیدار ( dadār u bidār):
بی حساب وکتاب- بیهوده۰

۴-دخته ( daxəte): پنهان
شدن۰
۵-موچ ونسبر گته (muč u nəsbər gete): اصطلاحی 
برای آرام کردن وقانع 
نمودن طرف مقابل۰

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واجه🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسالا۱۷۸
۱-ژولوک (žuluk): 
شیطان-زیرک باهوش

۲-دَرَماونده (daramāvənde):
رم دادن-فراردادن

۳-دس ودیلی آبرده (das u dili ābarde): شیفته کردن
شخصی-علاقه مند کردن

۴-مکه بکه کرده(maka bəka karde):
سربه سربه گذاشتن-
یکی به دو کردن

۵-هله مله (hala mala):
محال- هرگز-براحتی امکان
پذیر نیست

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۷۹
۱-گلنده آو ( gəlanda āv):
آب جوش۰
۲-گرمه کیلا کا (garma kilā ka):
آتشدان گرم -اصطلاحی
برای زندگی گرم وآباد

۳-سا آلنگیسته (sā ālngista):سایه افتاده-نزدیک به غروب
شده 
۴-سا شه(sā še): مات مبهوت
شدن - حواس پرت شدن

۵-خاکه پورَکا (xāka pura kā)
باخاک بازی کردن -
اصطلاحی برای تلف کردن
وقت ۰
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۰

۱-میمبد (mimbad) :
ازاین به بعد
۲-قوقوره (qu qura): 
کز کردن-جمع شدن بدن
براثر سرما یا در غم وعزا

۳-رییه بر(riya bar): 
کسی که با دنبال کردن
رد پا گمشده را پیدا
میکند
۴-چفره زمین (čəfəra zamin):زمین آباد
 نشده -زمینی که
 بی کشت کار مانده

۵-آچمه (āčma): آشکار
آچمه کرده (āčma karde):
آشکار کردن
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۱

۱-دگرا دگراهرده (dagrā dagrā harde):تلو تلوخوردن-
تعادل نداشتن در راه
رفتن

۲-پمنده (pemande): 
مکث کردن-ایستادن
دمنده (damande):
گیر کردن
۳-بال ژنده (bāl žande):
بال زدن وپریدن-
کمک مالی کردن

۴-پاچ ( pač) کوتاه-قدکوتاه

۵-کار آکرده (kār ākarde):
استفاده کردن-بکاربردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پگله ( pegəle): فوران کردن
۲- واج درمه (vāj darme): بر سر زبان افتادن، چشم زخم خوردن
۳- آشوریسته (āšurista): تر و تمیز شده
۴- ویشوشته (višušte): آب مالی و شستن عمودی از بالا به پایین مثل دیوار، ستون و...
مترادف ویشور آشور کرده višur āšur karde
۵- پشوشته (pešušte): برنج شستن و هرچیزی که با دودست در یک دیگ شسته می شود
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پترکه (petrake): منفجر شدن، شکافته شدن، باز شدن
وان زمین پترکه گلنده چی یی ای کو پگله
vān zamin petraka gəlanda čiyi ay ku pegəla
میگویند زمین منفجر شد چیز جوشانی از آن فوران کرد.
۲- آترکه (ātrake):پاره شدن
کیسه آترکه چه دیله چی ویبه
Kisa ātraka če dila či viba
کیسه پاره شد و هر چی توش بود ریخت
مترادف پزریسته pezeriste
۳-ویترکه (vitrake): برخورد کردن، عمدا خود را به کسی زدن و برخورد کردن 
چمه حالیما کرا شیم ناخور مه ویترکه
čəmə hālima kərā šim nāxavar mə vitraka
تو عالم خودم بودم داشتم می رفتم، ناگهان بهم خورد
۴-دترکه (datrake): هجوم بردن، حمله کردن
آستانه کو اسبه پیره ژنکی دترکه ای هردشه
āstāna ku əsba pira ženaki datraka ay hardaša
توی آستانه سگی به پیرزنی حمله کرده و او را خورده است
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۲

۱-خره کونه آفتاو (xəra kuna āftāv):
آفتابی که زیر ابر است
ولی نورش گرمای سوزاننده
دارد
۲-کل کله سی (kəl kəla si):
روی شعله های زبانه دار
آتش سوختن

۳-خجه چومبه ( xəja čumba):
خج(xəj)گلابی وحشی
دم گلابی وحشی
 اصطلاحی برای افرادی
که کردن باریک ولاغر
دارند بکار میرود
۴-کوش (kuš): نوعی 
بیماری پوستی وقارچی
می باشد
۵-گزر (gazar): هویج
گزره خرش (gazara xəraš):
هویج فروش- اصطلاحی
برای شخص بی سروپا
بکارمی برند
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه  واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۳
۱-چمه ژر (čema zar):
چشم زخم
۲-بزم شو ( bazam šu):
بدرد می خورد
بایث بو (bāyis bu): 
بدرد می خورد

۳-ام ور آور ( əmvar avar):
این طرف آن طرف

۴-ام وته (əm vata): 
تردیک تر
۵-سیمکه پاتیل (simka pātil): دیگ رویی

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۴

۱-طمه دوازن (tama davāzən):
طمع دار کردن،طمع کار کردن

۲-سنگ آپشیه (səng āpəšiya):
مشکل ودشواری-کنایه به 
کاری نشدنی پیچیدگی کار

۳-ویری آری (viri āri):
ریخت پاش وسایل خانه-
بی نظمی

۴-تازه پرسه(tāza perasa):نوجوان

۵-د'کاره (də kāra):
میان سالی

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن 

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۵
۱-دسه خردن (dasa xərdan): 
بچه ای که می تواند کمکی 
بکند
۲- مین دلکه (min dalake):
وسادت کردن،پادرمیانی
کردن بین دونفر

۳-ها (hā):بله
ها (hā): آنجا

۴هاویگته (hā vigete): 
بله گرفتن-خواستگاری 
اولیه یا بله برون

۵-ها دوئه (hā due): بله
دادن-جواب مثبت دادن 
به خواستگار

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajemameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آ (ā): آنجا
آ مندیره؟ ?ā mandira .آنجایی؟
۲- ها (hā): همانجا
ها مندیره؟ ?hā mandira همانجایی؟
۳- هته (hate): همانجا
هته مندیره؟ ?hate mandira همانجایی؟
۴- یا (yā): اینجا
یا آی؟ ?yā āy اینجا می آیی؟
۵- ه‌ِ (he): اینجا، همینجا
هِ آی؟ ? he āy اینجا (همینجا) می آیی؟
۶- هنته (hənte): همینجا
هنته آی؟ ?hənte āy همینجا می آیی؟
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آ (ā): می آید
کرا آ؟ ?(kərā ā): میخواهد بیاید؟ دارد می آید؟
کرا (kərā): دارد، درحال، می خواهد
کرا وا ؟ ?kərā vā می خواهد بگوید؟ دارد می گوید؟
کرا وا(kərā vā):در حال گفتن است
۲- نا (nā): نمی آید
کرا نا؟ (?kərā nā): نمی خواهد بیاید؟ دارد نمی آید=داره نمیاد؟
۳- پسه (pasa): کنج ، ته
پسه کو نشته pasa ku nəšta = ته نشسته
۴- پسه مسه (pasa masa): ته مه ها، کنج و کنار، گوشه کنار
نزونوم کم پسه مسه کو دریه
nezunum kam pasa masa ku dariya
نمیدانم در کدام گوشه کنار هست
۵- آدیم (ādim): نمایان، قابل دیدن
دار و دوچونی گته آدیم نی نشام اوری وینده
dār u dučuni geta ādim ni nešām avari vinde
شاخ و برگ درختها آنطرف را محاصره کرده اند قابل دیدن نیست نمیتوانم آنجا را ببینم.
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۶
۱-لوئه بسر  (lua basar ):
ازحرف اصلی دور شدن

۲-دیل دلک ( dil dalak):
بدبین شدن-بیزار شدن

۳-کته هر (kəta har):
آدم حسود وناسازگار

۴-تلّه گوشت (tella gušt):
عبوس ونجسب 

۵-چم آدیم (čem ādim):
 دید رس - قابل دیدن
چم آرس (čem āras):
چیزی که دردید رس باشد

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۷
۱-مسه ( mase): شنیدن
مسره (masra): 
شنیده ای
۲-مسمه ( masma): 
شنیده ام
مسه نیره (masa nira):
نشنیده ای
۳-مسن (masən): 
می شنوند
مسی (masi): می شنوی
۴_مسه رونه (masa runa):
شنیده اید
مسه نیشونه (masa nišuna): 
نشنیده اند
۵_مسه نیمونه (masa nimuna)
نشنیده ایم 

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۸
۱-چکه ( čake): شکستن

۲-چکه ( čəka): قطره
نشرق ( našraq):قطره

۳-کفا (kafā): بالا

۴-کفاینه سر (kafāyna sar):بالای اطاق
کفاینه که (kafāyna ka):خانه بالایی

۵-کفاینه ملّه (kafāyna malla):محله بالا

#گردآورنده-فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۸۹
۱-گالیش (gāliš): کفش پلاستیکی

۲-گالیش (gāliš): گاودار 

۳-گاچ (gāč): آغل گوساله وبره
گاچ ( gāč): پای کسی که از
دوطرف کج است وباپای
گشادراه می رود
۴-حیره ( hira): سکوی 
کوتاهی به اندازدامنه خانه
دورساختمان می سازند
 که از ردّه وباران محفوظ
 است ۰
۵-جولا وج ( julā vaj):شال باف
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#واجه_واج_۶۰


#زبان_تالشی_گویش_ماسال
@vajenameh_taleshi
۱- کَم پِشتَه گالیش/ اَمیریکا گالیش (kam pešta gāliš/ amirkā gāliš): گالش زنانه کم پشت قدیمی که گرانتر از گونه های دیگر بود.  
نمونه:
خونَه خا کَم پِشتَه گالیشی ای جٚفت مٚرا ویگِه: ارباب (فلانی/ طرف)، یک جفت از گالش زنانه کم پشت برایم بگیر (بخر).

۲- رَزینَه گالیش (razina gāliš): گالش پلاستیکی/ رزینی 
نمونه:
وارٚشی را رَزینَه گالیش دَکَه: هنگام بارندگی گالش پلاستیکی/ رزینی به پا کن (بپوش).  

۳- پینَه ژَندِه (pina žande): پینه زدن، پینه دوزی، گالش های پلاستیکی که پاره می شدند پینه دوزها آن ها را با تکه های پلاستیک داغ شده پینه می زدند تا باز مدتی قابل استفاده باشند. 
نمونه:
چٚمٚه پِزَریستَه گالیشی بٚبَه بَهَرز مٚرا پینَه بٚژَنٚن: گالش پاره شده ام را ببر و بگذار برایم پینه بزنند. 

۴- دٚه بَندی (də bandi): نوعی کفش که می گفتند از روسیه  وارد می شد. 
نمونه:
دٚه بَندییَه کفش ویگِه: کفش دوبندی بگیر (بخر). 

۵- رَزینَه چَکمَه (razina čakma): چکمه پلاستیکی نرم و خیلی بلند که تا ران بلندی داشت و برای کار در مزرعه از آن استفاده می کردند. 

۶- لینگِه لینگِه (linge linge): یک پا را جمع کرده و با پای دیگر راه رفتن، لی لی  
نمونه:
خٚردَنِن لینگِه لینگِه مٚزا دَرینَه: بچه ها مشغول لی لی بازی اند.  

۷- چٚکٚرَه/ چٚکرَه (čəkəra/ čəkra): پشت ساق پا  
نمونه:
تیلّیمَه چٚمٚه چٚکٚرَه مَردَه: دویدم، پشت ساقم گرفت.  

۸- پا تونی روئَن آسوئِه (pā tuni ruan āsue): روغن مالیدن به کف پا، کنایه است از مدام در حرکت بودن و بند نیامدن در منزل
نمونه:
اٚشتَن پا تونی روئَن آسوئَه شَه: به کف پایش روغن مالیده است (مدام در راه است). 

۹- پا دَر هَوا وَشتِه (pā dar havā vašte): در فضا/هوا سیر کردن، مدعی بودن، منم منم کردن، حد خود را نشناختن (کنایه است.)  

۱۰- پا اَفزار (pā afzār): کفش 
نمونه:
ای پا را چَن جٚفت پا اَفزار دارٚه: برای یک پا چند جفت کفش دارد.

@vajenameh_taleshi
#گردآورنده_مریم_محسنی


#ویرایش_شده_برپایه_همواج

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کوئه کرده (qua karde): کپه کردن، انباشتن
مترادف کوئه آکرده kua ākarde
۲- کوئه کوئه (kua kua):کپه کپه، خیلی زیاد، دسته دسته، فوج فوج
۳- وییر وییر (viyar viyar):خیلی خیلی ، زیاد زیاد
۴- کورور کورور (kurur kurur): دسته دسته، گروه گروه، خیلی زیاد
۵- کشه کشه (kaša kāša): بغل بغل، دسته دسته، یک بغل، خیلی زیاد
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۹۰
۱-هم ایگله (həm igla):
همین یکی
هم ایله ( həm ila): همین یکی
۲-هنته چی ( hənta či):
چنین چیزی 
۳-هنتره ( hətara): اینگونه
هم اینگونه
هنجوره (hənjura): همین
طور - همین گونه
۴-واته (vāte): گفتن 
نواته ( nevāte): نگفتن

۵-ایزم (izəm): برمی خیزم
بلند می شوم-هیزم
نه ایزم (ne izəm ) برنمی خیزم

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_raleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کشتکار (kəštəkār): تلاش زیاد
کشتکارینه ربارش ویرشکوئه
keəštəkārina rəbārəš viruškua
با تلاش زیاد راه آب رودخانه را باز کرد 
۲- چتینه کار (čatina kār): کار سنگین و سخت
مترادف ستمه کار sətama kār، جانه پسنده کار
jā na pesənda kār، zəlma kārظلمه کار
خوئه کارxua kār
چه سرنیویس چتینه کار به
če sarnivis čatina kār ba
سرنوشتش با کار سخت رقم خورده است
۳- غاردون (qārdun): کارتن
پیره ژنکی اشته را غاردنی نه کومه ته یی ساته
pira ženaki əšta rā qārduni na kuma teyi sāta
پیر زنی با کارتن کلبه ای برای خود ساخته است
۴- پس آمنده کار (pas āmanda kār): کار به تاخیر افتاده
مترادف پس منده کار pasmanda kār
پس آمنده کار جانی را بلایه
Pas āmanda kār jāni rā balāya
کار تاخیر افتاده بلای جان است.
۵- مین (min): مرکز
مچتی ماسالی بازاری مینی کو نوئه
mačəti Masāli bāzāri mini ku nua
مسجدی در مرکز بازار ماسال قرار دارد
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مین مرکه (minəmaraka): میدان ، وسط 
۲-کلشه گیل (kəlaša gil): کاهگل
۳- سیبیشکه (sibiška) تخمه آفتابگردان
۴- کوسنگلون برورده 
(kusangalun barvarde) معرکه گرفتن
۵-کله دکرده(kalla dakarde):جنگیدن، مبارزه کردن
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-سمند کشه (samand kaše): سیمانکاری
اشتن سراش سمند کشه
əštan sərāš samand kaša
حیاطش را سیمانکاری کرده است
۲- کیتاو خونه (kitāv xuna): کتابخانه
کیتاو خونه کیتاوون خوندشه
Kitāvxuna kitāvun xundaša
کتابهای کتابخانه را خوانده است
۳- لات (lāt) : رودخانه و ساحل سنگی و شنی اش
مترادف رباره لات 
شه لاتی را ša lāt=رباره لات برشه rəbāra lāt barša
به طرف رودخانه رفت.
۴- کئو (kau):کاهو، کبود رنگ
کئو اشکمه فو را خوبهKau əškama fu rā xuba
کاهو برای نفخ خوبست
اشکمه فو (əškama fu):نفخ معده
ماده فو (māda fu): نفخ معده
فو fu نفخ ، باد، ورم
۵- کواو (kavāv):کباب
کواو کرده kavāv karde = برشتهbərešte
گوشتی کواو بکه (ببره)
‌gušti kavāv bəka (bəbre)
گوشت را کباب کن 
گردآورنده_مریم_محسنی ۲۹۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۹۱
اندازه ( andāza): فرش

