رنگ های تالشی

رنگ ها:
#بلوری:
ایسپی=ispi=سفید
رش=raš=قهوه ای متمایل به زرد
سیا=siyā=سیاه
سرs^r=سرخ یا قرمز
ک اُ=kău=آبی
سوز=săvz=سبز
زره=zăre= سفید مخلوط با رنگهای سیاه یا سرخ
چوله=ĉulă=ابلق، سیاه سفید
تی تی کن=titik^n= نقطه نقطه ای
از هر رنگی
مثل،
ایسپیه تی تی کن= سفید نقطه نقطه
سره تی تی کن= سرخ نطقه ای
خندیل-گشت
#فرزاد بختیاری:
رنگن ماسالی کو:
ایسپی/ ispi : سفید
ایسپی کاج/ ispi kāj : سفید نچسب و زننده، شخص سفیدروی فاقد جذابیت و ...
سییا/ siyā : سیاه
سئو (سهو)/ sau (sahu) : گوسفندی که سر یا سر و گردنش سیاه رنگ باشد.
رش/ raš : قهوه ای
خرما رش/ xərmā raš: قهوه ای خرمایی
دیزی/ dizi : قهوه ای روشن آمیخته با سیاهی و کبودی بسیار رقیق
اودی/ üdi : ؟
سر/ sər: سرخ، قرمز
زرد/ zard: زرد
زره/ zare: ؟
سر زره/ sər-zare : ؟
سییا زره/ siyā-zare: ؟
چیجکن/ čijəkən : ؟
ووشومی/ vušumi : ؟
سبزواری/ sabzəvāri : ؟
چوله/ čüļa : ابلق
سوز/ savz : سبز
کئو (کوو/ کهو)/ kau (kawu/ kahu): آبی، کبود
نیلی/ nili: نیلی، کبود
اله/ ala : ؟
اله پاچ/ ala-pāč : چهار دست و پا سفید
بور/ bur: بور، رنگ روشن و طلایی مو
کوران/ kurān: کرند، اسب بور
سمند/ samand: سمند، اسبی که رنگش به زردی می زند.
اخیال/ axyāl: اسب کرندی که یال یا یا و دُمی روشن تر دارد.
ابرش/ abraš: ابرش
موشی/ muši: ؟
کهر/ kehar: کهر
قره کهر/ qara kehar: اسب سیاه رنگ
سورخون (سرخون)/ surxun (sərxun): اسب سپید
خانم رنگی/ xānəmrangi : صورتی
میشینی/ mišini : بنفش
و ...
در کامنت بالاعمدا رنگ های معمول را با رنگ گاو و گوسفند و اسب در هم کرده ام تا جای بحث بیشتری باشد.

#علی شیرعلی نیا:
تریاکی هم قهوه ای تند
جیگری هم سره سیا

#ضیا طرقدار:
زبان تالشی – گویش آستارا
ایسپی – ispi : سفید
سی یو – siyo : سیاه
سِه – sē : سرخ ، قرمز
کاو – kâo : آبی
کو – ko : سبز
وَنَشَه – vânâšâ : گُل بنفشه
نام گاوها :
سیو وِشَن – siyovēšân : گاو نر سیاه رنگ .
رَخشینِه – raxšine : گاوی به رنگ سیاه .
زَرگو – zar go : گاوی به رنگ زرد .
رَشَه گو – râšâ go : گاوی به رنگ قهوه ای
سوتیله – sutile : گاوی به رنگ نارنجی .
نَقشینِه – naqšine : گاوی که بدنش به رنگ های مختلف است .
پَرگو – pâr go : گاوی به رنگ نارنجی ، قرمز و سفید .
اُوَینِه – ovayne : گاوی به رنگ قرمز سوخته که فقط پیشانی آن به رنگ سفید است .
هِندِلِه – hēndēle : گاوی به رنگ تمشک ؛ تقریباً سیاه و به رنگ بادمجان .
ض – ط
#فرزاد بختیاری:
مز/ maz در ماسال هم به کار می رود
مثلا:
مزه کله
مزه گوسند
و ...
#فرنگیس:
چمه پیله ممه خدابیامرز
قهوای نه رش raś نِوای
ویزه ریشه رنگ وای
#فرزاد بختیاری:
دنباله رنگ ها:
رنگ ها را در فرهنگ تالش می توان به چند دسته تقسیم کرد:
۱- رنگ های عام. مانند: سییا، ایسپی، سر، رش، سوز، کئو، میشینی/ زمغ، چرایی و ...
۲- رنگ های ویژه چهارپایان؛ مخصوصا حیوانات اهلی. مانند: چوله، دیزی، زره، اله پاچ و ...
۳- رنگ های ویژه پرندگان؛ به ویژه ماکیان. مانند: چیج، چیجکن، ووشومی، سبزواری و ...
چند رنگ که می توان به لیست قبلی رنگ ها افزود:
چیج/ čij
سییا چوله/ siyā čüļa
زرده چوله/ zarda čüļa
سر چوله/ sər čüļa
رشه چوله/ raša čüļa
ماست/ māst
#نوری رضایی:
پو رنگ کرین تا گوروه بوجین،ای افتاو دره نین تا خشکابو، اته کو من ویره،
سیبی =سفید
سیا= سیاه
سر= سرخ
سوز=سبز
کاو=آبی
رشی=قوای
خندلی=کبود
میشمی=بنفش
خانم گلی=صورتی
خاکی=قهوای کمرنگ
نیلی =آبی کمرنگ
زرسکی=زرشکی
آتشی=نارنجی
جگری،اناری،مسی،نقره ای=؟
زرد=زرد
نخشینه=نقش ونگار
آله چوله=دو رنگی سیاه سفید
#اپروز:
قشقه ؛گاو یا اسب (حیوان اهلی)با پیشانی سفید
زره؛ به گاوی که از ناحیه کمر سفید و از پهلو ها اگر همراه با سفید خال خال قرمز داشته باشد سرزره میشود اگر همراه با سفید خال خال سیاه داشته باشد سیازره گفته میشود
ماس ؛برای بزها به کار برده میشود بزهایی که دور دهانه شان خاکستری روشن است و شاید همان مز باشد که ماس تلفظ شده است اگر بزی سیاه باشد و دور دهانش (پوز) مز باشد سیا ماس میگویند
کائوه ماس؛ آبی روشن اطراف دهانه خاکستری روشن
سرماس؛قرمز با دهانه خاکستری روشن
اله ؛لکه های سفیدش از چوله بزرگتر است
اله برای رنگ پارچه ها بیشتر کاربرد دارد در واقع مخلوط رنگ سفید با رنگهای دیگر
اله چوله ؛مخلوط سفید و سیاه با رنگهای دیگر است
سرچوله؛ مخلوط سفید و قرمز
سیا چوله ؛مخلوط سیاه و سفید
رشه چوله ؛مخلوط قهوه ای سفید
خال چم ؛در ناحیه چشم و اطراف چشم سیاه یا سفید باشد در صورتی که کل بدن حیوان با اطراف چشم فرق داشته باشد
بور دیم ؛ از ناحیه صورت و فک تا گردن بور باشد
بورچم از ناحیه چشم و اطراف چشم بور باشد
اپروز
جاده ماسوله- گسگره

@vajenameh_taleshi