۲-زیلو (zilu): روفرشی

۳-لا (lā) گلیم

۴-نمه (nama): نمد

۵-کوپ ( kup): حصیر
#گردآورنده-فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- کاربلک (kār balak)= کار دلک (kār dalak): باز نشسته، از کار افتاده
۲- که دلک(ka dalak):خانه نشین
۳- کارزون (kārzun):کاربلد، ماهر، وارد به کار
مترادف زونوسته کارzunusta kār
۴- کاره کر (kāra kar): کار کننده، کارگر
۵- آخارنه(āxārna)= آخرنه(āxərna): آخری، نهایی
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- کارخونه (kārxuna): کارخانه
۲- کارخونه چی (karxuna či): کارخانه دار
۳- فندیل آکرده (fandil ākarde): باد کردن، ورم کردن، 
مترادف فو آکرده fu ākarde
فو و فندیل آکرده fu u fandil ākarde
۴- نزونوسته کار (nezunusta kār): ندانم کاری
۵- انه رس (ana ras): نرسیده، کال
مترادف:
کفتک kəftək ( به انجیر نرسیده هم میگوییم انجیله کفتک)
کاله کفتک kāla kəftək 
زفتک zəftək
کاله زفتک kāla zəftək
کاله کویی kāla kuyi 
کال کرچ kālə kərč
گاز ندشو gāz nedašu
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ژنده (žande): کتک زدن، زدن
مترادف:
لس ژنده ləs žande ای لسی بی ای ژنده =
کتکی باید بخورد
دماله damāle د پاسر ای دمال= لگدی بهش بزن 
پنوئهpenue ایگله ای پنه= یکی بهش بکوب 
جیپشته jipəšte د گله مشت ای جیپشتشه 
دو تا مشت بهش خواباند
کوئه que ای فوکال ای کوشه= کتک مالی کردش 
یوخه کرده yuxa karde ایم یوخه کرده =حسابی زدمش
باری آگته bāri āgete چه بارش آگته= کتکی زدش 
پسوته esute ایش پسوته= سوزاندش
چکیل کرده čakil karde ایش چکیل کرده =خرد و خمیرش کرد
جان ویگتهjān vigete چه جانش ویگته= جانشو گرفت
۲- جیمنده (jimande): فالگوش ماندن، منتظر بودن، کمین کردن
بری پشتی جیمندا bari pešti jimandā=
پشت در فالگوش ایستاده بود
جیمنده که بلایی چه سر باjimanda kə balāyi če sar bā منتظره که بلایی به سر او بیاد 
۳- رغنه (rəqnq): راه آب
ای رغنه یی انته دا اته آوی را بژن
I rəqnayi ənte dā ate āvi rā bəžan
راه آبی از اینحا تا آنجا برا آب بزن
۴- پچکه (pečake): پرش چیزی در گلو، از وسط شکسته شدن چیزی
آو ای پچکه āv ay pečaka=آب در گلوش گیر کرد
باخشاوه گله مین دره پچکهbāxšāva gəla min dəre pečaka بشقاب از وسط دو نیم شد 
۵- دچکه (dačake): شکسته شدن، تغییر کردن، پیر شدن
اوختینه نی، دچکه ,avaxtina ni dačaka
اون آدم آنوختها نیست شکسته شده است.
ووزه داره گله دچکهvuza dāra gəla dačaka
آن درخت گردو کهنه شده است و آن محصول قبلی را ندارد. 
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۰۳
۱- دسیسته (dasiste): پاره شدن ته چیزی، سن گذشته و کهنه
کیسه بن (کون) دسیسته برز ویبه
Kisa bən(kun)dasista bərz viba
ته کیسه پاره شد برنج ریخت
۲ - ویسیسته (visiste): گود افتادن، کاملا سوخته
چه کرگه لونی وش گته ویسیسته
če karga luni vaš geta visista
لانه مرغش آتش گرفت و کاملا سوخت و از بین رفت
شمه سرا تون چرا ویسیسته
čəma sərā tun čərā visista
کف حیاط شما چرا گود افتاده است
۳- پشت دنیا (peštə dənyā): معرض دید
مترادف چمه سرčecma sar
همه چی پشت دنیا (چمه سر) نم دا زو بتلفم
hama či peštə dənyā nam dā zu bətlafəm
همه چیز را در معرض دید می گذارم تا زود دسترسی پیدا کنم
4- وا دکرده (vā dakarde): دمیدن ، با دهان چیزی را باد وارد کردن، فوت کردن، باد وارد کردن
مترادف فو دکرده fu dakarde
بری چمه زنبه مرا وا دکه
bəri čəmə zamba mərā vā daka
بیا لاستیک فرقونم را باد کن
۵- سفر (safar)= گی یل (giyal)= وره (vəra): بار، دفعه، مرتبه
چن سفر (گی یل، وره یه) کرا تنه وام
čan safar (giyal, vəra ya) kərā tə na vām)
چند باره دارم بهت می گویم
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
1- نرنره (nar nare): =افقی
چوئه گله بی نرنره بلاکنه
čua gəla bi narnare bəlākəna
آن چوب را باید افقی بگذارید
لاکنده (lākənde): انداختن،افقی گذاشتن
2- زفتک (zəftək): کال، نرسیده
سیف رسه نی زفتکه sif rasa ni zəftəka
سیب نرسیده، کال است.
3- جان درمه (jān darme): جان کندن،مردن
مترادف جان کنش  jān kanəš
کرا جان درا kərā jān darā 
جان کنش دری jān kanəš dari 
کسی که رفتار خطرناک دارد و ممکنست خود را به کشتن دهد.
4- چم ژنده (čam žande): حساب بردن، طفره رفتن
مه کو چم ژنه mə ku čam žanə
مرا می بیند خودش را جمع می کند و حساب می برد
5- لپرن (ləpərən): بزرگ و بی عرضه
یکه لپرنی یه کار نزونو
yakka ləpərəni ya kār nezunu
هیکل به آن درشتی، کار بلد نیست
#گردآورنده_مریم_محسنی ۱۷۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
 و_ن
 🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۳۰۵
۱- ام سر دره (əm sae dəre): از این سر، رفتنی
ام سر دره مه نی ببهəm sar dəre mə ni bəba
رفتنی منو با خودت ببر
۲- اَ سردره (a sar dəre): از آن سر، آمدنی
اَ سر دره مه نی بوئهa sar dəre mə ni bua
آمدنی مرا هم بیار
۳- ام ور دره (əm var dəre):از این ور، از این طرف
مترادف
ام وری نه əm vari na ام وری کو əm vari ku
ام ور دره بری əm var dəre beri از این ور بیا
ام وری نه بری əm vari na beriاز این طرف بیا
ام وری کو اشته گوروه پیگه
əm vari ku əštə gurava pige
از این طرف جورابت را بردار
۴- اَ ور دره (a var dəre): از آن ور، از آن طرف
مترادف 
اَ وری نه a vari na، اَ وری کو a vari ki از آن ور
اَ ور دره بوئه a var dəre bua از آن ور بیار
اَ وری کو بوئه a vari ku bua از آن ور بیار
۵- ای ور آکرده (i var ākarde): در یک طرف جمع کردن، راه باز کردن، پراکندن
بشه مالون سرا کو ای ور آکه
bəše mālun sərā ku i var āka
برو گاو ها را از حیاط دور کن
خردنون ای ور آکهxərdanun i var āka بچه ها را یک طرف جمع کن (به یک طرف هدایت کن)
خلکی ای ور آکه برشه xalki i var āka baršə
مردم را به یک سمت ببر و راه باز کن و برو
گردآورنده_مریم_محسنی
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آواز آدوئه (āvāz ādue):جواب دادن
ای را آواز آده ay rā āvāz ādaجوابش را بده 
۲- دره (dəre) = کو (ku)= نه (na): از ، در ، با
بازاره سر دره کرا آ bāzāra sar dəre kərā ā
از بازار دارد می آید
پسه یی کو نشته pasayi ku nəšta در گوشه ای نشسته
چم آبه نه خته نبوčem ābe na xəte nebuبا چشم باز نمیشود خواب رفت
۳ درور (darvar): هماهنگ، هم وزن
ممی و شمی درورینهmami u šami darvarina
ممی و شمی هم وزن هستند
۴- درمه (darme): هماهنگ بودن، ست بودن، وارد شدن، جور درآمدن
مترادف درومهdarume
ام خلا تنه درآ əm xalā təna darā
این لباس باهات میاد
ام شیی اشته دسمالی نه درا
əm šeyi əštə dasmāli na darā
این پیراهن با روسریت سته (جور درمیاد)
ای دفه ویندمه بری کو درمه
I dafa vindəma bari ku darma
یهویی دیدم ار در وارد شد
۵- ددول (dadul): خل، خل و چل، کم عقل
ددوله خردنیه dadula xərdaniya بچه بی عقلیه
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- مزا کرده (məzā karde): بازی کردن
۲- پلا مچکه مزا (pəlā mačke məzā): آشپزی بازی
۳- گشه کته مزا (geša kəta məza): عروسک بازی
۴- که کته مزا (ka kəta məzā): خانه بازی
۵- دخس دخسه مزا (daxəs daxəse məzā): قایم باشک بازی
مترادف جیخس جیخسه مزا‌jixəs jixəse məzā
۶- دومه دومه مزا (dume dume məzā): گرگ و چوپان بازی
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دخشرده ( daxšarde): زیر خاک پنهان کردن، دفن کردن
مترادف خشردهxəšarde
۲- دخشار (dəxšār): سخت، دشوار
۳- وا ژن (vā žan): باد بزن
۳- دپازه (dapāze)= دپاخته (dapaxte) =دباخته (dabāxte): باختن
۴- جلمبر (jələmbər)= جلمپر (jələmpər): لخت، برهنه
به معنی ژنده پوش و فقیر هم بکار می رود.
۵-حوصله نه (havsala na)= حفصله نه (hafsala na): با حوصله
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سر (sər): سرخ، قرمز
۲- رش (raš): قهوه ای
۳- سوز (savz): سبز
۴- کئو (kau): آبی ، سورمه ای، کبود
۵- خاکی (xāki): توسی، خاکستری
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۰۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ایسبی (isbi)= ایسپی (ispi): سفید
۲- کاچ (kāč): خیلی سفید
۳- میشینی (mišini): بنفش
۴- خانم رنگی (xānəm rangi): صورتی
۵- ویمرده رنگ (vimarda rang): رنگ تیره
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سرکونه کرده (sarəkune karde) =
سر و کونه کرده (sar u kune karde) = 
سر بنه کرده( sarə bəne karde) = 
ویگاردنده (vigārdənde): سروته کردن
کیسه سرکونه بکه= سر بنه بکه = ویگاردن چه برزی ویکه (تی آکه)
kisa sar ə kune bəka = sar ə bəne bəka = vigārdən če bərzi vika (tey āka)
کیسه را سر وته کن برنجش را خالی کن.
۲- بلواز آلکه (balvāz ālake): در رفتن
اینه واتمه مشه هنی بلواز آلکه
ayna vātəma mašə hani balvāz ālaka
به او گفتم نرو، باز در رفت
۲- سرکونه به (sarə kune be) =
سر بنه به (sarə bəne be)
سر و کلافه گم کردن، دستپاچه شدن
اه همیشه سر و کونه یه a hamiša sarə kuneya
اون همیشه دستپاچه است 
ام خوری شون ای دوئه، سر و کونه به=سر و بنه به شه
əm xavari ay šun dua,sar u kune ba (sar ə bəne ba) ša
این خبر را بهش دادند، دستپاچه شد و رفت.
۳- سر و کون ای به sar u kun i be
چه سرکون ای یه če sar u kun i ya
از بالا تا پایین یک اندازه است (منظور یکسره چاق است)
۴- سر و کون گاردنده sar u kun gārdənde= دستی به سر کاری کشیدن ، کاری را انجام دادن
هه نی اومه سر و کونی گاردندشه و شه
ha ni uma sar u kuni gārdəndəša u ša
او هم آمد دستی به سر کارها کشید و رفت
۵- میمونه برکری (mimuna barkari): بیرون کردن مهمان . به مهمان بی احترامی کردن به منظور اینکه زود تصمیم به رفتن بگیرد
میمون اشته که منده، که دمروف، میمونه برکری یه
mimun əštə ka manda ka damaruf, mimuna barkariya
مهمان خانه شماست خانه را جارو نکن ، برای اینکه معنی اش مهمان بیرون کردن است.
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دتاوه (datāve): تابیدن
چرا سو ام سرا دتاویسته روشون آکردشه 
čərā su əm sərā datavista rušun ākardaša
نور چراغ به این حیاط تابیده و روشن کرده است
۲- تاوش (tāvəš)= تاو (tāv): عجله
چرا تاو ش =تاو داره čənta tāvəš=tāv dāri
چرا عجله داری؟
۳- تاویسته (tāviste): عجله داشتن 
زو خای بشی تاویستا zu xāy bəši, tāvistā
زود میخواست برود، عجله داشت
۴- پتاوه (petāve): تحمل کردن
هر جوری استه بی پتاوه har juri esta bi petāve
هر طور شده باید تحمل کند
۵- (ویتاوه): دستگیری کردن، حمایت کردن
هیچی نبو کردن ته بی ای ویتاوی 
hiči karde nebu tə bi ay vitāvi
کاری نمی شود کرد تو باید حمایتش کنی
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

بسیاری واژگان امروز در زبان‌ها و لهجه‌های ایرانی، ریشه در  زبان‌های هخامنشی و پهلوی دارند. در این متن به شماری از واژگان عصر هخامنشی که هنوز استفاده میشوند اشاره شده است:

هخامنشی             فارسی امروز

دروگ  _ _ _ _ _ _ _  دروغ
ستونا  _ _ _ _ _ _ _  ستون‌ها
راستام  _ _ _ _ _ _ _  راست
دئیوا  _ _ _ _ _ _ _  دیوها
اسبار  _ _ _ _ _ _ _  اسوار (سوار)
مِرغا  _ _ _ _ _ _ _  مرغ
گوسپندا  _ _ _ _ _ _ _  گوسفند
کوف  _ _ _ _ _ _ _  کوه
داریامی  _ _ _ _ _ _ _  دارم
دریَ  _ _ _ _ _ _ _  دریا
زورَ  _ _ _ _ _ _ _  زور
زورَکَرَ  _ _ _ _ _ _ _  زورگر ، ظالم
تونوا  _ _ _ _ _ _ _  توانا 
روت  _ _ _ _ _ _ _  رود  _ رودخانه
وزرگ  _ _ _ _ _ _ _  بزرگ
تومه‌یا  _ _ _ _ _ _ _  تخمه (نژاد)

@Ancient_fact  ™️

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- بینایی کرده (bināyi karde)= را بینایی کرده (rā bināyi karde): ارشاد کردن، راهنمایی کردن
ایته ای را را بینایی بکه
I te ay rā  bināyi bəka
کمی راهنماییش کن
۲- را درنده (rā darende): راه انداختن
خلکی کاری را درنده خدا خش آ
xalki kāri rā darande xədā xəš ā
کار مردم را راه انداختن خدا را خوش می آید
۳- ور (var): طرف 
از اَ وری نه آم az a vari na ām
من ار آن طرف می آیم
۴-ریه برده (riya barde): رد یابی کردن
مترادف ریه آبردهriya ābarde
چه ریه آبردشهče riya ābardaša
او را ردیابی کرده است
۵- کونه (kuna): ته، ریشه
کونه کو بکنkuna ku bəkan
از ریشه در بیار
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- حال دره شه (hāl dəre še): از خود بیخود شدن، بیهوش شدن، ضعف کردن، از حال رفتن
۲- اشتن پسند (əštan paaənd): خودپسند
مترادف از مرا مرم (az mərā merəm): از خود راضی
۳- پکنده (pekande): از بیخ کندن، از ریشه درآوردن
۴- کونه (kuna): ته، ریشه
۵- ویرنده (virande): از پای درآوردن، از بلندی چیزی را به پایین انداختن 
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- پیلّ (pill)= پیلّه (pilla): بزرگ
پیلّ آبه pill ābaبزرگ شده
پیلّه بواَpilla buaبزرگ را بیار
۲- پیلّه لی (pilla li)= پیلّه گله (pilla gəla): بزرگه ، بزرگتره،  بزرگترین
پیلّه لی بواَpilla li buaبزرگتره را بیار 
پیلّه گله بواَ بزرگترین را بیار
۳- روک (ruk): کوچک
روک بواَ ruk buaکوچک را بیار
مترادف کتهkəta
کته بواَ kəta buaکوچک را بیار
۴- روکه (ruka)= روکه لی (ruka li)= روکه گله(ruka gəla) کوچکه، کوچکتره، کوچکترین
روکه لی بواَ=روکه گله بواَ 
کوچکتره یا کوچکترین را بیار
روکه گله مترادف کته گلهkəta gəla
۵- مین نه (minna)= مین نه لی (minna li)= مین نه گله (minna gəla): وسطی، میانی
مین نه لی =مین نه گله بواَ
وسطی را بیار
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

به تالشی؛ به این سنگ میگن سوئهَ سنگ

کاربرد؛ برای تیز کردن چاقو ، داس

#زبان_تالش_گویش_ماسال ۱۹۲

۱-ولا آکرده (vəlā ākarde):
پهن کردن-پخش کرد

۲- پرنده ( perande): پهن
کردن لباس روی طناب
پرنده (perande): چیزی 
را به طرف بالا پرت کردن

۳-ورآکته(var āgete):هوای
یکی راداشتن-موظب یکی
بودن
۴-ورشه (var še): پیش
یکی رفتن-غرض ورزی
کردن
۵-سرآدوئه (sar ādue):
رها کردن-ول کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

 🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال  ۱۹۳
۱-کت کُلُفت ( kate kuluft):
اصطلاحی که برای افراد
سرشناس ونامدار بکار رود۰

۲-کرفی (kərafi): یهویی
عصبانی شدن-ازکوره در
رفتن
۳-سرژنده (sar žande):
بجایی یا به یکی سرزدن
جویای حال شدن-
سرچیزی را بریدن

۴-سر کلافه اوی آکرده (sarə kalāfa avi ākarde):سردر گم
بودن-سرگردان بودن

۵-سره سیما به (ssra simā be): 
سراسیمه شدن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱۹۴
۱-کنجه دلکه (kənja dalake): خانه
نشین شدن-گوشه گیر 

۲-تره هر (rara har): غمخواردیگران بودن-به فکر مشکل دیگران بودن

۳-ورچاکنده (var čākənde):ورشکست
شدن
۴-شخته (šaxta):یخبندان

۵-وره تیره (vara tira)برف آبکی
همراه باباران
آوه ور(āva var): برف آبکی
همراه باران

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

چارلی چاپلینی واته؛

اگه شاداستیره یباش
خنده بکه دا غم خاوی 
کو مَئزه۰
اگه غمگین بیره آروم
برمسه بکه دا شادی
نا اومید  مَه آبو۰

#زبان_تالشی_گویش_ماسال

1- چه مونو چه! خاسه چی! (čə  munu čə xāsa či): قیافه شو! 
مسخره!
کنایه ای است در جواب کسی که با ادا  درآوردن چهره اش با کسی یکی به دو می کند و یا حرف بی ربط می زند و لج کسی را در می آورد.
2- گله برن (gəla baran): یکی بافته نشده یا جا مانده یا یکی افتاده
 (اصطلاحی در بافتن)
3- ریفتینگ (rifting): قلاب زدن ریسمان، نوعی گره ریسمان
4- زلمک (zəlmak): آدم لاغر نحیف
زلمکه هم گفته می شود
ریفتیک مترادف زلمک
5- البهل (albahal): فورا
البلی (albaly) هم گفته می شود.
6- فش فشه (faš faše): همدیگر را به فحش گرفتن
7- مقولی (maquli): چه خوب شد!
8- چکه دوراز (čaka davrāz): ناسالم، مندرس، آدم ناسالم که به زور از عهده کارهایش برآید.
9- درج (dərej): پشت کوهی
10- فنگه فنگه کرده (fəngə fəngə karde): من و من کردن، فس فس کردن
11- دنگی ژنده (dangi žande): اجازه حرف زدن ندادن،صدای کسی را خفه کردن
12- خست (xast): متراکم،فشرده
مترادف یندی کون (yandi kun)
13- علم قلمه کار کرده (alam qalama kār karde): بی مسئولیت کار کردن،بی دقت کار کردن
14- آمرسه (āmarasa): ناکام
15- برازمبه به (barāzəmba be): مسئولیت نداشتن،ضامن نبودن
#گردآورنده_مریم_محسنی
#ویراستاری_نشده 

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۱۹۵
۱- لیسون (laysun): باران
سیل آسا

۲-توله آو (tula āv): آب
گل آلود

۳-فیت فیت وارش (fit fita  vārəš):دانه های ریز باران

۴-تکو (taku): تکان-حرکت
تکو دوئه (taku due): تکان
 دادن- ازجاحرکت دادن

۵-آرمه (ārme): عادت
کردن-دم کشیدن غذا

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالش_گویش_ماسال ۱۹۶
۱-آتش به کلا (ātaš ba kəlā): تند خو-عصبانی

۲-فیریک ویدوئه (firik vidue): اخم کردن

۳-افری تفری (afri tafri):پراکنده شدن
-سرگردان شدن

۴-اگزاشته (āgzāšte): تمام کردن کاری

۵-آتراکنده (ātrākənde):ترکاندن-پاره کردن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بدگوره (bad gura): عوضی، بددل، بدخواه 
بد گوره یه bad gura ya بددل و عوضیه
۲- بدجل (bad jal): کینه بدل ، انتقام گیر 
اینه کار مدا بدجله ترا هنته ننه
ay na kār madā bad jala tərā hənta nena
با او کارت نباشه انتقامگیره ازت نمیگذرد
۳- بد سر (bad sar): نساز ، ناسازگار
بد سره اینه ساته نبو bad sara ay na sāte nebu
ناسازگار هست با او سازش امکان ندارد
۴- دوشته پا (davašta pā): فراری، در حال فرار
مگه دوشته پایمهmaga davašta pāyma مگه دارم فرار می کنم
۵- هیچ (hič)= هیچه چی (hiča či)=
اته بره (atabara): بدگل، زشت
هیچه hiča ، هیچه چیه hiča čiya قیافه نداره، بد گله 
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دی یر (diyar): سایر، دیگر
دی یر بلایی د چه سر ما
diyar balā yi de če sar mā
بلای دیگری دوباره (دیگر) به سرش نیاد
۲- دِ (de) : دیگر، دوباره
دِ (دواره) مشه de maše دیگر (دوباره) نرو
۳- دی یری (diyari): دیگری، غریبه، سایر، کس دیگر
مترادف دی یرکس diyar kas، دیگران
دی یری را موا diyari rā mavā به کس دیگر نگو
دیه ری یون را موا diyariun rā mavā به دیگران نگو
دی یرون diyarun هم گفته می شود
۵- دی یر چی (diyarči):چیز دیگر
دی یر چی نخای diyar či nexāy چیز دیگری نمی خواهی
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دی یر گله (diyar gəla): یکی دیگر
دی یر گله آده diyar gəla āda یکی دیگر بده
۲- آلخیسته (ălexiste): گیر دادن، گیر کردن
مترادف واکف داشته (vākəf dăšte)
زور ای آلخیسته zur ay ālexista
بیخودی بهش گیر داد
چمه خلا بره تا آلخیسته
čəmə xalā bəra tā ālexista
لباسم به یک بوته خار گیر کرد
۳- دلخیسته (dalexiste): دنبال کسی راه افتادن
مه دلخیسته مه نه اومه
mə dalexista mə na uma
دنبالم راه افتد با من آمد
۴- پلخیسته (pelxiste): با سماجت گیر دادن و چیزی را از کسی خواستن
ای پلخیسته اشته ماشونی مه آده، ای نی پیگته ای آدوئه
از او خواست ماشینت را بده او هم برداشت بهش داد
۵- جیلخیسته (jilexiste): آویزان کسی شدن
ویندمه ته جیلخیسته ته نه راه دلکه اومه
Vindəma tə jilexiste tə na rā dalaka uma
دیدم آویزانت شد با تو راه افتاد اومد
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آلِخیسته (ălexiste): گیر دادن، گیر کردن
مترادف واکف داشته (vākəf dăšte)
زور ای آلخیسته zur ay ālexista
بیخودی بهش گیر داد
اَ واکف داره a vākəf dārə او گیری است
چمه خلا بره تا آلخیسته
čəmə xalā bəra tā ālexista
لباسم به یک بوته خار گیر کرد
۲- دَلِخیسته (dalexiste): دنبال کسی راه افتادن
مه دلخیسته مه نه اومه
mə dalexista mə na uma
دنبالم راه افتد با من آمد
۳- پِلِخیسته (pelexiste): با سماجت گیر دادن و چیزی را از کسی خواستن
ای پلخیسته اشته ماشونی مه آده، ای نی پیگته ای آدوئه
سماجت کرد ماشینت را بده او هم برداشت بهش داد
۴- جیلخیسته (jilexiste): آویزان کسی شدن
ویندمه ته جیلخیسته ته نه راه دلکه اومه
Vindəma tə jilexiste tə na rā dalaka uma
دیدم آویزانت شد با تو راه افتاد اومد
۵- ویلخیسته (vilexiste): شل و ول شده  و آویزان
اشته شیه تیلیف ویلخیسته
əštə šeya tilif vilexista
آستین پیراهنت شل و ول شده و آویزان است
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۱۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دی یر گله (diyar gəla): یکی دیگر
دی یر گله آده diyar gəla āda یکی دیگر بده
۲- مشناس (mašnās):غریبه، بیگانه
مشناسی یا گردیmašnāsi yā gardiغریبه ای اینجا می گشت
۳- کش آگته(kaš āgete)= کشه آگته(kaša āgete): بغل کردن
کشه (kaša): بغل
۴- ور آگته (var āgete): حمایت کردن، در کنار خود گرفتن، بغل کردن
۵- پس اومه (pas ume): به عقب آمدن
کرا پس آی، ویترکه ایkərā pas āy vitraka ay
داشت عقب می آمد بهش برخورد کرد
مترادف کون پس اومه kun pas ume
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۰   
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ویلکه (vilake): از پای در آمدن
اَ د ویلکه a de vilaka او دیگر از پای درآمد. او دیگر رفت
۲- بندی پسا (bəndi pasā)= 
یندی پسا (yandi pasā): پی در پی، پشت سر هم
ایلی ایلی بندی پسا شینه
ili ili bəndi pasā šina 
یکی یکی پشت سر هم رفتند
۳- پس ورده (pas varde): پس آوردن
هر چی بردشا پس وردشه
har či bardašā pas vardəša
هر چیزی برده بود پس آورد
۴- پس ژنده (pas žande): جا گذاشتن
اشتن پلتاش پس ژنده
əštan paltāš pas žanda
پالتویش را جا گذاشت
۵- پس آدوئه (pas ādue): پس دادن
سره دسمالش خریا خشش نامه پس آدوشه
sara dasmāləš xəryā xəšəš nāma pasəš ādua
روسری خریده بود خوشش نیامد پس داد
گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ویترک ویترک(vitrak vitrak):شتابان
۲-ویترک آترک(vitrak ātrak): هل هلکی
۳- دچیکه بر (dačika bər): مزاحم، کسی که به دیگران بیخود گیر می دهد و سر به سر می گذارد
مترادف دشکنه dəškəne، آلخه برālexa bər
۴- خله وشکنی (xəla vəškəni): تفتیش مکانی خودمانی
۵- خل پبش به (xəl pebəš be): در تنگنای مکانی بودن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ومبه ومبه (vəmbə vəmbe): صدای پشه و مگس
دا خاو آشیمه پونشه گله چمه گوشی کونی کو ومبه ومبه کردشه مه ایزاوندشه
dā xāv āšima puneša gəla čəmə guši kuni ku vəmbə vəmbə kardəša mə izāvəndəša
تا بخواب رفتم یک پشه درِ گوشم وز وز گرد و بیدارم کرد
۲- تمبه تمبه (təmbə təmbə): صدای کوبیدن به چیزی
چه کنه چلیکی کوئه تمبه تمبه چمه کوشی کو دری یه 
če kana čaliki kue təmbə tembə čəmə guši ku dariya
صدای کوبیدنش بر پیت حلبی توی گوشم هست
۳- هرای هرای (harāy harāy): داد و فریاد
چرا هرای هرای کریر؟ ? čərā harāy harāy karir 
چرا داد و فریاد می کردی؟
۴- لغه لغه (ləqe ləqə): صدای شیء فلزی کهنه و قراضه که لق شده باشد
مترادف غرته غرتهqərtə qərtə
کنه باره بره ماشونی لغه لغه کری کرا شی کفا
kana bāra bara māšuni ləqə ləqə kari kərā ši
وانت قراضه ای لق لق می زد داشت می رفت بالا
۵- فوزه فوزه (fuza fuza) : سوت زنان
فوزه فوزه نه کرا شی fuza fuza na kərā ši
سوت زنان داشت می رفت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۳۲۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

❤️❤️تالشه کیله را❤️❤️


ته چسکه پرزه مونی    خاصه النزه مونی
وله باغی دیله کو         الاله غمزه مونی

ته دردی درمونیره        رگی دیله خونیره    
ته سازینه بی خونده     تالشه دستونیره  

 دیلی مینه کو نشی     اسپیه مرواری شی
چمونی تصمیم داری    اشته یاری بکشی

والیوه هرچی کره         گول اشته سر پکره
خاصه بهار، گِشه شی    اشته خلا دکره

کیله لی جان کیله لی    ته برده ره ام دیلی
اشته سری راست اکه     ته بوینم تی یه لی

سوزه تومه تاییره        بهاری همراییه 
روکه مایی دیلی را       ته لاله دریاییره 

ستاره شی ژنه سو        اشته دسی النگو
قشنگی کو نژنی           آفتاوینه ته هیچ مو

آستمونی ماییره           سغه داری ساییره
پپو  شیوار چمونی       فرنگینه خواییره 

جاده خواره مرا           بلبله زاره مرا
ته هرجایی بوینم         دنیا بهاره مرا

کیله لی جان کیله لی    ته برده ره ام دیلی
اشته سری راست اکه     ته بوینم تی یه لی


#فرزانه_قربانی 

https://t.me/asheghanehayyekzan

خردَنی
اشتن دِه دِه نه واتشه 
اگر بهشت اشته حقه
پس چرا اشته دَسون دیله درِ نیه
و اشته پا بنی نوئه؟
دِه دِه  واته اَی زمین نوئمه تا ته کشه آگرم
هرکس دِه دِه داره خدا اَی را  بداره
و هرکس هم نداره خدا چه نه نه بیامرزه 
چه روح شاد بکره

#مهدی_معصوم_گسکره

پست واژه

تاملی در زبان تالشی

زبان تالشی هم مانند هر زبان دیگری از مبانی و اصولی اولیه و اساسی برخوردار است .
بیشک چشم پوشی از مبانی و اصول اولیه ی هر زبانی منجمله زبان تالشی خطایی فاحش و غیر قابل اجتناب است . 
 ‏در این زبان که قدمتی تاریخی دارد مانند همه ی زبانهای متداول جهان نباید فقط به سطح نگریسته شود و از ریشه و اعماق آن بی خبر بود  فی المثل اگر واژه ای به گوش آید و تکرار شود گفته شود که این واژه همان است که نیاکانمان ادا کرده اند ،
 ‏خیر زبان هم پا به پای انسان در بر خورد با پدیده های طبیعی و رویدادهای اجتماعی تغییر کرده است و این تغییر چه با قراردادهای اجتماعی و چه با دگرگونی طبیعت در همه ی زمینه ها مشهود است .
 ‏شاید بتوان پذیرفت که بر خورد نیا کانمان با واژگان بسیط همانی اند که امروزه به کار گرفته میشوند اما مگر میتوان زبانها را محدود به کلمات بسیط دانست و مگر میتوان با واژگان ساده در هر زبانی به پیشرفت و ترقی نایل شد و مگر میتوان بقا و دوام انسان را بی ارتباط با انسانها و اقوام گوناگون در نظر گرفت ؟
 ‏یکی از پیشرفتها و دگرگونی های هر  زبانی در داد و ستد و به کار گیری واژگان زبانی اقوام دیگر نهفته است که این همان نتایج همزیستی و همجواری و ارتباط آدمیان با اقوام و قومیتهای دیگر است .
 ‏چنانچه اول بار وسیله ای خاص در منطقه ای خاص سر برون کرده باشد و نامی خاص به خود گرفته باشد منطقه ی همجوار و یا خارج از آن منطقه ی خاص در بر خورد با آن پدیده یا اختراع و یا نامگذاری برخوردی منفعل  نخواهد داشت که زبان تالشی هم از این رویداد خجسته بی نصیب نمانده است 
 ‏سرشت و فطرت آدمی اقتضا دارد تا در بر خورد با رویدادها حالتی هوشمندانه  را در پیش گیرد . بدوا از تجارب گذشتگان بهره میگیرد و چنانچه با پدیده و رخداد نوی روبرو گردد ابتدا در پی شناختش بر می آید و پس از شناخت و آگاهی از کم و کیف آن همچون راه و روشی نو از مواهبش بر خوردار میگردد .
 ‏
 ‏نکته ی قابل تامل در باب زبانها این است که چگونه زبانها منجمله زبان تالشی از نکات و قواعد دستوری مایه گرفته است آیا انسانهای اولیه به خودی خود با این قواعد و دستور آشنا شده اند یا خیر در دوره ای از ترقی و بلوغ زبانی از نخبگان و آموزش یارانی بهره برده اند ؟ 
 ‏آیا میتوان پذیرفت که نیاکان ما در بدو امر اینهمه واژه را یکجا بکار برده اند یا خیر مرور زمان یا ارتباط تنگاتنگ با دیگر قومیتها بر مخزن واژگانشان افزوده است ؟
 ‏از افعال و مصادر ساده و مرکب چنین پیداست که کار بسامان کردن و منظم کردن واژگان خود حدیث مفصلی است از این مجمل .
 ‏مقایسه ی زبان تالشی با زبان فارسی و ذکر نمونه هایی از آن شناخت ما را در این مسیر هموار خواهد ساخت که در اینجا به پاره ای از آن اشاره خواهد رفت .
 ‏۱- زبان تالشی نیز همانند زبان فارسی از هر دو طریق فعل ساده و فعل مرکب بهره میگیرد که در نگاه اول ساده تر و راحت تر از زبان فارسی در گوش و جان مخاطب می نشیند مثل 
 ‏دبرده ( dabərde ) : بریدن .
 ‏که با حروف پیشوندی آ ، ب ، پ ، ج ، د ، و .
 ‏در ابتدای بن فعل  زیباتر و ساده تر از زبان فارسی به چشم می آید مثل 
 ‏
 ‏آبر ( ābər ) : از بالا ببُر .
 ‏ببر ( bəbər ) :  ببُر . *
 ‏پِبر ( pebər ) : به سمت بالا ببُر . 
 ‏جیبر ( jibər ) : از پایین ببُر .
 ‏دَبر ( dabər ) :  به سمت داخل ببُر .
 ‏ویبر ( vibər ) :  به سمت پایین ببُر .

مثال دیگر از فعل ساده ی 
داشته ( dāšte ) : داشتن .
آدار ( ādār ) : از بالا داشته باش .
بدار ( bədār ) : داشته باش .
پدار ( pedār ) : به سمت بالا داشته باش /  وزن کردن هم از این فعل مورد استفاده است .
جیدار ( jidār ) : از پایین به بالا داشته باش / نگهدار .
ددار ( dadār ) : به سمت داخل نگهدار / داشته باش که معنای هیچ هم از آن مستفاد میشود . *
ویدار ( vidār ) : به سوی پایین بگیر / بیانداز / شلیک کن .

مثال دیگر از مصدر 
دروفته ( darufte ) : روفتن /روبیدن .
آروف ( āruf ) :  از بالا بروب .
بروف ( bəruf ) :  بروب . *
پِروف ( peruf ) :  به سمت بالا بروب .
جیروف ( jiruf ) :  از پایین بروب .
دَروف ( daruf ) :  به سمت داخل بروب .
ویروف ( viruf ) :  به سمت پایین بروب .

مثال دیگر از مصدر 
پرده ( pərde ) : راه رفتن .
آپر ( āpər ) :  از سمت بالا راه کن .
بپر ( bəpər ) : راه کن .
 ‏پپر ( pepər ) :  به سمت بالا راه کن .
 ‏جیپر ( jipər ) : از پایین  به بالا راه کن .
 ‏دَپر ( dapər ) : از رو راه کن .
 ‏ویپر ( vipər ) : از سطح به پایین راه کن  ‌.

۲- آنچه معلوم است همه ی افعالی را که با پیشوندهای آ ، ب ، پ ، ج ، د ، و ساخته شده اند از مصدر و ریشه ای مشخص مایه گرفته اند سوال این است که افعال 
آچَم ( āčam ) و آچِم ( āčem ) و آدیم (  ādim ) و امثالهم از چه مصدری برخاسته اند ؟

 به نظر میرسد که این افعال از اصطلاحات نخبگان و آموزشیاران زبان ت

الشی در دوره ای خاص ازتاریخ این زبان است که عالمانه هم در شمال و هم در مرکز و هم در قسمت جنوبی تالش از آنها بهره بر میگیرند .
همچنانکه مشاهده میشود افعال بکار رفته در زبان  تالشی ساده تر از زبان فارسی است ، زبانی که از دل خروارها خاک سربرون کرده است و اینهمه زیبایی و سادگی و رسایی به قامت کشیده ممکن نیست که در دوره ای از تاریخ اجتماعی بدون آموزشیار و معلم و استاد به این اندازه از قواعد و نظم و دستور دست یافته باشد .

 ‏* این موارد کمتر مورد استعمال است .

محمدرضا فدائی 
اول شهریور ۹۸
 ‏ 
 
 ‏🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۳۰۳


۱- چوسکی ( čuski ) : 

دمدمی مزاج / زودرنج .


۲- چوله ( čula ) : ابلق .

سییا چوله ( siyā čula ) : سیاه ابلقی .


۳- سره برنج ( sərə bərənj ) :

 سرخ و برنجی .


۴- سر چوله ( sər čula ) : سرخ ابلقی .


۵- سر تور ( sar tur ) :

 آتشی ، عصبی ، دیوانه .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۳۰۴


۱- درزه بندینه (   darza bandina ) : 

مقدار کاهی راکه از ناحیه ی سر گره می زنند و بهنگام بستن آن را به دو قسمت کرده و مقدار تقریبی ۸ چنگه ( čange ) شالی ( هر چنگه به اندازه ی یک چنگ دست ) که به آن کوتاله ( kutāle )  میگویند گفته میشود را با آن می بندند .


۲- لیوه بندینه ( liva bandina ) : 

شاخه ی تر بلندی را از ناحیه ی نوک آنقدر می تابانند تا به صورت گره در آورند که به آن بول ( bul ) میگویند .
سپس  شاخه های  برگ بریده شده را به صورت چپ و راست در درازای یکدست قرار میدهند که به آن کش آکرده ( kaš ākarde ) میگویند .
 آنگاه همان شاخه ی یک سر گره دار را از سوراخ برگهای در درازای دست قرار گرفته عبور میدهند و ته ی شاخه ی گره دار را وارد گره اولیه  کرده و دوباره آن را می تابانند و از آن گره ی دیگری میسازند که به این عمل بندینه میگویند و چون برگ مورد نیازشان در آن جای گرفته است به آن لیوه بندینه لقب داده اند .
 


۳- ایزمه بندینه ( izəma bandina ) : 

شاخه ی تر دو سر گره داری را ( بول bul ) که هیمه یا هیزم مورد نیازشان را در درون آن جای داده و با چوبی که از گره ی ته شاخه عبور میدهند کوله چو ( kula ču ) و بر کول و دوش میگیرند را گویند .


۴- کور کور دوئه ( kur kur due ) : 
تحریک کردن .


۵- کوری دوئه ( kuri due ) : اذیت کردن .
 ‏من کوری مده ( mən kuri mada ) :
 ‏اذیتم نکن .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-ایسبی روشون(isbi rušun) سفید روی، سفید مفید
ایسبی روشونه کینه ته یی ویندمه
Aaisbi rušuna kina teyi vindəma
دختر سفید رویی را دیدم
۲- سیا تاوه (siyā tāva): سبزه، گندمگون
مترادف گندمی(gandəmi)
سیا تاوه ژنکی یا (siyā tāva ženakiya)
خانم سبزه ای(سبزه رویی) بود.
۳- سیا (siyā)= سیا آلوس siyā ālus = سیاه چرده
مترادف سیا زرتل (siyā zərtəl )
سیا آلوسا siyā ālusā
رنگش پوستش خیلی سیاه بود
سیا مردکیا siyā merdakiyā
مردی سیاه رو بود
۴ - زرد پژن (zard pežan): زرد روی، زردگونه
مترادف زرده گونه (zarda guna)
خردنی رنگ رو ایته زرد پژنا
xərdani rangə ru zard pežanā
بچه زرد روی بود. رنگ چهره بچه به زردی می زد
۵- سر سورخون (sərə surxun): سرخ روی
مترادف سورخونsurxun
یکه پیله سر سورخونه ژنکی یا
yakka pilla surxuna ženakiyā
خانم قوی هیکل و سرخرویی بود.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۵۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ما دلکه روز (mā dalaka ruz): روز تولد
اشته ما دلکه روز مبارک بوبو
əšte mā dalaka ruz məbārak bubu
روز تولدت مبارک باد
۲- ما گته (mā gete): ابتداء شیرین شدن و رسیدن میوه روی درخت
خرو کرا ما گره xaru kərā mā gerə
آلوچه تازه دارد شیرین می شود.
۳- سر آشتاونده (sar āštāvənde): از راه بدر کردن
مترادف سر تاونده (sar tāvənde)
چه کینه سرشون آشتاونده (تاونده) ایشون
دوازنده
če kina saršun āštāvənda (tāvənda)ayšun davāzənda
دخترش را از راه بدر کردند و فراری دادند.
۴- خره مشی آلکه (xara meši ālake): وقتی خرمگس به تن حیوانات می چسبد حیوان بیقرار می شود و به این طرف و آنطرف می دود این حالت را می گویند و البته برای انسانی هم که بی دلیل عصبانی می شود و بهانه گیری می کنند به صورت توهین بکار می رود.
هنی خره مشی آلکهhani xara meši ālaka
باز شروع کرد
۵- بولور آکرده (bulur ākarde): کندن پوست سبز گردو
مترادف پات آکرده (pāt ākarde)، سوروم آکرده (surum ākarde)
اورو ووزه گلان بولور =پات= سوروم آکرم
uru vuza gəlān bulur= pāt= surum ākaram
امروز گردو ها را از پوستش در بیاریم
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پیل pill= پیلله (pilla)= یکه yakka = 
یتقyataq= الکات alakāt=هده چی (hada či)= چندی چی(čəndi či)
اشتن که پیل ساتشهəštan ka pill sātaša
خانه اش را بزرگ ساخته است
پیلله سرایی داره pilla sərāyi dārə حیاط بزرگی دارد
یکه چی یه yakka čiya خیلی بزرگ است
یکه یتقه (الکاته) امبارتی یه yakka yataqa )alakāta( ambaratiya 
ساختمان خیلی خیلی بزرگیست
هده چی یه که تکو دوئه نبو hada čya k ə taku due nebu چقدر بزرگ است نمیشود تکان داد
چه ترنه چندی چی یه če tərna čəndi čiya
شکمش چقدر بزرگ است
۲-وییر (viyar): برزیر پاتیله کو وییر دکردهbərzir pātila ku viyar dakarda برنج را تو دیگ زیاد ریختی
۳- وییر پیسته (viyar piste): زیاده خواهی
۴- پیسته (piste): هوس کردن، خواستن
اورو مه کاکا پیهuru mə kākā piya
امروز کاکا (شیرینی خانگی) هوس کردم
۵-کون آگرد کرده (kun āgard karde): برگشتن، باز گشتن
مترادف آگردهāgarde
شه د روز ها منده هنی کون آگرد کردشه
ša də ruz hā manda hani kun āgard kardəša رفت دو روز آنجا ماند باز هم برگشت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_tales

چمونم زال آکرده نا اومیره 
لوکم شمشال* آکرده نا اومیره
چمه پرپره ناجان  ایله ایله  
دلی کوم چال آکرده نا اومیره
#معصومه_اپروز

چشمهایم را سفید کردم تو نیامدی 
گلویم را مثل شمشال کردم تو نیامدی 
آرزوهای پرپر شده ام را یکی یکی 
در دلم دفن کردم تو نیامدی 
*شمشال: یک نوع نی فلزی است که در مناطق کردنشین متداول است و مثل نی تالشی آوای بسیار سوزناکی دارد
#معصومه_اپروز

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- اشتق(əštəq): شاخه های بریده شده به هم بسته خرمندی
برای چیدن خرمندی (اریا arbā)شاخه ها را بریده و هر چند شاخه بریده شده را بهم بسته برای چیدن میوه اش به پایین درخت انتقال می دهند که آنرا اشتق می گویند.
به ام اشتقی اربا آچین be əm əštəqi arbā āčin
بیا میوه این دسته خرمندی را جدا کن
۲- پره را (para rā): کمر بندی، کنار گذر
پره را نه شیمونه گیریه که زو آرسم
para rā na šimuna girya kə zu ārasəm
از کنار گذر رفتیم ییلاق که زود برسیم
۳- لوله (lavla): سبد میوه چینی، سطل آبکشی از چاه
چا کو لوله نه ای گله آو پرونج
čā ku lavla na i gəla āv perunj
از چاه با سطل یک آب بکش بالا
۴- سری غال کرده (sari qāl karde):سر گرم کردن
خردنون سری غال کردشه و شه
xərdanun sari qāl kardəša u ša
بچه ها را سرگرم کرد و رفت
۵- بارکاز (bārkāz): خیلی بزرک
ام بارکازه چلیکی انته کو پیگه
əm bārkkāza čaliki ənte ku pige
این باک بزرگ را از اینجا بردار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

مگه آو سخته سنگی کو پمونو ؟
چه وای آوتاو خری پشتی کو مونو ؟
ته که آوتاو و آوی پادشای ره 
مگه کی شا اشته ناری بومونو ؟

مولوم 

🌺 کانال واجه واج 🌺

مردکی  ای حکیمی کو دَپَرسشَه 

" چنته چمه عیبون بشناسم ؟ "

حکیمی  اَی نه واته :

 " ای گله عیب اشته ژنی کو بیگر

 دا اشته ژن ، اشته عیب و اشته دَدَه عیب و
 ‏
 ‏ اشته نَنَه عیب و اشته فامیلون 
 ‏
 ‏عیبی ته را بوا "

اوه آگاردن

مولوم  ( محمدرضا فدائی )

ای گله نیویشته کو

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالشِ _ جنوبی_۲۶۲


۱- پت ( pət ) : کرم چوب .

 پت گینه چو  (  pət gina ču) :  چوب کرم دیده .
 ‏

۲-پت ( pət ) : کف / حباب  .

شتَه پاتیلی پت کرده ( šəta pātili pət karda ) :

ظرف شیر کف کرده است .


۳- تون ( tun ) : کف / ته .

دریا تون ( daryā tun ) : کف دریا .


۴- پَت ( pat ) : شل و وارفته .

پَت و پَن ( patu pan ) : وارفته و پهن .


۵- پِت ( pet ) : ساده لوح / بی عقل .

پِت و پِتَه ( petu peta ) : بی عقل است .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

از ای دوکونی کو نشتیما

مردکی  دَرمَه اشتن ده گله روکه زوئه نه 

ای گله ساندویچ خریشه اشتن خردنون پیش نوشه

ایلی نَه واتشه :   "  ته نصف آکه  "

اَی گله نه واتشه  : "  ته اشته نصفه  اول پیگر  "

از غاغ آبه یما اوون دییسیم

چده قشنگا امجور تربیت ؟!!

اگر اولی ساندویچی  بد نصف آکری

اَی لی شای هر نصفه ئی که پیلترا اَی پیگری

امی نه وان عیدالت 

ام بو تربیت 

اوه آگاردن 

مولوم  ( محمدرضا فدائی )

ای گله نیویشته کو 

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۶۳

۱- بمج ( bəməj ) : راه برو .

مگه ته نه نوام بمج ؟ ( maga tə na nevām bəməj ) :

مگر به تو نمیگویم راه برو ؟ .


۲-جمج ( jəməj ) : رسوایش کن .

ته کرا من جمجی ؟ ( tə kərā mən jəməji ) : 

تو داری رسوایم میکنی ؟ .
 

۳- دمج ( daməj ) : زیر پایت بگیر .

چه سری دمج ( če sari daməj ) : از رویش بگذر .


۴- ویمج ( viməj ) : مواظب باش .

چه ویمج کره ! ( čə viməj karə ) : چگونه مواظب است .!

ویمج آمج درییه ( viməj āməj dariya ) : در تکاپوست .


۵- سمج ( səməj ) : سخت باش .

سمجه ( səməja ) : سخت است / خسیس است .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۶۴


۱ -  منم ( mənəm ) : عیب دیگران گفتن .

وییر منم ژنه ( viyar mənəm žanə ) : 

زیاد عیب جویی میکند .


۲-  کَلف ( kalf ) : دندان و معمولا دندان حیوانات بویژه سگ .

اسپه من کلف دکرده ( əspa mən kalf dakarda ) :

سگ گازم گرفت .

۳- کَلفَتین ( kalfatin ) : وسیله ای شبیه انبر دست

 که در قدیم با آن دندان می کشیدند .

۴- دیم آچین ( dim āčin ) : آرایشگر زنان .


۵- زرد آو ( zard āv ) : صفرا .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۶۵

ضمایر منفصل فاعلی


۱- از / من ( az/ mən ) : من .


۲- ته ( tə ) : تو .


۳- اه ( a ) : او .


۴- امه ( ama ) : ما .


۵- شمه ( šəma ) : شما .


۶- اوِن ( aven ) : آنان / آنها .

#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم.

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۶۶


ضمایر منفصل مفعولی


۱- مه را ( mə rā ) : مرا .


۲-ته را ( tə rā ) : ترا .


۳- اَی را ( ay rā ) : او را .


۴- اَمه را ( ama rā ) : ما را .


۵-شمه را ( šəma rā ) : شما را .


۶- اَوون را ( awun rā ) : آنها را .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .


🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۶۷


ضمایر متصل که با علایم زیر مشخص میشود

م     ی     ه    م     ه      ن 


از مصدر هرده یعنی خوردن .

هرده ( harde ) : خوردن .


۱- هَرم ( harəm ) : می خورم .   

م علامت ضمیری که متصل به هَر ( har ) است .

۲- هَری ( hari ) : می خوری .  

  ی علامت ضمیری که متصل به هَر (  har ) است .

۳- هَره ( harə ) : می خورد .

ه    علامت ضمیری که متصل به هَر ( har ) است .

۴- هَرَم ( haram ) : می خوریم .

م    علامت ضمیری که متصل به هَرَ ( hara ) است .

۵- هَرَه ( hara ) : می خورید .

ه     علامت ضمیری که متصل به هَرَ ( hara ) است .

۶- هَرن ( harən ) : می خورند .

ن    علامت ضمیری که متصل به هَر ( harə ) است ‌.


#گردآورنده _محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

شونه  بوکی  موئه  تانه  چبکرم
اشته گرمه   جیبه جانه   چبکرم
رخته بقچه  چته بی دس   دکرم
اشته دسی چک و تانه    چبکرم


زرتشت


#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

زِپرتی واژه روسی به معنی زندانی است واستفاده ازآن یادگارزمان قزاقهای روسی درایران است !

درآن دوران هرگاه سربازی به زندان می‌افتاد می‌گفتند یارو زپرتی شد.


🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
@vajenameh_taleshi

"دکتر فرزاد بختیاری مرکیه"


بَريسونم گردی

بو آکرده. 

هیچ آدمی رییه 

دری نییه. 


شَنار

تِلی بخسَه 
                                                                      اَلاشِن!

                                      
تمامی راه ها را/ بو كشيده ام./ رد پای هيچ انسانی/ وجود ندارد. 
امشب/ اندكی بخوابيد/ راش ها!

#دکتر_بختیاری

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

در #زبان_تالشی به خروس سوک گفته میشود؟ اگر به واژه نامه پارتی و پهلوی مراجعه شود   در انجا در بره مفاهیم سوک چنین نوشته شده : 
سوکsuk = شاخ و زائده برجسته 
سْری سوک sri suk = گاو سه شاخ دار - در اوستا ،سری سوک یا  سری شوک، نام گاوی است که مردمان با آن به خْوَنیرس (یکی از هفت لُویژ ( قاره) بزرگ جهان باستان کوژین ( مهاجرت) کردند. 
وچون تاج خروس به شاخ تشبیه شده بود آنرا سوک نامیدند. درکنار این واژه  معلوم شد که کلمه (تری = سری = سه 3) در زبان انگلیسی کلمه ای اوستائی است.
گاهی نیز ا برخی شنیده میشود که به سوراخ یا حفره سولاخ میگویند  این واژه نیز در لغت نامه پهلوی بصورت « سولاک sulãk =  به معنی سوراخ، حفره »  امده است --- 
استخراج از 
#علی_ماسالی

#زبان_تالشی_گویش_شرق_ماسال 


۱ - ایمام حسین  ( imām husyin ) : امام سوم شیعیان حضرت حسین ابن علی علیه السلام .

۲ - کربلا ( karbəlā ) : کربلا یکی از شهرهای فعلی کشور عراق محل به شهادت رسیدن امام سوم شیعیان حضرت امام حسین علیه السلام .

۳ - کربلا را ( karbəlā rā ) : کهکشان راه شیری ، تالشان به کهکشان راه شیری راه کربلا (  کربلا را ) لقب داده اند  .

۴ - قتله روز ( qatla ruz ) : روز عاشورا .  قتله شو ( qatla šav )  : شب عاشورا


۵ - الویدا روز ( alvidā ruz ) : روز تاسوعا . الویدا شو ( alvidā šav ) : شب تاسوعا 


۸ - سقا ( saqqā ) : آب دهنده .          ابولفض ( abulfaz ) : لقب حضرت عباس برادر شجاع و وفا دار و علمدار امام حسین که برای رساندن آب به کودکان در کنار نهر علقمه ، نهری که از رود فرات منشعب شده بود به شهادت رسید .


۹- جوش ژنده ( juš žanda ) : سینه زدن .    جوش ژنی ( juš žani ) : سینه زنی .

۱۰- مرثیه خونی ( marsiya xuni ) : مرثیه خوانی 

۱۱- نوحه خونی ( nuha xuni ) : نوحه خوانی 

۱۲ - روضه خونی ( ruza xuni ) : روضه خوانی 

۱۳ - کرناو ( kərnāv ) : کرنا نوعی شیپور است که عموما در مراسم سوگواری بویژه دهه ی محرم از آن استفاده میشود و آن آلتی است که با دمیدن در آن صدای حزن انگیزی از آن بر می خیزد .

۱۴ - سنج ( senj ) : دو تخته فلز محدب و مقعر که با دست به هم کوفته میشود و در مراسم سوگواری بویژه دهه ی محرم در بین دسته ها بکار گرفته میشود .


۱۵ - دسته ( dasta ) : تعدادی عزادار زنجیر زن و سینه زن پیر و جوان بهمراه نوحه خوان و مرثیه خوان که مسیری را طی کنند را گویند  .


۱۶ - سب عزا ( səba azā ) : صبح عزا ، صبح روز عاشورا .


۱۷ - ذوالجناح ( zuljənāh ) : نام اسب امام حسین (ع). دولدول ( duldul ): نام اسب حضرت علی( ع ) . براق ( burâq ) : اسبی که پیغمبر اسلام ( ص ) با آن به معراج رفت .
رخش ( raxš ) : نام اسب رستم پهلوان حماسی ایران . شبدیز ( šabdiz ) : نام اسب خسرو پرویز پادشاه ساسانی . بهزاد ( behzâd ) : نام اسب سیاوش پهلوان نجیب ایران .


۱۸- حیدر صفدر ( hydar safdar ) : شیر صف شکن و آن شکلی از مراسم عزاداری است که در شب عاشورا دسته ی عزادار دایره وار و دوان حرکت کرده وچوبی در دست گرفته و با دست دیگر  کمر پهلویی را گرفته و چوب را در هوا تاب میدهند و میگویند  « حیدر » و عده دیگری با تکان دادن چوب در هوا در جواب میگویند « صفدر »


۱۹-  عزا سرا (azā sərā ) : محل عزا ، جای سوگواری .

۲۰ - سوج و بوج  ( suju buj ) : عز و جز کردن ،  لابه کردن .

۲۱ - شام غریبون  ( šāme garibun ) : غروب و شام و شب روز عاشورا .

۲۲ - ایمام حسینی علم ( imām husyni alam ) : نشان و پرچم امام حسین ( ع ) .

۲۳ - علم بندی ( alam bendi ) : بستن علم با نوارها و ربانها و پارچه های زربفت و سیاه و رنگی که از شب هفت محرم آغاز میشود .

۲۴ - علم آچینی ( alam ačini ) : از شب سوم پس از عاشورا ربانها و نوارها و پارچه ها را از علم بر می چینند که این کار را علم آچینی میگویند .

۲۵ - تزییه ( taziya ) : تعزیه . مراسم شبیه خوانی و تعزیه هم در مراحل مختلف سوگواری و حتی پس از آن برای زنده نگهداشتن رشادتها و آزادگی ها و مبارزات حق طلبانه امام حسین بر گذار میشود 
#گردآورنده_محمدرضا_فدایی 
@vajenameh_taleshi
#ویراستاری_نشده

A - g:
دَل = علف هرز  dal
[انباشتی از هرز بوته ها...]
ززال = چشم به راه zzal
کسی که زُل زده به راه و منتظر کسی یا چیزی است
چشم به راه توام با حسرت و تمنا و نیاز

واش جنبه علوفه برای دام دارد
بیشتر مواقع ترکیبی و به صورت دَل و دُل هم می گویند
یا چده دَل و دُل دِریییُه یا پِرمَه
اینجا چقدر علف وجود دارد یا بالا آمده

گرنَه = صدای مخصوص گاو که در موقع خشم یا درد از خود درمی آورد برای انسانها نیز به حالت توهین به کار می رود که در اثر خشم زیاد فریاد می زنند
grnah 
با گ و ر ساکن
فلانی گا شی گرنه کرع
فلانی مانند گاو داد می زنه

کاوی سِلِفن = گوسفند ماده نازا 
می گویند کیفیت گوشتش از گوشت گوسفند نر بهتر است
ف و ن ساکن

جویدن چیزهای سفت مانند قند نباتی و استخوان که با صدا همراه است 
کرپنه می گویند ک و ر و پ ساکن
چده قندی کرپنی
چقدر قند را می جوی


#علی_گشتی

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

سیاه  ابرمی  دومی   را  دفرسم
پگرده میجه  تومی   را  دفرسم
نه وای تلی چمن وا برده   یاری
پریشونه   کوتومی   را  دفرسم؟؟؟


زرتشت

مقایسه زبان #تالشی با سایر زبانهای جهان


ocean (n.)


late 13c., from Old French occean "ocean" (12c., Modern French océan), from Latin oceanus, from Greek ōkeanos, the great river or sea surrounding the disk of the Earth (as opposed to the Mediterranean), of unknown origin; Beekes suggests it is Pre-Greek. Personified as Oceanus, son of Uranus and Gaia and husband of Tethys.
منشا واژه اوشن یعنی اقیانوس رااروپاییان ناشناخته میدانند،این واژه دوبخش میباشد،او یعنی آب،شن هم پسوندمکان میباشدمانندگلشن،روشن،،
اوسن،اوشن واوسذن دراوستایی،همریشه باoceanانگلیسی،okeanاکراینی وروسی وصربی وoceaniدرزبان لاتین و okeanosیونانی. یعنی اولین استفاده از اوشن درزبان اوستایی بوده است،ovیعنی آب درتالشی .


نویسنده: جناب ایرانیگ

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

مقایسه زبان #تالشی با سایر زبانهای جهان


«غول» درفارسی  یعنی بزرگ وگاهی یعنی عمیق
 دربرخی گویشها نام موجودی عظیم الجثه وافسانه ای ،
،همریشه باgulروسی،
hul               اکراینی یعنی غول
و گال سومری یعنی بلندوبزرگ،
،وبا کل درعربی
dul دول درتالشی

از (ضمیر اول شخص)
درتاتی،کرمانجی،تالشی،فارسی پهلوی وآلانی آسی یعنی: من

همریشه باesدرارمنی ،بلغاری ولتونی دراروپای شرقی

همریشه باaŝدرزبان لیتوانی دراروپای شرقی
همریشه باzeپشتون واحتمالاباchemiگرجی 
وهمریشه احتمالی باechلوکزامبورگی وichآلمانی
آز درتالشی وتاتی آستارا
در تالشی:
 چمن:  مال من
     از:من
اشتن:خود

نویسنده: جناب ایرانیگ

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۰۱
۱- پشندرا (pašandərā): پسین فردا
۲- اورنه روزی(urna ruzi): تمام امروز، تمام روز
۳-سب دا الا (حلا) (halā ) (səb dā alā): از صبح تا الان
۴-ناهاره وختی (nāhāra vaxti)سرظهر
۵- مغریبه دس (maqriba das): غروب، نزدیک شب
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۵۴
۱- جیوازنده (jiāzənde)= ویل آکرده (veyl, vayl ākarde) = سر آدوئه(sar ādue)= برکرده(barkarde): ول کردن، رها کردن، رهانیدن
۲- دوازنده (davāzənde ): فرار دادن
۳- پخساونده(pexsāvənde): فراری دادن
مترادف پخته (pexəte)
۴- جیخساونده (jixsāvənde): قایم کردن، فراری دادن
۵- پوازنده = بچه را به بالا پرتاب کردن و گرفتن
پوشته (pevašte) فرار کردن به طرف بالا، به بالا پریدن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

زمستونی  زییَنگه سوجی  را شه
دیلی دَمنده سوج و  بوجی را شه

زوون گِتَه مونا ;  بی هَم مَمِرَم
چمن دنیا دَلَکه روجی را شه....


سوج:سوز وسرما
سوج و بوج:حسرت  وافسوس فراوان
زوون گِتِه:قول گرفتن
دنیا دلکه روج:روز تولد

بهنام_ن

#زبان_تالشی_گویش_هشتبری_میانکوهی 

۱-اومَم - نموَم- (omam -nomam) - امدم - نیامدم
۲-بشیم - نشیم - (bşim-nşim) - رفتم - نرفتم
۳-پِشه - پِنشه - (peşe-penşe) - بالا رفتن از چیزی - بالا نرفتن از چیزی
۴-بوَشتیم - نوَشتیم - (bvaştim-nvaştim) - پریدم - نپریدم
۵-ویگینیم -وینیگنیم - (viginim-vinignim) - افتادم -نیفتادم
۶-بتُشیمهِ - نتُشیمهِ- (btoşime-ntoşime) - تراشیدم - نتراشیدم
۷- بسوتیم - (bsotim) - سوختم 
۸- بمََمیم - (bmamim) - گریه کردم 
۹- یَقولی  - (yağoli) - تنها
۱۰-بَمئَلوک - (bamyalok) - بغض

#گرداورنده_حمید_پورفتحی_مینکوه
و_ن

#عضو_شوید:
@vajenameh_taleshi 👈

مش = مگس
عسل مش = زنبور عسل
پونش یا پومش = پشه
پَپو = پروانه
بزبزه = انواع سوسکها
موجک = حشرات ریز
سبز قبا = حشره سبز کوچک
اسبج = شپش
رشک = تخم شپش
فرنگ = سنجاقک
زلزله = زنجره
بولنگ = زنبور وحشی
هفتنگز = زنبور وحشی بزرگ
دیوَ اسب = آخوندک یا شیخک mantis relejiuos از خانواده mantideh
گیجَه = کنه
کِک = کَک
اسبجه = کنه مرغی
خراص پیگِتِه: شتاب غیرقابل کنترل اسب
اگر اسب در حال دویدن شتاب بردارد به گونه ای که توسط سوارکار غیر قابل کنترل و ایستادن باشد می گویند: اسبی خراص پیگِتَه

گرگر = غرغر

پیل = بزرگ

پش = کج با پ ساکن

#علی_گشتی

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

تشابهات #زبان_تالشی با سایر زبان ها

1-ماس.. ال،، کو هوار،،ماسال گیلان

 2 ماز،، (در گویش طالقانی) کوه وتپه 

 3"مو" یعنی کوه... موسیر،، سیر  کوهی ومانندموبد

 4-مونته.. ایتالیایی فرانسه مانندمونته کارلو درفرانسه وایتالیایی

montagnaایتالیایی

5 مونتا نا ... اسپانیا 

6،-لون ... آشیانه مرغ تالش 
 لند انگلیسی
 للان... ولزی


پری درتالشی ماسال یعنی بالا
پری سنسکریت یعنی بالا
پارا...هیتی باستان
پِری...یونانی
پِرو....لاتین
پِر.....لیتوانی
ورا...عربی
فرا...فارسی
پار..فارسی مانندپارمیس


نویسنده: #ایرانیگ

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

A - g:
دَتلِسییِه = نفس به گلو رسیدن، درآمدن نفس

دتلسییه = جان به لب شدن

تون = ته
لات = دشت یا زمین لخت و بدون پوشش گیاهی یا زمین لم یزرع
به تالشی هم می گوییم لاتَ زمین
لاتون = زمینهای لم یزرع و یا لخت و بدون پوشش گیاهی

آجلاونده = بریدن سر ، کندن سر
ایی ویترکه کرا چه سرَه آجلاونی
فکر می کنم آجلاونده و ویجرده از نظر معنی با هم نزدیک باشند

جیک ژنده = قاپیدن، کش رفتن

پِزارنده= پاره کردن
ویزارنده = پاره کردن
جیزارنده = جر دادن
پَل آکرده = پاره کردن

هسَه = همین الآن، الآن
مَشینی = چند لحظه پیش mashini

#علی_گشتی

🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

۱- جل آگته jəl āgete = گیر کردن شیئ در داخل شیئ دیگر 
جل = لپ
چمه گازی چمه زوونی (زومونی) جل آگته
زبانم لای دندانم گیر کرد
چه مونو چمه خاشی چمه گوشتی جل آکته سیا سی یی کره
مثل اینکه گوشتم لای استخوانم  گیر کرده درد شدیدی دارم
بری چه انگوشته جل آگته
انگشتش لای در گیر کرد. 
 جوئه جوئهjua jua 
کج و اریب بریدن درخت یا پارچه یا هر چیز دیگری که صاف و درست در هنگام بریدن بریده نشود. را می گوییم که بر اثر بی دقتی بوجود می آید.
۲-جوئه جوئه هم  در اصل با دندان تیکه تیکه کردن است که بصورت تشبیهی بکار می رود
ام کاغذی جوئه جوئه کردشونه یا ویکرده شونه
کاغذ را ریز ریرکرده اینحا ریخته است
دار بنش دبرده جوئه جوئه کردشه ها ویکردشه
کرا خلا درزه پارچه تش جوئه جوئه کرده یا ویکرده
۳-جله جوئه jəla jua 
معنی واقعی جله جوئه مثل اینکه یک تکه گوشتی را در دهان بگذاریم کامل بجویم و لهش کنیم منظور لهیده شدن و هدر دادن و اسراف در خوردن است.


#مریم_محسنی


🌸کانال واجه واج🌸
متفاوت ترین کانال تالشی
vajenameh_taleshi

ساده نورشی نه نی
بو
خش بِه

 🌺کانال واجه واج🌺

روکته
بایه
چمه
ور
دا
#تالشی
لوئه
بکرم

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-هَ (ha)=اَ a : همان، آن، او
هَ کرا چه کره ha kərā čə karə
همان دارد چکار می کند؟
اَ کرا آ؟a kərā ā او دارد می آید؟
۲- هون (haven)= اون (aven)=
هوون (havun)=اوون (avun): همانها، آنها
هون کرا شونhaven kərā šun
آنها دارند می روند
هوون نه بواhavun na bəvā
به همانها بگو
۳-هم (həm)=ام (əm): همین، این
همی نی ببهhəmi ni bəba
همین را هم ببرا
۴-همن (həmen)=امن (əmen):همینها ، اینها
همن نی خان بانhəmen ni xān bān 
اینها هم می خواهند بیاین
۵- هجور (hajur)= اجور (ajur): همانطور، آنطور
هجور خای بشی؟ ? hajur xay bəši
همانطور می خواهی بروی؟
۶- هنجور (hənjur)= انجور(ənjur)=امجور (əmjur)
: اینجور ، همینطور، همینجور
انجور مکهənjur maka
اینجوری نکن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۱۲۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نی (ni) = نییهniya : نیست
هه نییهha niya همان نیست
اَ نییه a niya آن نیست
۲- نی (ni): هم، نیز، همچنین 
از نی خام بامaz ni xām bām
من هم میخواهم بیایم
۳- هنی (hani): باز ، دوباره
هنی شیره واتره؟ ?hani šira vātəra
باز رفتی گفتی؟
۴- دواره (dəvāra): دوباره
دواره مشهdəvāra mašə
دوباره نرو
۵- هته (hata): همانطوری، همانجوری
هته مشهhata mašə
همانطوری (همانجوری) نرو
۶- اته (ata): آنطور، آنطوری
اته موا ata mavā
آنطوری نگو
۷- هنته (hənta)= انته(ənta): همینجوری، همینطوری، اینطوری
هنته واتره؟ ?hənta vātəra
همینجوری گفتی؟
انته مکه ənta makaاینجوری نکن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۱۹۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- راسنده( rāsənde): رساندن، خبردادن
هر جوری استه نونی ای براسن
har juri esta nuni ay bərāsən
هر طوری شده نان را بهش برسان
۲- آراساونده رساندن، رسانیدن ،خبر دادن، به گوش رساندن
ام گفی اوون شون آراساونده
əm gafi avun šun ārāsāvənda
این حرف را به گوش آنها رساندند
بومون ته ماشونی نه آراساونم
bumun tə māšuni na ārāsāvənəm
واستا با ماشین می رسانمت
۳- دراساونده (darāsāvənde): طعنه زدن
اینه واتشه مه دراساوندشه
ay na vātəša mə darāsāvəndəša
به او گفت ولی طعنه اش به من بود
۴- اوه راسن (ava rāsən): رساننده
ام لوئه اوه راسن کیا؟
əm lua ava rāsən kiyā?
رساننده و خبر برنده این حرف چه کسی بود؟
۵- جیکلاشه(jiklāše)=پچینده (pečinde): لایه ای از سطح زمین را با بیل برداشتن ، سطحی کندن
خلیکی نه ایته انته جیکلاش بژن (پچین)
xəliki na ite ənte jiklāš bəžan (pečin)
با بیل کمی اینجا را سطحی بکن
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۵۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- مشتری تاونی (məštari tāvəni):بازار یابی
əštan xarua dāri xərate rā məštari tāvəni dariya
برای فروختن آلوچه درختش بازار یابی می کند
۲- کوسنگلون (kusangalun): داد و هوار بیخود، الم شنگه
کوسنگلون برورده (kusangalun barvarde): داد و فریاد بیخود راه انداختن ، الم شنگه راه انداختن
هسه هنی کوسنگلونی بروردشون
həsa hani kusangaluni barvardəšuna
همین الان باز هم الم شنگه ای بروردشونه
۳-چونه آگته (čuna āgete): مسخره کردن
با ادا و اطوار در آوردن با قیافه خود دیگران را مسخره کردن
یکه جوانی هته نشتا خلکی چونه آگری
yakka javāni hate nəšta xalki čuna āgeri
جوان قوی هیکلی اونحا نشسته بود مردم را مسخره می کرد
۴- رخشن آگته(rəxšan āgete):مسخره کردن
خردنون بندی چونه آگتا
xərdanun bindi čuna āgetā
بچه ها همدیگر را مسخره کرده بودند
۳-پسمیه (pesamiye): دلسرد سدن
اون د الان بندی کو پسمیستینه
aven de alān bəndi ku pesamistayna
اونا دیگه از همدیگر دلسرد شده اند
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۵۸
۱- ووزه سوروم (vuza surum ): پوست سبز گردو
ووزه سورکمی چمه دسی سیا آکرده
vuza surumi čəmə dasi siyā ākarda
پوست گردو دستم را سیاه کرده است.
۲- سوروم آکرده(surum ākarde):
پوست سبز گردو را کندن(زمانیکه پوست گردو به راحتی کنده نمی شود).
ام سورومه ووز ی بی بنی دا خاچیک آبو
əm suruma vuzi bi bənay dā xāčik ābu
این گردوی پوست دار را باید زمان دهی تا بعدا پوستش به راحتی کنده شود.
۳- خاچیکه ووز (xāčika vuz):گردوی تمیزی که پوست سبزش به راحتی کنده می شود.
خاچیکه ووزه دردسر نداره
xāčika vuza dardsar nedāre
گردوییست که پوستش به راحتی کنده می شود و دردسری ندارد
۴- خاچیک آکرده( xāčik ākarde): 
گردو را از پوست درآوردن
زمانیکه گردو کاملا رسیده باشد پوست سبزش ترک خورده می شود و گردو به راحتی جدا می شود.
اورو خام ووزی خاچیک آکرم
uru xām vuzi xāčik ākarəm
امروز می خواهم گردوها را از پوستش جدا کنم.
۵- ووزی پات آکرده (vuzi pāt ākarde): پوست سبز گردو را کندن.
اورو ووزه پات آکره یاوری را گردم
uru vuza pāt ākara yāvari rā gardəm
امروز دنبال دوستی هستم که با من کمک کند پوست گردوهامو بگیرم
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-ووزه نره (vuza nərə): حایل بین دو تیکه مغز گردو
۲- خرسه وازن (xərsa vāzən): بی مسئولیت
۳-پرگه پرگه آکرده (parga parga ākarde):پرپر کردن
۴- گوله پرگه (gula parga):گلبرگ
۵- گوله تا (gula tā): یک شاخه گل
تا به معنی شاخه واحد گل =گوله تا 
تا به معنی ورق = لیوه تا= لیفه تا liva tā= lifa tā یک برگ
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دمرده (damarde): خاموش شدن
چرا دمردهčərā damardaچراغ خاموش شد.
۲- دکشته (dakəšte): خاموش کردن
چرا دکشتشه čərā dakəštəšaچراغ را خاموش کرد
۳- دمرده (damarde): غرق شدن 
آو دمرده، دریا کو دمردهāv damarda، daryā damarda 
۴- دمرده (damarde): مردن در اثر سرمای زیاد ، یخ زدن 
بندی کو سردی دمرده، وری کو دمرده (یخش ژنده) 
۵- دمرده (damarde): تیره شدن و عوض شدن رنگ چهره 
کئو دمرده kau damarda
کبود شدن در اثر سرما، سیاه شدن در اثر
کم خونی و ناراحتی
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۶۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- جندر جیلاخن (jəndərəjilāxən): ضمایم، اضافات
۲- شندر شندر (šəndər šə dər): پاره پاره، تیکه پاره
مترادف جندر جندر jəndər jəndər
۳- ویزر آزر (vizer āzer): پاره پوره، پاره و آویزان
مترادف پزر آزر pezer āzer
۴- جیزریه (jizeriye): جر خورده
مترادف جیزریسته jizeriste
مترادف جیزر آزر به jizer āzer be
۵- جیزارنده (jizārənde):جر دادن
مترادف جیزر آزر کرده (jizer āzer karde)
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۶۲ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- گاویرآکر (gā vir ākar): بی مسئولیت، ولنگار
۲- وشمنده (vašmanda): فتنه انگیز
مترادف آتشک (ātašak)
۳- پر آکرده (per ākarde): بالا بردن 
۴- ویر آکرده (vir ākarde): پایین آوردن، به پایین هدایت کردن
۵- اور (ur): مغز گردوی خراب شده
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- وور (vur): ترد، پودر مانند
۲- مچم(məčəm): نمور، رطوبت دار، نمدار
۳- مچمه بو ( məčəma bu): بوی نم
۴-دشته(dešte): دوختن
۵- آدشته (ādešte): دوباره دوختن
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۶۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- سرلکه (sar lake): دلسرد شدن
۲- سر آلکه(sar ālake): متوجه شدن
۳- سر بر کرده(sar barkarde): فهمیدن، درک کردن
۴- سر برورده (sar barvarde): بیرون آمدن 
۵- سر پرنده (sar perande): سقف سازی خانه
مترادف سر پکرده sar pekarde
۶- سر پکرده (sar pekarde): روی سر ریختن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۱۶۵
۱-پاخوئه(pāxue): لقد کردن

۲-گاز دشو (gāzdašu):
قابل گاز زدن۰ میوه ویاهر
چیزخوردن که موقع
 خوردن بتوان بادندان 
خوردش کرد
یک معنای کنایه دارد
کسی که از اخلاق خوب
کسی به نفع خودش
استفاده می کند
ته دچه گاز دشویره
  Tə de če gāz dašuyra
توبهش رودادی ازاخلاقت
دارداستفاده میکند

۳-واده پیگته (vāda pigete
): فرق سر برداشتن
راسته واده(rāsta vāda):
فرق سمت راست برداشتن
چپه واده(čapa vāda):
فرق سمت چپ برداشتن
خاله کرده(xāla karde):
فرق سربرداشتن
راسته خاله (rāsta  xāla)
فرق سمت راست
چپه خاله(čapa xāla):
فرق سمت چپ
خاله (xāla): شاخه 
درخت،شاخه گل

۴-بنه منده( bəna made):
حالت تهاجم گرفتن ،
باغصب به دیگران نگاه
کردن 
۵-خور آگیر(xavar āgir):
به عیادت مریض رفتن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajename_taleshi

اخ چه عطری ته  اری اردبیلی  دیزی  مونی
ادمی تور     اکری    کوفته     تبریزی  مونی
سنگه   نون و    ماسالی   پنیری  نه
ته بی  هردن      خلخالی        ویزی   مونی
میجه خوای دس امالی چمن سلامی براسن
بواکه زنجانی دسی سازییه   تیزی   مونی
دا بوای خوبی ره خوب خور نداری  نزونی
اسونی ای سر مواقه همه   پائیزی    مونی
چه اشته چمی کو اری شرقی شی ویسونو
ایستفا  ته گتمه کمه ته   چنگیزی     مونی
چرایه  اشته  خیالی  روکه ته  داشته  نبو
ته چمه  خسراوی  ا  کورانه شبدیزی مونی
اشته رند و نفسی  دیلی  ابرده  چه   بوام
اخ چه عطری ته اری اردبیلی   دیزی   مونی........


زرتشت

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- نفس پسیسته (nafas pesiste): خسته شدن، نفس در رفتن
کاری بنی کو چه نفس پسیسته
kāri bəni ku če nafas pesista
زیر کار نفسش در رفت
۲- گوش و دماغ کرده (guš u damāq karde): 
بریدن گوش و بینی به منظور تنبیه، بدجوری تنبیه کردن
مترادف سون کردهsun karde 
تکو هردشه ای گوش و دماغ کره
taku hardəše ay guš u damāq karə
تکان بخورد (منظورکوچکترین حرکت ناجوری کند) گوش وبینی اش را می برد
۳-آولاونده (āvlāvənde): تکرار کردن
چده چه لوئه آولاونی؟
čada če lua āvlāvəni?
چقدر حرفش را تکرار می کنی؟
۴-آلاونده (ālavənde): آرام کردن
خردنی آلاونxərdani ālāvən
بچه را آرام کن
۵- درکار به (dar kār be): مشغول بودن، 
دیس حلا چه در کاره؟diyas halā čə darkāra
ببین دارد چکار می کند.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۶۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- آوله به رو (āvla ba ru): صورتی که اثر آبله باقی مانده است و صاف نیست.
مترادف پت خلن pətəxələn
۲- پسی آسی (pesi āsi): پاره پوره ، پاره و قطع شده، غذای نیمه سوخته 
۳- پولکیه (pevlekiye):خیساندن 
مترادف آولکیه (āvlekiye) 
۵- شندری به جیر شندری به کفا
(šəndəri ba jir šəndəri ba kafā 
(شلخته، سر و وضع نامناسب داشتن
مترادف شپلی شپاsəpli šapā، شورتیšurti)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۶۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

📸ماسال، نگین سرسبز ایران 
@Farsna

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-سوخورتومه (suxurtuma žande):سقلمه ، با آرنج به کسی تذکر دادن و یا او را متوجه چیزی کردن
۲- نیمه ایز (nima iz):نیم خیز
۳- زیناره (zināra): آخرین توان
زیناره ژندهzināra žande=زیناره زمین ژنده = zināra zamin žande =آخرین توان را بکار بردن
مترادف زِ زمین ژندهze zamin žande
۴- نیمه هر ( nima har) : نیمخورده
۵- نسب نیمه (nəsbə nima): نیمه کاره 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- ولیش آو (vališ āv): آب پنیر ، آبی که بعد از پنیر درست کردن از شیر باقی می ماند
۲- کاله دو (kāla du): دوغی که بعد از کره گیری از ماست باقی می ماند
۳- کیسه دو (kisa du): کاله دو بعد از جوش دادن به کیسه دو تبدیل می شود.
۴- سج (səj): آب باقیمانده بعد از کیسه دو سازی را که از کاله دو باقی می ماند سج می گویند.
۵- ویرزیه (viraziye): آویزان بودن
ویرازنده (virazənde): آویزان کردن
آلاخاونده (ālāxāvənde): بند کردن
ام قبا مخی کو آلاخن (آلاخاون)
əm qabā mexi ku ālāxən (ālāxāvən)
این کت را به آن میخ بند کن (آویزان کن)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سر ژنده (sar žande): سر بریدن، سر کشی کردن
۲- سر پنوئه (sar penue): روی سر گذاشتن، سر چیزی را پوشاندن، راه خود را گرفتن و رفتن
با معنی راه خود را گرفتن و رفتن مترادف است با کلّه کوله کرده kalla kula karde
۳- سر آگته (sar ăgete): سر گونی یا کیسه ای را با دست نگهداشتن تا کسی چیزی در آن بریزد
۴- بیردن birdan اصلا، بلکل
۵- دکاره dəkāra میانسال
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- موندی آکرده (mundi ākarde): خستگی در کردن، رفع خستگی کردن
۲- موندی کرده (mundi karde): خسته شدن
۳- سرکیسه کرده (sar kisa karde): جیب کسی را خالی کردن
مترادف آچینده āčinde
ای آچیندشه ay āčindəša جیبش را خالی کرد
۴- نوشون کرده (nušun karde): علامت زدن
۵- سری قال کرده (sari qāl karde): سرگرم کردن
مترادف سری گول کرده (sari gul karde)
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۷۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سر دنشته (sar danəšte): سوار شدن، از اخلاق کسی سوء استفاده کردن
مترادف دنشتهdanəšte
با معنی از اخلاق کسی سوء استفاده کردن
مترادف گازه بنی ایشمرده
gāza bəni išmarde
۲- سر آکرده (sar ākarde): سپری کردن، سر دوانیدن
۳- سراپرده دلکه (sarāparda dalake): بیاد کسی یا چیزی افتادن، متوجه شدن
۴- آوینده (āvinde): نشان دادن
مترادف آوینوئه āvinue
۵- ویدوئه (vidue): پوشاندن 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویس_ماسال۱۶۶

۱-هم سره مال(ham sara māl): 
هم سن وسال

۲-ورویده ( vavida):
ول کردن -رهاکردن

۳-شرطه خاش ( šarta xāš):
استخوان جناق پرندگان  که
با شکستن آن شرط می بندند
 
۴-گردن گیر( gardan gir): 
قبول کردن کاری

۵-گردا گرد( gərdā  gərd):
دور تا دور

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-لوکه آکرده (luka  ākarde): پوست سبز گردو را کندن
۲- بولوره ووز (bulura vuz): گردویی که پوست سبزش کنده شده است و تمیز است.
۳- پشت در پشت (pešt dar pešt): نیاکان
مترادف بنه بنجغbəna bənjəq
۴-ووز چاکنده (vuza čākənde): گردو شکستن
۵- دچوکه ووز (dačuka vuz): مغز کردو که به پوست چسبیده و به راحتی از پوست سفت جدا 
نمی شود
۶- لَ لَ کیله (la la kila): نی زار
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۵۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱-کیسه بار (kisa bār): باری که در یک کسیه بسته بندی باشد
د کیسه بار بژن اسبی پیگه بش گیریه
də kisa bār bəžan asbi pige bəše girya
دو تا کیسه را بار بسته بندی کن برو ییلاق
۲- کینجه بار (kinja bār): باری که در کیسه محکمی بنام کینجه بسته بندی شده باشد. 
کینجه باره تیی بژن لکه لکه اسبی دنش
kinja bāra teyi bəžan laka laka asbi danəš
بار کمی در کیسه بریز و بار اسب کن راه براه خودت هم سوارش شو
۳- خرجینه بار (xərjina bār): باری که در خورجین بسته بندیدمی شود.
خرجیته باری سری خردنی بنشا
xərjina bāri sari xərdani bənšā
روی بار خورجین بچه را بنشان( سوار کن)
۴- اسبه دنش (asba danəš): سوار
اسبه دنشی روویرده
asba danəši ruviyarda
سواری (سوار بر اسبی): به طرف پایین رفت
۵- اسبه داون (asba dāvən):سوار کار
اسبه داون کییا ؟
asba dāvən kiyā?
سوارکار کی بود؟
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۷۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_talesh

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- بار و بارخونه (bār u bārxuna): بار، بار و مار، تمام بار
بار و بارخونه دوستشه کرا شو گیریه
bār u bārxuna žandaša kərā šu girya
بار و مارشو (تمام بارشو) بسته دارد میرود ییلاق
۲- تاچه ژنده (tā ča žande): بار بستن، بسته بندی کردن
باری تاچه بژن اسبی آوند (آبند)
bāri tāča bəžan asbi (aspi)āvend(ābend)
۳- مفرشه بار (mafraša bār): بار رختخواب و شکستنی ها 
دو کیسه افقی از جنس گلیم که برای حمل رختخواب و در لابلای آن ظروف شکستنی و قیمتی جا سازی می شود که در نقل و انتقال جای امنیست 
مفرشه تاچان کنه اسبس آمه وند
Mafraša bāri kana asbi āmavend
بار مفرش را بر اسب پیر نبند.
۴- اسبه بار (asba bār): باری که اندازه بستن بر یک اسب باشد
چار اسبه باری نه اومیمه
čar asba bāri na umayma
چهار اسب بار زدم آمدم. 
۵- زینه اسب (zina asb):اسب زین شده
زینه اسبی دنشتا داونی
zina asbi danəštā dāvəni
سوار بر اسب زین شده اسب دوانی میکرد.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- هی کرده (hay karde): کلمه ایست 
برای راندن و دور کردن اسب
هی بکه هی بکه اسبی دور آکه
hay bəka hay bəka asbi dur āka
هی ‌کن هی کن اسب را بران
۲- هی دکرده (hay dakarde): نهی کردن، تشر زدن
ای هی دکردشه نیشتشه شه
ay hay dakardəša niyaštəša še
بهش تشر زد و از رفتنش جلو گیری کرد
مترادف هی به دورگون دکرده hay ba durgun dakarde
۳-هی هی کرده (hay hay karde): جنب و جوش داشتن
چده هی هی کری ای جیگا بنش
čada hay hay kari i jigā bənəš
چقدر وول وول می کنی یک جا بنشین
۴-پر آکرده (per ākarde):بالا بردن
مترادف پرونته perunte
تیلیفی پر آکهtilifi per āka 
آستینت را بالا بکش (بزن)
پر آبه (per ābe): بالا رفتن
مترادف کفا شه kafā še
۵- پبه (pebe): بالا بودن، بالا قرار گرفتن، ریخته شدن روی 
مترادف پرییه periye
سوکله گله داری کو دا مغریب پبه
sukla gəla dāri ku dā maqrib peba
خروسه تا غروب بالای درخت بود
موچه گله داری کو پرییه
muča gəla dāri ku periya 
گنجشکه بالای درخت هست
کوپی سری آو پبه
kupi sari āv peba
روی حصیر (بوریا) آب ریخت
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- داونده (dāvənde):دواندن، اسب دوانی
مشینی اسبی داونیستینه
mašini asbi davənistine
چند دقیقه پیس اسبی را می دواندند
۲-شی (ši)= شوار (šəvār)= شیار (šiyār):مانند، مثل
چه شی = شوار= شیار خلا دکه
če ši =šəvār=šiyār xalā daka
مثل او لباس بپوش
۳- ری (ri): اسهال
از مصدر ری آلکه (ri ālake): اسهالی بودن، ری آتیلّه (ri ātille )
مترادف اشکمه رفت (əškama raft)، اشکم شه əškam še 
۴- پی (pi): خواست، هوس، تمایل، باید
از مصدر پیسته (piste): خواستن، تمایل داشتن، هوس کردن، مشتاق
مه پییه ای بوینم mə piya ay bəvinəm
مشتاق دیدار او را کرده ام
پی به معنی باید مترادف بی bi، وی vi است
۵- دی (di): شیر می خورد
از مصدر دیسته (diste)=دییه (diye): شیر خوردن از مادر
مونده کرا دیmunda kərā di
گوساله در حال خوردن شیر مادرش هست
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- جانه شوره (jāna šure): شنا ، آبتنی
زوئه خردنن شین رباره لاتی وندی کو جانه شوره کرین
zua xərdanen šin rəbāra lāti vəndi ku jāna šure
پسر بچه ها می رفتند در آبگیر رودخانه شنا می کردند
وند = گودال پر از آب = در بعضی نقاط رودخانه گودالی بود پر آب شبیه استخر که محل شیرجه رفتن و شنای پسر بچه ها بود. 
۲- فوکال (fukāl): زیاد
ای بیگر ای فوکال ای بوکو
ay biger i fukāl ay buku
بگیرش حسابی تنبیهش کن (بزنش)
۳- فوکاله آو (fukāla àv): آب زیادی مزرعه که سر ریز می شود.
چوون بجاری فوکاله آو ته وسته
čavun bəjāri fukāla āv tə vasta
آب زیادی (سر ریز شده) مزرعه آنها برات کافیست
۴- ویج آکرده (vij ākarde): با وجب اندازه گرفتن، 
مترادف ویجه کرده vija karde
ویجه نه واد بیگهvija na vād bige
با وجب اندازه بگیر
۵- ویج کرده (vij karde) : ازدحام، وجب به وجب جمعیت بودن
عروسو کو خلک ویج کریarusu ku xalk vij kari
عروسی خیلی شلوغ (پر ازدحام) بود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۷۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- زم ویگته (zəm vigete): ماتم گرفتن
۲- نیمه آکر (nima ākar): نیمه باز
۳- اوست امانت (ustə amānt): سالم و دست نخورده
۴- گر(gar) = گه (ga):دهان
۵- لوپس (lupas): از کمر تا زانو
لوپس به جیر (lupas ba jir): نیم تنه پایین 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۸۰
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۷
 ۱-کش دکرده (kaš  dakarde):
دربغل گرفتن
۲-زواله ( zəvāla ): گرمای
شدید آفتاب وقت ظهر
۳-دقه جر ( deqa jar):
دق مرگ شدن
۴-دساکول ژنده (dasākul žande): با
آرنج دست دیگران راکنار
زدن
۵-دس بازار آگته (dasə bāzār āgete): مسخره کردن
#گرد_آورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

چرا آسمونی کو ساره دَخته 
چمه سسی دیله ناره دَخته
الکی  قوشه ژندمه،نزونیم 
اشته پشتی مینه داره دَخته


#فرزانه_قربانی


چرا ستاره در آسمان پنهان شده است
چرا ناله در صدای من پنهان است
بی خودی خوشه زدم (مثل برنج)نمی دانستم
پشت سرت داس(داره: ابزاری برای بریدن برنج )پنهان شده 


https://t.me/asheghanehayyekzan

اِی آدمی شَه حکیمینه واتشَه:


خَوَرداری که فولون کسی
چَده اشته پَسَله واته؟

حکیمی واته:

اَی گونله ای مرا ویداشته
که من نِپِرمَه،
ته چیرا اَی پیگته چمه دیلی
کو ویژندره؟

پسله واته:پشت سر گویی
ویژندره:فروکردی

#فرنگیس_قلیزاده

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۸

۱-چنگ پا ژنده ( čəngə pa žande):
چنگ وپازدن
اسبه کره چنگ پا ژنده نه ایشته
  asba kəra čəngə pa žande na išta
کره اسب باچنگ پازنان بلند
شد
۲-دخسینده ( daxsinde):
درآب خیس کردن
باکله آودخسین دا دولکی
   bākle āv daxsin dā davleki
باقلا را درآب خیس کن تا
نرم شود
۳-دولکیه(davlekiye): آب راجذب
کردن ونرم شدن
آولکیهāvlekiye):نرم شدن

۴-درسته (dərəsta): تمامی
-همگی
همته (hamte): تمامی-
همگی
ام کیتاون درسته چمه شنینه
   əm kitāven dərəsta čəməšənina
این کتابها همگی مال من
هستند
۵-آبرده (ābərde): بریدن
از رو، تکه کردن
ای آبرلوایه مایی پلا سر بنه
i ābər lavāya māyi pəlā sar bəna
یک تکه ماهی دودی روی
پلو بگذار
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۸۱
۱- خره زرنا (xara zərnā): عرعر خر
۲- اسبه لاو (‌əsba lāv): عوعوی سگ
۳- شاله زوزه (šāla zuza):فریاد شغال، زوزه شغال
۴- موشه جیسکه (muša jiskə): صدای موش
جیسکه جیسکهjiskə jiskə 
۵- ماره فوزه (māra fuza): سوت مار
فوزه = سوت
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۹
۱-ونجوئه ( vanjua): 
خمیازه

۲-پاورنده پا (pāvəranda pā): 
پابرهنه

۳-اکلاون ( āklāvən):
تکرارکردن حرف
دیگران

۴-آبرده (ābarde):
صاحب شدن- تصاحب
کردن

۵- آورازه ( āvrāze): 
برازنده بودن

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

   @vajenameh_taleshi

ماسالی  ویشه  زاری نه  خرشن
تالشی    کوله   باری نه  خرشن
چمه پره سری را   چه   گذشته
کرا  ای  ویسا   داری نه  خرشن

فومنی کولچه شون  بوکو ویگته
ماسوله چمی شون  سوکو ویگته
بشه الیان حسن   خانی   دخونه
سسی شون چمه  کوکو کو ویگته


نه مسه  قله  روخونه     برمه
اخه خیلی  پریشونه      برمه
روکته  سیا مزگی  را  دفرسه
یره لوکه دیلش خونه    برمه

کرا  پله پله  شفتی  خرشن
چته هر روز کرا نفتی خرشن
خدایا چبی کردن داد  بیداد
چمه هم  امد و رفتی  خرشن

دیلم شاندمینی بی کسی را سی
پونلی  اخره   نفسی  را  سی
اسالیم  خیلی وخته خونه بوکه
چه دارون زم اکرده دسی را سی

کرا ماسالی  بندی نه  خرشن
هته پست و بلندی نه خرشن
چمه تالشه برا   داد و بی داد
همه جیگا کو  مندینه  خرشن.....


زرتشت

پست واژه

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۵۷
۱-کولی (kuli):ماهی کوچک

۲-کولییه پیزه(kuliya piza):
بچه ماهی خیلی ریز 

۳-سره (sera): سرد
سره آو (sera āv): آب سرد
سره وا ( sera vā):باد سرد
سره پلا(sera pəlā):پلوی
سرد
۴-سره سی(sara si)سردرد

ه-سره(səre): ناله و نعره 
حیوانات وحشی مثل
گرگ،پلنگ
پلنگی سره(palangi səre):
ناله پلنگ
ورگی سره(vargi səre): 
ناله گرگ
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

تاوَه کاری ألم شنگه زونی چه؟
بجارداری را "وقت تنگه"  زونی چه؟

بدا قشنگینه بوام   بوزونی
بجاری "هیستابَه چنگه" زونی چه؟

بهنام_نمنه پشت

گیلون شیمون امه برزه بری را 
اسبه داونه کریم   درزه وری را 
 آسیستینه نشین مزره سری کو 
 سره اوی هرین موندی کری را 

 زلیخا صبا


🌺🌺کانال واجه واج 🌺🌺

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
1- قوربونی برده (qurbuni bərde): قربانی کردن
مترادف مال سر آبرده (māl sar ābərde )=مال کشته ( māl kəšte)
قوربونه روزی قوربونیش برده = مالش سر آبرده= مالش کشته
qurbuna ruzi qurbuniš bərda =māləš sar ābərda =māləš kəšta
روز عید قربان قربانی کرد.
۲- قوربونه مال (qurbuna māl): گوسفند قربانی، حیوان قربانی
۳- ماله سر آبره جیگا ( māla sar ābəra jigā): محل قربانی
ماله سر آبره جیگار چاکه
māla sar ābəra jigār čāka
مکان خوبی برای قربانی دارید.
۴- ماله سر آبر (māla sar ābər): کسی که گوسفند یا کلاً حیوانات را ذبح می کند.
اشته ماله سر آبر کیه؟
əštə māla sar ābər kiya?
چه کسی گوسفندت را ذبح می کند؟
قوربونه روزی ماله سر آبری کره
qurbuna ruzi mala sar ābəri karə
روز عید قربان گوسفند ذبح می کند.
۵- قوربونیه کر (qurbuniya kar)= قوربونیه بر(qurbuniya bər): قربانی کننده، صاحب قربانی
۶- قوربونه روز (qurbuna ruz): روز عید قربان
قوربونه شو (qurbuna šav): شب عید قربان
۷- ماله سر آبری (māla sar ābəri): ذبح کردن، سر بریدن گاو و گوسفند
#گردآورنده_مریم_محسنی  ۲۱۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

سلام
 ام کلیماتی معنی اون کی زونو؟
1-آچم
2-سورمه
3-تَرَه هرده
4-پا اندوم
5-دتاج
6-کارمه
7-نادینج
8-کالن
9-پرگاله
10-آماس

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-بوغ (buq): بخار، نم زیاد، هوای رطوبت دار
یا بوغ دری
Yā buq dāri
اینجا بخار دارد. هوای اینجا رطوبتی است.
۲-بوغمیش(buqmiš): شرجی، خفگی و گرما زدگی از دم هوا، هوای دم دار
مترادف پندومه (panduma)
هوا اورو بوغمیشه(پندومه یه)
havā uru buqmiša(pandumaya)
هوا امروز شرجی است (دم دار است)
اورو آدم بوغمیش بو
uru ādam buqmiš bu
امروز آدم گرمازده میشود (منظور گرمای زیادحالت خفگی می آورد)
۳-آده ویگر(āda viger): بده بستان 
اون یندی نه آده ویگر دارن
aven yandi na āda viger dārən
۴-فشترغ (fəštərəq): سر و صدای هنگام کار کردن، آخرین تلاش، سر و صدای نامفهوم مخالفت آمیز در مقابل درخواستی
حلا فشترقی دریه د
halā fəštərəqi dariya de
اینک آخرین تلاشش را انجام می دهد.
فشترقی کردشه د
fəštərəqi kardəša de
مخالفتی نشون داد دیگه
۵-فشته فشته(fəštə fəštə): هن و هن، سر وصدای هنگام راه رفتن در حالت غضب، بازدم صدا دار
ای دفه ویندمه فشته فشته نه اومه
i dafa vindəma fəštə fəštə na uma
به یکباره دیدم باهن و هن آمد.
#گردآورنده_مریم_محسنی ۱۸۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱-توتروپوپو (tutrupupu):شیک
توتروپوپو کرده (tutrupupu karde):شیک کردن
توتروپوپو به (tutrupupu be):شیک شدن
مترادف پرگال (pargāl):آراسته و شیک
توتروپوپو کردشا کرا شیسته
tutrupupu kardašā kərā šiste
شیک کرده بود (لباس نو کرده بود) داشت می رفت. 
مترادف فر و فور داشته 
(far u fur dāšte)(far u fur žande)
فر و فوری ژندشا کرا شیسته
far u furi žandašā kərā šiste
خودش را شیک( آراسته و پیراسته کرده بود ) داشت می رفت
۲-امنیه (amniya): پلیس
دارغه (dārqa):داروغه
۳- مزرگیری (məzərgiri): شیطنت
مزر (məzər): بچه شیطان و پر دردسر
4- مزا به گوش (məzā ba guš): بازیگوش
5- ازازول (azāzul): بچه شیطان و خسته کننده
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۰۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

🌸کانال واجه واج🌸


1-آچم:پیچ و خم
2-سوروم: پوست سبز گردو
3-تَرَه هرده: غم وغصه  کسی راخوردن 
4-پا اندوم: پیش کش
5-دتاج:حمله کن
6-کارمه: کثیفی انباشت شده
7-نادینج: ناآرام
8-کالن: تمام و کمال استفاده کردن
9-پرگاله: واحد متراژ پارچه/قواره
10-آماس:ورم وتاول

🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۲۹۹


۱- زورازور ( zurāzur ) : 

با قدرت بالا / با تلاش فراوان  .


۲-دورادور ( durādur ) : 

بفاصله ی دور  / از راه دور .


۳- گوراگور ( gurāgur ) : فوج فوج .

۴- پوراپور  ( purāpur ) :

 لبالب / لمالم .

۵- جوراجور ( jurāiur ) : یک دست .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۳۰۰


۱- آدیم ( ādim ) : نمایان / آشکار .

۲- اَه دیم ( adim ) : آن سو / آن طرف .

۳- آچِم ( āčem ) : دید رس / چشم انداز .

۴- آچَم ( āčam ) : سر راست / مستقیم  .

۵- نا چَم ( nāčam ) : ناراست .

#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی_گویش_تالش_جنوبی_۳۰۱


۱- نژدوم ( nəžduom ) : قیطان ، نخ بافته شده از ابریشم که به هنگام اخته کردن گاو نر اخته گر از آن استفاده میکند ، نخِ کار اخته گر .


۲- نزیکی ( neziki ) : نزدیکی .


۳- دوری ( duri ) : دوری .


۴- کتایی ( kətāei ) : کوتاهی .


۵- درازی ( dərāzi ) : درازی .


#گردآورنده_محمدرضا_فدائی_مولوم .

🌺 کانال واجه واج 🌺

#زبان_تالشی

#آچم(ãčam)

#دکتر_فرزاد_بختیاری:


 "آچم" چمه وری تالشی کو بو "پیچ راه و مسیر" و چه استعارییه معنا بو: سختی و دشواری پیش رو، مانع و ...

"ناچم: ناراست و راه دست نبودن و ..." نشا "آچم" ی مخالف و ضد به؛ ناچم، "چم" ی مخالفه:
چم: راه دست، عادت شده و آسان برای انجام، فن و ...
ناچم: سخت، ناهموار، آنچه انجامش راه دست و راحت نیست و ...

"آچم" ، "هزارچَم" ی "چَم" ی نه برابره. هزار چم منطقه ی نومه کندوانی جاده کو: هزار پیچ.


🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی

سلام
 ام کلیماتی معنی اون کی زونو؟


1-شاتَه
2-لِمه
3-انگوشته ویزموئِه
4-شپ
5-وج و ویزما

🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۵۸
 ۱-دس پیگته ( das pigete): 
دست برداشتن،صرف نظر
کردن
۲-دیوون (divvun): چاره،
سزا
۳-دوئه دوئه ( dua dua): 
غر غر زدن
۴-کچبه(kəčba): وسیله
دایره شکلی که باکاه 
می سازند وزیر دیگ
داغ می گذارند

۵-سه شولون ( se šavlun):
سه روز آخر مرداد ماه که
 هواخیلی خیلی گرم می شود

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجخ واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دچم آچم (dačam āčam): پیچ و خم
دچم آچم داره رایی یا
dačam āčam dāra rāyi yā
جاده پیچ و خم داری بود 
۲- دچیک آچیک (dačik āčik): به دست و پای کسی چسبیدن
خردن اشتن ماشی دچیک آچیک کری
xərdan əštan māši dačic āčik kari
بچه به خاله اش می چسبید، بچه به دست و پای خاله اش پیچیده بود 
۳- دروف آروف (daruf āruf): حسابی جارو کردن
دروف آروف دری یا daruf āruf dari yā
مشغول جارو کردن و تمیز کردن بود
۴- دشه برمه (dašə barme); داخل و خارج شدن، آمد و رفت
چده دشه برمه کری؟ ?čada dašə barme kari
چقدر میروی تو و بیرون می آیی؟ چقدر میری میای؟
۵- دشون آشون (dašun āšun): پوشانیدن، روی چیزی را پوشاندن
خردنی دشون آشون بکه بدا بخسه
xərdani dašun āšun bəka bədā bəxəse
بجه را بپوشان بگذار بخوابد
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۴ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- آده ویگر (āda viger): داد و ستد، بده بستون
اون بندی نه آده ویگر دارن
aven bə di na āda viger dārən
آنها باهمدیگر بده بستون دارند.
۲- آرس ویرس (āras viras): به داد کسی رسیدن، کمک کردن، رسیدگی کردن
ایته ای آرس ویرس بکه
i te ay āras viras bəka
کمی بهش برس.
۳- آسا پسا (āsā pesā)دو چیز را در داخل ظرفی قاطی کردن =پسا آسا (pesā āsā)
پلا دکه شامیه خیکاره کو پسا آسا بکه بهرم
Pəlā daka šāmiya xaykāra ku pesā āsā bəka baharam
پلو را بریز توی ماهیتابه شامی بهم بزن و بخوریم
۴- آسا ویسا (āsā visā): اینور اونور مالیدن=ویسا آسا (visā āsā)
اشته خلا امورون آسا ویسا (ویسا آسا) مکه.
əštə xalā əmvarun āsā visā maka(visā āsā maka)
لباسهایت را اینور و آنور نمال
۵- آسون ویسون(āsun visun): از بین بردن پشم کله پاچه گوسفند با سوزاندن
گوسندی کله پاچه بی آسون ویسون کرده (ویسوته، آسوته)
gusandi kalla pāča bi āsun visun karde (visute, āsute)
پشم کله پاچه گوسفند را باید با سوزاندن از بین برد
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- آکر ویکر (ākar vikar): باز و بسته 
چده ام بری آکر ویکر کری؟ 
čada əm bari ākar vikar kari?
چقدر این در را باز و بسته می کنی؟
۲- بپر آپر (bəpər āpər): راه رفتن
ای ته بپر آپر بکه بدا اشته پاین ویران
i te bəpər āpər bəka bədā əšte pāyen virān
یک قدر راه برو بگذار پاهایت حرکت کند.
۳- بپه آپه (bəpe āpe)=ویپه آپه (vipe āpe): پخت و پز 
بپه آپه امه کشته
bəpe āpe ama kəšta
آشپزی ما را کشت
۴- بخر آخر (bəxər āxər): خرید کردن
بخر آخر چتینه کاری یه
bəxər āxər čatina kāriya
خرید کردن کار سختی هست
۵- بچر آچر (bəčar āčar): چریدن و بهم ریختن
شلختون ام واشون بچر آچر کرده
šəlaxtun əm vāšun bəčar āčar karda
غازها این علفها را چریدند
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بچک آچک (bəčak āčak): شکسته
ای غم به، بچک آچک مبو
ay qam ba bəčak āčak mabu
نگهداریش کن که نشکند
۲- بلا آلا (bəlā ālā): تکان تکان
مترادف تکو تکو (taku taku)
ایته چه گافرو بلا آلا بکه بلکم بخسه
i te če gāfru bəlā ālā bəka balkam bəxəsə
کمی گهواره اش را تکان شاید بخوابد 
۳ - بوا آوا (bəvā āvā): بازگو
چده چه لوئه بوا آوا کری؟
čada če lua bəvā āvā kari?
چقدر حرفش را بازگو می کنید؟ 
۴- بوشور آشور (bušur āšur): شست و شو
نشام اومه که کو بوشور آشور دارم
nešam bam ka ku bušur āšur dārəm
نمیتوان بیایم در خانه مشغول شست و شو هستم
۵- بوکو آکو (buku āku): زد و خورد، بزن و بگیر
بوکو آکویی کردشونه چوون سس دمرده
buku ākuyi kardəšuna čavun sas damarda
زد و خوردی کردند و سر و صداشون قطع شد.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بیگر آگر (biger āger): گرفتن، دستگیر کردن 
سروازه برون نشو ترسه ای بیگر آگر بکرن
sarvāza berun nešu tarsə ay biger ăer bəkarən
سربازی رفتنش نزدیک است زیاد در ملاء عام نیست می ترسد بگیرنش
۲- پیگر آگر (piger āger): تدفین، دزدی
دسه سر منه پیگر آگر کرنه
dasa sar mana piger āger karəne
دم دست نگذار می دزدنش
چه پیگر آگره روزی شیما
če piger āgersa ruzi šaymā 
روز تدفینش رفته بودم
۳-پتار آتار (petār ātār): خراشیدن ، غارت کردن
پتار آتار دری petār ātār dari
در حال غارت کردن است
پاتیله تونی پتار آتاری بکه بوشور
pātila tuni petār ātāri bəka bušur
کف دیگ را با قاشق تمیز کن و بشور
۴-پچک آچک (pečak ā čak): شکسته، درهم ریخته
پچک آچک به pečak āčak ba درهم شکست و خرد شد
مترادف پچاکن آچاکن (pečākən āčakən)
۵-پچین آچین(pečin āčin): جابجا کردن و خاکروبی خانه ، جمع و جور کردن
پچین آچین دری یه pečin āčin dariya در حال جابجا کردن خانه است 
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

"دکتر فرزاد بختیاری مرکیه"


بَريسونم گردی

بو آکرده. 

هیچ آدمی رییه 

دری نییه. 


شَنار

تِلی بخسَه 
                                                                      اَلاشِن!

                                      
تمامی راه ها را/ بو كشيده ام./ رد پای هيچ انسانی/ وجود ندارد. 
امشب/ اندكی بخوابيد/ راش ها!

#دکتر_بختیاری

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پزر آزر (pezer āzer): پاره پوره
چه خلا پزر آزر با
če xalā pezer āzer bā
لباسش پاره پوره شده بود
۲- پرن آرن (peran āran): وسایل پهن کردن روی طناب
جیکر پکرون آفتاوی کو ایته پرن آرن بکه
Jikar pekarun āftāvi ku i te peran āran bəka
گستردنیها (رختخواب و فرشها) را کمی تو آفتاب پهن کن
۳- پرن ویرن (peran viran): روسری بستن
خاسه سره دسمالی پرن ویرن کردشا
xāsa sara dasmāli peran viran kardašā
روسری زیبایی به سر کرده بود
۳-پرشون آرشون (peršun āršun): بهم زدن
سلینگه سری پاتیله ایته پرشون آرشون بکه
selinga sari pātila i te peršun āršun bəka
دیگ روی آتش را کمی بهم بزن
۴- ویمر آمر (vimer āmer): رنگ و رو رفته
ویمر آمره شیه ته یی دریشا
vimer āmera šeya teyi darišā
پیراهن رنگ و رو رفته ای به تن داشت
۵- پسون آسون(pesun āsun):سوزاندن، زدن شدید
مترادف بوفروکا (bufrukā): پختن و سوزاندن غذا در اثر شعله زیاد و عجله داشتن در آشپزی
لسی نش ای پسون آسون کردا
ləsi naš ay pesun āsun kardā
کتک شدیدی بهش زده بود منظور اینکه علامت کتک مشهود بود
پلا ته یی آتشی سری کوش پسون آسون کردشهpəlā teyi ātaši sari ku pesun āsun kardəša
پلو را رو آتش تند تند نیم سوخته پخت و آماده کرد.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پشه ویرمه (pəšə virme): بالا پابین رفتن
وییر پشه ویرمه کری پا سی ته گره
viyar pəšə virme kari pā si tə gerə
زیاد بالا پایین میری پا درد می گیری
۲-پکن آکن (pekan ākan): کندن و ریخت و پاش گذاشتن
باغش پکن آکن کرده ها ویکرده
bāqəš pekan ākan karda hā vikarda
باغ را کنده (منظور شخم زده و علفها را با بی نظمی کنده و ریخته) همونجوری ریخته
۳-پکو آکو (peku āku): تذکر دادن
ایته ای پکو آکو بکه د هجوره کارون مکره
I te ay peku āku bəka de hajura kārun makarə
کمی تذکر به او بده منبعد آن کارها را انجام ندهد.
۴-بمر آمر (bəmer āmer): مرگ و میر ، مردن 
ام تنگ مینکی (تنگ مینهtangə mina)کو بمر آمر مکره
əm tangə minaki ku əšta rā bəmer āmer makarə
تو این تنگنا(بحبوحه) نمیره
۵- پمیز آمیز (pemiz āmiz): کثیف کاری
مترادف دمیز آمیز damiz āmiz
درستر یا پمیز آمیز کرده
dərəstar yā pemiz āmiz karda
کلا اینحا رو کثیفکاری کردی
#گردآورنده_مریم _ محسنی۲۲۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#مرگ_واژگان نزدیک است!


سلام

ام کلماتون معنی زونه؟


1-اوزگور
2-ارکوم
3-هنم هنما که....
4-پولو
5-چَچان


#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

این خروس با ابهت از جنس نقره، طلا و مفرغ، متعلق به تمدن مادِ و ۲۷۰۰ سال قدمت داره! خیلی هنر میخواد همچین چیزی رو طوری بسازی که بعد از ۲۷۰۰ سال سالم بمونه! ایرانیان باستان خروس رو خوشیمن میدونستن چون نوید صبح و رفتن تاریکی رو میداد.

این خروس در موزه میهو در ژاپن نگهداری میشه!


🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال_۱۵۹
 
سلام
 ام کلیماتی معنی اون کی زونو؟


1-شاتَه( šāta):لایه نازک 
داخل پوست  شاخه درخت 
کوچی/کوارکه برای بستن 
جارو استفاده می شد

2-لِمه(lema): معمولاًگاوها
زمانی که برای جفت گیری
اماده گی دارندمایع لزجی از 
آنها ترشح می شود به آن لمه  می گویند

3-انگوشته ویزموئِه:( angušut vizmue): 
اشاره کردن باانگشت

4-شپ(šəp):انبوه،پرپشت-
صدایی که معمولاً افراد در 
مواقع کوبیدن چیزی از
خودشان در می آورند-
معنی دیگر شپ (به نقل
جناب نازیابی)
شپ وسیله ای است به
شکل دایره ای که از کاه
بلند درست  میکنند و
جو/ژه(ža)همان بذر
شالی را درآن می ریزند
ودرخانه دودی آویزان
می کنند تادر بهار از
آن جودر خزانه استفاده
کنند.
البته در گویش ماسال به
آن کلشه سفه(kəlaša safa):
سبدکاهی میگویند 

5-وج و ویزما
( vaj u vizmā):
برآورد کردن حریف

#فرنگیس_قلیزاده


🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۰
۱-واره (vāre): باریدن
۲-وارشه آو (vārəša āv): 
آب باران
۳-مبرم ( mabram): 
گریه نکن
۴-نوئه (nue): گذاشتن
نوشه (nuša): گذاشت
۵-مخر (maxər): 
نخر
مخرش(maxraš): 
نفروش
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۱

۱-مشه وون(meša vuun): 
نگهبان کندوی زنبور عسل

۲-مشه رون (meša run): 
مگس پران
۳-لینگه (Linga): همتا-
لینگه( Liga):  گونی-
انگشتر، النگو، گوشواره

۴-مشتک(məštak): چوب
سیگار
۵-ویسا (visā): روی
زمین بکش

#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#مرگ_واژگان نزدیک است!
سلام

ام کلماتون معنی زونه؟

1-اوزگور (uzgur) تکه های
سیاه خشک شده  که از
سقف خانه های دودی
پایین می ریزد

2-ارکوم(urkum): 
آداب ورسوم
(به نقل از جناب فدائی)

3-هنم هنما که..
( hanəm .hanəmā kə)
عن غریب -بزودی عکس 
العمل نشان دادن
هنم هنما که چاکو روزیم
(hanəm hanəmā kə čā ku ruvazim)
نزدیک بو در چا بیوفتم

4-پولو( pulu): بهمن

5-چَچان(çačān): گردوی
پوست سفید تازه
 (به نقل از جناب بیت اله
 صفری سید آبادی)
که البته در گویش ماسال
بولوره ووز (bulura vuz)
همان گردوی پوست سفید
تازه می باشد

#فرنگیس_قلیزاده

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

#مرگ_واژگان نزدیک است!
سلام

ام کلماتون معنی زونه؟

1-اوزگور (uzgur) تکه های
سیاه خشک شده  که از
سقف خانه های دودی
پایین می ریزد

2-ارکوم(urkum): 
آداب ورسوم
(به نقل از جناب فدائی)

3-هنم هنما که..
( hanəm .hanəmā kə)
عن غریب -بزودی عکس 
العمل نشان دادن
هنم هنما که چاکو روزیم
(hanəm hanəmā kə čā ku ruvazim)
نزدیک بو در چا بیوفتم

4-پولو( pulu): بهمن

5-چَچان(çačān): گردوی
پوست سفید تازه
 (به نقل از جناب بیت اله
 صفری سید آبادی)
که البته در گویش ماسال
بولوره ووز (bulura vuz)
همان گردوی پوست سفید
تازه می باشد

#فرنگیس_قلیزاده  ۱۶۲

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دشو دشو (dašu dašu): زق زق کردن
چمه چمی دیله دشو دشو کره
čəmə čemi dila dašu dašu karə
توی چشمم زق زق می کند
۲- دکر آکر (dakar ākar): باز و بسته کردن
که بری وییر دکر آکر مکره
ka bari viyar dakar ākar makara
در خانه را خیلی باز و بسته نکنید
۳- دکش آکش (dakaš ākaš): گیر و دار، دردسر
هم دکش آکشی دیله کو خا بوشو
hem dakaš ākaši dila ku xā bušu
تو این گیر و دار میخواهد برود
۴- ویچک آچک (vičak āčak): فرو ریخته
چوون که دیار ویچک آچکا čavun ka diyār vičak āčakā
دیوار منزلشان فرو ریخته بود
۵- دگر آگر (dager āger): پوشاندن
دشونی اشتن دگر آگر بکه
dašuni əštan dager āger bəka
با رواندازی خودتو بپوشان 
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۲۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- دمر آمر (damer āmer): غرق شدن
جانه شوره نزونون اشته را دریا کو دمر آمر مکرن
jānašure nezunun ēšta rā daryā ku damer ãmet makarən
دمر آمر مکرن مترادف مدمرن (madamerən)
شنا بلد نیستند تو دریا غرق مرق نشوند.
۲- ویژن آژن (vižan āžan): موقتا چیزی را در زمین فرو کردن و بند کردن
پوئه گلان پیگه غرغی داوری ویژن آژن بکه
pua gəlān pige qərəqi dāvri vižan āžan bəka
پایه های چوبی را بردار موقتا اطراف باغ بندکن
۳- دویر آویر(davyar āvyar): رفت و آمد، رد شدن
مترادف رفترا (raftə rā)
دویر آویر کری مه ندیسی
davyar āvyar kari mə nediyasi
رد می شوی و نظری به من نداری
۴- دیس آدیس (diyas ādiyas): نگاه کردن، مواظبت
جستجو
ایته دیس آدیس بکه چاکه چی بتلفی
ite diyas ādiyas bəka čāka či bətlafi əštə sar kəlā maşu
جستجو کن (مواظب باش)چیز خوبی پیدا کنی سرت کلاه نرود
۵- ویپه آپه (vope āpe): پخت و پز (کمی با سختی)
هه که دیله کو ویپه آپه دری یه
ha ka dila ku vipe āpe dariya
توی همون خانه مشغول پخت و پز هستش
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۳ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دپرس آپرس (dapars āpars): پرس و جو، تحقیق
مترادف دفرس آفرس (dafars āfars)
دپرس آپرس ای را کردمه
dapars āpars ay rā kardama
براش تحقیق کردم
۲- دپوش آپوش (dapuš āpuš): پوشانیدن
مترادف ویپوشه (vipuše)
کیسه لینگه برزی دپوش آپوش بکه(ویپوش) بنه تنگه وختی را
i kisa linga bərzi dapuš āpuš bəka bəna tanga vaxti rā
روی یک گونی برنج را بپوشان گوشه ای پنهان کن برای روز مبادا
۳- دتن آتن (datan ātan): بافتن، تنیدن، بافتن و شکافتن
حلا وته نزونو دتل آتل دری یه د
halā vate nezunu datal ātal dariya de
بافتن را خوب بلد نیست میبافد میشکافد تا یاد بگیرد
۴- دژر آژر کرده (dažar āžar karde): سر هم آوردن غذا و خوردن
هر چی نوئه دژر آژر بکره بهره
har či nua dažar āžar bəkara bahara
هرچی هست سرهم بیارید و بخورید
۵-دشو آشو (dašu āšu): فرو رفتن
پا برنده مشه تی شمه پا دشو آشو کره
pā bəranda maša ti šəma pā dašu āšu karə
با پای برهنه (بدون کفش) راه نروید خار به پایتان می رود
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۲۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پوز آوز (pevaz āvaz): بالا پایین پریدن
کرگه گله مورغونه داره پوز آوز دری یه
karga gəla murquna dārə pevaz āvaz dariya
مرغ میخواهد تخم بگذارد که بالا پایین می پرد
۲- تکو آکو (taku āku): تکان مکان
خردنی تکو آکو مده بدا بخسه
xərdani taku āku mada bədā bəxəsə
بچه را تکان مکان نده بگذار بخوابد
۳- تکو تکو (taku taku): تکان تکان
هده تکوتکو مه taku taku ma
اینقدر تکان تکان نخور
۴- جیچیک آچیک(jičik āčik): چسبیدن به کسی برای کمک گرفتن 
هنتکی ای جیچیک آچیک دری نی یه
hntaki ay jičik āčik dari niya
همینطوری بیخود بهش نچسبیده است.
۵- جیکر آکر (jikar ākar): پهن کردن، گستردن
بدا جیکر آکر بکرم بدز بایه که دیله 
bədā jikar ākar bəkarəm badaz bāya ka dila
اجازه بدهید کف را بپوشانم بعدا بیایید داخل
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۱۶۳
۱-بلک بیز (balakə biz):
افتان وخیزان
بلک بیزینه دا بازار شیمه
Balak bizina da bāzār šima
افتان خیزان تا بازار رفتم
۲-پشون آشون (pešun āšun):پاشیدن
 باغی کو ایته سوزییه دونه پشون
bāgi ku ite savziy duna pešun
درباغ کمی دانه سبزی بپاش
تومه کیله خاک آشون بکه
tuma kila xăk āšun bəka
درخزانه برنج خاک بپاش
۳-برون و دیله (berun  u dila):
بیرون  داخل
چده که بری کو برون 
ودیله  شی
 čada ka  bari  ku berun u dila ši
چقدر از در خانه بیرون 
 میای ومیری؟
(منظور داخل وخارج می شوی)؟
۴-آلیز  ولیز ( āliz viliz):
ریخت پاش- به هم ریخته
خردنن که آلیزولیز مکره 
ده نشام پچین آچین کرده
Xərdanen ka āliz vilz makara de nešām pečin āčin karde
بچه هاخانه ریخت پاش
 نکنید دیگر نمی توانم
جمع وجور کنم
۵- یاور یاوره( yāvar yāvare):
کمک کردن،یاری ویاوری
کردن
امه چمه بجاره کارون 
 یاور یاوره نه تمون آکرم
:ama čama bəjāra kārun yāvar yāvare na tamu ākaram
ما کار های مزرعه را
با کمک ویاری هم تمام
می کنیم
 #گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پتل آتل (petal ātal):دوخت دوز موقت، سرسری دوختن
هسه وخت نی پتل آتل بکه
həsa vaxt ni datal ātal bəka
الان فرصت کامل دوختن نیست سرسری بدوز
۲- تل ژنده (tal žande): کوک زدن در خیاطی
۳- پشه آشه (pešə āšə): بالا مالا رفتن
هشته را پشه آشه مکه بلکی یه
buma pešt pešə āšə maka balakiye
پشت بام اون بالا مالا نرو می افتی
۴- پند پور (pandə pur): چاق ماق ، پک و پهن، تپل مپل 
۵- ویکو آکو (viku āku): کوبیدن، تند و سریع کوبیدن و دون کردن
درزه کوئه ویکو آکو بکه بخرشم
darza kua viku āku bəka bəxrašam
این شالی را بکوبیم (دون کنیم) و محصولش را بفروشیم. کوئه=قبلا با گوچین می کوبیدن و دون می گردند.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۶ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ماسالی بندی مخرشن براجان
دلندو بندی مخرشن براجان
صبا ویلا سازن هاکو هزارون
چفر آدن شمه باغ وبجارون
شمه آزادی وشادی ویگرن
شمه کرگی شمه سوکی جیگرن
شمه ورزا پی اخری مگره
چعون آرامشی ناری مگره
شمه اسبه اگر بکره لاوی
واکه برهم ژندره چمه خاوی
سلون خشک آکرن گوزگا مخونه
سراکو کرگ و کیجه پی ممونه
کتا شوار و تونکه نه ها نشن
تلاره پره کا قلیون پجوشن
شمه خردخالی راام عذابه
چمه خاکی امن کرن خرابه
خلاصه مخرشن شمه زمینی
بکاره زمینی کا سیب زمینی
کرا سییه مثال کوره جواد
چرا ام زمینون نکرم آباد

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ویدار آدار (vidār ādār): پرت کردن، پرتاب کردن، نسنجیده از هر دری حرف زدن
چه چمه سر ممونه سنگ ویدار آدار کره شمه ژنه یه
če čema sar mamuna səng vidār ādār karə šəma žanəye
جلوی چشمش نباشید سنگ بسوی شما پرتاب می کند
لوئه ویدار آدار کرهlua vidār ādār karə
حرف را پرتاب می کند منظور نسنجیده حرف را ول می کند 
۲- ویکر آکر (vikar ākar): ریختن، ریخت و پاش
چده ویکر آکر کره هسه دروف آروف کردمه
čada vikar ākar kara həsa daruf āruf kardama
چقدر ریخت و پاش می کنید الان جارو کردم
۳- ویشور آشور (višur āšur): دیواری را از بالا به پایین شستن و تمیز کردن و قبلا خانه های گلی را با جارو آب و گل می مالیدند (ویشور کرده)
اشتن ویشور آشوری کردشه
əštan višur āšuri kardəša
دیوارهای خانه اش را تمیز کرد
۵- پسون آسون (pesun āsun):سوزاندن، زدن شدید
مترادف بوفروکا (bufrukā): پختن و سوزاندن غذا در اثر شعله زیاد آتش و عجله داشتن در آشپزی
لسی نش ای پسون آسون کردا
ləsi naš ay pesun āsun kardā
کتک شدیدی بهش زده بود منظور اینکه علامت کتک مشهود بود
پلا ته یی آتشی سری کو پسون آسون کردشهpəlā teyi ātaši sari ku pesun āsun kardəša
پلو را رو آتش تند تند نیم سوخته پخت و آماده کرد.
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_tales

#زبان_تالشی_گویس_ماسال۱۶۴
۱-دکر آوجه خلا
( dakar āvaja xalā):
لباس توی خانه
کراشوم د^دس دکر آوجه 
خلا بخرم
Kərā šum də das dakar āvaja xalā bəxərəm
دارم میروم دودست لباس
توی خانه بخرم
۲-پیگر بنه( pigerə bəna):
این دس آن دس کردن،
مرتب کردن
وییر پیگربنه کردمه بام
اشته که بما نشاتمه 
Viyar piger bəna kardəma bām əštə ka bamā  nešātəma
خیلی این دس آن دس
کردم بیایم خانه شما امّا
نتوانستم
بیزه امون ایته پیگربنه بکه
 bizə əmun ite pigerə bəna bəka
بلند شو اینهارا مرتب کن
۳-بوز آوز( bəvaz āvaz):
 ورجه وورجه کردن
خردنن بوزآوزینه آسیستینه
     Xərdanen bəvaz āvazina āsistina
بچه هاباورجه وورجه 
کردن خسته شدند
۴-گرد گییل ( gardə giyal):
سرپاماندن وبه دورخود 
چرخیدن
اورنه روزی هده گردگییل 
کردمه آسیستیمه 
       urna ruzi hda gardə giyal kardəma āsistima
امروز اینقدرسرپا ماندم و
به دور خود چرخیدم خسته
شدم
۵-آچین ویچین( āčin vičin): 
شکافتن،بازکردن
چاکش دشته نی اسه 
آچین ویچین درییه
čākəš dešta ni esa āčin vičin dariya
خوب ندوخته بود حالا
 درحال شکافتن است
#گردآورنده_فرنگیس_قلیزاده
و_ن

🌺کانال واجه واج🌺

@vajenameh_taleshi

تره ووزه مزگ
(tara vuza mazg):
مغزگردوی تازه
#گویش_ماسال_فرنگیس_قلیزاده
کانال واجه واج

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- گازه پشته (gāza pešta): گازو ، کسی که دندانهای پیشین برآمده دارد.
روکه ته گازه پشته یه
ruka te gāza pešta ya
کمی گازو هستش.
۲- کلفن (kalfən): کسی که دندانهای رویهم درآمده دارد.
کلفنه، بی اشتن گازون رچ آکره
kalfəna bi bušu əštan gāzun reč ākarə
دندانهایش رویهمند باید دندانهایش را درست کند.
۳- گازه کوئه (gāza kua):کسی که دهانش پر از دندان و دندانهای بزرگ باشد که به نظر زیاد می آید.
گازه کوئه مردکی یه
gāza kua merdakiya
مردیست با دهان پر از دندانهای درشت
۴- اوه نیویس (ava nivis): نویسنده
ام کیتاوی اوه نیویس کیه؟
əm kitāvi ava nivis kiya?
نویسنده این کتاب کیست؟
۵- قدیمنه (qadimna): قدیمی
اورو د قدیمنه داوره نیuru de qadimna dāvra ni
امروزه دیگر آن دوره قدیم نیست
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۸ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- سفت (səfat)، شکل šəkəl)، شکل سفت (šəklə səfat)، سر مچه (sarə mačča): قیافه،چهره
چه سر مچه مه خفه
če sarə mačča mə xafa
قیافه اش برام چندش آوره
چه سفتی د نشام دیشته
če səfati de nešām diyašte
شکلشو نمی توانم ببینم
۲- خف به (xaf be): چندش آور، تنفر دار
مترادف خف آتیلله، خف پتیللهxaf atille, xaf petille: خفگی دست دادن، چندش شدن
۳- ای بول پبشته (i bul pebəšte): یک نفر کار ناشایستی انجام دهد ولی جمع مورد سوال قرار 
، تر و خشک را یکجا سوزاندن
همه گلانش ای بول پبشته
hama gəlānəš i bul pebəšta
همه را با هم مورد سوال قرار داد
۴-پنه ویدار کرده (pena vidār karde): این دس و آن دس کردن
مترادف پیگر بنه کردهpigerə bəna karde
هر چی پنه ویدار کردمه بیزم بوشوم نشاتمه
har či pena vidār kardəma bušum nešātəma
هر چقدر این دس و آن دس کردم بلند شوم بروم نتوانستم
۵- جیچیکه (jičike): چسبیدن، با چنگ و دست گرفتن، 
ای جیچیکیمه نیشتمه بوشو
ay jičikima niyaštəma bušu
با چنگهایم گرفتمش نگذاشتم برود
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۲۹
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_tales

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- واز واز کرده (vāz vāz karde): بالا پایین پریدن
۲- زواله خاو (zəvāla xāv): خواب نیمروزی، خواب بعد از ظهر
۳-خون خونه (xun xune): قتل و آدمکشی
۴-اوه نه (ava na): قرار دهنده، نهنده، گزارنده
۵- گارت (gārt): کارت، دعوت نامه
دعوت نامه مترادف کاغذ
امه راش کاغذ آدوئهama rāš kaqaz ādua
برای ما دعوتنامه داده است
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۳۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- لغن(ləqən)= لغارن (ləqārən): قراضه و مندرس
۲- تا آدوئه (tā ādue): کشیده شدن عسل هنگام ریختن، نخکش شدن
۳- وییر وخته (viyar vaxta): مسن، قدیمی
۴- اولار سال (ulār sāl): سالها پیش 
۵- مینه خسه برا (mina xəsa bərā): تن لش، مکاره
۵- شا ایوم (šā ayyum): زمان حکومت محمد رضا پهلوی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۱
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- وته(vate): بافتن
۲- دگته (dagete)= سرآگته (sar āgete): شروع کردن بافتنی/سرانداختن کاموا
۳- گوندی (gundi): میل بافتنی
۴- سرآچینده (sar āčinde): کور کردن، تمام کردن
۵-تا دوئه (tā due):اضافه کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۳۲   
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ای میل (i mil):قلاب، تک میل
۲- کمپا (kampā): کاموا
۳- پو (pu): نخ پشمی
۴-ریس (ris): نخ ، نخ ابریشمی
۵- چرخه (čarxa): قرقره
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۳۳   
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ریشته (rište): ریسیدن
۲- دوک (duk): وسیله چوبی برای نخ ریسی
۳- پشمه (pašma): پشم گوسفند
۴- پوئه گوله (pua gulla): یک گوله(کلاف) نخ پشمی
۵- چره (čara): دستگاه چوبی نخ ریسی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

أسَرون بی دییَشتِه


دوباره باید دید....


🌺کانال واجه واج🌺

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- امیرکا (amirkā): آمریکا
۲-پرنده (perande): وراجی کردن، یکریز حرف زدن
مترادف پریشته (perište)
۳- سره وا (sara vā): به خاطر
مترادف خونه xune، واسه vāse
۴- جان آگته (jān āgete): چاق شدن
مترادف گوشت آگته (gušt āgete)
۵-قبراستون(qabrāstun)=قوراستون(qavrāstun):گورستان، قبرستان
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۵
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بدرز آدرز (bəderz āderz) =آدرز ویدرز (āderz viderz )= ویدرز آدرز : دوخت و دوز
نشته آدرز ویدرز دری یه
nəšta bəderz āderz dariya
نشسته دوخت و دوز می کند
۲- برن آرن (baran āran): انداختن 
پولی برن آرن مکری puli baran āran makari
مواظب باش پول را نیندازی (گم نکنی)
۳- بژن آژن (bəžan āžan): صدمه زدن، کوبیدن، کتک کاری
ماشونی جیگایی بژن آژن مکری
māšuni nigayi bəžan āžan makari
ماشین را به جایی نزنی
۴ - بژن بیگر (bəžan ə biger) ، کتک متک زدن، بزن بهادر بازی درآوردن
خیلی بژنه بیگر کردشه پیش نشه
xayli bəžan ə biger kardəša piš neša
خیلی بزن بهادر بازی در آورد موفق نشد
۵-بشه بری ( əši beri): برو بیا، در کش و قوس کاری بودن
بشه بری نی بکری رچ آنبو
bəšə beri ni bəkari reč ānebu
با برو بیا هم کار درست نمیشود
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۱۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- درورده (darvarde): خلق کردن، بوجود آوردن، ساختن، جور درآوردن، برگشتن و عوض شدن و تغییر رفتار دادن
۲-ویکرده (vikarde): بطرف پایین ریختن ، به طرف پایین هدایت کردن
۳-پکرده (pekarde): از پایین به بالا ریختن، به طرف بالا هدایت کردن 
۴-دیمبلی دیمبا (dimbəli dimbā): ساز و آواز، بزن و بکوب
۵- اول سفته (avvalə səfta): ابتدا، ابتداً
گردآورنده_مریم_محسنی ۱۸۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- پخلته (pexalte): غلتیدن، در اثر ناراحتی بی قرار بودن ، دل از دهان درآمدن
مترادف آخلته (āxalte)
۲- پخلته ناره ژنده (pexalta nāra žande): ناله کردن در زمان جان دادن و مردن
۳- پخلت آخلت (pexal axalt): از استرس و ناراحتی بیقرار بودن ، زیاد این طرف و آن طرف برگشتن و غلت خوردن
۴-تره تینگله (tara tingəla)=تره تینگله لی(taratingəla li): تازه جوان و نورسیده
۵- کینه (kina) دختر 
کینه لی (kinali): ، دختری ، ای دختر 
کینه کته (kina kəta)= کینه ته (kina te)= کینه تییه (kina tiya)، کلو (kəlu): دختر کوچولو، دخترک
کینه وس (kina vas) ، کینه وز (kina vaz) ، کینه ناز (kina nāz)، کینه خاس (kina xās)، خاس کینه (xās kina): اسمهای دخترانه
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۶
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- دده (dada)=پهر ( pahar)، اکار (akār)، اوه کار( avakār)، په(pə ): پدر، بابا
اشته دده نوم چه؟ ?əštə dada num ča
چه پهر سونوم če pahar sunum پدرشو در میارم
اشتن ژن په که شهəštan žen pə ka ša 
منزل پدر زنش رفته است
چه اکاری (اوه کاری) بی واته
če akāri (avakāri)bi vāte 
به پدرش باید ناسزا گفت
اده (ada)= ببه (baba)= ابلا(ablā)و... کلماتیست که بنابر سلیقه خانواده به پدر گفته و فرزندان او را با آن کلمات به معنای پدر صدا می زنند.
چمه اده (ببه ، ابلا)... اوشان گیریه شه
čəme ada ušan girya ša
پدرم امشب ییلاق رفته است.
۲- ننه (nana) = دده (dede) =ما (mā) = موئر (muar)= ازی( azi )= اوه زی (avazi): مادر، مامان
اشته ننه نوم چه؟ əštə nana num ča
اسم مادرت چیست؟
اشته دده که منده؟ əštə dede ka manda
مادرت خانه هست؟
اشتن ژن ما (ژمما، ژن ما žemmā, ženmā)که شه
əštan žen mā ka ša
منزل مادر زنش رفته است.
اشته ژن مام (ژن موئرم ) ویندا
əštə žen mā(ženmuarəm)vindā
مادر زنت را دیده بودم
چه ازی (اوزی) بی واته
če azi (avazi) bi vāte
به مادرش باید ناسزا گفت
۳- دده ننه (dada nana) = ازی اکار (azi akār)=پهر و موئر (pahar u muar )= پیله تر (pilla tar, pilla taren, pilla tarun)، پیله ترون):والدین، پدر و مادر
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۷
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- آدم (ādam): کارگر، یکی، یک نفری، کسی، کنیز، نوکر
اورو آدم گتمه چمه سرا دروفو
uru ādam getama čəmə sərā darufu
امروز کارگر (یکی) گرفتم حیاطم را جارو کند
امه که کو آدم دارم ama ka ku ādam dāram
ما تو خانه کارگر، کلفت، کنیز ... داریم
۲- پشت آکر (pešt ākar): پشت سر
بشه اشته پشت آکری دیسم
bəšə əšte peštākari diyasəm
برو پشت سرت را نگاه کنم
۳- پشت آگرد (pešt āgard): دنبال، پشت سر
بشه اشته پشت آگردی (دومله) مدیس
bəšə əštə pešt āgardi (dumla) madiyas
مترادف کونه ور kuna var
برو پشت سرت را نگاه نکن
۴- پشت آگرده (pešt āgarde): برگشتن به پشت، پشت سر را نگاه کردن
مترادف دومله آگرده dumla āgarde، کونه ور آگردهkuna var āgarde
دومله آگرده (کونه ور آگرده) دیشته یی کردشه
dumla āgarda (kuna var āgarda) diyašteyi kardəša
برگشت به پشت و نگاهی کرد
۵- پشت (pešt): پشت، پشت سر 
مترادف دومله (dumla)، کونه ور (kuna var)
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۳۸
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- داولت (dāvlat)=دولت (davlat) :دولت
۲- ولت (vəlat):مملکت، استان، شهر
۳- داولتی آدم (davlati ādam): کارمند
۴- آدم (ādam): کارگر، کنیز و کلفت
۵- کاره کرن (kāra karen): کارکنان
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۳۹ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- کار تلفته(kār təlafte)= کاره تلفی(kāra təlafi):کاریابی
۲- کار آدوئه (kār ādue): کار دادن
۳-کار آگته (kār āgete): کار کشیدن
۴- خوئه کار(xua kār)=ستمه کار ( sətama kār) :کار سخت و توانفرسا
۵- بیغاری (biqāri)= گوئه گالیشی (gua gāliši)= بی مزه کار (bi məza kār)= اشکمه پلا کار (əškama pəlā kār): کار مفت و بی مزد
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۴۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- کوشیار (kušyār): کاری، فعال
کوشیار خردنی یهkušyāra xərdaniya 
بچه فعالی هست.
۲- کاره پله کر (kāra pala kar)=کاره را درن (kāra rā daran): کارگشا
کاری اگه چمه دسی کو پله بوبو بوا ترا بکرم
kāri aga čəmə dasi ku pala bubu bəvā tərā bəkarəm
کاری از دستم بربیاد بگو برایت انجام دهم 
۳- زونوسته کار (zunusta kār)= کار زون (kārzun): کاردان
زونوسته کاره zunasta kāra= کارزونه kārzuna
کاردان هست. کار بلد هست
۴- اوستا کار (ustā kār): کاردان فنی ، اهل فن
ویروخته کار کره اسه د اوستا کاره
viyar vaxta kār karə əsa de ustā kāra
خیلی وقته مشغول کار است الان دیگه اهل فن است
۵- کاره سر (kāra sar): سر کار
سب دا مغریب کاره سر منده
səb dā maqrib kāra sar manda
از صبح تا غروب سر کار هست
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۴۱ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- کار دبه (kār dabe): مشغول کار بودن
۲- کاره کر (kāra kar):کننده کار
۳- کار کرده (kār karde)= کار آگزاشته (kār āgzāšte): کار کردن
۴-کار وینده (kār vinde):کارگر شدن، موثر افتادن، اثر گذاشتن
۵- نیم داشت (nimdāšt): کارکرده، مستعمل
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۴۲
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- عقله کار (aqla kār): کار درست و منطقی
عقله کاری ته کرده aqla kāri tə karda
کار درست را تو انجام دادی
۲- چاکه کار (čāka kār): کار خوب
چاکه کارش کردهčāka kārəš karda
کار خوبی کرد
۳- کار گته (kār gete): دردسر ایجاد کردن، کار تراشیدن
مترادف کار تاشه (kār tāše)
مرار کار گته (تاشه): (mərār kār geta )tāša
برای من دردسر ساختی
۴- پلخیه (pelexiye)= پلخیسته (pelexiste): گیر دادن، مزاحم شدن
کرا شیم مه پلخیسته د kərā šim mə pelexista de داشتم می رفتم مزاحم من شد 
۵- پلنگیه (pelangiye)=پلنگیسته(pelangiste): موی دماغ شدن، به زور انجام کاری را از کسی طلب کردن
مه پلنگیسته بی حکمن منه بای
mə pelengista bi hukman məna bāy
موی دماغم شد که حتما باید با من بیایی
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۴۳
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- بتیل آتیل (bətil ātil)= بتی آتی (bəti āti): دوندگی
بتیل آتیل درییه اشتن که بسازه
bətil ātil dariya əštan ka bəsāzə
دوندگی میکند که خانه اش را بسازد
۲- پپوئه (pepue):غارت کردن
ای دقه دیله کو پپوشونه
i daqa dila ku pepušuna
در یک دقیقه غارت کردند
۳-تی به (tey be):خالی بودن
شیشه تیه šiša teya شیشه خالیست
تی آبه (tey ābe):خالی شدن
پاتیله تی آبهpātila tey āba دیگ خالی شد
تی آکرده (tey ākarde):خالی کردن
کیسه تی آکردشه kisa tey ākardəšaگونی را خالی کرد
۴- دمنده (damande): در بن بست قرار گرفتن، شروع کردن، گیر کردن،
اسه د دمنده نزونو چه بکره
əsa de damanda nezunu čə bəkarə
الان دیگه گیر کرده نمیداند چکار کند
دمنده لوئه کردهdamanda lua karde
شروع کرد به حرف زدن
۵- د پله به (də pala be): دو تیکه شدن
نونه گله د پله به nuna gəla də pala ba
این نان دو تیکه شده ‌است
د پله کرده (də pala karde): دو تیکه کردن
پارش د پله کردهpāraš də pala karda
پارچه را دو تیکه کرد
پله کرده (pala karde): تیکه کردن، پاره کردن
کیتاوش پله کرده(kitāvəš pala karda)کتاب را پاره کرد
پله پله کرده (pala pala karde): تیکه تیکه کردن
#گردآورنده_مریم_محسنی ۲۴۴
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال 
۱- ویلی ویلی ورده (vili vili varde): تحریک کردن،  راه پیش پای کسی گذاشتن 
ای ته ویلی ویلی ورده من کو پول ویگری
Aay tə vilivili varda mə ku pul vigeri
اون تحریکت کرد (ترا به این مسیر کشاند) از من پول بگیری
مترادف انتریک کرده (antrik karde) 
۲- ویلی ویلی کرده (vili vili karde): تکان خوردن
اه چه داری لچی کو ویلی ویلی کره
a ča dāri lači ku vilivili karə
آن چیه تو نوک درخت تکان تکان می خورد
۳- گرواز آلکه (gərvāz ālake)=گر وشته (gər vašte): فرار کردن، از نظر پنهان شدن 
دا مسه شه چه دده کرا آ گرواز آلکه (گر وشته) 
dā masəša če dada kərā ā gərvāz ālaka (gərvašta) ša
تا شنید پدرش می آید فرار گرد رفت
مترادف دوشته (davašte)ولی با عجله بیشتر
۴- ویوشته (vivašte): با عجله از بلندی به طرف پایین رفتن (پریدن)
دار پری یا دا ای ویندشه ویوشته
dār periyā dā ay vindəša vivašta
بالای درخت بود تا او را دید پایین پرید
۵- تیزه مزگی(tiza mazgi): عصبی، حساس مترادف جرتانغوز (jərtānquz)
اینه دیندیرمیش (dindirmiš) کرده نبو تیزه مزگیه
ayna dindirmiš karde nebu tiza mazga
دیندیرمیش کرده (dindirmiš karde): انگولک 
کردن، کمترین اشاره به کسی کردن 
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۴۵ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ام لاکاپشتی پا تصادوفی کو پسییه
بدأزینی دوکتورن چه پا جیگا
ایله چرخه کته نَن
😍😍😍😍


#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

#زبان_تالشی_گویش_ماسال۲۴۶
۱- جندی به (jəndi be) : عصبانی شدن
دا ای را واتمه جندی به د
dā ay rā vātəma jəndi ba de
تا بهش گفتم عصبانی شد دیگه
۲-جیسکی (jiski): کسی از غلغلک حساس است و مترادف تیره مزگی
چرا هته جیسکی یه؟ : ?čərā hata jiskiya
دو معنادارد بستگی به هدف گوینده دارد
۱ - چرا اینقدر به غلغلک حساس است؟
۲- چرا اینقدر عصبی است؟
۳-دار پشه (dār peše):از درخت بالا رفتن
کرا دار پشو دا انجیل بچینه
kərā dār pešu dā anjil bəčinə
در حال بالا رفتن از درخت است تا انجیر بچیند.
۴- دار پبه (dār pebe): بالای درخت بودن
خروئه داری پری یه xarua dāri periya
بالای درخت آلوچه هست
۵- غرغره (qərqəra)= اژدم ( aždəm)=سور (sur): شور
باکله قاتق غرغره یه (اژدمه، سوره)qərqəraya,sura, aždəma 
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- باقی ورده (bāqi varde): قرض بالا آوردن
باقی وردشه دوشتهbāqi vardaša davašta
بدهکار شده فرار کرده است
۲-باقیدار (baqidār)=قرضار (qarzār): وام دار، بدهکار
 باقیداره چنته بی بده baqidāra
čenta bi bəda
 بدهکار است چطور باید بپردازد
۳- دونه (duna)= دونه مونه(duna muna): بذر 
ترفه دونه بکاری پرا terafa duna bəkāri perā
بذر ترب بکاری در میاد
۴-سس ولس (sesəvəles)=افچ (afč)= بی مزه (biməza): بد مزه
افچه قاتقیهafča qātəqiya=سس ولسه قاتقیه sesəvəlesa qatəqiya خورش بد مزه ای هست
۵- منگه گله(manga gəla):ماه شب چهارده، ماه کامل
منگه گله دتاویه manga gəla datāviya
ماه شب چهارده تابان است
دتاوه datāve تابیدن از بالا به پایین
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۴۷ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال ۲۴۸
۱- اونه (evna)= سرپنه(sar pena): سرپوش دیگ
پاتیلی اونه = سرپنه پنه.
pātili evna (sar pena) pena
سرپوش دیگ را بگذار
پنوئه (penue):گذاشتن
۲- سبه ایزی (səba izi)=زوئه ایزی(zua izi): سحرخیری
وان سبه ایزی خوبه vān səba izi čāka
می گویند سحرخیزی خوبست
۳- برق دم (barqadam): رعد و برق، صاعقه
برق دم آدمی کشه barqadam ādami kəšə
رعد و برق آدمی را می کشد
۴- سیفا آبه (sifā ābe):طلاق گرفتن، جدا شدن
اون بندی کو سیفا آبینهaven bəndi ku sifā ābayna آنها از هم طلاق گرفته اند(جدا شده اند)
۵- خردن (xərdan): بچه، طفلک
چن گله خردن داری؟ ? čan gəla xərdan dāri
چند تا بچه داری؟ 
خردن هده را شه چوون که منده نیناxərdan hada rā ša čavun ka manda ninā 
طفلک اینقدر راه را رفت خانشون، خانه نبودند
۶-خاک به گور (xākbagur)=خا به گور (xā ba gur): بیچاره‌، طفلکی
1. ای هر چی واته ام خاک به گوری (خا به گوری) نی ای آدوئه
ay har či vāta əm xak ba guri (xā ba guri) ni ay ādua
او هر چه گفته این بیچاره(طفلک)هم بهش داده است
#گردآورنده_مریم_محسنی 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ریشه‌شناسی واژه «اَژدَها» در زبان تالشی

نویسنده: ضیاء طرقدار 


در ابتدا واژه‌هایی از گویش‌های گوناگون زبان‌های تالشی و تاتی آورده می‌شود و بعد به ریشه واژه «اَژدَها» خواهیم رسید. 

آژدَهو – âždâho: اَژدَها، مار بزرگ و زهردار (گویش شمالی زبان تالشی، در گویش شمالی زبان تالشی صدای «آ ā» تبدیل به صدای «اُ o» می‌شود) 

ژای žây: زدن (گویش شمالی زبان تالشی) 

آژای âžây: زننده، کسی که می‌زند (گویش شمالی زبان تالشی)
 
گاو، گَو gâv: دهان (گویش شمالی زبان تالشی) 

هو ho:گُشاد، پهن، عریض (گویش شمالی زبان تالشی) 

مُر mor: مار، انواع مارهای معمولی کوچک و بزرگ (گویش شمالی زبان تالشی)

مُرَه mora: موش (گویش شمالی زبان تالشی) 

کِم kem: کِرم، کرم خاکی  (گویش شمالی زبان تالشی) 

اَژدِقا aždeqā: اژدها (گویش جنوبی زبان تالشی، فومن) 

اَژدِقا جو aždeqā ju: نام قدیمی روستایی بین فومن و گِشت رودخان 

گَه ga؛ دَن dan: دهان (گویش جنوبی زبان تالشی ، ماسال ، فومن) 

اَژدُو aždū؛ اَژدُویی aždūi: اَژدَها ( زبان تاتی «آذری کهن» روستای کرینگان، آذربایجان شرقی) 

هِرو heru: گُشاد، پهن (زبان تاتی روستای کرینگان) 

گاو gâv: دهان (زبان تاتی روستای کرینگان) 

مُر mor‌: مار، انواع مار (زبان تاتی روستای کرینگان) 

کیرِم kirem: کِرم، کرم خاکی (زبان تاتی روستای کرینگان)
 
هُر hōr: دشت (زبان تاتی روستای گلین قیه، آذربایجان شرقی)
 
مُر mor: مار؛ مُرَه mora: موش (زبان تاتی روستای گلین قیه)
 
اَجدِها ajdehā: اژدها (زبان تاتی روستای درو dǝrav ، خلخال) 

دان dān: دهان (زبان تاتی روستای درو، خلخال) 

گَر gar؛ دان dān: دهان (زبان تاتی گویش کلور ، خلخال ) 

دُن don: دهان ( زبان تاتی گویش تاکستان، قزوین) 

دان dān: دهان (زبان تاتی گویش روستای وَفس، استان مرکزی)
 
اَژدِرها ažderhār؛ هَشتَر haštar: اژدها (زبان تبری ، مازندران) 

دِهون dehun: دهان (زبان تبری، مازندران)
 
وِلا velā؛ ایلا، ایلار ilā ، ilār: گُشاد، پهن (زبان تبری، مازندران) 

اَژدَها: اژدرها، مار بسیار بزرگ، در افسانه‌های قدیم مار بسیار بزرگی بوده که از دهانش آتش بیرون می‌آمده و آن را با بال‌های بزرگ و چنگال‌های قوی و دُم‌دراز مانند دُم مار تصویر می‌کردند‌، شاعران اسب قوی و درشت‌اندام را به آن تشبیه کرده‌اند. و نیز اژدها یا اژدهای فلک: یکی از صورت های فلکی شمالی است به شکل اژدها که به عربی تنین می‌گویند. (فرهنگ فارسی عمید، ص 112). 

دَهانَه: دهان‌مانند، آنچه که شبیه به دهان باشد، مثل: دهانه مشک، دهانه غار، دهانه قنات. (فرهنگ فارسی عمید ، ص 620).

باید توجه داشت که قسمت دوم واژه‌هایی مانند گل‌دان، نمک‌دان، قن‌دان، و ... نیز ریشه در واژه «دان = دهان» دارد؛ چرا که این‌گونه وسیله‌ها باید حالتی دهان‌مانند داشته باشند تا بشود درون آنها چیزی گذاشت و یا ریخت. (دهان، دَهن، دان، دَن). 

اژدها aždahā: نام مار افسانه‌ای بسیار بزرگ که از زبانش آتش بیرون می‌آمده ، اژدرها هم نوشته‌اند. 

مثال از سعدی:
گرچه کسی بی‌اجل نخواهد مُرد/ تو نرو در دهان اژدرها

اژدر‌دهان aždardahān: گُل میمونی (فرهنگ واژه‌های کُهن در زبان امروز آذربایجان، محمدرضا شعار، نشر بلخ، چاپ اول 1378، ص 21). 

در زبان اوستایی نیز اژدها به صورت «اَژی دهاکَه ažidahāka» و «اَژَی ažay» آمده است. 

با توجه به تمامی واژه‌هایی که آمد، احتمالا واژه کُهن «اژدها» این تغییرات را در طول زمان پشت سر گذاشته است: 
اَژی دان ها ažaydānhā 
اَژی دَن ها ažaydanhā 
اَژی دَها ažaydahā 
اَژدَها aždahā 

در واژه «اَژدَها» به احتمال «اَژ» کوتاه‌شده «اَژَی » و «دَ» کوتاه‌شده «دَن، دان» می‌باشد. در نتیجه با توجه به واژه‌هایی که آمد و با توجه به ماهیت و ویژگی‌های این حیوان «اَژدَها، اَژدَهو»  می‌توان معنای آن را این‌گونه در نظر گرفت:  
اَ a (تکواژ اشتقاقی صفت فاعلی‌ساز) + ژَی žay (زدن) + دان dān (دهان) + ها، هو hā  ho (گُشاد، پهن) = زننده دهان‌گُشاد؛ مار دهان‌گُشاد زننده؛ ماری که دهان گُشادی دارد و نیش میزند. 
اَژَی دان ها - اَژی دَن ها - اَژَی دَها - اَژدَها = زننده دهان گُشاد. 
***
#زبان_تالشی
#زبان_تاتی
#ریشه‌شناسی

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸

اشکل (əškəl): سنجاب 
گویش- ماسال- مریم- محسنی
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

شلخت (šəlaxt): غاز
گویش - ماسال- مریم- محسنی
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

ویوز (vivaz): آبشار
گویش - ماسال- مریم - محسنی
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

#زبان_تالشی_گویش_ماسال
۱- خلا ویرز (xalā viraz)= رخته ویرز(raxta viraz):جارختی، چیزی که بر آن لباس می آویزند.
خلا تیان خلا ویرزی کو ویرز
xalā tiyan xalā virazi ku viraz
چند تکه لباس را روی رخت آویز آویزان کن.
۲- بلند آواز (bəland āvāz): باصدای بلند
بلند آواز لوئه مکهbəland āvāz lua maka
با صدای بلند صحبت نکن
۳-ممر (mamer):جاوید ، ابدی
ممر فقد خلاقهmamer faqad xallaqa
جاودان و ابدی فقط خداست.
۴- آوشته (āvašte)=تاک آوشته (tāk āvašte)= سیفا (sifā ābe):جدا شدن
مونده گا کو آوشته دارشتی کو اوی آبه
munda gā ku āvašta =( tāk āvašta= sifā āba) dārəšti ku avi āba
گوساله از گاو جدا شد تو جنگل گم شد.
۵- آوازنده (āvāzənde)= تاک آکرده (tāk ākarde)=سیفا آکرده (sifā ākarde): جدا کردن
ام د خردنی بندی کو آوازنده نبو
əm də xerdani bəndi ku āvāzənde nebu
این دو بچه را نمیشود از هم جدا کرد
#گردآورنده_مریم_محسنی۲۵۰ 
#توجه: این واژه ها فقط بعد از ویرایش و انتشار در "کانال واجه واج" قابل استناد است.
و_ن
🌺کانال واجه واج🌺
@vajenameh_taleshi

اشته را و رییه ... پا را بمرم
اشته گل پرومه‌‌‌‌... جا را بمرم

چمن میشینه تا کا پرومه یشه
ته هر جا مندیره.. هارابمرم

#_صادق_شیرزاد

#زبان_تالشی
🌸کانال واجه واج🌸